المیرا جعفری؛ صادق صالحی؛ بهرام قدیمی
چکیده
امروزه، بهترین راهکار برای مواجهه با چالش‌های پسماند تقویت منابع اجتماعی و سرمایههای انسانی است، در این بین، زنان خانهدار که بیشتر وقت خود را در منزل سپری میکنند نقشی بسیار مؤثر در زمینة مسائل محیط زیستی و مدیریت پسماند خانگی دارند. با درک این مهم، پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش سرمایة اجتماعی در مدیریت پسماند خانگی از سوی ...
بیشتر
امروزه، بهترین راهکار برای مواجهه با چالش‌های پسماند تقویت منابع اجتماعی و سرمایههای انسانی است، در این بین، زنان خانهدار که بیشتر وقت خود را در منزل سپری میکنند نقشی بسیار مؤثر در زمینة مسائل محیط زیستی و مدیریت پسماند خانگی دارند. با درک این مهم، پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش سرمایة اجتماعی در مدیریت پسماند خانگی از سوی زنان انجام شده است. برای انجام‌دادن تحقیق حاضر از روش پیمایش استفاده شده است. جامعة آماری تحقیق شامل زنان ساکن در شهر سیرجان است. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشهای تصادفی، 384 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای تعیین حجم نمونة مورد نظر از فرمول کوکران استفاده شده است. برای گردآوری دادههای پژوهش از پرسشنامة محقق‌ساخته استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه نیز تأیید شد. دادههای تحقیق پس از جمع‌آوری، با استفاده از آزمونهای همبستگی پیرسون و مدلسازی ساختاری در نرم‌افزارهای آماری Lisrel وSPSS تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که سرمایة اجتماعی و مؤلفههای آن (اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، امنیت اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و انسجام اجتماعی) با مدیریت پسماند خانگی رابطة مثبت و معنادار دارد. بر این اساس، از عواملی که می‌تواند در مدیریت پسماند خانگی مؤثر باشد مدیریت سرمایة اجتماعی است.
مطالعات زنان
عفت برنا؛ حسین افراسیابی؛ احمد کلاته ساداتی؛ مهدی کرمانی
چکیده
با وجود افزایش چشمگیر زنان در آموزش عالی، شکاف درخور توجهی در فعالیتهای اجتماعی‌ـ اقتصادی زنان به‌عنوان مظاهر موفقیت در زندگی امروزین همچنان وجود دارد. هدف از مطالعة حاضر، فهم موانع و تسهیلکنندههای موفقیت زنان است. در قالب مطالعه‌ای کیفی با رویکرد دادهبنیاد با زنان 30 تا 40 سالة ساکن در شهر مشهد مصاحبههای نیمه‌ساختاریافته ...
بیشتر
با وجود افزایش چشمگیر زنان در آموزش عالی، شکاف درخور توجهی در فعالیتهای اجتماعی‌ـ اقتصادی زنان به‌عنوان مظاهر موفقیت در زندگی امروزین همچنان وجود دارد. هدف از مطالعة حاضر، فهم موانع و تسهیلکنندههای موفقیت زنان است. در قالب مطالعه‌ای کیفی با رویکرد دادهبنیاد با زنان 30 تا 40 سالة ساکن در شهر مشهد مصاحبههای نیمه‌ساختاریافته انجام شد. بر پایة نمونه‌گیری نظری و هدفمند، مصاحبهها تا دست‌یابی به اشباع نظری ادامه یافت و درنهایت با 25 نفر مصاحبه شد. داده‌ها پس از انتقال به نرمافزار تحلیل کیفی مکسکیودیای با شیوة کدگذاری دادهبنیاد برساخت‌گرا تحلیل شد. یافته‌ها در قالب هشت مقوله بازنمایی شد که عبارت‌اند از: «جامعهپذیری تکبعدی و محدودسازی بیرونی»، «محدودیت چشمانداز شغلی»، «نبود حمایت مالی و خانوادگی»، «کمبود آموزش‌های مهارتمحور»، «فشار نقش خانهداری»، «تمرکز بر توانمندی‌های شخصی»، «دسترسی به تحصیلات دانشگاهی» و «فرصت فضای مجازی». مقولة مرکزی با عنوان «محدودیت و دوگانگی نقش» نام گرفت. یافته‌ها حاکی از این است که نظامهای درهمتنیدة اجتماعی‌ـ فرهنگی که هویت افراد را شکل می‌دهد زنان را درگیر چرخهای از یادگیری در رابطه با تأثیرات نظاممند کردهاست؛ به‌طوری‌که مشارکتکنندگان ساختارهای معناسازی مورد نیاز برای پالایش تأثیرات تبعیضآمیز را توسعه می‌دهند. میتوان گفت که نظام اجتماعی توانسته فرصت‌های جدیدی برای زنان فراهم کند، اما وزن مؤلفههای اجتماعی جنسیتی همچنان بالاست و این فرصت‌ها تحقق پیدا نکردهاند.
روانشناسی
علی محمد ناعمی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تاب‌آوری، سخترویی و رضایت از زندگی با تصویر بدنی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی سبزوار انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی‌ـ همبستگی بود. جامعة آماری پژوهش شامل هزار و 578 نفر از دانش‌آموزان دختر دبیرستانهای سبزوار در سال تحصیلی 1393 بود که تعداد 311 نفر از طریق روش نمونه‌گیری خوشهای چندمرحلهای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تاب‌آوری، سخترویی و رضایت از زندگی با تصویر بدنی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی سبزوار انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی‌ـ همبستگی بود. جامعة آماری پژوهش شامل هزار و 578 نفر از دانش‌آموزان دختر دبیرستانهای سبزوار در سال تحصیلی 1393 بود که تعداد 311 نفر از طریق روش نمونه‌گیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامههای استاندارد تاب‌آوری کونور و دیویدسون، سخترویی کوباسا، رضایت از زندگی داینر و تصویر بدن فیشر استفاده شد. دادههای گردآوریشده با استفاده از نرمافزار SPSS18 و روشهای آمار توصیفی، همبستگی و رگرسیون چندمتغیری تجزیه و تحلیل شد. یافتههای پژوهش نشان داد که بین میزان تاب‌آوری، سخترویی و رضایت از زندگی با تصویر بدنی رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، متغیرهای مذکور توانستند حدود 25درصد واریانس تصویر بدن را تبیین کنند. براساس نتایج حاصل از پژوهش میتوان با افزایش میزان تاب‌آوری، سخترویی و رضایت از زندگی، نارضایتی از تصویر بدن دانش‌آموزان دختر را کاهش داد و سلامت روان و بهزیستی آنان را بهبود بخشید.
روانشناسی
سید علی آزادمنش؛ چیمن مصطفی پور؛ لقمان احمدی پور
چکیده
امروزه، ازدواج جوانان یکی از چالش‌های اصلی جامعة ایرانی به‌شمار می‌آید. جوانان به دلایل مختلفی از ازدواج دوری میکنند و پدیدة تأخیر در سن ازدواج نه به‌منزلة مسئله و مشکلی شخصی، بلکه به‌مثابة مسئله‌ای اجتماعی نمود پیدا کرده است.هدف پژوهش حاضر مقایسة اضطراب اجتماعی و سرمایة روان‌شناختی معلمان زن متأهل و مجرد شهرستان بوکان بود. ...
بیشتر
امروزه، ازدواج جوانان یکی از چالش‌های اصلی جامعة ایرانی به‌شمار می‌آید. جوانان به دلایل مختلفی از ازدواج دوری میکنند و پدیدة تأخیر در سن ازدواج نه به‌منزلة مسئله و مشکلی شخصی، بلکه به‌مثابة مسئله‌ای اجتماعی نمود پیدا کرده است.هدف پژوهش حاضر مقایسة اضطراب اجتماعی و سرمایة روان‌شناختی معلمان زن متأهل و مجرد شهرستان بوکان بود. پژوهش حاضر از نوع علیـ مقایسهای (پسرویدادی) است. جامعة آماری شامل دو گروه از معلمان زن مجرد و متأهل در محدودة سنی 25ـ45 و سال تحصیلی 1393ـ1394 بودند. از بین دو گروه از معلمان متأهل 80 نفر و مجرد 80 نفر و در مجموع 160 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامۀ سرمایة روان‌شناختی مکگی (2011) و سیاهۀ فوبیای اجتماعی کانور و همکاران (2000) استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره بیانگر وجود تفاوت معنادار بین نمرههای دو گروه از معلمان زن گروه سنی 25 تا 45 متأهل و مجرد در اضطراب اجتماعی و سرمایۀ روان‌شناختی بود. بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که افراد متأهل نسبت به افراد مجرد سطح سرمایة روان‌شناختی بالاتر و اضطراب اجتماعی کمتری دارند.
توسعه روستایی
لیلا وثوقی؛ مهدیه قاسمی
چکیده
با توجه به وجود نابرابری‌های جنسیتی که عمدتاً در بسیاری از جوامع علیه زنان دیده می‌شود، بحث توانمندسازی آنها در سال‌های اخیر اهمیت خاصی یافته است. در این زمینه، تحقیقات بسیاری به رابطۀ کارایی نقش اکوتوریسم در توانمندسازی جامعۀ محلی، از طریق جلب مشارکت آنان در فعالیتهای گردشگری، تأکید کرده است. با توجه به این موضوع، پژوهش حاضر ...
بیشتر
با توجه به وجود نابرابری‌های جنسیتی که عمدتاً در بسیاری از جوامع علیه زنان دیده می‌شود، بحث توانمندسازی آنها در سال‌های اخیر اهمیت خاصی یافته است. در این زمینه، تحقیقات بسیاری به رابطۀ کارایی نقش اکوتوریسم در توانمندسازی جامعۀ محلی، از طریق جلب مشارکت آنان در فعالیتهای گردشگری، تأکید کرده است. با توجه به این موضوع، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نقش توسعۀ اکوتوریسم بر ابعاد مختلف توانمندسازی زنان روستایی، با بهره‌گیری از روش پیمایشی انجام شد. جامعۀ آماری این تحقیق، زنان روستای شیب‌دراز جزیرۀ قشم بودند که در طرح حفاظتی «لاکپشتهای دریایی پوزهعقابی» با تأکید بر توسعۀ اکوتوریسم و صنایعدستی مشارکت داشتند. جهت گردآوری داده‌ها نیز از پرسشنامۀ محقق‌ساخته استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که توسعة اکوتوریسم میزان توانمندسازی اجتماعی، اقتصادی، و روانی زنان را بهطور معناداری در روستای مطالعهشده افزایش داده است.
مطالعات زنان
فهیمه فرهمند پور؛ الهام بحرانی فرد
چکیده
کتابهای درسی، در کنار آموزش دانش‌آموزان، آنها را برای پذیرش نقشهای متناسب با ویژگیهای جنسیتیشان، آن‌گونه که مدنظر مؤلفان این کتب است، آماده میکنند. پژوهش حاضر در‌صدد است به چگونگی بازنمایی نقش اجتماعی‌ـ سیاسی زنان در کتابهای درسی دو مقطع ابتدایی و راهنمایی، در سال تحصیلی 1391ـ1392 بپردازد. روش تحقیق، تحلیل محتوای ...
بیشتر
کتابهای درسی، در کنار آموزش دانش‌آموزان، آنها را برای پذیرش نقشهای متناسب با ویژگیهای جنسیتیشان، آن‌گونه که مدنظر مؤلفان این کتب است، آماده میکنند. پژوهش حاضر در‌صدد است به چگونگی بازنمایی نقش اجتماعی‌ـ سیاسی زنان در کتابهای درسی دو مقطع ابتدایی و راهنمایی، در سال تحصیلی 1391ـ1392 بپردازد. روش تحقیق، تحلیل محتوای کمّی براساس شاخص جنسیت در بین تصاویر و متن دروس است. آنچه مسلم است، باید دید عمومی به نقشهای زنان بسط داده شود و بسیاری فعالیتها مانند: فعالیتهای خیریه و امور عامالمنفعه، امدادگری، و انجام‌دادن فریضههای اجتماعی مهمی مانند: امر به معروف و نهی از منکر بهمنزلۀ فعالیتهای اجتماعی مهمی که زنان جامعه به آن مشغولاند مورد توجه قرار گیرد. همچنین، دستهبندی و تحلیل محتوای گزارههای توصیفی و هنجاری نشان می‌دهند که بیشتر گزارهها و تصاویر موجود در کتابهای درسی توصیفی است، اما توصیف آنها از مقولههای نقشآفرینی زنان در عرصههای سیاسی و اجتماعی، در بیشتر موارد، حضور گسترده و رو به افزونی زنان را در فعالیتهای اجتماعی بهدرستی منعکس نمیکند.
جامعه شناسی
سعید خانی؛ فرشید خضری؛ کتایون یاری
چکیده
نرخ جمعیت زنان سرپرست خانوار در دهههای اخیر رشد گستردهای داشته است. در کنار افزایش نرخ رشد جمعیت، این گروه تغییرات کیفی‌ـ مانند تغییر ترکیب سنی، تحصیلی، درآمدی و فقر اقتصادی‌ـ را نیز تجربه کردهاند که مسائل مبتلا به آنان را بهمرور از یک پدیدۀ اجتماعی نسبتاً طبیعی به موضوع اجتماعی از جنس آسیب تبدیل کرده است. هدف این مقاله ...
بیشتر
نرخ جمعیت زنان سرپرست خانوار در دهههای اخیر رشد گستردهای داشته است. در کنار افزایش نرخ رشد جمعیت، این گروه تغییرات کیفی‌ـ مانند تغییر ترکیب سنی، تحصیلی، درآمدی و فقر اقتصادی‌ـ را نیز تجربه کردهاند که مسائل مبتلا به آنان را بهمرور از یک پدیدۀ اجتماعی نسبتاً طبیعی به موضوع اجتماعی از جنس آسیب تبدیل کرده است. هدف این مقاله بررسی و تحلیل آسیب‌پذیری اجتماعی زنان سرپرست خانوار و فرزندان آنان در مقایسه با زنان دارای سرپرست است. چارچوب نظری مسئله از نظریههای فشار، پیوندهای اجتماعی و نظریۀ زنانه‌شدن فقر برگرفته شده است. پژوهش حاضر تحقیقی شبه‌آزمایشی و بر‌مبنای تکنیک پیمایش انجام گرفته است. پژوهش دو جامعۀ آماری دارد. جامعۀ آماری نخست، شامل زنان سرپرست خانواری است که در کلینیک مددکاری اجتماعی ستایش مهر منطقۀ سلطانآباد تهران در سال 1394 دارای پروندۀ فعال بوده‌اند. روش نمونه‌گیری این جامعۀ آماری تمامشماری است. جامعۀ آماری دوم، زنان دارای سرپرست همین منطقه هستند که برای مقایسه با گروه نخست به روش نمونه‌گیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شده‌اند. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرمافزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که به لحاظ آماری تفاوت معناداری بین انزوای اجتماعی، گرایش به اعتیاد، بزهکاری فرزندان و فقر اقتصادی زنان سرپرست خانوار و زنان دارای سرپرست وجود دارد. این شواهد ملازم با چارچوب نظری نشاندهنده موقعیت زنان سرپرست خانوار در ساختار اجتماعی-اقتصادی جامعه است. فقر و فقدان پیوندهای اجتماعی و در‌نتیجه، تجربۀ آنها از فشار و عدم دریافت حمایت مناسب، چه از نوع رسمی و چه از نوع غیررسمی، این زنان و فرزندانشان را در معرض آسیب قرار می‌دهد.
مطالعات زنان
مسعود نیکوقدم؛ محدثه قلیزاده امیرآباد؛ عبدالله خوشنودی
چکیده
در قرن بیستم، با موج جدید تحولات سیاسی در بسیاری از کشورها، محققان به دنبال درک پیششرطهای لازم برای ظهور و تداوم دموکراسی بودند. در این بین، «نظریة نوسازی» از بالاترین حمایت تجربی برای تحقق دموکراسی برخوردار شد. اما ناکارآیی این نظریه در عمل، به پررنگ‌شدن نقش عوامل دیگر منجر شد. یکی از این عوامل که تاکنون توجه چندانی ...
بیشتر
در قرن بیستم، با موج جدید تحولات سیاسی در بسیاری از کشورها، محققان به دنبال درک پیششرطهای لازم برای ظهور و تداوم دموکراسی بودند. در این بین، «نظریة نوسازی» از بالاترین حمایت تجربی برای تحقق دموکراسی برخوردار شد. اما ناکارآیی این نظریه در عمل، به پررنگ‌شدن نقش عوامل دیگر منجر شد. یکی از این عوامل که تاکنون توجه چندانی بدان نشده است، نقش توانمندسازی زنان است. در پژوهش حاضر به منظور بررسی و تحلیل چگونگی تأثیر توانمندسازی زنان بر توسعة دموکراسی، از الگوی «جنسیتـ توسعة دموکراسی» بهره گرفته شده است. روش اقتصادسنجی استفادهشده، یک الگوی پانل پویا به روش برآورد گشتاورهای تعمیمیافته برای سال‌های 1990 تا 2015 در کشورهای منتخب است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که شاخص‌های در نظر گرفته شده برای سنجش توانمندسازی زنان در این تحقیق، همگی تأثیری معنادار بر توسعة دموکراسی در طول دورة مورد نظر داشتند. به این صورت که دو متغیر «آموزش» و «نرخ مشارکت نیروی کار زنان» به ترتیب با ضرایب 61/0+ و 07/0+ تأثیر مثبت و معنادار بر توسعة دموکراسی دارند و متغیر «نرخ باروری» با ضریب 22/0- تأثیر منفی و معنادار بر توسعة دموکراسی دارد.
زیدالله زاهد؛ زهرا نصراللهی؛ منصور مهینی زاده
چکیده
سرمایه‌ی انسانی به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی که می‌تواند سبب ارتقاء و بهبود فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی شود. دراینمیان زنان معرف نیمی از جمعیت و یکی از ارکان خانواده و جوامع را تشکیل می‌دهند، بهره‌گیری از استعداد و توانایی‌های آنها به عنوان سرمایه‌ی انسانی بر رشد اقتصادی حائز اهمیت است. با این حال، وجود تبعیض ...
بیشتر
سرمایه‌ی انسانی به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی که می‌تواند سبب ارتقاء و بهبود فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی شود. دراینمیان زنان معرف نیمی از جمعیت و یکی از ارکان خانواده و جوامع را تشکیل می‌دهند، بهره‌گیری از استعداد و توانایی‌های آنها به عنوان سرمایه‌ی انسانی بر رشد اقتصادی حائز اهمیت است. با این حال، وجود تبعیض جنسیتی به عنوان یکی از عواملی که نه تنها سبب نقض حقوق اساسی بشر شده، بلکه می‌تواند باعث کاهش بهره‌وری و کیفیت سرمایه‌ی انسانی و بهدنبالآن کاهش رشد اقتصادی شود، مطرحشده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر تبعیض جنسیتی در چهار حوزه آموزش، بازار کار، توانمندسازی زنان و شرایط اجتماعی بر رشد اقتصادی است. در این پژوهش داده‌ها با بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای گردآوری شده و عمدتا برگرفته از دادههای انتشاریافته‌ی بانک جهانی است. به منظور برآورد رابطه‌ی بین تبعیض جنسیتی و رشد اقتصادی از روش دادههای ترکیبی برای کشورهای درحال توسعه طی دوره‌ی زمانی 2018-2000 و برای تجزیه‌وتحلیل نتایج نیز از نرم‌افزارهای Stata12 و EViews10 استفاده شده است. نتایج نشانمی‌دهد که در کشورهای در حال توسعه رشد نیروی کار و بازبودن تجارت بر رشد اقتصادی تأثیر منفی و معنی‌دار دارد و رشد سرمایه‌گذاری بر رشد اقتصادی تأثیر مثبت و معنی‌دار دارد. در این کشورها برابری جنسیتی با رشد اقتصادی رابطه‌ی معنی‌داری ندارد.
شهره روشنی؛ مریم تافته؛ زهره خسروی
چکیده
رشد طلاق در جامعة ایران و تبعات منفی آن توجه به این مسئلة اجتماعی را ضروری ساخته است. در این زمینه، هدف پژوهش حاضر ارائة راهکارهایی برای کاهش طلاق و پیامدهای منفی آن بوده است. به این منظور، با استفاده از روش فراتحلیل کیفی، با بررسی 70 پژوهش منتخب حوزة طلاق در دو دهة اخیر (1377ـ1397)، به دستهبندی عوامل طلاق و پیامدهای منفی آن و سپس ارائة ...
بیشتر
رشد طلاق در جامعة ایران و تبعات منفی آن توجه به این مسئلة اجتماعی را ضروری ساخته است. در این زمینه، هدف پژوهش حاضر ارائة راهکارهایی برای کاهش طلاق و پیامدهای منفی آن بوده است. به این منظور، با استفاده از روش فراتحلیل کیفی، با بررسی 70 پژوهش منتخب حوزة طلاق در دو دهة اخیر (1377ـ1397)، به دستهبندی عوامل طلاق و پیامدهای منفی آن و سپس ارائة راهکارهایی برای کاهش طلاق و پیامدهای منفی آن پرداخته است. طبق یافته‌ها، عوامل طلاق را براساس منشأ عوامل میتوان در چهار دستۀ همسرگزینی نادرست، نقص دانش و مهارت همسران، عملکرد نامطلوب همسران و شرایط اقتصادی نامطلوب قرار داد. بر این اساس، برای کاهش طلاق، راهکارهایی بر پایة اجرای دورههای آموزشی و مشاورهای از سوی نهادهای مسئول و الزام همسران به شرکت در آن با در نظر گرفتن ضمانت اجرای قانونی مناسب پیشنهاد می‌شود. پژوهشها همچنین به پیامدهای منفی طلاق برای زنان و فرزندان پرداختهاند که برای کاهش این پیامدها میتوان راهکارهایی بر محور رفع چالش‌های حقوقی و خلأهای قانونی، آموزش والدین برای به حداقل رساندن آسیب‌های طلاق برای فرزندان، ارائة خدمات مشاورهای، فرهنگسازی برای حمایت خانواده از زنان مطلقه و اصلاح نگرش جامعه به زنان مطلقه و فرزندان طلاق ارائه کرد.
محمد رضا اقدامی؛ فائزه صفری تمرین؛ محمد رضا غلامی؛ رضا علیزاده
چکیده
در ایران با توجه به روند کاهش جمعیتی ، عنصر اصلی گفتمان حاکم بر سیاست جمعیتی، افزایش جمعیت است. میزان موفقیت سیاستهای جمعیتی در هر کشوری من جمله ایران، به میزان هژمونیک شدن آن در جامعه هدف بستگی دارد.این مطالعه به منظور بررسی زیست سیاست بین زنان متأهل 18 تا 40 سال شهر رشت به روش کیفی و بر پایه تحلیل قدرت فوکو صورت گرفته است. نتایج تحقیق ...
بیشتر
در ایران با توجه به روند کاهش جمعیتی ، عنصر اصلی گفتمان حاکم بر سیاست جمعیتی، افزایش جمعیت است. میزان موفقیت سیاستهای جمعیتی در هر کشوری من جمله ایران، به میزان هژمونیک شدن آن در جامعه هدف بستگی دارد.این مطالعه به منظور بررسی زیست سیاست بین زنان متأهل 18 تا 40 سال شهر رشت به روش کیفی و بر پایه تحلیل قدرت فوکو صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که گفتمان حاکم بر سیاست جمعیتی در ایران در ارتباط با زنان مورد مطالعه به دو طریق یعنی سوژه ساختن زنان در برابر نظام پزشکی و نظام فرهنگی توانست زمینه اعمال قدرت زیست سیاست بر آنها و هژمونیک شدن خود را فراهم سازد. در عین حال باید توجه داشت که صرف اعمال قدرت از طریق نظام پزشکی در این گفتمان باعث هژمونیک شدن این نوع زیست سیاست در بین زنان مورد مطالعه نمی گردد؛ چرا که در بین آن دسته از زنان متاهلی که در برابر این نوع از زیست سیاست مقاومت کرده اند و بر روی فرزند آوری کمتر تاکید داشته اند کماکان ابژه بودن در برابر نظام پزشکی مشاهده می شود.
فریده حمیدی
دوره 3، شماره 2 ، مرداد 1384
راضیه ظهره وند
دوره 2، شماره 2 ، تیر 1383
چکیده
تفاوت های روان شناختی دختران و پسران به عت تأئثیرگذاری آن در جامعه پذیری نوجوانان و آگاهی آنان به نقش های جنسیتی خود اهمیت زیادی یافته است. هدف پژوهش حاضر بررسی این تفاوت هاست که در چارچوب نظریه «طرح واره جنسیتی بم» انجام شده است. گردآوری اطلاعات با استفاده از روش پرسشنامه بوده که بیش از پانصد دانش آموز دبیرستانی آنها را تکمیل کرده ...
بیشتر
تفاوت های روان شناختی دختران و پسران به عت تأئثیرگذاری آن در جامعه پذیری نوجوانان و آگاهی آنان به نقش های جنسیتی خود اهمیت زیادی یافته است. هدف پژوهش حاضر بررسی این تفاوت هاست که در چارچوب نظریه «طرح واره جنسیتی بم» انجام شده است. گردآوری اطلاعات با استفاده از روش پرسشنامه بوده که بیش از پانصد دانش آموز دبیرستانی آنها را تکمیل کرده اند. مهم ترین یافته های پژوهش بیانگر آن است که باورهای جنسیتی دختران و پسران جوان تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارد، چنانکه باورهای جنسیتی پسران در مقایسه با دختران غیر کلیشه ای تر است. دختران بیش از پسران آرزو دارند که در صورت تولد دوباره، جنس دیگری داشته باشند. این مسئله مؤید آن است که دختران کمتر از پسران از جنس خود رضایت دارند. از آنجا که دختران با داشتن صفات و رفتارهای فعال و اجتماعی و پسران با داشتن صفات و رفتارهای عاطفی تر بیشتر مورد انتقاد قرار گرفته اند، به نظر می رسد که کلیشه های جنسیتی همچنان در جامعه اعمال می شود و هر گونه فاصله گیری از این نوع کلیشه ها نوعی ناهنجاری تلقی می شود.
مقصود فراستخواه
دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1383
چکیده
بازارکار نیروی انسانی متخصص، هم در عرضه و هم در تقاضا شدید جنسیتی به زیان زنان است. با وجود تغییراتی که اخیراً در عرضه نیروی انسانی متخصص از طریق افزایش دسترسی کمی زنان به آموزش عالی به وجود آمده است، اولاً، در همین دسترسی کمی (و نه کیفی) نیز زنان در ابعاد مهمی مانند دسترسی به برخی گروه ها و به دوره های تحصیلات تکمیلی و میزان دانش آموختگان ...
بیشتر
بازارکار نیروی انسانی متخصص، هم در عرضه و هم در تقاضا شدید جنسیتی به زیان زنان است. با وجود تغییراتی که اخیراً در عرضه نیروی انسانی متخصص از طریق افزایش دسترسی کمی زنان به آموزش عالی به وجود آمده است، اولاً، در همین دسترسی کمی (و نه کیفی) نیز زنان در ابعاد مهمی مانند دسترسی به برخی گروه ها و به دوره های تحصیلات تکمیلی و میزان دانش آموختگان در سطحی نابرابر با مردان هستند. ثانیاً، از حیث تقاضای نیروی انسانی متخصص زن در بازار ، موانع و مشکلات و نابرابری های بسیاری از لحاظ نرخ فعالیت و مشارکت ، نسبت اشتغال، نرخ بیکاری، تنوع افقی و سطوح عمودی اشتغال و مانند آن وجود دارد که ریشه ساختاری،فرهنگی ،نگرشی و سیاستی دارند و رویارویی با آنها جز از طریق توسعه خط مشی ها و نهادها در کشور امکان پذیر نیست.
اعظم راودراد
دوره 1، شماره 5 ، فروردین 1382
چکیده
رسانه ها با نشر اطلعات افکار، ذهنیات و فرهنگ جامعه را شکل می دهند. انتخاب کنندگان و تدوین کنندگان پیام (مدیران رسانه ها و عوامل برنامه ساز)نقش بسیار مهمی در چگونگی شکل گیری این فرهنگ و تحولات آن دارند. در این مقاله حضور کمی و کیفی زنان در این موقعیت های شغلی در دو رسانه رادیو و تلویزیون در ایران بررسی گردیده و نشان داده شده است که زنان ...
بیشتر
رسانه ها با نشر اطلعات افکار، ذهنیات و فرهنگ جامعه را شکل می دهند. انتخاب کنندگان و تدوین کنندگان پیام (مدیران رسانه ها و عوامل برنامه ساز)نقش بسیار مهمی در چگونگی شکل گیری این فرهنگ و تحولات آن دارند. در این مقاله حضور کمی و کیفی زنان در این موقعیت های شغلی در دو رسانه رادیو و تلویزیون در ایران بررسی گردیده و نشان داده شده است که زنان در اغلب مشاغل تولیدی حضور دارند، اگرچه این حضور در برخی قسمت ها پر رنگتر است. در این مقاله با تحلیل چگونگی مشارکت زنان در رسانه ها درباره کیفیت این مشارکت بحث شده و عوامل موثر بر کارآیی شغلی زنان بررسی گردیده است. بر اساس یافته های این پژوهش میزان چگونگی مشارکت زنان در تولید برنامه های رادیو و تلویزیون نشان دهنده توانایی های زنان در انجام مشاغلی است که کمتر زنانه تصور می شوند.
زهرا فهرستی
دوره 3، شماره 3 ، آذر 1384
چکیده
مقالة حاضر تلاشی است در جهت نقد و تحلیل کتاب زنان پرده‌نشین و نخبگان جوشنپوش نوشته فاطمه مرنیسی. نویسندة کتاب با تکیه بر دو منبع تاریخی؛ تاریخ طبری و سیرة ابن هشام تحلیلهای خود را ارائه کرده است.
محدودیت منابع مورد استفاده نویسنده و عدم اتقان علمی آنها، همچنین عدم رعایت شاخصههای پژوهش در تحلیل و نقد مطالب، کتاب حاضر را از جهات ...
بیشتر
مقالة حاضر تلاشی است در جهت نقد و تحلیل کتاب زنان پرده‌نشین و نخبگان جوشنپوش نوشته فاطمه مرنیسی. نویسندة کتاب با تکیه بر دو منبع تاریخی؛ تاریخ طبری و سیرة ابن هشام تحلیلهای خود را ارائه کرده است.
محدودیت منابع مورد استفاده نویسنده و عدم اتقان علمی آنها، همچنین عدم رعایت شاخصههای پژوهش در تحلیل و نقد مطالب، کتاب حاضر را از جهات بیشماری قابل تأمل ساخته است. اما لغزش نویسنده در چند جا نمود بیشتری دارد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد: استنباط اشتباه از آیه 53 سورة احزاب، روش نادرست نویسنده در نقد احادیث مذمت زنان و سرانجام ترسیم چهرهای نادرست از پیامبر اسلام (ص).
حیدر جانعلیزاده چوب بستی
دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1386
چکیده
این مقاله به بررسی جایگاه زنان در بنیاد جایزه نوبل طی سال های 1901 تا 2006 و 20 فرهنگستان علوم در 20 کشور جهان می پردازد. تحلیل داده های بدست آمده از صفحه خانگی بنیاد مذکور در فضای وب و همچنین داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه الکترونیکی نشان می دهد که در نهادهای علمی و تخصصی مذکور سهم بسیار اندکی از دانشمندان نخبه را زنان تشکیل می دهند؛ ...
بیشتر
این مقاله به بررسی جایگاه زنان در بنیاد جایزه نوبل طی سال های 1901 تا 2006 و 20 فرهنگستان علوم در 20 کشور جهان می پردازد. تحلیل داده های بدست آمده از صفحه خانگی بنیاد مذکور در فضای وب و همچنین داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه الکترونیکی نشان می دهد که در نهادهای علمی و تخصصی مذکور سهم بسیار اندکی از دانشمندان نخبه را زنان تشکیل می دهند؛ بطوریکه، طی سال های 1901 تا 2006، صرفاً 4/4 درصد برندگان جایزه نوبل و بطور متوسط حدود 10 درصد اعضای پیوسته 20 فرهنگستان علوم در 20 کشور جهان در سال 2006 زن بودند. اگر چه بررسی پیشینه مطالعات نشان از وجود تلاش های نظری و تجربی در تبیین جایگاه زنان در علم دارد، با وجود این، یافته های این مقاله خلأ پژوهش های مقایسه ای بین فرهنگستان های علوم در کشورهای جهان و تنوع کوشش های نظری برای بررسی دلایل حضور اندک زنان در علم را به تصویر کشیده است. پیشنهاد «الگوی چند سطحی برای تبیین اجتماعی جایگاه زنان در علم» از دیگر یافته های این پژوهش است.
حاتم حسینی
دوره 8، شماره 2 ، تیر 1389
چکیده
کشورهای منطقه‌ی آسیا در طول پنجاه سال گذشته سطوح و روندهای باروری متفاوتی تجربه کردهاند. با وجود تنوع در سطح باروری، کاهش باروری قابل‌توجهی در منطقه طی سه دهه‌ی گذشته صورت گرفته است. هدف این مقاله مطالعه‌ی سطوح و روندهای باروری 24 کشور آسیای شرقی، جنوب شرقی و آسیای جنوب مرکزی در طول سال‌های 2010-1970، مطالعه‌ی هم‌گراییِ باروری ...
بیشتر
کشورهای منطقه‌ی آسیا در طول پنجاه سال گذشته سطوح و روندهای باروری متفاوتی تجربه کردهاند. با وجود تنوع در سطح باروری، کاهش باروری قابل‌توجهی در منطقه طی سه دهه‌ی گذشته صورت گرفته است. هدف این مقاله مطالعه‌ی سطوح و روندهای باروری 24 کشور آسیای شرقی، جنوب شرقی و آسیای جنوب مرکزی در طول سال‌های 2010-1970، مطالعه‌ی هم‌گراییِ باروری با سطوح و روندهای جهانی باروری، زمان‌بندی و شدت کاهش باروری و تغییرات سرمایه‌ی انسانی زنان و نقش آن در هم‌گرایی باروری با کنترلِ اثرِ استفاده از وسایل مدرن پیش‌گیری از حاملگی است. نتایج نشان می‌دهد که بیش از 70 درصد کشورها در نیمه‌ی نخست دهه‌ی 1970 در شرایط باروریِ طبیعی بوده‌اند. در طول زمان، به-تدریج از اختلاف سطح باروریِ کشورها با باروری جهانی کاسته شد. این مطالعه همچنین نشان داد که در سال‌های 1970 و 2007 تفاوت‌های آشکاری در شاخص سرمایه‌ی انسانی زنان وجود داشته است. بر اساس نتایج تحلیل همبستگی، شدت همبستگیِ شاخصِ سرمایه‌ی انسانی زنان و باروری در سال 2007 بیشتر از سال 1970 است. با وجود این، در سال 2007 نوعی هم‌گرایی در باروری کشورهای آسیایی به‌وجود آمده است. یافته‌ها نتایج تحقیقات پیشین مبنی بر هم‌گرایی باروری در بسترهای مختلف اقتصادی ـ اجتماعی و فرهنگی را تأیید میکند.
قربانعلی ابراهیمی؛ عباس بهنوئی‌گدنه
دوره 8، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مدیریتِ ظاهر و بدن که در دنیای امروزی آن‌را سرمایه‌ی جسمانی افراد می‌دانند، بر حسب این‌که افراد بیشتر از چه محصولات فرهنگی استفاده میکنند به‌نوعی از جایگاه فرهنگی آنها متأثر است زیرا افراد بر حسب این‌که دارای چه میزان سرمایه‌ی فرهنگی می‌باشند، دارای نگرش‌های خاصی نسبت به بدن و چگونگی ظاهر شدن‌شان در اجتماع هستند. از این ...
بیشتر
مدیریتِ ظاهر و بدن که در دنیای امروزی آن‌را سرمایه‌ی جسمانی افراد می‌دانند، بر حسب این‌که افراد بیشتر از چه محصولات فرهنگی استفاده میکنند به‌نوعی از جایگاه فرهنگی آنها متأثر است زیرا افراد بر حسب این‌که دارای چه میزان سرمایه‌ی فرهنگی می‌باشند، دارای نگرش‌های خاصی نسبت به بدن و چگونگی ظاهر شدن‌شان در اجتماع هستند. از این رو، تحقیق حاضر در صدد مطالعه‌ی رابطه‌ی بین سرمایه‌ی فرهنگی و مدیریت ظاهر جوانان است. به‌منظور سنجش این رابطه، از نظریه‌ی پیر بوردیو و آنتونی گیدنز استفاده می‌کنیم. به اعتقاد بوردیو، سرمایه‌ی فرهنگی از طریق قریحه و سلیقه‌ی افراد بر مدیریت ظاطر و بدن آنان تأثیر می‌گذارد. در نظریه‌ی گیدنز، مدیریت بدن نشانه‌ی دخالتِ آگاهانه‌ی کنش‌گر در شکل دادن به خود در متن اجتماعی است. این تحقیق به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه در میان جوانان 25- 15 ساله‌ی شهر بابلسر در سال 1386 انجام می‌شود. روش نمونه‌گیری، طبقه‌ای خوشه‌ایِ چندمرحله‌ایِ متناسب و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 380 نفر انتخاب می‌شود. نتایج به‌دست‌آمده بیانگر آن است که مدیریت ظاهر در میان جوانان از اهمیتی ویژه برخوردار است. همچنین نتایج حاصل از آزمون فرضیات حاکی از آن است که هرچه میزان سرمایه‌ی فرهنگی افراد بیشتر باشد، نحوه‌ی مدیریت ظاهر نیز در میان دختران و پسران جوان اهمیت ییشتری پیدا میکند. از سوی دیگر، نتایج حاصل از جداول توصیفی بیانگر آن است که الگوی رایجِ مدیریت ظاهر در میان جوانان، متأثر از نوگرایی و مؤلفه-های مرتبط با دنیای مدرن است.
زهرا نصرالهی؛ هانیه پوشدوزباشی
دوره 8، شماره 4 ، بهمن 1389
چکیده
جهانی‌شدن فرآیند به ظاهر غیرقابل اجتنابی است که فرصت‌ها و تهدیدهای زیادی را فراروی کشورهای دنیا قرار داده است. باوجود عدم تمایز میان زن و مرد در جهانی یکپارچه، به نظر می‌رسد زنان آثار جهانی‌شدن را با گستردگی بیشتری تجربه میکنند. بنابراین، با‌‌‌‌‌توجه به نقش بی‌بدیل و غیرقابل انکار زنان در فرآیند توسعه پایدار، مطالعه تأثیر ...
بیشتر
جهانی‌شدن فرآیند به ظاهر غیرقابل اجتنابی است که فرصت‌ها و تهدیدهای زیادی را فراروی کشورهای دنیا قرار داده است. باوجود عدم تمایز میان زن و مرد در جهانی یکپارچه، به نظر می‌رسد زنان آثار جهانی‌شدن را با گستردگی بیشتری تجربه میکنند. بنابراین، با‌‌‌‌‌توجه به نقش بی‌بدیل و غیرقابل انکار زنان در فرآیند توسعه پایدار، مطالعه تأثیر عوامل مؤثر بر اشتغال آنان از اهمیت زیادی برخوردار است. از این‌رو، با توجه به رویکرد نظام جمهوری اسلامی به عدم تبعیض جنسیتی در اشتغال، این مطالعه با استفاده از روش دادههای تابلویی به سنجش تأثیر شاخص‌های آزادسازی تجاری بر اشتغال زنان در بخش صنعت طی سال‌های 84- 1375 پرداخته است. نسبت صادرات، واردات و نیز نسبت مجموع آنها به ارزش افزوده در سطح صنایع دورقمی، شاخص‌های آزادسازی مورد استفاده در این مطالعه است. نتایج بدست‌آمده بیانگر تأثیر منفی و معنادار این شاخص‌ها بر اشتغال صنعتی زنان است. با توجه به این نتایج، پیشنهاد می‌شود با ایفای نقش نظارتی دولت و شناسایی بخش‌های موفق در تجارت خارجی، امکانات بیشتری برای ارتقای بهره‌وری آنها فراهم شود تا رقابت‌پذیری صنایع ایران در مقابل سایر کشورها گسترش یافته و از طریق توسعه صادرات و افزایش تولید، تقاضای نیروی کار و نیز تقاضای نیروی کار زنان افزایش‌یابد.
مرتضی فرهادی
دوره 1، شماره 3 ، خرداد 1381
چکیده
مراسم حکومت زنان در سه روستای «اسک» و «افوس» و «توچه غاز» در ایران گزارش شده است. این مقاله اهداف و چگونگی برگزاری این مراسم را در روستای اسک که در 90 کیلومتری شمال شرقی تهران واقع شده، با استفاده از اسناد و مدارک موجود و همچنین مشاهده مشارکتی توسط دانشجویان دختر گزارش میکند. در گذشته این مراسم دارای کارکردهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی ...
بیشتر
مراسم حکومت زنان در سه روستای «اسک» و «افوس» و «توچه غاز» در ایران گزارش شده است. این مقاله اهداف و چگونگی برگزاری این مراسم را در روستای اسک که در 90 کیلومتری شمال شرقی تهران واقع شده، با استفاده از اسناد و مدارک موجود و همچنین مشاهده مشارکتی توسط دانشجویان دختر گزارش میکند. در گذشته این مراسم دارای کارکردهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حتی نظامی بوده است ولی امروزه بیشتر کارکرد اجتماعی آن به چشم میخورد. حکومت زنان در روستا، روزی اواسط بهار اتفاق میافتد که همه مردان برای جمع کردن برف و مراسم «برفه چال» به خارج از روستا رفته و زنان زمام حکومت را در دست میگیرند. زنی با صفات تسلط در رهبری، جدیت در مدیریت و کاردانی انتخاب می‌شود. در ساختار حکومتی تعدادی وزیر منصوب می‌شود. مردان حق و حضور در روستا را ندارد و تعدادی از زنان نگهبان داوطلبانه از روستا پاسداری میکنند، حکومت یک روزه زنان بعد از ظهر با ورود مردان به روستا پایان مییابد.
یاسمین عابدینی
دوره 1، شماره 4 ، شهریور 1381
چکیده
به منظور بررسی رابطه راه های مقابله تنیدگی با پیشرفت تحصیلی و جایگاه اجتماعی - اقتصادی نوجوانان دختربه عنوان متغیر مهم غیرشناختی ، تعداد 328 دانش آموز دختر پایه سوم راهنمایی با روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای از مدارس راهنمایی جنوب، مرکز و شمال شهر تهران انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آزمون مقابله با بحران و معدل آزمودنی ها گرد آوری ...
بیشتر
به منظور بررسی رابطه راه های مقابله تنیدگی با پیشرفت تحصیلی و جایگاه اجتماعی - اقتصادی نوجوانان دختربه عنوان متغیر مهم غیرشناختی ، تعداد 328 دانش آموز دختر پایه سوم راهنمایی با روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای از مدارس راهنمایی جنوب، مرکز و شمال شهر تهران انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آزمون مقابله با بحران و معدل آزمودنی ها گرد آوری شد و با روش واریانس چند متغیری و تک متغیری به درآمدند. نتایج، نشان دهنده وجود رابطة مثبت بین پیشرفت تحصیلی و مقابله ”مسئله مدار“ از یکسو و رابطة مثبت بین جایگاه اجتماعی – اقتصادی و پیشرفت تحصیلی از دیگر سو بود. بین راه های مقابله با تنیدگی وجایگاه اجتماعی- اقتصادی رابطه ای معناداری مشاهده نشد.
مطالعات زنان
مریم نجار نهاوندی؛ معصومه آبخوش
چکیده
شهرداری تهران براساس رویکرد محله‌محوری به ارائۀ آموزش‌های شهروندی جهت توانمندی زنان پرداخته است. با وجود گستردگی و هزینۀ زیاد این آموزش‌ها، تحقیقات منسجمی در این خصوص صورت نگرفته است. از‌این‌رو، بررسی رابطۀ آموزش‌های ارائه‌شده بر سطح توانمندی زنان هدف اصلی این تحقیق است. روش تحقیق پیمایشی و جامعۀ آماری 7000 نفر از زنان محلۀ جهاد ...
بیشتر
شهرداری تهران براساس رویکرد محله‌محوری به ارائۀ آموزش‌های شهروندی جهت توانمندی زنان پرداخته است. با وجود گستردگی و هزینۀ زیاد این آموزش‌ها، تحقیقات منسجمی در این خصوص صورت نگرفته است. از‌این‌رو، بررسی رابطۀ آموزش‌های ارائه‌شده بر سطح توانمندی زنان هدف اصلی این تحقیق است. روش تحقیق پیمایشی و جامعۀ آماری 7000 نفر از زنان محلۀ جهاد شهرداری منطقۀ 6 هستند. حجم نمونه 384 نفر (192 نفر از زنان آموزش‌دیده و 192 نفر از زنان آموزش‌ندیده) است که با روش نمونه‌گیری تصادفی و سهمیه‌ای انتخاب شده‌اند. تکنیک جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه است که ضریب آلفای قابل قبولی دارد. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد بین مشارکت، آگاهی از مسائل بهداشتی، حقوق و وظایف شهروندی، و میزان مهارت زندگی زنان آموزش‌دیده و آموزش‌ندیده تفاوت معناداری وجود دارد و زنان آموزش‌دیده وضعیت مطلوب‌تری دارند؛ اما درخصوص رابطۀ بین آموزش‌های ارائه‌شده در حوزۀ سلامت و آسیب‌های اجتماعی تفاوتی بین زنان مشاهده نشد. نتایج آزمون همبستگی نشان داد رابطۀ مثبت و قوی بین میزان تحصیلات و میزان توانمندسازی زنان برقرار است. نتایج آزمون خی‌دو نیز نشان داد بین وضعیت تأهل و وضعیت شغلی با میزان تأثیر آموزش بر توانمندسازی زنان رابطه وجود ندارد.
مدیریت
مریم ناخدا؛ سمانه رحیمیان؛ محمد رضا اسمعیلی گیوی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر توانمندسازی روان‌شناختی زنان در خدمات اطلاعاتی و دانشی انجام شد. این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی و برحسب روش و چگونگی به‌دست آوردن دادههای مورد نیاز، آمیختۀ اکتشافی با کمک راهبرد توصیفی‌ـ پیمایشی است. برای بسط مدل نظری (مدل اسپریتزر) و همچنین پی‌بردن به عوامل مؤثر بر توانمندسازی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر توانمندسازی روان‌شناختی زنان در خدمات اطلاعاتی و دانشی انجام شد. این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی و برحسب روش و چگونگی به‌دست آوردن دادههای مورد نیاز، آمیختۀ اکتشافی با کمک راهبرد توصیفی‌ـ پیمایشی است. برای بسط مدل نظری (مدل اسپریتزر) و همچنین پی‌بردن به عوامل مؤثر بر توانمندسازی روان‌شناختی زنان کتابدار و اطلاعرسان، تعداد 9 مصاحبه با مدیران زن شاغل در کتابخانههای عمومی شهر تهران انجام گرفت. یافتههای بخش کیفی نشان داد 8 مؤلفه بر توانمندسازی روان‌شناختی زنان تأثیرگذار است. مؤلفههای دانش و مهارت تخصصی، انگیزش، و الگوسازی به سایر عوامل مؤثر بر توانمندسازی روان‌شناختی در مدل نظری اضافه شد، و درنهایت ترکیب یافتههای بخش کیفی و مدل اسپریتزر مدل مفهومی پژوهش را به‌وجود آورد. جامعۀ آماری در بخش کمی، 137 نفر از زنان کتابخانههای عمومی شهر تهران بودند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامۀ خودساختة عوامل مؤثر بر توانمندسازی روان‌شناختی استفاده شد. روایی پرسشنامه به وسیلۀ روایی محتوا تأیید شد. همچنین، پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 90درصد تعیین شد. برای تحلیل یافته‌ها در این پژوهش از نرمافزار PLS جهت تحلیل عاملی و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد عوامل فردی مؤثر بر توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان زن به ترتیب عبارت‌اند از: انگیزش، الگوسازی، دانش و مهارت تخصصی، و عزت نفس. عوامل گروهی مؤثر بر توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان زن به ترتیب عبارت‌اند از: اهمیت گروهی، اعتماد بین‌گروهی، ادراکگروه از میزان تأثیرگذاری و تصمیمگیری گروهی. عوامل سازمانی مؤثر بر توانمندسازی روان‌شناختی کارکنان زن به ترتیب عبارت‌اند از: وضوح نقش، حیطۀ کنترل، دسترسی به اطلاعات، فضای مشارکتی، دسترسی به منابع، و حمایت‌های سازمانی.
مطالعات زنان
محمدحسن صیف؛ میترا یادگار
چکیده
فرسودگی شغلی سندرمی مشتمل بر خستگی هیجانی، مسخ شخصیت، و کاهش موفقیت فردی است که افراد به دلیل مواجهه با استرسهای فیزیکی، روانی، و هیجانی در معرض آن قرار میگیرند. از جمله ضرورتهای این پژوهش، ناکافی بودن پژوهش در خصوص جامعۀ زنان است. هدف پژوهش حاضر تبیین فرسودگی شغلی زنان شاغل با تأکید بر نقش متغیرهای سازمانی و روان‌شناختی ...
بیشتر
فرسودگی شغلی سندرمی مشتمل بر خستگی هیجانی، مسخ شخصیت، و کاهش موفقیت فردی است که افراد به دلیل مواجهه با استرسهای فیزیکی، روانی، و هیجانی در معرض آن قرار میگیرند. از جمله ضرورتهای این پژوهش، ناکافی بودن پژوهش در خصوص جامعۀ زنان است. هدف پژوهش حاضر تبیین فرسودگی شغلی زنان شاغل با تأکید بر نقش متغیرهای سازمانی و روان‌شناختی در دانشگاه فنی و حرفه‌ای و آزاد اسلامی شیراز است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی است. جامعۀ آماری شامل کلیۀ کارکنان زن شاغل در دانشگاه فنی و حرفه‌ای و آزاد شیراز (225=N) است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 143 نفر است که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشهای چندمرحلهای تصادفی انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامۀ فرسودگی شغلی ماسلاچ، پرسشنامۀ تعهد سازمانی آلن و مییر، پرسشنامۀ تعارض و ابهام نقش لو و همکاران، و پرسشنامۀ عدالت سازمانی کلکوئیت استفاده شده است. اطلاعات جمعآوریشده به کمک روشهای آماری توصیفی و روشهای آماری استنباطی شامل ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که: تعهد سازمانی اثر مستقیم و اثر غیرمستقیم با میانجیگری ابهام نقش و تعارض نقش بر فرسودگی شغلی دارد. همچنین عدالت سازمانی اثر مستقیم و اثر غیرمستقیم با میانجیگری ابهام نقش و تعارض نقش بر فرسودگی شغلی دارد. درنهایت، ابهام نقش و تعارض نقش اثر مستقیم بر فرسودگی شغلی دارد. طبق شاخص‌های برازش‌شده، مدل نهایی پژوهش از برازش نسبتاً خوبی برخوردار است.
