رفاه و برنامه ریزی اجتماعی
مانا وحیدبافنده؛ ملیکا وحیدبافنده؛ جواد ایمانی شاملو
چکیده
تحلیل رابطۀ جنسیت و فضا در کنار یکدیگر سبب می‌شود تا نقش‌ها و نیازهای هر یک از زن و مرد به‌خصوص در فضاهای شهری مشخص شود. این تحلیل کمک می‌کند تا با درک چگونگی نقش‌های سازندۀ زنان، به تولید و بازتولید روابط اجتماعی مطلوب در فضاهای شهری منجر شود. حضور زنان در فضاهای عمومی و شهری نه‌تنها منعکس‌کننده، بلکه روایت‌کنندۀ روابط مطلوب یک ...
بیشتر
تحلیل رابطۀ جنسیت و فضا در کنار یکدیگر سبب می‌شود تا نقش‌ها و نیازهای هر یک از زن و مرد به‌خصوص در فضاهای شهری مشخص شود. این تحلیل کمک می‌کند تا با درک چگونگی نقش‌های سازندۀ زنان، به تولید و بازتولید روابط اجتماعی مطلوب در فضاهای شهری منجر شود. حضور زنان در فضاهای عمومی و شهری نه‌تنها منعکس‌کننده، بلکه روایت‌کنندۀ روابط مطلوب یک اجتماع است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های مؤثر بر شکل‌گیری فضاهای شهری مطلوب برای زنان با استفاده از روش فراتحلیل است. جست‌وجوها به‌صورت دستی و بر مبنای کلیدواژه‌های «فضاهای شهری، زنان» صورت گرفته است و برای کلیدواژه‌های فرعی نیز عبارت‌های «پارک، فضای عمومی، فضاهای تک‌جنسیتی» جایگزین همراه کلیدواژۀ اول است. بازۀ زمانی مطالعاتی از سال 1395 تا 1401 در منابع فارسی و سال 2016 تا 2022 در منابع انگلیسی است. همچنین از نرم‌افزار SPSS برای انجام‌دادن آزمون‌های فراتحلیل استفاده شده که درنتیجۀ آن نمودار جنگلی، حبابی، تشخیص ناهمگنی و قیفی (سوگیری انتشار) تولید شده است. برای سنجش پایگاه‌های علمی برای تولید محتوا در این حوزه نیز، از نرم‌افزار وس‌ویور استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان‌دهندۀ آن است که ابعاد اصلی آن؛ شامل ابعاد کالبدی و عملکردی، ابعاد ساختاری و فضایی، ابعاد فردی و شخصیتی و ابعاد فرهنگی و اجتماعی در طراحی فضاهای شهری است. جایگاه پژوهش‌های حوزۀ طراحی فضای شهری مطلوب برای زنان در ادبیات پژوهش جهانی حائز اهمیت است.
هاشم دادادش پور؛ احمد یزدانیان؛ وحید کشت کار
چکیده
فضاهای شهری از آن حال که عرصۀ حضور گروههای اجتماعی مختلف هستند، در آن‌ها همواره یک جریان دائمی طرد و شمول به چشم میخورد. جریان دوگانه که نوعی رقابت فضایی است، در‌نهایت به طرد یا پذیرش، حضور یا عدم حضور یکی از طرفین منتج می‌شود. امروزه، در جامعۀ ما، به‌رغم تحقیقات متعدد تحت عناوین گوناگون در ارتباط با جنسیت، فضاهای شهری، که ...
بیشتر
فضاهای شهری از آن حال که عرصۀ حضور گروههای اجتماعی مختلف هستند، در آن‌ها همواره یک جریان دائمی طرد و شمول به چشم میخورد. جریان دوگانه که نوعی رقابت فضایی است، در‌نهایت به طرد یا پذیرش، حضور یا عدم حضور یکی از طرفین منتج می‌شود. امروزه، در جامعۀ ما، به‌رغم تحقیقات متعدد تحت عناوین گوناگون در ارتباط با جنسیت، فضاهای شهری، که بستر حضور و کنش دو جنس زن و مرد است، آن‌چنان که باید متناسب فراهم نشده است. ازاینرو، در این نوشتار به تحلیل چگونگی تأثیرگذاری جنسیت بر میزان طرد و شمول زنان از فضای بوستان شوش و به دنبال آن چگونگی بازتولید این رمزها و مرزهای استعاری حضور در فضا و تجلی آن در رفتار افراد در این فضا پرداخته شده است. نوشتار پیش رو با بهره‌گیری از روش‌شناسی کیفی و شیوه‌هایی مانند مشاهدۀ مشارکتی و مصاحبه با 21 نفر از افرادی که با بوستان شوش در ارتباط‌اند، در پی پاسخ به این سؤال است که: جنسهای متفاوت در بوستان شوش موجب چه نوع تفاوتهای فضایی می‌شوند؟ نتایج یافته‌ها نشان می‌دهد در بوستان شوش مؤلفۀ جنسیت مهم‌ترین مؤلفهای است که حضور گروههای مختلف را در فضا رقم میزند. بدین شکل که برخی از افراد به‌واسطۀ جنسیت از فضای بوستان طرد و متقابلاً برخی دیگر در فضا جذب می‌شوند. تقویت و فراهم‌آوری زمینههای مشارکت فعال زنان در مقیاس محلی از سیاست‌های مهم پیشنهادی است که پیش از هر‌چیز ریشههای تاریخی و اجتماعی وضعیت حضور گروه زنان در فضای شهری را در نظر داشته و بر این اساس راهکارهای اجرایی را نه صرفاً در تغییرات کالبدی و فضایی، که در زمینۀ اجتماعی و فرهنگی و تاریخی آن جست‌وجو می‌کند.
جامعه شناسی
احمد پوراحمد؛ یوسف اشرفی؛ طلا رشیدی
چکیده
در دهۀ اخیر، تغییراتی در زمینۀ حضور زنان در فضای عمومی شهری مشاهده می‌شود. بدین لحاظ، این نوشتار، با توجه به تحولات و دگرگونی‌های حاکم بر چنین فضاهایی برای پذیرش حضور زنان، انتخابی یا ضروری‌شدن حضور زنان را در این فضاها بررسی می‌کند. روش تحقیق از نوع پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شد. نمونۀ آماری ...
بیشتر
در دهۀ اخیر، تغییراتی در زمینۀ حضور زنان در فضای عمومی شهری مشاهده می‌شود. بدین لحاظ، این نوشتار، با توجه به تحولات و دگرگونی‌های حاکم بر چنین فضاهایی برای پذیرش حضور زنان، انتخابی یا ضروری‌شدن حضور زنان را در این فضاها بررسی می‌کند. روش تحقیق از نوع پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شد. نمونۀ آماری شامل 128 نفر از شهروندان مرد و 133 نفر از شهروندان زن شهر تبریز است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی بررسی شدند. براساس نتایج پژوهش، زنان جوان هنوز هم در مقایسه با مردان، آزادی عمل و استقلال کمتری برای حضور در فضاهای عمومی دارند. محدودیت‌های خانوادگی، کارهای زنانه، و آزاد‌نبودن فعالیت‌های مناسب برای زنان در فضاهای عمومی، مانند پارک، از عوامل مهم محدود‌کنندۀ حضور زنان در فضاهای عمومی نظیر پارک‌هاست. حضور زنان در این عرصه‌ها افزایش یافته است که بخشی از این افزایش با توجه به حضور گستردۀ زنان در مراکز دانشگاهی، آموزشی، و مراکز شغلی اجتناب‌ناپذیر است. بخش دیگری از حضور زنان در فضاهای عمومی به‌دلیل کاهش مقاومت مردان و خانواده‌ها در مقابل زنان برای حضور در این عرصه است. به عبارت دیگر، دیدگاه‌های جامعه (شامل هر دو گروه زنان و مردان) به فضاهای عمومی شهری و حضور زنان در این فضاها دگرگون شده است.
جغرافیا
علی گلی؛ شاهرخ زادولی؛ فاطمه زادولی
چکیده
با توجه به اینکه نیمی از شهروندان را بانوان تشکیل می‌دهند، پارک‌ها و فضاهای سبزِ مختص بانوان یکی از مراکز مهم خدمات رفاهی و تفریحی است که علاوه بر جنبة بهداشتی و روانی، در توسعة پایدار شهری و بهبود کیفیت زندگی بانوان اهمیت بسزایی دارد. ازاینرو، هدف این تحقیق ارزیابی طراحی پارک بانوان شمس تبریز متناسب با نگرش جنسیتی است. روش ...
بیشتر
با توجه به اینکه نیمی از شهروندان را بانوان تشکیل می‌دهند، پارک‌ها و فضاهای سبزِ مختص بانوان یکی از مراکز مهم خدمات رفاهی و تفریحی است که علاوه بر جنبة بهداشتی و روانی، در توسعة پایدار شهری و بهبود کیفیت زندگی بانوان اهمیت بسزایی دارد. ازاینرو، هدف این تحقیق ارزیابی طراحی پارک بانوان شمس تبریز متناسب با نگرش جنسیتی است. روش تحقیق به صورت کتابخانه‌ای، میدانی، و پیمایشی و از نظر زمانی، مقطعی (تابستان 1392) است. حجم جامعۀ آماری شامل زنان بالای 18 سال شهر تبریز است. حجم نمونه نیز براساس شاخص‌های تصادفی 114 نفر به‌دست آمده است. نتایج تحقیق براساس آزمون فریدمن نشان می‌دهد که بیشترین رضایت ساکنان از نحوة طراحی پارک بانوان شمس تبریز متعلق به متغیرهای طراحی مناسب فضای درونی پارک نسبت به اشرافیت ساختمان‌های مجاور، سرزندگی و شادابی به خاطر طراحی فضاهای درونی پارک، و میزان احساس امنیت و آرامش روانی در پارک است که ارزش آزمون برای هریک به ترتیب 08/13، 76/12 و 62/12 است. علاوه بر این، در بین متغیرهای مورد مطالعه، کمترین ارزش آزمون 24/5 است که به متغیر میزان استقبال بانوان از پارک تعلق دارد. همچنین، نتایج بیانگر این است که بین سن و تحصیلات پاسخ‌دهندگان و میزان رضایت از پارک بانوان رابطۀ معنادار وجود دارد.
