مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران
زن در توسعه و سیاست
2538-3124
2538-3132
16
2
2018
06
22
بررسی تأثیر مؤلفههای سرمایۀ اجتماعی بر توانمندسازی زنان دارای مشاغل خانگی (مطالعۀ موردی شهرستان رزن)
175
196
FA
کریم
نادری مهدیی
دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
knadery@yahoo.com
هاجر
وحدت مودب
دانشجوی دکتری توسعة کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
hvahdat1990@gmail.com
10.22059/jwdp.2018.246253.1007315
هدف این تحقیق بررسی تأثیر مؤلفههای سرمایة اجتماعی بر توانمندسازی زنان روستایی دارای مشاغل خانگی شهرستان رزن است که از نظر ماهیت کمی، از نظر میزان و کنترل متغیرها از نوع غیرآزمایشی، از نظر هدف در زمرة پژوهشهای کاربردی و از نظر گردآوری دادهها پیمایشی است. جامعة آماری این پژوهش زنان روستایی دارای مشاغل خانگی شهرستان رزن است که جمعاً 460 نفرند و از این تعداد 266 نفر بهعنوان نمونه بررسی شدند. ابزار اصلی گردآوری دادههای مورد نیاز تحقیق پرسشنامه بوده است که پایایی آن در همة قسمتها حدود 85<sub>/</sub>0 برآورد شد. بهمنظور تجزیهوتحلیل دادههای گردآوریشده از نرمافزار Lisrel و SPSS<sub>20</sub> استفاده شد. نتایج حاصل از نتایج تحلیل خوشهای بیانگر این است که 25<sub>/</sub>63 درصد از افراد مطالعهشده از نظر توانمندی ضعیف و 21 درصد نسبتاً توانمند بودند؛ درحالیکه فقط 84<sub>/</sub>14 درصد از افراد کاملاً توانمند ارزیابی شدند. براساس نتایج تحلیل تشخیصی نیز میتوان گفت عوامل مهمی که این گروهها را از هم متمایز میکنند به ترتیب عبارتاند از: تأمین مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و انسجام اجتماعی.
توانمندسازی زنان,زنان روستایی,سرمایة اجتماعی,مشارکت اجتماعی,مشاغل خانگی
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67374.html
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67374_8f822882b05134de97dc04e74c6ebe12.pdf
مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران
زن در توسعه و سیاست
2538-3124
2538-3132
16
2
2018
06
22
بازنمایی تجربۀ حس تنهایی اگزیستانسیال دانشجویان دختر مراجعهکننده به مرکز مشاورۀ دانشگاه تبریز
197
220
FA
علی
ایمان زاده
استادیار فلسفة آموزش و پرورش، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز
aliimanzadeh@yahoo.com
سریه
علیپور
کارشناسی ارشد بهسازی منابع انسانی، دانشکدة روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز
safa_sahand@yahoo.com
10.22059/jwdp.2018.252802.1007381
هدف پژوهش حاضر بازنمایی تجربیات دانشجویان مراجعهکننده به مرکز مشاورة دانشگاه تبریز از حس تنهایی اگزیستانسیال است. پژوهش حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی تفسیری است و نمونهها از طریق نمونهگیری هدفمند و مصاحبة ژرفنگر با 18 نفر از دانشجویان مراجعهکننده به مرکز مشاورة دانشگاه تبریز انجام گرفت. مصاحبهها ضبط و به روش استرابرت و کارپینتر تجزیه و تحلیل شدند. از یافتههای حاصل از تجربیات حس تنهایی اگزیستانسیال دانشجویان، 4 مضمون اصلی: احساس درکشده، تنهایی مثبت، تنهایی منفی و راهکاری برای کاهش تنهایی منفی شناسایی شد. دانشجویان دختر دانشگاه تبریز از تنهایی اگزیستانسیال احساس وانهادگی، اضطراب و جدایی داشتند که این احساس برای آنها هم پیامدهای مثبت و هم منفی داشته است. با اتخاذ تدابیری نظیر تبیین موقعیت وجودی دانشجویان در هستی و تعالیبخشی به این جایگاه میتوان به این نوع از حس تنهایی در دانشجویان فائق آمد.
تجربه زیسته,تنهایی اگزیستانسیال,دانشجویان دختر دانشگاه تبریز
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67375.html
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67375_892c6b97ae67142a2ab8c93b08ede064.pdf
مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران
زن در توسعه و سیاست
2538-3124
2538-3132
16
2
2018
06
22
تجربۀ زنان تهرانی از بی اعتنایی اجتماعی در روابط همسایگی: یک مطالعۀ کیفی
221
241
FA
معصومه
اسمعیلی
0000-0002-8907-6145
دانشیار گروه مشاورة دانشگاه علامه طباطبایی
masesmaeily@yahoo.com
اعظم
دشتی
دانشجوی دکتری مشاورة دانشگاه علامه طباطبایی
azmdashti@gmail.com
کوثر
دهدست
دانشجوی دکتری مشاورة دانشگاه علامه طباطبایی
dehdast92@gmail.com
10.22059/jwdp.2018.234570.1007208
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تجربة زنان تهرانی از بیاعتنایی اجتماعی در روابط همسایگی است. اطلاعات مورد نیاز برای پژوهش از طریق رویکرد کیفی و روش نظریة مبنایی با استفاده از نمونهگیری نظری بهدست آمده است. با استفاده از نمونهگیری هدفمند، در هر مرحله با توجه به تحلیل دادههای پیشین از بین زنانی که تجربیات و دغدغههایی در روابط اجتماعی به طور اعم و روابط همسایگی به طور اخص داشتند، در دورة انجام پژوهش به خانة سلامت مسعودیه واقع در منطقة 15 تهران مراجعه کرده و نیز تمایل به شرکت در مصاحبه داشتند، 17 نفر انتخاب شدند. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از این مصاحبهها، چهار کد نظری شامل الف) علل زمینهساز کاهش جذابیت در روابط همسایگی، ب) عوامل علّی در شکلگیری پیامدهای منفی روابط همسایگی، ج) عوامل علّی عدم اعتماد و امنیت در روابط همسایگی و د) عوامل علّی عدم کفویت در روابط همسایگی شناسایی شدند. با توجه به تجارب زنان مشارکتکننده در این پژوهش، عواملی که باعث کمرنگشدن روابط بین همسایگان تهرانی میشود زمینهساز بیاعتنایی اجتماعی شده است. این مطالعه کدهای نظری ارزشمندی برای جامعهشناسان و روانشناسان دارد و همچنین الهامبخش کسانی است که خواهان ارتقای سطح روابط همسایگی و بهبود ارتباطات اجتماعی خود هستند.
بیاعتنایی اجتماعی,نظریة مبنایی,نهاد همسایگی
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67376.html
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67376_7052d4fa3d894608b6a48bf93ec71186.pdf
مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران
زن در توسعه و سیاست
2538-3124
2538-3132
16
2
2018
06
22
واکاوی دلالتهای معنایی ازدواج نزد جوانان (مطالعۀ موردی: جوانان مجرد ساکن شهر تهران سال 1396)
243
270
FA
ناهید
حسینی
0000-0001-8091-7887
دانشجوی دکتری جامعهشناسی گرایش گروههای اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
n.hosseini1001@yahoo.com
سید محمد
سید میرزایی
دکتری جمعیتشناسی و استاد دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
seyedmirzaie@yahoo.com
باقر
ساروخانی
دکتری جامعهشناسی و استاد دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
b.sarokhani@yahoo.com
10.22059/jwdp.2018.251394.1007374
کاهش ازدواج جوانان توجه اجتماعی را در سطوح خرد و کلان برانگیخته است. مقالة حاضر حاصل پژوهش با هدف شناخت دلالتهای معنایی ازدواج و تصویر ذهنی جوانان و راهبرد آنان به ازدواج است. رویکرد پژوهش کیفی است و از روش پدیدارشناسی استفاده شده است. مشارکتکنندگان با نمونهگیری نظری و هدفمند به تعداد 28 نفر از جوانان مجرد در سن ازدواج از مناطق مختلف شهر تهران در سال 1396 انتخاب شدهاند. گردآوری دادهها با تکنیک مصاحبة عمیق نیمهساختاریافته و هستة محوری تحقیق با مقولهبندی دادهها به شیوة کدگذاری باز، محوری و انتخابی بهدست آمده است. مشارکتکنندگان «واپسزدگی» به ازدواج ناشی از چهار مقولة ترس، بیمیلی، افول ارزشهای فرامادی و لذتگرایی را تجربه میکنند با دلایل معنایی در سه مقولة الگوی معیشت شامل اقتصاد ناایمن مرد، عدم توان مدیریت هزینهها، استقلال مالی زنان؛ مناسبات ارزشی نوپدید شامل ارزشهای اخلاقی و مناسبات اجتماعیـ ارتباطی شامل وضعیت اجتماعی و چگونگی ارتباطات دو جنس با یکدیگر قابل تفسیر است. توجه به معیشت جوانان، ایجاد شغل و درآمدزایی باید در اولویت برنامههای دولت و بخشهای خصوصی قرار گیرد. ترمیم زیرساختارهای فرهنگی ارزشی بازتولیدشده در مناسبات ارتباطی متأثر از کنش کنشگران، جامعهپذیری مجدد از سوی نهادهای ذیربط را لازم دارد.
ازدواج,جوانان,خانواده,فرامادی,واپسزدگی
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67377.html
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67377_2d75fca32bb847770037f0ae159c785d.pdf
مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران
زن در توسعه و سیاست
2538-3124
2538-3132
16
2
2018
06
22
مطالعۀ کیفی مصرف آب در نگاه زنان شهر اصفهان
271
293
FA
مسعود
حاجی زاده میمندی
دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه یزد
masoudhajizadehmeymandi@gmail.com
حسین
افراسیابی
دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه یزد
hafrasaibi@yahoo.com
مریم
بهارلوئی
کارشناس ارشد جامعهشناسی دانشگاه یزد
baharluoeimaryam@yahoo.com
10.22059/jwdp.2018.245358.1007305
زنان یکی از کارگزاران مهم مصرف آب در سطح مصرف خانگیاند و در شرایطی که کمآبی به ابرچالش تبدیل شده است، اطلاع از دیدگاه زنان به این وضعیت حائز اهمیت است. هدف این پژوهش کشف تجربه و تفسیر زنان شهر اصفهان از مصرف آب و کمآبی است. این تحقیق با روش کیفی انجام شده و از روش نظریة دادهبنیاد برای اجرای پژوهش و تحلیل دادهها استفاده شده است. نحوة نمونهگیری مبتنی بر نمونهگیری هدفمند بوده است. همچنین، برای حصول اعتمادپذیری پژوهش، از سه تکنیک اعتمادپذیری از سوی اعضا، روش مقایسة تحلیلی و بازرسی خارجی از سوی استادان راهنما و مشاور استفاده شده است. به منظور گردآوری دادهها، با 30 زن ساکن در شهر اصفهان مصاحبة نیمهساختاریافته انجام گرفت. بعد از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، 10 مقولة اصلی و مدل پارادایمی ارائه شد. مخاطرات محیطی و طبیعی و مدرنشدن بهمنزلة شرایط علّی کمآبی، بیماری وسواس و دغدغههای اجتماعی و روانی بهمنزلة شرایط زمینهای، حکمرانی آب و فناوریهای مصرف آب بهمنزلة شرایط مداخلهگر و صرفهجویی و آگاهی و آموزش بهمنزلة استراتژیها و در آخر درک خطر و مسئولیتپذیری و احساس گناه از مصرف بیرویه بهمنزلة پیامدها به دست آمد. نظریة جوهری در این پژوهش، فرهنگ و زیرساخت در قالب یک مدل پارادایمی ارائه شد.
آب,اصفهان,زنان,کمآبی,مصرف آب
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67378.html
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67378_8554f774b25f7e516d1760d14325c2c8.pdf
مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران
زن در توسعه و سیاست
2538-3124
2538-3132
16
2
2018
06
22
ادراک زنان از گردشگری تکجنسیتی، کارکردها، چالشها و راهبردهای مواجهه در خانواده
295
318
FA
ندا
رضویزاده
استادیارگروه پژوهشی جامعهشناسی گردشگری پژوهشکدة گردشگری (جهاد دانشگاهی خراسان رضوی)
n.razavi@gmail.com
زهرا
برادران کاشانی
دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد
zahra.baradarankashani@mail.um.ac.ir
10.22059/jwdp.2018.248060.1007331
گردشگری بهمنزلة یک فعالیت فراغتی مدرن در جوامع معاصر شناخته میشود. بااینحال، همچون بسیاری از فعالیتهای فراغتی، دسترسی به سفر و گردشگری توزیع برابری در میان دستههای مختلف اجتماعی از جمله طبقات و جنسیتهای مختلف (زنان و مردان) ندارد. از سوی دیگر، طبقة متوسط در جامعة ایران دگرگونیهای وسیعی را در ارزشها، الگوهای رفتاری و انتخابها در دهههای اخیر تجربه میکند. از همین رو، هدف پژوهش حاضر پاسخ به دو پرسش ذیل است: نخست اینکه زنان امروز طبقة متوسط در کلانشهرهای ایران چه کارکردهایی برای سفرهای تکجنسیتی ادراک میکنند؟ و دوم اینکه زنان مذکور در سفرهای تکجنسیتی پیش، حین و پس از سفر چه چالشهایی را ادراک میکنند و برای مواجهه با این چالشها چه راهبردهایی را اتخاذ میکنند؟ برای این منظور رویکرد کیفی و روش مردمنگاری اتخاذ شد. در این زمینه، از چهارده زن مصاحبة عمیق انجام شد. یافتهها نشان داد زنان دو نوع کارکرد سلبی و ایجابی برای سفرهای تکجنسیتی/ تنها قائلاند. مهمترین چالش آنها، پیش از سفر، جلب رضایت خانواده و مدیریت منزل در غیابشان بود. چالشهای حین سفر نیز به دو گونة عاطفی و کارکردی قابل دستهبندی بود. چالشهای پس از سفر نیز چندان حائز اهمیت دانسته نمیشد. زنان برای مقابله با این چالشها راهبردهای گوناگونی اتخاذ میکردند که طیفی از واکنشهای منفعلانه تا فعالانه و خلاقانه را دربرمیگرفت. درمجموع، سفر تکجنسیتی یا تنها برای زنان عرصة تجربه، محکزدن و اثباتِ قدرت، عاملیت و استقلال آنها در جامعة معاصر ایرانی بود.
گردشگری تکجنسیتی,گردشگری زنان,گردشگری زنان تنها,سفر زنانه
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67379.html
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67379_d6d74b22cbb133b03a97bd2c201deb13.pdf
مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران
زن در توسعه و سیاست
2538-3124
2538-3132
16
2
2018
06
22
توانمندسازی زنان سرپرست خانوار با تأکید بر برنامههای چهارم، پنجم و ششم توسعۀ جمهوری اسلامی ایران
319
338
FA
منصوره
زارعان
استادیار دانشگاه الزهراء(س)
man.zarean@gmail.com
معصومه
زارعی
دانشجوی دکتری مطالعات زنان دانشگاه ادیان و مذاهب قم
mz.zarei1393@gmail.com
عطیه
هنردوست
0000-0002-2632-5044
دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه اصفهان
eco.a.honardost@ut.ac.ir
10.22059/jwdp.2018.246227.1007314
بررسی سیاستهای برنامة چهارم، پنجم و ششم توسعه در مورد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار موضوع این مقاله است. از زنان مطلقه، بیوه، مجرد خودسرپرست و زنان شوهردار، که به دلایل گوناگون همچون ناتوانی شوهر سرپرست خانوارند، ذیل عنوان کلی زنان سرپرست خانوار یاد میشود. توانمندسازی این گروه از زنان مستلزم توجه به دو مؤلفة «پیشرفت» و «قدرت و عاملیت» زنان در متن سیاستگذاری است، لذا مسئلة اصلی پژوهش بررسی شاخصهای مؤلفههای یادشده در برنامههای مذکور و ارزیابی مواد قانونی این برنامهها در جهت توانمندسازی زنان سرپرست خانوار است. نتایج این تحقیق، که به روش تحلیل محتوای کیفی جمعآوری شده، نشان میدهد برنامههای توسعه اقدام مؤثری برای افزایش عاملیت زنان در ناحیة دسترسی به منابع و حضور در شبکههای اجتماعی و بازار نداشته و فقط به حمایتهای اندک مالی و تا حدودی حمایتهای اجتماعی بسنده کرده است؛ سیاستی که نمیتواند به کاهش فقر و بهبود زندگی این زنان در درازمدت منجر شود.
برنامة توسعه,پیشرفت,توانمندسازی زنان,سرپرست خانوار,عاملیت
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67380.html
https://jwdp.ut.ac.ir/article_67380_21b819f68f692c1f006a78a943ffc5df.pdf