ارتباطات
زهرا رضایی نسب؛ علی فیض اللهی؛ مریم کشاورز
چکیده
طلاق از جمله عوامل گسیختگی و ازهم‌پاشیدگی کانون خانواده است که عواقب بسیاری برای افراد جامعه دارد. امروزه در بسیاری از طلاق‌ها و نابسامانی‌ها در روابط زوجین، شبکه‌های اجتماعی مجازی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل نقش‌آفرینی می‌کنند. هدف از پژوهش حاضر، مطالعۀ چگونگی تحول و گسست زندگی زناشویی از طریق شبکه‌های اجتماعی مجازی از ...
بیشتر
طلاق از جمله عوامل گسیختگی و ازهم‌پاشیدگی کانون خانواده است که عواقب بسیاری برای افراد جامعه دارد. امروزه در بسیاری از طلاق‌ها و نابسامانی‌ها در روابط زوجین، شبکه‌های اجتماعی مجازی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل نقش‌آفرینی می‌کنند. هدف از پژوهش حاضر، مطالعۀ چگونگی تحول و گسست زندگی زناشویی از طریق شبکه‌های اجتماعی مجازی از دید زنان مطلقۀ شهر ایلام است. پارادایم پژوهش برساختی و تفسیری است. رویکرد پژوهش کیفی است و راهبرد پژوهش از نوع پدیدارشناسی است. از تحلیل تماتیک و همچنین چارچوب براون و کلارک برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. جامعۀ مورد مطالعه شامل تمامی زنان 22 تا 37 سالۀ مطلقۀ شهر ایلام است که از مدت طلاقشان 5 تا 7 سال گذشته است و تجربۀ استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی را در طول شبانه‌روز بین 5 تا 10 ساعت داشته‌اند. سوژه‌های مورد مطالعه برمبنای نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. تعداد نمونه تا مرحله اشباع نظری 15 نفر برآورد شد. گردآوری داده‌ها با مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته صورت گرفت. نتایج نشان داد تحول و گسست زندگی زناشویی از دید زنان مطلقه در قالب مضمون‌های اصلی شامل «ایجاد پیله‌های تنهایی»، «انفصال از شبکه‌های خویشاوندی»، «آسیب‌های فردی»، «ساختارشکنی»، «ابزار ناکارآمدی خانواده»، «نمایش مصرف» و «شبکه‌های مجازی به‌مثابۀ استحالۀ نظام ارزشی» قابل‌تحلیل و بررسی است.
ارتباطات
بهاره نصیری
چکیده
برقراری توازن میان نقش‌های شغلی و خانوادگی زنان عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در ایام کرونا و مطالعۀ تجارب زیستۀ آن‌ها می‌تواند نقش مؤثری در شناخت و توسعۀ ادبیات اشتغال زنان ایفا کند. این پژوهش پدیدارشناسانه، تجارب زیستۀ 30 نفر از زنان عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مشارکت‌کننده را با هدف کشف و توصیف چگونگی ...
بیشتر
برقراری توازن میان نقش‌های شغلی و خانوادگی زنان عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در ایام کرونا و مطالعۀ تجارب زیستۀ آن‌ها می‌تواند نقش مؤثری در شناخت و توسعۀ ادبیات اشتغال زنان ایفا کند. این پژوهش پدیدارشناسانه، تجارب زیستۀ 30 نفر از زنان عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مشارکت‌کننده را با هدف کشف و توصیف چگونگی برقراری توازن میان نقش‌های شغلی و خانوادگی در ایام کرونا را بررسی میکند. گردآوری داده‌ها از مصاحبۀ نیمهساختارمند و به روش نمونه‌گیری هدفمند صورت گرفته است. فرایند تحلیل در سه سطح کلان انجام شده است. وجود قرنطینۀ خانگی ناشی از ویروس کرونا و شیوع آن، سبب دورکاری، ظهور مسئلۀ فرهنگی جدید، ظهور فرهنگ قرنطینه، کسب تجربۀ زندگی در بحران کرونا و برقراری توازن بین نقش‌های شغلی و خانوادگی در حوزۀ آموزش و پژوهش در کشور شده و این امر بهنوبۀ خود به بازتعریف روابط و مناسبات اجتماعی، مسئلۀ اخلاق، تعهدات اجتماعی، الگوهای روابط انسانی، اجتماعی، شناخت و درک اخلاق مراقبتی در زندگی از سوی زنان انجامیده است. درنهایت با توجه به نتایج، راهکارهایی در حوزههای، پژوهش، مدیریت و خانواده ارائه میشود.
ارتباطات
حامد طالبیان؛ سارا طالبیان
چکیده
«آزادی یواشکی زنان» نام یکی از صفحات مشهور فیس‌بوک به زبان فارسی است که خواستار اعتراض به حجاب اجباری و تظاهرات برای آزادی پوشش زنان در ایران است. اساس ایجاد این صفحه و فعالیت‌های آن به‌منزلۀ «جنبشی اجتماعی» توصیف شده است و بعضی از رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند این صفحه یک جنبش اجتماعی موفق برای زنان ایرانی است و سکویی ...
بیشتر
«آزادی یواشکی زنان» نام یکی از صفحات مشهور فیس‌بوک به زبان فارسی است که خواستار اعتراض به حجاب اجباری و تظاهرات برای آزادی پوشش زنان در ایران است. اساس ایجاد این صفحه و فعالیت‌های آن به‌منزلۀ «جنبشی اجتماعی» توصیف شده است و بعضی از رسانه‌های غربی ادعا می‌کنند این صفحه یک جنبش اجتماعی موفق برای زنان ایرانی است و سکویی جدید خواهد بود که زنان ایران تصویری جدید از هویتشان ارائه کنند. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی نمونه‌ای هدفمند از عکسها و شرح عکسهایی که از طرف کاربران ایرانی ارسال و در این صفحة فیس‌بوکی منتشر شده است، این ادعا بار دیگر به پرسش کشیده شده است. یافتههای این پژوهش نشان می‌دهد که برخلاف برخی از هیجانهای موجودی که در بعضی از رسانه‌ها و انجمنهای حقوق بشری غربی دربارۀ شکلگیری یک جنبش اجتماعی جدید در میان زنان از طریق این صفحه وجود دارد، نمیتوان آن را یکی از مصداقهای جدید جنبش اجتماعی زنان در ایران محسوب کرد. در پایان، چنین نتیجهگیری شده است که این صفحه اگرچه ظرفیت سازماندهی یک جنبش اجتماعی واقعی را ندارد، مثال کاملاً مناسبی برای مفهوم «کنشگرنمایی» است.
ارتباطات
علیرضا دهقان‌نیری؛ عاطفه آقایی؛ محدثه ضیاچی
چکیده
براساس نظریۀ گروه خاموش، زبان و شیوه‌های ارتباطی، متأثر از شرایط اجتماعی است که در آن مردان قدرت و امکانات بیشتری دارند و زنان، به دلیل محرومیت، به‌مثابۀ گروه‌های خاموش محسوب می‌شوند؛ لیکن تحولات تکنولوژیکی اخیر و دسترسی به فضاهای مجازی به کاهش نابرابری‌های اجتماعی و تقویت گروه‌های ضعیف اجتماعی از جمله زنان انجامیده است. در ...
بیشتر
براساس نظریۀ گروه خاموش، زبان و شیوه‌های ارتباطی، متأثر از شرایط اجتماعی است که در آن مردان قدرت و امکانات بیشتری دارند و زنان، به دلیل محرومیت، به‌مثابۀ گروه‌های خاموش محسوب می‌شوند؛ لیکن تحولات تکنولوژیکی اخیر و دسترسی به فضاهای مجازی به کاهش نابرابری‌های اجتماعی و تقویت گروه‌های ضعیف اجتماعی از جمله زنان انجامیده است. در این مطالعه، نحوۀ تأثیر فضاهای مجازی (سایتهای مربوط به مراقبتهای پزشکی دوران بارداری و زایمان) بر توانمند‌سازی زنان باردار به‌مثابۀ گروه‌های خاموش واکاوی شده است. این تحقیق با بهرهگیری از روش نظریۀ مبنایی و نمونه‌گیری هدفمند با 16 نفر از زنان باردار مراجعهکننده به این سایتها و مصاحبۀ کیفی با آن‌ها انجام شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد زنان با استفاده از فضای مجازی توانستهاند بر محدودیت ناشی از جنسیت فایق آیند و مسائل بارداری را بدون دغدغه بیان کنند و فضاهای مجازی به توانمند‌سازی ارتباطاتی زنان باردار یاری رسانده است. علاوه بر این، زنان توانستهاند به کمک اطلاعات حاصله از اینترنت، نقش فعالی در فرایند مراقبتهای پزشکی خود ایفا کنند؛ بنابراین، فضاهای مجازی به تعدیل قدرت در رابطة پزشک و بیمار انجامیده است.
ارتباطات
لیلا صفا؛ منصوره ادیبی
چکیده
با توجه به افزایش تعداد کاربران شبکة اجتماعی تلگرام در ایران، به‌خصوص در میان اقشار جوان و تحصیلکرده، به نظر می‌رسد که مطالعۀ نوع استفاده از این شبکهها، بهویژه در فعالیت‌های آموزشی، حائز اهمیت باشد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق توصیفی‌ـ همبستگی بررسی عوامل تأثیرگذار بر قصد استفادۀ دانشجویان از شبکة اجتماعی ...
بیشتر
با توجه به افزایش تعداد کاربران شبکة اجتماعی تلگرام در ایران، به‌خصوص در میان اقشار جوان و تحصیلکرده، به نظر می‌رسد که مطالعۀ نوع استفاده از این شبکهها، بهویژه در فعالیت‌های آموزشی، حائز اهمیت باشد. با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق توصیفی‌ـ همبستگی بررسی عوامل تأثیرگذار بر قصد استفادۀ دانشجویان از شبکة اجتماعی تلگرام در فعالیت‌های آموزشی با تأکید بر اثر تعدیل‌گری جنسیت بود. جامعۀ آماری این تحقیق 767 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد رشتههای کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد بود که بر پایۀ جدول بارتلت و همکاران (2001)، 196 نفر از آنان با روش نمونه‌گیری طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامۀ استاندارد (پس از متناسبسازی پرسشها با زمینۀ مرتبط با پژوهش) استفاده شد. نتایج تحقیق گویای آن بودند که دو متغیر برداشت ذهنی از سهولت و مفید‌بودن اثر مثبت و معناداری بر نگرش استفاده از تلگرام در فعالیت‌های آموزشی داشتند، در‌حالی‌که رابطۀ بین برداشت ذهنی از جذابیت با نگرش نسبت به استفاده از تلگرام معنادار نبود. همچنین، نگرش به استفاده از تلگرام اثر مثبت و معناداری بر قصد استفاده از آن در فعالیت‌های آموزشی داشت. نتایج تحلیل گروه‌های چندگانه نشان دادند که از بین چهار رابطۀ بررسی‌شده، فقط اثر تعدیل‌گری جنسیت در رابطۀ بین برداشت ذهنی از سهولت با نگرش به استفاده از تلگرام در فعالیت‌های آموزشی تأیید شد؛ به نحوی که این رابطه برای دانشجویان پسر مثبت و معنادار، ولی برای گروه دانشجویان دختر غیرمعنادار بود.
ارتباطات
احمد نادری؛ علی قشمی
چکیده
زنان، به‌عنوان نیمی از جوامع انسانی، ظهور و بروز برجسته‌ای را در عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی عهده‌دارند و تحلیل و بررسی محتوایی رسانه‌ها در چگونگی بازنمایی زنان یک جامعه بی‌گمان ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق، از دو روش تحلیل محتوا و نشانه‌شناسی استفاده شده است. در روش تحلیل محتوا، با انتخاب یک هفتة آماری، از شش ماهة اول سال ...
بیشتر
زنان، به‌عنوان نیمی از جوامع انسانی، ظهور و بروز برجسته‌ای را در عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی عهده‌دارند و تحلیل و بررسی محتوایی رسانه‌ها در چگونگی بازنمایی زنان یک جامعه بی‌گمان ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق، از دو روش تحلیل محتوا و نشانه‌شناسی استفاده شده است. در روش تحلیل محتوا، با انتخاب یک هفتة آماری، از شش ماهة اول سال 1393، اخبار و مطالب چاپ‌شده در سه روزنامة کیهان، ایران و شرق، تحلیل محتوا شد. سپس با روش نشانه‌شناسی تصاویرِ چاپ‌شده از زنان در روزنامه‌های مذکور تحلیل شد. نتایج بررسی نشان می‌دهد روزنامة ایران در تعداد مطالب بیش از دیگر روزنامه‌ها به موضوع زنان پرداخته است و سپس روزنامة شرق و کیهان قرار داشته‌اند. اختلاف تعداد مطالب روزنامة ایران حدود یک و نیم برابر روزنامة شرق و مطالب روزنامة شرق دو برابر روزنامة کیهان بوده است. روزنامة ایران در تیترهای صفحة اول و نیز تعداد عکس‌های چاپ‌شده از زنان جایگاه بهتری از دو روزنامه دیگر دارد. در بخش نشانه‌شناسی عکس‌های چاپ‌شده از زنان نیز مشخص شد که بازنمایی زنان ایرانی در مقایسه با زنان خارجی مطلوب نیست و در روزنامة ایران،به‌خصوص در صفحة اول، انعکاس زنان خارجی به لحاظ نشانه‌شناختی، بهتر از زنان ایرانی بوده است و حتی در تصاویر داخلی نیز نمونه‌ای برای این مدعا وجود دارد. البته رویکرد روزنامة شرق را می‌توان بینابینی دانست و با وجود انعکاس زنان خارجی به بهترین وجه، زنان ایرانی نیز فراموش نشده‌اند و نوع مواجهة روزنامة شرق در بخش تصاویر با زنان ایرانی بهتر از دو روزنامة دیگر بوده است. روزنامة کیهان نیز کمترین توجه را به تصاویر زنان، چه ایرانی و چه خارجی، در صفحة اول داشته است.
ارتباطات
بیژن خواجه نوری؛ مریم کریمی؛ سعید کشاورزی
چکیده
توانمندی راهی برای دیده‌شدن زنان، همچون اعضای برابر جامعه، است که در‌عین‌حال می‌تواند نقش مهمی در توسعۀ جوامع ایفا کند. بر همین اساس، بررسی توانمندی زنان و عوامل مؤثر بر آن مورد توجه بسیاری از جامعه‌شناسان قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطة شکاف دیجیتالی و توانمندی زنان شهر شیراز است. توانمندی زنان با مؤلفههای دسترسی ...
بیشتر
توانمندی راهی برای دیده‌شدن زنان، همچون اعضای برابر جامعه، است که در‌عین‌حال می‌تواند نقش مهمی در توسعۀ جوامع ایفا کند. بر همین اساس، بررسی توانمندی زنان و عوامل مؤثر بر آن مورد توجه بسیاری از جامعه‌شناسان قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطة شکاف دیجیتالی و توانمندی زنان شهر شیراز است. توانمندی زنان با مؤلفههای دسترسی و کنترل بر منابع، مشارکت در تصمیم‌گیری، آگاهی جنسیتی، تحرک، و امنیت بررسی شد. متغیرهای مستقلی که در این پژوهش بررسی شدند نیز عبارت‌اند از: طبقة اجتماعی، تحصیلات پاسخگو، تحصیلات همسر، شکاف فنّاوری، شکاف سواد اطلاعاتی، و شکاف دسترسی به اطلاعات. برای این پژوهش، نمونه‌ای به حجم 600 نفر با روش نمونه‌گیری لین و با شیوة نمونه‌گیری تصادفی چندمرحلهای انتخاب شد. اطلاعات مورد نیاز با تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه، از بین زنان 15ـ54 سالة شهر شیراز جمعآوری شد. نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای طبقۀ اجتماعی، تحصیلات پاسخگو و همسر، شکاف فنّاوری، شکاف سواد اطلاعاتی، و دسترسی به اطلاعات با توانمندی زنان رابطة معناداری دارند. نتایج حاصل از رگرسیون چند‌متغیره نشان داد که به ترتیب متغیرهای شکاف سواد اطلاعاتی و تحصیلات زیر دیپلم حدود 27درصد از تغییرات متغیر توانمندی زنان را تبیین کردهاند.
اقتصاد
اسداله بابایی فرد
چکیده
امروزه، یکی از مباحث مهم در حوزۀ مسائل زنان، نقش و حضور زنان در بازار کار است. به همین دلیل پژوهش حاضر درصدد سنجش تأثیرات اشتغال زنان بر خانواده و روابط اجتماعی در شهر آران و بیدگل است. این پژوهش با روش پیمایشی و مصاحبه با 250 نفر از زنان شاغل متأهل در شهر آران و بیدگل انجام شد. نتایج نشان می‌دهد که بین نقش‌های کاری و نقش‌های سنتی ...
بیشتر
امروزه، یکی از مباحث مهم در حوزۀ مسائل زنان، نقش و حضور زنان در بازار کار است. به همین دلیل پژوهش حاضر درصدد سنجش تأثیرات اشتغال زنان بر خانواده و روابط اجتماعی در شهر آران و بیدگل است. این پژوهش با روش پیمایشی و مصاحبه با 250 نفر از زنان شاغل متأهل در شهر آران و بیدگل انجام شد. نتایج نشان می‌دهد که بین نقش‌های کاری و نقش‌های سنتی خانهداری، همسرداری، و فرزندداری و همچنین روابط اجتماعی تعارض وجود دارد و رابطة میان آن‌ها معنادار و مستقیم است. علاوه بر این، به موازات بالارفتن سن و تعداد فرزندان، فشار کاری نیز افزایش مییابد. بین تحصیلات و فشار کاری نیز رابطة معنادار و معکوس وجود دارد. نتایج تحلیل چند‌متغیره و تحلیل مسیر نشان می‌دهد از میان چهار متغیر مستقل اول، تنها دو متغیر، یعنی تعارض در روابط اجتماعی و تعارض در خانهداری، وارد معادلة رگرسیونی و متغیرهای دیگر از معادله خارج می‌شوند. درنتیجه، می‌توان گفت فشار کاری زنان شاغل بیشتر روابط اجتماعی آن‌ها و خانهداریشان را تحتالشعاع قرار می‌دهد و در این زمینهها برای آن‌ها تعارض ایجاد میکند. مسلماً تعارضهای نقشی، بهویژه فشارهای کاری، میتوانند سلامت جسمانی و روانی زنان شاغل را در معرض خطر قرار دهند.
