حبیب الله صادقی؛ فاطمه ترابی
چکیده
در دهۀ اخیر، به‌دلیل تحولات اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی اشکال ناهمگونی از خانوارها در ایران شکل‌گرفته است. در این میان افزایش خانوارهای زن‌سرپرست یکی از تغییرات جمعیتی کشور به‌حساب می‌آید. این مقاله با بهره‌گیری از داده‌های تمام‌شماری شهرستانی مرکز آمار ایران و با استفاده از روش‌های خودهمبستگی فضایی، خوشه‌بندی میانگین کا و ...
بیشتر
در دهۀ اخیر، به‌دلیل تحولات اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی اشکال ناهمگونی از خانوارها در ایران شکل‌گرفته است. در این میان افزایش خانوارهای زن‌سرپرست یکی از تغییرات جمعیتی کشور به‌حساب می‌آید. این مقاله با بهره‌گیری از داده‌های تمام‌شماری شهرستانی مرکز آمار ایران و با استفاده از روش‌های خودهمبستگی فضایی، خوشه‌بندی میانگین کا و رگرسیون حداقل مربعات معمولی در چارچوب نظریه‌های گذار دوم جمعیتی و نابرابری، به ارزیابی نقش دو مکانیسم محرک اختیاری و فشارهای اجباری بر توزیع خانوارهای زن‌سرپرست در شهرستان‌های کشور در سال 1395 می‌پردازد. نتایج خودهمبستگی فضایی نشان می‌دهد تمرکز بالاترین مقادیر خانوارهای زن‌سرپرست در جنوب‌شرق کشور و تمرکز پایین‌ترین مقادیر خانوارهای زن‌سرپرست در شمال‌غرب و در امتداد خطی تا مرکز قابل‌مشاهده است. مدل خوشه‌بندی فضایی نیز مشخص کرد خانوارهای زن‌سرپرست در پنج خوشه قرار می‌گیرند که یکی از آن‌ها تنها شامل سه شهرستان و خوشه‌ای پرت است. سایر خوشه‌ها عبارت‌اند از: 1) شهرستان‌های شمال‌غرب، جنوب و شمال‌شرق و متأثر از محرک‌های اقتصادی؛ 2) شهرستان‌های مرکزی و شمالی و متأثر از محرک‌های اجتماعی و جمعیتی؛ 3) شهرستان‌های غربی و جنوب‌غربی و متأثر از فشارهای جمعیتی و اقتصادی؛ و 4) شهرستان‌های جنوب‌شرق و شرق و متأثر از فشارهای اجتماعی و اقتصادی. نتایج رگرسیون حداقل مربعات معمولی نشان داد 75 درصد از نوسانات فراوانی خانوارهای زن‌سرپرست به‌وسیلۀ متغیرهای مورد بررسی تبیین می‌شود. بدین‌ترتیب اجرای سیاست‌های حمایت مالی، فرهنگی و بنیادی سطح خرد با تأکید بر نقش مکانیسم‌های محرک و فشار امری ضروری است.
حبیب الله صادقی؛ علی عزیزی؛ رسول صادقی
چکیده
جنسیت به‌منزلة یکی از عوامل مهم حفاظت از محیطزیست به رسمیت شناخته شده است. با وجود این، هنوز ادغام جنسیتی در برنامهریزیها و سیاستگذاریها به‌منزلة یک گزینة فرعی و هدردادن بودجه در نظر گرفته می‌شود. تحقیق حاضر، با بهره‌گیری از داده‌های مجمع جهانی اقتصاد و دانشگاه ییل و با استفاده از روش خوشه‌بندی میانگین ...
بیشتر
جنسیت به‌منزلة یکی از عوامل مهم حفاظت از محیطزیست به رسمیت شناخته شده است. با وجود این، هنوز ادغام جنسیتی در برنامهریزیها و سیاستگذاریها به‌منزلة یک گزینة فرعی و هدردادن بودجه در نظر گرفته می‌شود. تحقیق حاضر، با بهره‌گیری از داده‌های مجمع جهانی اقتصاد و دانشگاه ییل و با استفاده از روش خوشه‌بندی میانگین کا و رگرسیون حداقل مربعات معمولی در چارچوب نظریة متابولیسم جمعیت طی سالهای 2014 تا 2020، به ارزیابی تأثیر ابعاد چهارگانة شکاف جنسیتی بر عمل‌کرد محیط‌زیستی کشورهای منتخب جهان می‌پردازد. نتایج خوشه‌بندی فضایی نشان داد کشورهای جنوبی و میانی قارة افریقا و جنوب آسیا در خوشة 1 با پایین‌ترین مقادیر فرصت و مشارکت اقتصادی، بهداشت و بقا، دست‌یابی تحصیلی و توانمندسازی سیاسی قرار دارند. ازاینرو، ابتدا باید ابعاد دست‌یابی تحصیلی و بهداشت و بقا را مدنظر قرار دهند. خوشة 2 با مقادیر متوسط در امریکای جنوبی، آسیای شرقی، خاورمیانه و اروپای شرقی برای رسیدن به عضویت در خوشة 3 و همچنین خود خوشة 3 در کشورهای اروپای غربی، امریکای شمالی و استرالیا برای حفاظت بیشتر از محیطزیست باید بر دو بُعد فرصت و مشارکت اقتصادی و توانمندسازی سیاسی زنان تأکید کنند. علاوه بر این، نتایج رگرسیون حداقل مربعات معمولی چند‌متغیره نشان داد که ابعاد شکاف جنسیتی 41درصد از نوسانات عمل‌کرد محیط‌زیستی کشورهای منتخب را تبیین میکند؛ بنابراین، میتوان گفت که عمل‌کرد ضعیف محیط‌زیستی در کشورهای آسیایی، افریقایی و امریکای جنوبی ناشی از شکاف جنسیتی است. علاوه بر این، دو بُعد دست‌یابی تحصیلی و توانمندسازی سیاسی زنان مهمترین مؤلفههای اثرگذار بر عمل‌کرد محیطزیستاند.
