معصومه جرجانی؛ سمیه باصری؛ فریده آفرین
چکیده
کشور ایران مانند بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه در معرض تهدیدهای زیست‌محیطی قرار دارد. با توجه به نقش مهم زنان در مدیریت منابع پایدار در خانواده، با نیم‌نگاهی به حضور پررنگ آنها در جامعه و همچنین سهم فعلی‌شان در نظام آموزشی کشور، توانمندسازی آنان در بحث توسعۀ پایدار و طراحی پوشاک برای آنها براساس معیارهای محیط‌زیستی، حائز اهمیت ...
بیشتر
کشور ایران مانند بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه در معرض تهدیدهای زیست‌محیطی قرار دارد. با توجه به نقش مهم زنان در مدیریت منابع پایدار در خانواده، با نیم‌نگاهی به حضور پررنگ آنها در جامعه و همچنین سهم فعلی‌شان در نظام آموزشی کشور، توانمندسازی آنان در بحث توسعۀ پایدار و طراحی پوشاک برای آنها براساس معیارهای محیط‌زیستی، حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش این است که با استفاده از ضایعات کشاورزی برای رنگرزی و زائدات پارچه‌ها در طراحی و دوخت پوشاک اجتماعی زنان یعنی مانتو، متناسب با زیرساخت‌ها و امکانات موجود در کشور و با تکیه بر فرهنگ اصیل گذشته در جهت توسعۀ پایدار گامی برداشته شود. در پژوهش حاضر با روش توصیفی-پیمایشی، کنش رفتاری و ذهنیت مصرف‌کنندگان نسبت به مؤلفه‌های طراحی از طریق پرسشنامه در میان دختران دانشکدۀ هنر دانشگاه سمنان ارزیابی می‌شود. حجم نمونه 102 نفر است که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج نشان داد همۀ مؤلفه‌های مانتوهای طراحی‌شده به غیر از مؤلفۀ اندامی‌بودن، توسط جامعۀ آماری پذیرفته شده و میزان آگاهی دختران از اصول توسعۀ پایدار پوشاک، بر میزان رضایتمندی آنها از طراحی‌های انجام‌شده اثر مثبت دارد. این موضوع ضرورت برنامه‌ریزی بیشتر در این زمینه را نشان می‌دهد.
جغرافیا
ابوذر وفایی؛ کامران دولتیاریان
چکیده
پارک‌ها و فضاهای سبز عمومی به عنوان بخشی از بافت اکولوژیک شهرها می‌باشند تا جایی که حیات زیست‌محیطی و پایداری شهرها به آنها وابسته است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت پارک‌های درون‌شهری در شهر نورآباد لرستان می‌باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی بانوان ...
بیشتر
پارک‌ها و فضاهای سبز عمومی به عنوان بخشی از بافت اکولوژیک شهرها می‌باشند تا جایی که حیات زیست‌محیطی و پایداری شهرها به آنها وابسته است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت پارک‌های درون‌شهری در شهر نورآباد لرستان می‌باشد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی بانوان مراجعه‌کننده به پارک لاله در بازه زمانی اردیبهشت ماه لغایت آذرماه سال 1401 می‌باشد. حجم نمونه شامل 200 نفر از بانوان می‌باشد که با استفاده از نرم‌افزار Sample Power با سطح اطمینان 95 درصد و خطای احتمالی 5 درصد و مقداری آلفای 01/0، 03/0 و 05/0 محاسبه گردید. داده‌ها با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای SPSS26 و AMOS24 مورد واکاوی قرار گرفت. بر اساس یافته‌ها وضعیت پارک بانوان لاله در تمام ابعاد شش‌گانه ایمنی و امنیت، سلامت، کالبدی، فرهنگی و اجتماعی، محیطی بهداشتی و مبلمان، پایین‌تر از سطح متوسط کیفیت قرارگرفته و نامطلوب ارزیابی می‌شوند. همچنین یافته‌های تحلیل مسیر با استفاده از نرم‌افزار AMOS24، نشان دادند که بعد کالبدی- فیزیکی (86/0=β)، بیش‌ترین تأثیر را بر میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت پارک بانوان لاله، دارا می‌باشد. پس از آن نیز متغیرهایی چون محیطی و بهداشتی (78/0=β)، مبلمان پارک (73/0=β)، ایمنی و امنیت (68/0=β)، سلامت (58/0=β ) و فرهنگی- اجتماعی (48/0=β) بیش‌ترین تأثیر را بر میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت پارک بانوان لاله را دارا می‌باشند.
علوم سیاسی
هدی السادات واعظی؛ علی علی حسینی
چکیده
از اواسط قرن بیست میلادی، به‌دنبال فراگیری فرایند جهانی‌شدن و فرهنگ سیاسی دموکراتیک، غالب مردم و زنان امکان مشارکت سیاسی مؤثر و ورود به سیاست را یافتند؛ به‌ویژه از قرن بیست‌ویکم، روند افزایش حضور زنان در سیاست به‌عنوان پدیده‌ای کلی در حال گسترش بوده است. با توجه به نقش مشارکت سیاسی زنان در سطوح عالی جهت اعتلای جایگاه و حقوق آنان، ...
بیشتر
از اواسط قرن بیست میلادی، به‌دنبال فراگیری فرایند جهانی‌شدن و فرهنگ سیاسی دموکراتیک، غالب مردم و زنان امکان مشارکت سیاسی مؤثر و ورود به سیاست را یافتند؛ به‌ویژه از قرن بیست‌ویکم، روند افزایش حضور زنان در سیاست به‌عنوان پدیده‌ای کلی در حال گسترش بوده است. با توجه به نقش مشارکت سیاسی زنان در سطوح عالی جهت اعتلای جایگاه و حقوق آنان، این پژوهش توصیفی-تحلیلی به شیوۀ گردآوری اسنادی و تحلیل و مقایسۀ برخی آمارها، درصدد پاسخگویی به این پرسش است که با عنایت به روند وضعیت جهانی حضور زنان در مناصب سیاسی، وضعیت حضور زنان در مناصب ایران و امکانات و موانع مربوط، چگونه است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ایران از نظر زیرشاخص توانمندسازی سیاسی، حتی نسبت به بسیاری از نظام‌های محافظه‌کار منطقه، در جایگاه نامناسبی قرار دارد و بنا به افزایش ثبت‌نام زنان ایرانی در انتخابات و افزایش سطح تحصیلات و تلاش ایشان برای ورود به سیاست و با توجه به فراگیری فرهنگ سیاسی دموکراتیک در عصر ارتباطات، با افزایش تقاضای زنان برای نقش‌آفرینی در عرصۀ سیاسی مواجه خواهیم شد. در این راستا، باید بر امکاناتی از قبیل تحصیلات تکمیلی زنان در رشته‌های مرتبط با مدیریت سیاسی، سابقۀ تصدی مناصب میانی و... تکیه کرد. همچنین باید با اتخاذ تدابیر حمایتی نظام در راستای افزایش سهم زنان در مناصب و بهبود وجه بین‌المللی کشور، فرهنگ‌سازی در راستای نمایاندن عرصۀ سیاست به‌عنوان عرصۀ حضور دو جنس و افزایش خودباوری زنان، از تأثیر موانع دستیابی زنان ایرانی به مناصب سیاسی کاست.
روانشناسی
مرضیه سالاروند؛ فرح نادری
چکیده
هدف پژوهش حاضر تدوین مدل علّی ارزیابی فراشناختی بدشکلی بدن بر اساس سرمایۀ روان‌شناختی و بهزیستی معنوی در زنان متقاضی جراحی بینی: نقش میانجی همنوایی اجتماعی است. روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی با استفاده از مدل‌یابی معادلات ساختاری است. جامعۀ آماری این پژوهش را تمامی زنان متقاضی جراحی بینی مراجعه‌کننده به پزشکان متخصص جراحی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تدوین مدل علّی ارزیابی فراشناختی بدشکلی بدن بر اساس سرمایۀ روان‌شناختی و بهزیستی معنوی در زنان متقاضی جراحی بینی: نقش میانجی همنوایی اجتماعی است. روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی با استفاده از مدل‌یابی معادلات ساختاری است. جامعۀ آماری این پژوهش را تمامی زنان متقاضی جراحی بینی مراجعه‌کننده به پزشکان متخصص جراحی زیبایی و بینی مراجعه‌کننده به کلینیک‌های تاپ کلینیک، کلینیک دکتر نجف‌بیگی، کلینیک تهران‌بیوتی و کلینیک طراح‌طب واقع در مناطق 1 و 2 تهران، در پاییز و زمستان سال 1401 تشکیل دادند. برای نمونۀ پژوهش، سیصد نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌های ارزیابی فراشناختی بدشکلی بدن، سرمایۀ روان‌شناختی لوتانز، بهزیستی معنوی و پرسشنامۀ همنوایی ال-72 است. برای تحلیل داده‌ها از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری و نرم افزار SPSS و Amos 24 استفاده شد. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان داد مدل علّی ارزیابی فراشناختی بدشکلی بدن بر اساس سرمایۀ روان‌شناختی و بهزیستی معنوی در زنان متقاضی جراحی بینی با میانجی‌گری همنوایی اجتماعی با داده‌ها نیکویی برازش مطلوبی دارد؛ همچنین نتایج نشان داد همنوایی اجتماعی به صورت منفی و معنی‌داری اثر سرمایۀ روان‌شناختی و بهزیستی معنوی بر ارزیابی فراشناختی بدشکلی بدن در زنان متقاضی جراحی بینی را میانجی‌گری می‌کند.
مطالعات زنان
شهره روشنی
چکیده
کار و خانواده دو نهاد مهم برای فرد و جامعه‌اند و برقراری تعادل بین نقش‌های شغلی و خانوادگی اهمیت بسزایی در پیشبرد موفق اهداف دارد. اعضای هیئت‌علمی دانشگاه به‌دلیل برعهده‌داشتن حجم زیاد وظایف شغلی با دشواری‌های بیشتری برای برقراری تعادل بین نقش شغلی و خانوادگی و به‌طور خاص مادری مواجه‌اند. شناسایی شرایط اثرگذار بر ایفای متعادل ...
بیشتر
کار و خانواده دو نهاد مهم برای فرد و جامعه‌اند و برقراری تعادل بین نقش‌های شغلی و خانوادگی اهمیت بسزایی در پیشبرد موفق اهداف دارد. اعضای هیئت‌علمی دانشگاه به‌دلیل برعهده‌داشتن حجم زیاد وظایف شغلی با دشواری‌های بیشتری برای برقراری تعادل بین نقش شغلی و خانوادگی و به‌طور خاص مادری مواجه‌اند. شناسایی شرایط اثرگذار بر ایفای متعادل نقش‌ها می‌تواند نقش مهمی در ایجاد زمینه‌های لازم برای رفع مشکلات و موانع موجود در مسیر برقراری تعادل میان نقش‌های شغلی و مادری و درنتیجه ایفای هر چه بهتر این نقش‌ها داشته باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر، شناسایی شرایط اثرگذار بر برقراری تعادل بین نقش شغلی و مادری است. پژوهش به روش کیفی انجام شده و با مصاحبه با 20 نفر از زنان عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌های شهر تهران، به تحلیل محتوای کیفی مصاحبه‌ها پرداخته است. شرایط اثرگذار بر برقراری تعادل شامل «نگرش به مادری و اشتغال»، «چگونگی حمایت و همراهی خانواده»، «چگونگی حمایت و همراهی دانشگاه»، «اقتضائات شغلی اعضای هیئت‌علمی»، «خصوصیات فردی»، «دشواری‌های دوران خردسالی فرزندان»، «حضور فرزندان در منزل» و «دسترسی به امکانات مادی» بوده است. برخی شرایط از جمله حمایت و همراهی همسر و دانشگاه، نقش برجسته‌تری در برقراری تعادل دارند و علاوه بر کمک به زنان برای ایفای موفق وظایف شغلی و مادری، با کاهش تنش‌های ناشی از دغدغه‌های ایفای هم‌زمان نقش‌ها و ایجاد اطمینان خاطر و آرامش نیز در ایفای متعادل نقش شغلی و مادری مؤثرند و لازم است به‌طور ویژه مورد توجه قرار گیرند.
احمد دراهکی؛ معصومه اخوان ارمکی
چکیده
مادر شدن جنبۀ مهمی از زندگی زنان است که با دو کارکرد مهم زایش و پرورش فرزند، نمود پیدا می‌کند. با ظهور مدرنیته، مادرشدن و مادری کردن به‌عنوان نقش اصلی زنان مورد پرسش و بازتعریف قرار گرفته است. بررسی نگرش به هویت مادری در ارتباط با تمایلات فرزندآوری زنان می‌تواند در شناخت تحولات باروری در ایران کمک‌کننده باشد. در این راستا 385 نفر از ...
بیشتر
مادر شدن جنبۀ مهمی از زندگی زنان است که با دو کارکرد مهم زایش و پرورش فرزند، نمود پیدا می‌کند. با ظهور مدرنیته، مادرشدن و مادری کردن به‌عنوان نقش اصلی زنان مورد پرسش و بازتعریف قرار گرفته است. بررسی نگرش به هویت مادری در ارتباط با تمایلات فرزندآوری زنان می‌تواند در شناخت تحولات باروری در ایران کمک‌کننده باشد. در این راستا 385 نفر از زنان 18-44 سال دارای حداقل یک فرزند ساکن در مناطق شهری کاشان به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بیانگر میانگین 2/2 فرزند قصد شده در زنان مطالعه است. میانگین نمره نگرش به هویت مادری پاسخگویان، بالاتر از میانگین مورد انتظار است. این موضوع بیانگر آن است که هنوز هویت مادری برای بخش قابل‌توجهی از زنان در اولویت و اهمیت قرار دارد. نتایج تحلیل چند متغیره بیانگر آن است که با کنترل همه متغیرها، متغیر نگرش به هویت مادری به‌صورت مثبت و نگرش به برابرطلبی جنسیتی و تحصیلات به‌صورت منفی بر قصد فرزندآوری زنان تأثیرگذار هستند. از سوی دیگر نتایج تحلیل مسیر بیانگر نقش میانجی و واسطه‌ای نگرش به هویت مادری در ارتباط با تأثیرگذاری متغیرهای برابرطلبی جنسیتی و تحصیلات بر قصد فرزندآوری زنان است. با توجه به تغییراتی که در مولفه‌های گفته شده در حال وقوع است، پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاران گسترش تسهیلات و برنامه‌های حمایتی که منجر به کاهش تعارض بین مؤلفه‌های توانمندی و استقلال زنان با هویت مادری می‌گردند را در سیاست‌های جدید جمعیتی در نظر بگیرند.
بهاره نصیری
چکیده
برقراری توازن میان نقش‌های شغلی و خانوادگی زنان عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در ایام کرونا و مطالعۀ تجارب زیستۀ آنها می‌تواند نقش مؤثری در شناخت و توسعۀ ادبیات اشتغال زنان ایفا کند. این پژوهش پدیدارشناسانه، تجارب زیستۀ 30 نفر از زنان عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مشارکت‌کننده را با هدف کشف و توصیف چگونگی ...
بیشتر
برقراری توازن میان نقش‌های شغلی و خانوادگی زنان عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در ایام کرونا و مطالعۀ تجارب زیستۀ آنها می‌تواند نقش مؤثری در شناخت و توسعۀ ادبیات اشتغال زنان ایفا کند. این پژوهش پدیدارشناسانه، تجارب زیستۀ 30 نفر از زنان عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مشارکت‌کننده را با هدف کشف و توصیف چگونگی برقراری توازن میان نقش‌های شغلی و خانوادگی در ایام کرونا را بررسی می‌کند. گردآوری داده‌ها از مصاحبۀ نیمهساختارمند و به روش نمونه‌گیری هدفمند صورت گرفته است. فرایند تحلیل در سه سطح کلان انجام شده است. وجود قرنطینۀ خانگی ناشی از ویروس کرونا و شیوع آن، سبب دورکاری، ظهور مسئلۀ فرهنگی جدید، ظهور فرهنگ قرنطینه، کسب تجربۀ زندگی در بحران کرونا و برقراری توازن بین نقش‌های شغلی و خانوادگی در حوزۀ آموزش و پژوهش در کشور شده و این امر بهنوبۀ خود به بازتعریف روابط و مناسبات اجتماعی، مسئلۀ اخلاق، تعهدات اجتماعی، الگوهای روابط انسانی، اجتماعی، شناخت و درک اخلاق مراقبتی در زندگی از سوی زنان انجامیده است. درنهایت با توجه به نتایج، راهکارهایی در حوزه‌های، پژوهش، مدیریت و خانواده ارائه می‌شود.
مدیریت
راضیه آقابابایی
چکیده
عدم پیشرفت شغلی زنان در سازمان‌ها می‌تواند منجر به پیامدهای منفی متعددی مانند انسداد سازمانی، سکوت سازمانی و نظایر آن شود. این عدم پیشرفت شغلی زنان در سازمان‌ها، به پدیدۀ صخرۀ شیشه‌ای معروف است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر پدیدۀ صخرۀ شیشه‌ای بر شکل‌گیری انسداد سازمانی و سکوت سازمانی با نقش تعدیل‌کنندگی حمایت سازمانی ادراک‌شده ...
بیشتر
عدم پیشرفت شغلی زنان در سازمان‌ها می‌تواند منجر به پیامدهای منفی متعددی مانند انسداد سازمانی، سکوت سازمانی و نظایر آن شود. این عدم پیشرفت شغلی زنان در سازمان‌ها، به پدیدۀ صخرۀ شیشه‌ای معروف است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر پدیدۀ صخرۀ شیشه‌ای بر شکل‌گیری انسداد سازمانی و سکوت سازمانی با نقش تعدیل‌کنندگی حمایت سازمانی ادراک‌شده بود. نوع تحقیق، توصیفی همبستگی و جامعۀ آماری شامل کارکنان زن دانشگاه تهران به تعداد 412 نفر بود که 204 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها، از چهار پرسشنامۀ صخرۀ شیشه‌ای، سکوت سازمانی، انسداد سازمانی و حمایت سازمانی استفاده شد. روایی پرسشنامه‌ها به‌صورت صوری، سازه، همگرا و واگرا بررسی شد. از طریق ضریب آلفای کرونباخ، پایایی پرسشنامۀ صخرۀ شیشه‌ای 89/0، سکوت سازمانی 85/0، انسداد سازمانی 72/0 و حمایت سازمانی ادراک‌شده 77/0 برآورد شد. نتایج نشان داد میانگین صخرۀ شیشه‌ای، انسداد سازمانی و سکوت سازمانی، بالاتر از حد متوسط و میانگین حمایت سازمانی، پایین‌تر از حد متوسط بود. طبق نتایج، صخرۀ شیشه‌ای روی انسداد سازمانی و سکوت سازمانی، تأثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین حمایت سازمانی ادراک‌شده روی سکوت سازمانی و انسداد سازمانی، تأثیر منفی و معنادار دارد. به‌علاوه نقش تعدیل‌کنندگی حمایت سازمانی ادراک‌شده در تأثیر صخرۀ شیشه‌ای روی انسداد سازمانی و سکوت سازمانی تأیید شد.
اقتصاد
عطیه هنردوست؛ صبا کریم آبادی
چکیده
لباس‌پوشیدن و تهیۀ پوشش مناسب یکی از شاخص‌ها و برتری‌های انسان است. از آنجا که بانوان، نقشی اساسی در روابط مختلف هر جامعه ایفا می‌کنند و تمامی برنامه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی با عملکرد و پشتیبانی آنان به نتیجۀ مطلوب خواهد رسید، انتخاب نوع پوشش آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجا که حجاب در دین اسلام و کشور ...
بیشتر
لباس‌پوشیدن و تهیۀ پوشش مناسب یکی از شاخص‌ها و برتری‌های انسان است. از آنجا که بانوان، نقشی اساسی در روابط مختلف هر جامعه ایفا می‌کنند و تمامی برنامه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی با عملکرد و پشتیبانی آنان به نتیجۀ مطلوب خواهد رسید، انتخاب نوع پوشش آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از آنجا که حجاب در دین اسلام و کشور ایران به‌عنوان یک کشور اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارد و علاوه بر آن اثرات بسزای اقتصادی و فرهنگی در زندگی فردی و اجتماعی دارد، این مطالعه با استفاده از داده‌های دورۀ زمانی 1369-1399 الگوی سیستم تقاضای تقریباً ایدئال (ADIS) را برای چهار نوع کالای حجاب شامل چادر مشکی، چادر نخی، مانتو، روسری و شال در ایران با استفاده از روش پانل دیتا به‌صورت تکمعادلهای و سیستمی برآورد می‌کند. بررسیها نشان می‌دهد با توجه به معیار خوبی برازش، قدرت توضیحدهندگی مدل سیستمی بیشتر از تکمعادلهای است. درنهایت براساس نتایج، با افزایش درآمد مردم، تمایل آنها بهسوی کالای حجاب باکیفیتتر میرود که این موجب افزایش سهم مخارج کالاهای حجاب می‌شود. با مقایسۀ کششها در هردو برآورد می‌توان به این نتیجه رسید که سهم مخارج کالای روسری و مقنعه به تغییرات درآمد حساستر است.
حبیب الله صادقی؛ فاطمه ترابی
چکیده
در دهۀ اخیر، به‌دلیل تحولات اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی اشکال ناهمگونی از خانوارها در ایران شکل‌گرفته است. در این میان افزایش خانوارهای زن‌سرپرست یکی از تغییرات جمعیتی کشور به‌حساب می‌آید. این مقاله با بهره‌گیری از داده‌های تمام‌شماری شهرستانی مرکز آمار ایران و با استفاده از روش‌های خودهمبستگی فضایی، خوشه‌بندی میانگین کا و ...
بیشتر
در دهۀ اخیر، به‌دلیل تحولات اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی اشکال ناهمگونی از خانوارها در ایران شکل‌گرفته است. در این میان افزایش خانوارهای زن‌سرپرست یکی از تغییرات جمعیتی کشور به‌حساب می‌آید. این مقاله با بهره‌گیری از داده‌های تمام‌شماری شهرستانی مرکز آمار ایران و با استفاده از روش‌های خودهمبستگی فضایی، خوشه‌بندی میانگین کا و رگرسیون حداقل مربعات معمولی در چارچوب نظریه‌های گذار دوم جمعیتی و نابرابری، به ارزیابی نقش دو مکانیسم محرک اختیاری و فشارهای اجباری بر توزیع خانوارهای زن‌سرپرست در شهرستان‌های کشور در سال 1395 می‌پردازد. نتایج خودهمبستگی فضایی نشان می‌دهد تمرکز بالاترین مقادیر خانوارهای زن‌سرپرست در جنوب‌شرق کشور و تمرکز پایین‌ترین مقادیر خانوارهای زن‌سرپرست در شمال‌غرب و در امتداد خطی تا مرکز قابل‌مشاهده است. مدل خوشه‌بندی فضایی نیز مشخص کرد خانوارهای زن‌سرپرست در پنج خوشه قرار می‌گیرند که یکی از آنها تنها شامل سه شهرستان و خوشه‌ای پرت است. سایر خوشه‌ها عبارت‌اند از: 1) شهرستان‌های شمال‌غرب، جنوب و شمال‌شرق و متأثر از محرک‌های اقتصادی؛ 2) شهرستان‌های مرکزی و شمالی و متأثر از محرک‌های اجتماعی و جمعیتی؛ 3) شهرستان‌های غربی و جنوب‌غربی و متأثر از فشارهای جمعیتی و اقتصادی؛ و 4) شهرستان‌های جنوب‌شرق و شرق و متأثر از فشارهای اجتماعی و اقتصادی. نتایج رگرسیون حداقل مربعات معمولی نشان داد 75 درصد از نوسانات فراوانی خانوارهای زن‌سرپرست به‌وسیلۀ متغیرهای مورد بررسی تبیین می‌شود. بدین‌ترتیب اجرای سیاست‌های حمایت مالی، فرهنگی و بنیادی سطح خرد با تأکید بر نقش مکانیسم‌های محرک و فشار امری ضروری است.
مطالعات زنان
یحیی بوذری نژاد؛ ابوالفضل اقبالی
چکیده
گروه‌های مرجع، الگوها و شیوه‌های زیست تأثیرگذار که به معرفی تیپ‌های ایدئال سبک زندگی در جوامع مختلف منجر می‌شوند، یکی از ابعاد مهم حوزۀ مطالعات اجتماعی هستند. در جامعۀ ایرانی، یکی از این الگوها و مراجع تأثیرگذار در تعیین شیوه‌های زیست و سبک زندگی، دین و سیرۀ بزرگان دینی است. پژوهش‌هایی که دربارۀ میزان دینداری و کیفیت آن در جامعۀ ...
بیشتر
گروه‌های مرجع، الگوها و شیوه‌های زیست تأثیرگذار که به معرفی تیپ‌های ایدئال سبک زندگی در جوامع مختلف منجر می‌شوند، یکی از ابعاد مهم حوزۀ مطالعات اجتماعی هستند. در جامعۀ ایرانی، یکی از این الگوها و مراجع تأثیرگذار در تعیین شیوه‌های زیست و سبک زندگی، دین و سیرۀ بزرگان دینی است. پژوهش‌هایی که دربارۀ میزان دینداری و کیفیت آن در جامعۀ ایرانی صورت گرفته است، نشان از وجود الگوهای دینی در مناسبات زندگی ایرانیان دارد. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد تبیین و معرفی الگوهای سبک زندگی دینی در بستر تاریخ و سیرۀ بزرگان دین و معصومان (ع) در تعیین و جهت‌دهی به شیوه‌های زیست ایرانیان سهم مؤثری خواهد داشت. سیرۀ حضرت زهرا (س) به‌مثابۀ یک الگوی فراتاریخی، ظرفیت عظیم و تأثیرگذاری برای استخراج الگوی زن مسلمان در شئون مختلف زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی زنان دارد؛ بنابراین، این مقاله سیرۀ ایشان را از منظر هویت جنسیتی و زنانگی بازخوانی می‌کند. روش تحقیق اسنادی است و از متون معتبر برای جمع‌آوری داده‌ها بهره گرفته شده است. همچنین پژوهش حاضر براساس مبانی هستی‌شناختی، انسان‌شناختی، دین‌شناختی و ارزش‌شناختی اسلامی، مؤلفه‌های هویت جنسیتی زنانه را در محورهای حجاب، حیا و عفت، همسری، مادری، خانه‌داری و حضور مؤثر اجتماعی تعریف می‌کند، هریک از آنها را در سیرۀ حضرت زهرا (س) بررسی تاریخی می‌کند و روایتی زنانه از منش و زیست فردی، خانوادگی و اجتماعی ایشان ارائه می‌دهد.
جامعه شناسی
مهسا تیزچنگ؛ شراره مهدی زاده
چکیده
مطالعۀ حاضر به توصیف و تحلیل تجربیات زنان کارگر خانگی از زیست در میان جهان‌های متکثر و متفاوت می‌پردازد. هدف این مطالعه، درک تجربیات زیستۀ این زنان به‌منزلۀ گروهی خاموش و در حاشیه به‌دلیل فقدان موقعیتی رسمی در ساختار قانونی و ضعف پژوهش است.رویکرد و روش مبتنی بر پدیدارشناسی اگزیستانسیال موریس مرلوپونتی است که متمرکز بر تجربۀ سوژۀ ...
بیشتر
مطالعۀ حاضر به توصیف و تحلیل تجربیات زنان کارگر خانگی از زیست در میان جهان‌های متکثر و متفاوت می‌پردازد. هدف این مطالعه، درک تجربیات زیستۀ این زنان به‌منزلۀ گروهی خاموش و در حاشیه به‌دلیل فقدان موقعیتی رسمی در ساختار قانونی و ضعف پژوهش است.رویکرد و روش مبتنی بر پدیدارشناسی اگزیستانسیال موریس مرلوپونتی است که متمرکز بر تجربۀ سوژۀ بدن‌مند در جهان است که ادراکش براساس وضعیت او در نسبت با دیگران و جهان تعین می‌یابد.جامعۀ آماری شامل زنان کارگر خانگی 25 تا 55 ساله در تهران است که به روش گلوله‌برفی و نمونه‌گیری وابسته به معیار انتخاب شدند.نتایج مطالعه نشان می‌دهد سطوح برجستۀ ادراکی در میان این دست از زنان، حاصل وضعیت بی‌قدرتی، ابهام و درآسایش‌نبودن است که به‌طور مشخصی منتج از غلبۀ روابط غیررسمی، به دور از نظارت قانونی و آمیخته با اعمال فرهنگی قشربندی‌شده است که ساختاری از سلسله‌مراتب قدرت در سطح روزمره را بازتولید می‌کند. چنین زمینه‌ای نیت یا انگیزه و اعمال روزمرۀ هردو سوی را دچار امکان چندخوانشی‌بودن می‌کند؛ امری که تا حد بسیار زیادی مولود زمینه‌های فرهنگی و باورهای اجتماعی در خصوص نظام‌های اخلاقی، اصول منزلتی و نیز علل جایگیری افراد درون قشربندی‌های اجتماعی سلسله‌مراتبی است. ما به‌طور مداوم در حال عمل براساس ادراک و آگاهی متأثر از چنین درهم‌تنیدگی‌هایی هستیم و بازتولید منظومه‌هایی معرفتی را میسر می‌سازیم که لزوماً اشرافی بر تبعات یا نتایج آن نداریم.
مدیریت
مجید علوی منش؛ زهره شرعی
چکیده
درک ویژگی‌هایی که ممکن است مربوط به عملکرد فوق‌العادۀ نقش فرد باشد، برای ایجاد نیروی کار منسجم و موفق مهم است؛ بنابراین مطالعۀ روابط بین اعتیاد به کار و رفتارهای شهروندی سازمانی و باورهای جنسیتی نقش، ضروری و به نفع شرکت و کارمندان آن است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر اعتیاد به کار و باورهای جنسیتی بر رفتار شهروندی سازمانی ...
بیشتر
درک ویژگی‌هایی که ممکن است مربوط به عملکرد فوق‌العادۀ نقش فرد باشد، برای ایجاد نیروی کار منسجم و موفق مهم است؛ بنابراین مطالعۀ روابط بین اعتیاد به کار و رفتارهای شهروندی سازمانی و باورهای جنسیتی نقش، ضروری و به نفع شرکت و کارمندان آن است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر اعتیاد به کار و باورهای جنسیتی بر رفتار شهروندی سازمانی در میان کارمندان شعب بانک ملت استان البرز است. پرسشنامۀ پژوهش به‌صورت آنلاین در میان 500 نفر از کارمندان شعب بانک ملت استان البرز، به‌طور دردسترس توزیع و درنهایت 220 پرسشنامه تجزیه و تحلیل شد. فرضیه‌های پژوهش حاضر، به‌دلیل بعد داشتن متغیر اعتیاد به کار با استفاده از نرم‌افزار PLS-3 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد اعتیاد به کار با رفتار شهروندی سازمانی ارتباط معنادار و مثبت دارد. همچنین مشخص شد باورهای جنسیتی نقش با رفتار شهروندی سازمانی ارتباط معنی‌دار و مثبت دارد. درنهایت در این پژوهش، تأثیر تعدیل‌گری جنسیت بر رابطۀ بین باورهای جنسیتی نقش و رفتار شهروندی سازمانی بررسی شد که نتیجۀ آن حاکی از تعدیل مثبت جنسیت بر رابطۀ بین آن دو متغیر است. همان‌طور که جامعۀ ما به تغییر ادامه می‌دهد، باورهای جنسیتی نقش کمتر به جنسیت‌های بیولوژیکی ما محدود می‌شود و درک نحوۀ ارتباط آنها با رفتار کاری (مانند رفتارهای شهروندی سازمانی) برای سازمان‌ها ضروری خواهد بود.
جامعه شناسی
عثمان هدایت
چکیده
هدف پژوهش حاضر، درک پدیدارشناسانه از زیست‌جهان دختران مرزنشین از مواجهه با وضعیت فارغ‌التحصیلی است. برای این منظور، تجربیات دختران فارغ‌التحصیل مناطق مرزی مطالعه شد تا تعین چندگانۀ موقعیت فرودست مرزنشینی، جنسیتی و آموزشی آنها تحلیل شود. برای تحقق این امر، به تجربۀ زیستۀ دختران فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های دولتی در چهار بعد بدن ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، درک پدیدارشناسانه از زیست‌جهان دختران مرزنشین از مواجهه با وضعیت فارغ‌التحصیلی است. برای این منظور، تجربیات دختران فارغ‌التحصیل مناطق مرزی مطالعه شد تا تعین چندگانۀ موقعیت فرودست مرزنشینی، جنسیتی و آموزشی آنها تحلیل شود. برای تحقق این امر، به تجربۀ زیستۀ دختران فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های دولتی در چهار بعد بدن زیسته، زمان زیسته، فضای زیسته و روابط انسانی زیسته پرداخته شد. از رویکرد هرمنوتیک و روش‌شناسی ماکس وان‌مانن برای تفسیر و تحلیل تجربیات سی نفر در رشته‌های مختلف دانشگاه‌های دولتی مناطق روستایی و شهری مرزی شهرستان‌های مریوان، سروآباد و بانه استفاده شد. نتایج نشان داد درک مصاحبه‌شوندگان از بدنشان، حکایت از بدن فرسودۀ درحال‌تحلیل دارد که ورود به آموزش عالی و موقعیت مرزنشینی را مسبب آن می‌دانند. دختران زمان را به‌صورت استرس و همراه با رنج اجتماعی زیست می‌کنند و فضای مرز برای آنها بعد از فارغ‌التحصیلی، به‌صورت فضای ناامن و بی‌ثباتی درک می‌شود که نشان از تجربۀ وضعیت استثنایی موقعیت آنها در مرز است. آنها همچنین روابط انسانی را متناقض تفسیر می‌کنند که حاکی از گسست از روابط قبل و بعد از فارغ‌التحصیلی‌شان دارد؛ روابطی که ناپایدار و به‌صورت انقطاعی تجربه می‌شود؛ بنابراین آنها اگرچه نتوانسته‌اند با فارغ‌التحصیلی، موقعیت خود را تغییر دهند، درک عمیقی از آن را پیدا کرده‌اند که بیانگر نقد جدی به نقش آموزش عالی در تغییر زنان در مناطق مرزی است.
مریم احمدی نژاد
چکیده
از جمله جنایاتی که در عصر جدید، اذهان جامعۀ بشری را مشوش کرد، جنایاتی است که گروه‌های ارهابی چون داعش در سوریه و عراق علیه زنان و کودکان انجام دادند. در طول سال‌های حضور و حکومت داعش در سرزمین‌های تحت سلطه‌اش، جمهوری اسلامی ایران با محوریت شهید سلیمانی خدمات بی‌نظیری برای تأمین امنیت شهروندان این مناطق ارائه داد. براین‌اساس پژوهش ...
بیشتر
از جمله جنایاتی که در عصر جدید، اذهان جامعۀ بشری را مشوش کرد، جنایاتی است که گروه‌های ارهابی چون داعش در سوریه و عراق علیه زنان و کودکان انجام دادند. در طول سال‌های حضور و حکومت داعش در سرزمین‌های تحت سلطه‌اش، جمهوری اسلامی ایران با محوریت شهید سلیمانی خدمات بی‌نظیری برای تأمین امنیت شهروندان این مناطق ارائه داد. براین‌اساس پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که عمده جنایات داعش علیه زنان و کودکان چه بود و تلاش شهید سلیمانی و همرزمانش در دفع این خطرات چه تأثیری داشت. در این بین در عرصۀ مکتوبات و مستندات بین‌المللی، شاهد تحریف واقعیات موجود در خصوص نقش سردار سلیمانی هستیم که سبب شد با استناد به منابع معتبر جهانی شامل مقالات علمی و اسناد بین‌المللی و اخبار آژانسهای خبری معروف غربی، برخی از مهم‌ترین فجایع داعش علیه زنان و کودکان را از منظر حقوق بین‌الملل برشمریم و نقش شهید سلیمانی را در دفع این خطرات بیان کنیم. از این‌رو، مقالۀ پیشرو طی پژوهشی توصیفی به دنبال بیان چیستی جنایات داعش علیه زنان و کودکان و نقش و تأثیر عملکرد شهید سلیمانی و یارانش در مبارزه با این جنایات و سرنگونی دولت اسلامی در عراق و سوریه (داعش) می‌پردازد.
زهرا رضایی نسب؛ علی فیض اللهی؛ مریم کشاورز
چکیده
طلاق از جمله عوامل گسیختگی و ازهم‌پاشیدگی کانون خانواده است که عواقب بسیاری برای افراد جامعه دارد. امروزه در بسیاری از طلاق‌ها و نابسامانی‌ها در روابط زوجین، شبکه‌های اجتماعی مجازی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل نقش‌آفرینی می‌کنند. هدف از پژوهش حاضر، مطالعۀ چگونگی تحول و گسست زندگی زناشویی از طریق شبکه‌های اجتماعی مجازی از ...
بیشتر
طلاق از جمله عوامل گسیختگی و ازهم‌پاشیدگی کانون خانواده است که عواقب بسیاری برای افراد جامعه دارد. امروزه در بسیاری از طلاق‌ها و نابسامانی‌ها در روابط زوجین، شبکه‌های اجتماعی مجازی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل نقش‌آفرینی می‌کنند. هدف از پژوهش حاضر، مطالعۀ چگونگی تحول و گسست زندگی زناشویی از طریق شبکه‌های اجتماعی مجازی از دید زنان مطلقۀ شهر ایلام است. پارادایم پژوهش برساختی و تفسیری است. رویکرد پژوهش کیفی است و راهبرد پژوهش از نوع پدیدارشناسی است. از تحلیل تماتیک و همچنین چارچوب براون و کلارک برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. جامعۀ مورد مطالعه شامل تمامی زنان 22 تا 37 سالۀ مطلقۀ شهر ایلام است که از مدت طلاقشان 5 تا 7 سال گذشته است و تجربۀ استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی را در طول شبانه‌روز بین 5 تا 10 ساعت داشته‌اند. سوژه‌های مورد مطالعه برمبنای نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. تعداد نمونه تا مرحله اشباع نظری 15 نفر برآورد شد. گردآوری داده‌ها با مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته صورت گرفت. نتایج نشان داد تحول و گسست زندگی زناشویی از دید زنان مطلقه در قالب مضمون‌های اصلی شامل «ایجاد پیله‌های تنهایی»، «انفصال از شبکه‌های خویشاوندی»، «آسیب‌های فردی»، «ساختارشکنی»، «ابزار ناکارآمدی خانواده»، «نمایش مصرف» و «شبکه‌های مجازی به‌مثابۀ استحالۀ نظام ارزشی» قابل‌تحلیل و بررسی است.
مطالعات زنان
ناهید سلیمی
چکیده
زنان به‌عنوان بخش مهمی از بدنۀ فعال اجتماع و درگیر مستقیم با نهاد پویای خانواده، عملاً نقش مهمی در شناخت و حل مسئله در تمام حوزه‌های عمومی ایفا می‌کنند. جمهوری اسلامی به‌عنوان حکمرانی متعالی که نظامی مبتنی بر مردم‌سالاری دینی است، نیازمند توجه به این بخش از کنشگران و تسهیل مشارکت عمومی آنان در فرایندهای شناخت مسئله، تصمیم‌گیری ...
بیشتر
زنان به‌عنوان بخش مهمی از بدنۀ فعال اجتماع و درگیر مستقیم با نهاد پویای خانواده، عملاً نقش مهمی در شناخت و حل مسئله در تمام حوزه‌های عمومی ایفا می‌کنند. جمهوری اسلامی به‌عنوان حکمرانی متعالی که نظامی مبتنی بر مردم‌سالاری دینی است، نیازمند توجه به این بخش از کنشگران و تسهیل مشارکت عمومی آنان در فرایندهای شناخت مسئله، تصمیم‌گیری و پایش خواهد بود. بدین‌منظور نیازمند احصای الگوی موجود در مضامین برجستۀ گفتمان دینی در موضوع مشارکت بدنۀ اجتماعی زنان برای نیل به الزامات اسلامی مشارکت عمومی زنان در فرایند حکمرانی اسلامی هستیم. در این پژوهش، با هدف استخراج این الگو از روش کیفی و راهبرد تحلیل مضمون استفاده شده است. برای پاسخ به پرسش اصلی پژوهش نیز 13 مصاحبۀ عمیق با خبرگان دینی مشرف به فضای کنشگری زنان با سابقۀ عملی یا نظری خط‌مشی‌گذارانه انجام شده است. تحلیل داده‌ها در فرایند کدگذاری به ظهور 48 مضمون پایه در قالب 10 مضمون سازمان‌دهنده و 2 مضمون فراگیر و ارائۀ شبکۀ مضامین منجر شد. یافته‌ها نشان داد الگوی مضمونی گفتمان دینی در خصوص مشارکت بدنۀ اجتماعی زنان در فرایند خط‌مشی‌گذاری زنان و خانواده مشتمل بر دو بعد اساسی مؤلفه‌های مشارکت و مکانیسم‌های مشارکت است. الگوی احصاشده از مضامین اصلی مشارکت در ادامه در بعد مؤلفه‌ها شامل مضامین غایتمندی، مسئله‌محوری، سطح‌بندی بدنۀ اجتماعی، دین‌محوری و الهی‌بودن و تخصیص عرصه‌ها و مرزها و در بعد مکانیسم‌ها شامل مضامین قانونی و شرعی‌بودن، عام‌بودن و جنسیت‌زدایی، توانمندسازی، نهادهای واسط و نهادهای تخصصی هستند.
مطالعات زنان
الهام شیردل؛ مهدی معینی؛ عبدالحمید دهانی
چکیده
یکی از اهداف مهم در جوامع مختلف، کیفیت زندگی مردم آن کشور به‌ویژه زنان است. زنان به‌عنوان مؤثرترین عضو جامعه، نقش بسزایی در ادارۀ خانواده و تحکیم ساختارهای جامعه دارند. کیفیت زندگی زنان تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. از این‌رو هدف از انجام پژوهش حاضر، رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی زنان متأهل شاغل و خانه‌دار است. روش تحقیق ...
بیشتر
یکی از اهداف مهم در جوامع مختلف، کیفیت زندگی مردم آن کشور به‌ویژه زنان است. زنان به‌عنوان مؤثرترین عضو جامعه، نقش بسزایی در ادارۀ خانواده و تحکیم ساختارهای جامعه دارند. کیفیت زندگی زنان تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. از این‌رو هدف از انجام پژوهش حاضر، رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی زنان متأهل شاغل و خانه‌دار است. روش تحقیق توصیفی–پیمایشی و جامعۀ آماری آن شامل 13 تن از زنان متأهل شاغل و خانه‌دار شهرستان مهرستان است که دارای حداقل پنج سال سابقۀ خانه‌داری یا اشتغال و حداقل مدرک کارشناسی در رشتۀ جامعه‌شناسی هستند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامۀ مقایسۀ زوجی استفاده شد. پایایی ابزار پژوهش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 83/0 و نرخ ناسازگاری کوچک‌تر از 1/0 در سطح بالا محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی AHP و نرم‌افزار Expert choice انجام گرفت. یافته‌های تحقیق نشان داد از بین شش عامل مؤثر بر کیفیت زندگی زنان شاغل و خانه‌دار شهرستان مهرستان، رابطۀ اجتماعی مهم‌ترین عامل است. در ادامه، امنیت اجتماعی در رتبۀ دوم، حمایت اجتماعی در رتبۀ سوم، منزلت اجتماعی در رتبۀ چهارم، سرمایۀ فرهنگی در رتبۀ پنجم و سلامت عمومی در رتبۀ ششم عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی زنان شاغل و خانه‌دار قرار گرفتند؛ بنابراین، کیفیت پیوندهای اجتماعی در افزایش سلامت اجتماعی و از طرف دیگر در کیفیت زندگی زنان متأهل شاغل و خانه‌دار نقش اساسی دارد.
جامعه شناسی
علی فیض اللهی
چکیده
خشونت خانگی در تمامی جوامع، در تمامی گروه‌ها و طبقات اجتماعی مشاهده می‌شود و گزارش‌های متعددی بر مسئله‌بودن آن در ایران صحه گذاشته‌اند. هدف این پژوهش، شناخت نحوۀ درک زنان از شرایط، زمینه‌ها و پیامدهای خشونت خانگی در زندگی آنان است. این پژوهش کیفی و مبتنی بر روش نظریۀ زمینه‌ای است. پاسخگویان از طریق روش نمونه‌گیری هدفمند با معیار ...
بیشتر
خشونت خانگی در تمامی جوامع، در تمامی گروه‌ها و طبقات اجتماعی مشاهده می‌شود و گزارش‌های متعددی بر مسئله‌بودن آن در ایران صحه گذاشته‌اند. هدف این پژوهش، شناخت نحوۀ درک زنان از شرایط، زمینه‌ها و پیامدهای خشونت خانگی در زندگی آنان است. این پژوهش کیفی و مبتنی بر روش نظریۀ زمینه‌ای است. پاسخگویان از طریق روش نمونه‌گیری هدفمند با معیار اشباع نظری از بین زنان مراجعه‌کننده به مراکز مثبت زندگی سازمان بهزیستی شهر ایلام انتخاب شده‌اند. از معیار مقبولیت برای اعتباریابی و برای اطمینان‌پذیری از روش ممیزی استفاده شد. داده‌ها از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته با 30 زن متأهل خشونت‌دیده، گردآوری شده و کدگذاری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار Nvivo12 انجام شده است. یافته‌ها حاکی از نقش عوامل خانوادگی همچون برهم‌کنش تنش‌آلود و ناهمترازی پایگاهی، عوامل اجتماعی نظیر مواجهۀ شبه‌کارناوالی با ازدواج و عوامل فرهنگی مانند تصورات مردسالارانه است. واکنش‌های زنان عمدتاً انفعالی است و عادی‌انگاری نقش قربانی منفعل برای زنان، پیامد آن است. از برآیند مقوله‌ها، مقولۀ هستۀ «خشونت خانگی علیه زنان محصول هم‌آیندی درماندگی تجربه‌شدۀ زنان و تصورات مردسالارانه» حاصل شد که حاصل مدیریت خانواده در بستر حفظ کارکردهای سنت مردسالارانه در کنار انتقال ساختاری خشونت در سازوکاری فرهنگی و مبتنی بر جامعه‌پذیری جنسیتی است.
جامعه شناسی
صدیقه پیری؛ زهرا اسدحیدری
چکیده
هدف پژوهش حاضر پاسخ‌دادن به این پرسش است که دختران و مادرانشان چگونه وفاداری را فهم و معنا می‌کنند. به عبارتی میان فهم و درک دختران و مادرانشان از وفاداری چه تفاوتی وجود دارد؟ همچنین در امتداد آن، این سؤال مطرح می‌شود که راهبرد این دو گروه هدف در مواجهه با بی‌وفایی چیست. در خلال پاسخ به این پرسش‌ها و رصد تحولات معنایی و ارزشی مفهوم ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر پاسخ‌دادن به این پرسش است که دختران و مادرانشان چگونه وفاداری را فهم و معنا می‌کنند. به عبارتی میان فهم و درک دختران و مادرانشان از وفاداری چه تفاوتی وجود دارد؟ همچنین در امتداد آن، این سؤال مطرح می‌شود که راهبرد این دو گروه هدف در مواجهه با بی‌وفایی چیست. در خلال پاسخ به این پرسش‌ها و رصد تحولات معنایی و ارزشی مفهوم وفاداری، تفاوت معنادهی، مواجهه و راهبردهای بهکاررفته توسط دختران متأهل و مادرانشان در مواجهه با فقدان وفاداری مورد مداقه قرار گرفت. از مجموعۀ مفاهیم نظری «عشق سیال» باومن، «رابطۀ ناب» گیدنز، «سرمایهداری عاطفی» ایلوز، «ستایش عشق» بدیو، «انواع کنشهای معنادار» وبر، مفهوم مدارای اجتماعی و مواردی از این قبیل برای ایجاد حساسیت نظری در کار پژوهش استفاده شد. به کمک مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته و با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند، داده‌ها از 24 مصاحبه با دختران 23-33 سالۀ (متأهل) شهر تهران و مادرانشان جمع‌آوری شد. با استفاده از روش تحلیل تماتیک، 15 مضمون اصلی بهدست آمد که آنها را در سه محور دستهبندی کردیم. محور اول تصور معنایی از وفاداری است، محور دوم شامل راهبردها و محور پایانی مداخلهگرها است.
جامعه شناسی
عباس لطفی زاده؛ محمدجواد زاهدی مازندرانی
چکیده
در سال‌های اخیر، دگرگونی‌های گسترده‌ای در روابط اجتماعی و صمیمی جامعۀ ایرانی به‌ویژه در میان زنان رخ داده است و امروزه زنان جوان دیدگاه و رویکرد متفاوتی در مقایسه با زنان نسل‌های قبلی نسبت به روابط صمیمی از خود نشان می‌دهند.مقالۀ حاضر، تجربه‌های صمیمی سه نسل از زنان تبریزی را در ارتباط با شرایط اجتماعی دوران جوانی‌شان بررسی ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، دگرگونی‌های گسترده‌ای در روابط اجتماعی و صمیمی جامعۀ ایرانی به‌ویژه در میان زنان رخ داده است و امروزه زنان جوان دیدگاه و رویکرد متفاوتی در مقایسه با زنان نسل‌های قبلی نسبت به روابط صمیمی از خود نشان می‌دهند.مقالۀ حاضر، تجربه‌های صمیمی سه نسل از زنان تبریزی را در ارتباط با شرایط اجتماعی دوران جوانی‌شان بررسی می‌کند و ابعاد جدیدی از صمیمیت زناشویی را برجسته و تحلیل می‌کند.روش تحقیق از نوع کیفی است. برای جمع‌آوری اطلاعات، از مصاحبه‌های روایتی و برای تحلیل داده‌ها از رویکرد نظریه‌پردازی زمینه‌ای استفاده شده است.در این مقاله مدعی هستیم که در طول سه نسل مورد بررسی، نوعی دگرگونی در شیوه‌های صمیمیت رخ داده است. تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد در نسل اول و تا حدی نسل دوم، نظارت اجتماعی شدید روی برهم‌کنش‌های اجتماعی منجر به تنظیم‌شده‌بودن زندگی صمیمی شده بود، اما در نسل سوم با اشاعۀ نیروهای مدرن، به‌تدریج صمیمیت‌های ناب ظهور می‌یابند. همچنین در نسل‌های اول و دوم، برهم‌کنش‌های صمیمی در پشت‌صحنۀ زندگی‌های اجتماعی انجام می‌گرفت، ولی با اشاعۀ نیروهای مدرن و کاهش آستانۀ شرم، پرده‌های اجتماعی حوزۀ صمیمیت نازک‌تر شده است؛ به‌طوری‌که در نسل سوم، ابراز علنی صمیمیت، نشانه‌ای از مدرن‌بودن تلقی می‌شود. می‌توان الگوی رایج در نسل‌های اول و دوم را با اصطلاح «صمیمیت سنتی» و الگوی رایج در نسل سوم را با اصطلاح «صمیمیت مدرن» توصیف کرد.
الهام شریعتی؛ فاطمه رجایی؛ فهیمه احمدی؛ زهرا سادات حجازی
چکیده
خشونت خانگی علیه زنان پدیده‌ای است که آثار ناگواری بر سلامت جسم و روح زنان و به‌تبع آن بر سلامت خانواده وارد می‌کند. از آن مهم‌تر خشونت و سوءرفتار زوج علیه زوجه است که با توجه به نقش و جایگاه زن در خانواده، لزوم توجه و بررسی بیشتر این پدیده مشخص می‌شود. این پژوهش به‌دنبال پاسخ به این سؤال اساسی است که چه قواعد فقهی و حقوقی در رفع و ...
بیشتر
خشونت خانگی علیه زنان پدیده‌ای است که آثار ناگواری بر سلامت جسم و روح زنان و به‌تبع آن بر سلامت خانواده وارد می‌کند. از آن مهم‌تر خشونت و سوءرفتار زوج علیه زوجه است که با توجه به نقش و جایگاه زن در خانواده، لزوم توجه و بررسی بیشتر این پدیده مشخص می‌شود. این پژوهش به‌دنبال پاسخ به این سؤال اساسی است که چه قواعد فقهی و حقوقی در رفع و منع پدیدۀ خشونت خانگی زوج علیه زوجه وجود دارد. در این پژوهش، این موضوع از منظر فقهی و حقوقی بررسی و به برخی از شبهاتی که درمورد جواز چنین خشونتی در اسلام وجود دارد پاسخ داده می‌شود. همچنین دیدگاه قانون‌گذار ایران به موضوع بررسی و درنهایت راهکارهایی برای مقابله و توقف این پدیده ارائه می‌شود. روش تحقیق توصیفی است و با ابزار تحلیل محتوای کیفی به تبیین موضوع پرداخته شده است. از نظر فقه امامیه، انواع خشونت به‌خصوص از سوی زوج، علیه زنان منع شده و از منظر مقررات داخلی حقوق ایران، با وجود خلأهای قانونی در این خصوص، اقداماتی مبنی بر بسترسازی فرهنگی در بادی امر و در کنار آن تصویب قوانین خاص، مؤثر و کارآمد، از جمله تصویب هرچه سریع‌تر لایحۀ «پیشگیری از آسیب‌دیدگی زنان و ارتقای امنیت آنان در برابر سوءرفتار» می‌تواند تا حد زیادی از ارتکاب این پدیده بکاهد.
علوم سیاسی
زهرا زمانی؛ حسن ملائکه؛ منصور حقیقتیان
چکیده
با توجه به پیچیده‌شدن روابط اجتماعی و سیاسی، منابع اطلاعاتی و آگاهی افراد جامعه که زنان نیمی از جمعیت آن را تشکیل می‌دهند، نقش مهمی در توسعۀ انسانی و مشارکت‌های سیاسی-اجتماعی جامعه ایفا می‌کند.پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطۀ ابزارهای نوین ارتباطی و آگاهی سیاسی زنان تهرانی، به بررسی رابطۀ سواد رسانه‌ای بر مؤلفه‌های آگاهی سیاسی ...
بیشتر
با توجه به پیچیده‌شدن روابط اجتماعی و سیاسی، منابع اطلاعاتی و آگاهی افراد جامعه که زنان نیمی از جمعیت آن را تشکیل می‌دهند، نقش مهمی در توسعۀ انسانی و مشارکت‌های سیاسی-اجتماعی جامعه ایفا می‌کند.پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطۀ ابزارهای نوین ارتباطی و آگاهی سیاسی زنان تهرانی، به بررسی رابطۀ سواد رسانه‌ای بر مؤلفه‌های آگاهی سیاسی زنان تهرانی شامل رویدادها، الگوها، سازمان‌ها و احزاب، شخصیت‌ها، خواسته‌ها، نیازها و حقوق زنان، کارکردهای نظام و تحلیل‌های سیاسی می‌پردازد.روش پژوهش، پیمایشی و اسنادی و جامعۀ آماری شامل کلیۀ زنان تهرانی بالای 20 سال به تعداد 4,369,551 نفر و حجم نمونه 384 نفر بود. پرسشنامه‌ها به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی، توزیع و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل شدند.آنچه این پژوهش را از سایر تحقیقات انجام‌شده متمایز می‌سازد، برگزیدن سه نوع رسانۀ دیجیتال (وب‌سایت‌ها، وب‌پورتال‌ها و شبکه‌های اجتماعی) و نیز نمونه‌گیری از میان جامعۀ شهری، بدون توجه به پایگاه‌های اقتصادی و اجتماعی زنان است.نتایج نشان می‌دهد رابطۀ آماری معنادار (مستقیم) میان سواد رسانه‌ای دیجیتال و آگاهی سیاسی زنان تهرانی به‌ویژه در شاخص شناخت و درک آنان از مفاهیم سیاسی، الگوها و مکاتب سیاسی روز وجود دارد. این در حالی است که افزایش آگاهی سیاسی زنان می‌تواند تعاملات سیاسی آنها را تسهیل کند و در صورت استمرار مشارکت، بستر شکل‌گیری گفتمان‌های متعدد و جدیدی را در جامعه فراهم سازد.
مطالعات زنان
فریبا علاسوند
چکیده
با وجود اهمیت عدالت در فقه سیاسی-اجتماعی، نظریه‌پردازی‌ها باید به نظام‌سازی یا ساختارهای روندساز منجر شوندف اما در رویکرد اسلامی مطرح و تقویت نشده‌اند. از جمله مهم‌ترین مباحث عدالت، پردازش نظریه‌ای است که شامل ابعاد نظری و عملی روشن به‌مثابۀ راهبرد ادارۀ جامعه است. این ابعاد اگرچه در مطالعات دو دهۀ اخیر حوزۀ عدالت مورد توجه پژوهشگران ...
بیشتر
با وجود اهمیت عدالت در فقه سیاسی-اجتماعی، نظریه‌پردازی‌ها باید به نظام‌سازی یا ساختارهای روندساز منجر شوندف اما در رویکرد اسلامی مطرح و تقویت نشده‌اند. از جمله مهم‌ترین مباحث عدالت، پردازش نظریه‌ای است که شامل ابعاد نظری و عملی روشن به‌مثابۀ راهبرد ادارۀ جامعه است. این ابعاد اگرچه در مطالعات دو دهۀ اخیر حوزۀ عدالت مورد توجه پژوهشگران داخلی قرار گرفته‌اند، نیازمند کاوش بیشتر و تمرکز روی موضوعات خرد هستند. این مقاله با هدف تقویت این ابعاد و ضرورت‌ها به طرح ایدۀ خود می‌پردازد و به‌دلیل اهمیت حقوق و مزایای اجتماعی زنان، میدان بررسی و تطبیقات خود را در موضوع عدالت برای زنان قرار داده است. پرسش اصلی مقاله ناظر به مهم‌ترین چالش نظری و عملی عدالت است که در پاسخ ملاحظۀ نظری به چالش معیار نابرابری و ملاحظۀ عملی به دو بحث ادراک‌سنجی و شاخص‌سازی برای عدالت پرداخته است. روش مقاله پس از جمع‌آوری داده‌های لازم، تحلیل محتوا، و مقاله اسنادی و بنیادی است. گفتنی است این مقاله برگرفته از یک کلان طرح دربارۀ عدالت جنسیتی است. مطابق نتایج، نابرابری به‌عنوان مهم‌ترین مسئله در مطالعات عدالت، نیازمند تعیین معیار است. چندمعیارگی در نظریۀ عدالت اسلامی قابل‌دفاع است. تفاوت میان مردان و زنان به‌عنوان بخشی از معیارها با سیاست‌های جانب‌دارانه در راستای حمایت از خانواده، مادرانگی، زنانگی و فردیت زنان مورد توجه قرار می‌گیرد. عدالت، امری راهبردی برای تنظیم روابط افراد با یکدیگر از حوزۀ خانوادگی تا حوزۀ اجتماعی است و نیازمند طراحی معیارها، اصول و اهداف، شاخص‌سازی و ادراک‌سنجی است.
جواد معصومی؛ محسن آذین جم
چکیده
عملکرد محیط‌زیستی نه‌تنها در راستای تقویت مشروعیت اجتماعی عمل می‌کند، بلکه به مزیت رقابتی نیز منجر می‌شود؛ زیرا سبب افزایش بهره‌وری و تحریک نوآوری در فعالیت‌های عملکرد محیط‌زیستی می‌شود.هدف پژوهش حاضر بررسی نقش حضور زنان در هیئت‌مدیره بر عملکرد محیط‌زیستی شرکت‌ها است.برای رسیدن به این هدف، داده‌های 160 شرکت پذیرفته‌شده در ...
بیشتر
عملکرد محیط‌زیستی نه‌تنها در راستای تقویت مشروعیت اجتماعی عمل می‌کند، بلکه به مزیت رقابتی نیز منجر می‌شود؛ زیرا سبب افزایش بهره‌وری و تحریک نوآوری در فعالیت‌های عملکرد محیط‌زیستی می‌شود.هدف پژوهش حاضر بررسی نقش حضور زنان در هیئت‌مدیره بر عملکرد محیط‌زیستی شرکت‌ها است.برای رسیدن به این هدف، داده‌های 160 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1394 تا 1398 جمع‌آوری و تحلیل شد. روش پژوهش از نوع رگرسیون لاجیت و داده‌های تابلویی است.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد وجود زنان در هیئت‌مدیرۀ شرکت‌های بورسی موجب افزایش عملکرد محیط‌زیستی آنها شده است.وجود زنان در هیئت‌مدیره می‌تواند توانایی شرکت را در ایجاد و جذب منابع مختلف (مانند دانش، ارتباطات، شهرت، و اطلاعات) برای انجام مسئولیت‌های مدیران به نمایندگی از منافع سهام‌داران افزایش دهد. ترکیبی از مهارت‌های ناشی از حضور زنان در هیئت‌مدیره با ایجاد تخصص لازم برای توجه و تمرکز در زمینه‌های مشاوره، مشروعیت و کانال‌هایی برای ارتباط فراهم می‌سازد. همچنین علاوه بر موارد اشاره‌شده، میزان توجه شرکت را به مسائل پیچیدۀ محیط‌زیستی افزایش می‌دهد و به بهبود عملکرد محیط‌زیستی شرکت‌ها می‌انجامد؛ بنابراین، این پژوهش جهت‌گیری ارزشمندی را برای شرکت‌هایی فراهم می‌کند که برای بهبود حضور زنان در هیئت‌مدیره و عملکرد محیط‌زیستی خود تلاش می‌کنند.
