مطالعات زنان
امید قادرزاده؛ کمال خالق پناه؛ سارا خزایی
چکیده
جراحی زیبایی، به‌مثابۀ یکی از شیوههای شایع مدیریت بدن، وارد الگوهای مصرف و فرایند صورت‌بندی هویت‌ساز زنان شده است. در پژوهش حاضر، به قصد راه‌بُردن به تجربه و درک زنان از جراحی زیبایی، به روش نظریۀ مبنایی با 27 نمونه زن با تجربۀ جراحی زیبایی مصاحبۀ نیمه ساخت یافته بهعمل آمد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که زنان در مواجهه با دگردیسی ...
بیشتر
جراحی زیبایی، به‌مثابۀ یکی از شیوههای شایع مدیریت بدن، وارد الگوهای مصرف و فرایند صورت‌بندی هویت‌ساز زنان شده است. در پژوهش حاضر، به قصد راه‌بُردن به تجربه و درک زنان از جراحی زیبایی، به روش نظریۀ مبنایی با 27 نمونه زن با تجربۀ جراحی زیبایی مصاحبۀ نیمه ساخت یافته بهعمل آمد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که زنان در مواجهه با دگردیسی هنجارهای زیبایی، بدلشدن زیبایی به امری اروتیک، ملالآوربودن زندگی روزمره، و تکثیر تصورات منفی از جسمانیت خویشتن به جراحی زیبایی روی می‌آورند. در این میان، فردیشدن زیبایی و پیشرفتهای علم جراحی به‌مثابۀ زمینۀ تسهیلگر و الگوپذیری از مدلهای رسانهای بهمنزلۀ شرایط مداخلهگر عمل کردهاند. بازسازی معنایی تجربه و درک زنان از کنش جراحی زیبایی بر ابزاریشدن بدن، اکتسابیشدن زیبایی، و رسانهایشدن بدن دلالت دارد. براساس مطالعۀ حاضر، جراحی زیبایی با وجود ارتقای اعتماد به نفس زنان، مخاطرات جسمی، وسواس زیبایی، اختلال در زندگی روزمره، و انزوای اجتماعی را در پی داشته است.
مطالعات زنان
بیژن خواجه نوری؛ مریم کریمی؛ سعید کشاورزی
چکیده
توانمندی راهی برای دیده‌شدن زنان، همچون اعضای برابر جامعه، است که در‌عین‌حال می‌تواند نقش مهمی در توسعۀ جوامع ایفا کند. بر همین اساس، بررسی توانمندی زنان و عوامل مؤثر بر آن مورد توجه بسیاری از جامعه‌شناسان قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطة شکاف دیجیتالی و توانمندی زنان شهر شیراز است. توانمندی زنان با مؤلفههای دسترسی ...
بیشتر
توانمندی راهی برای دیده‌شدن زنان، همچون اعضای برابر جامعه، است که در‌عین‌حال می‌تواند نقش مهمی در توسعۀ جوامع ایفا کند. بر همین اساس، بررسی توانمندی زنان و عوامل مؤثر بر آن مورد توجه بسیاری از جامعه‌شناسان قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطة شکاف دیجیتالی و توانمندی زنان شهر شیراز است. توانمندی زنان با مؤلفههای دسترسی و کنترل بر منابع، مشارکت در تصمیم‌گیری، آگاهی جنسیتی، تحرک، و امنیت بررسی شد. متغیرهای مستقلی که در این پژوهش بررسی شدند نیز عبارت‌اند از: طبقة اجتماعی، تحصیلات پاسخگو، تحصیلات همسر، شکاف فنّاوری، شکاف سواد اطلاعاتی، و شکاف دسترسی به اطلاعات. برای این پژوهش، نمونهای به حجم 600 نفر با روش نمونهگیری لین و با شیوة نمونهگیری تصادفی چندمرحلهای انتخاب شد. اطلاعات مورد نیاز با تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه، از بین زنان 15ـ54 سالة شهر شیراز جمعآوری شد. نتایج پژوهش نشان داد که متغیرهای طبقۀ اجتماعی، تحصیلات پاسخگو و همسر، شکاف فنّاوری، شکاف سواد اطلاعاتی، و دسترسی به اطلاعات با توانمندی زنان رابطة معناداری دارند. نتایج حاصل از رگرسیون چند‌متغیره نشان داد که به ترتیب متغیرهای شکاف سواد اطلاعاتی و تحصیلات زیر دیپلم حدود 27درصد از تغییرات متغیر توانمندی زنان را تبیین کردهاند.
مطالعات زنان
سیدرضا سیدجوادین؛ مژگان روشن نژاد؛ پروانه گلرد
چکیده
افزایش حضور زنان در محیطهای کاری، در سالهای اخیر، توازن میان کار و خانواده را به یکی از چالش‌های پیش روی مدیران معاصر تبدیل کرده است. مقالۀ حاضر با هدف شناخت عوامل تأثیرگذار بر توازن کار‌ـ خانواده زنان شاغل در تعدادی از دانشگاههای شهر تهران انجام شده است. نمونۀ آماری شامل 261 نفر از زنان شاغل در این دانشگاههاست. برای ...
بیشتر
افزایش حضور زنان در محیطهای کاری، در سالهای اخیر، توازن میان کار و خانواده را به یکی از چالش‌های پیش روی مدیران معاصر تبدیل کرده است. مقالۀ حاضر با هدف شناخت عوامل تأثیرگذار بر توازن کار‌ـ خانواده زنان شاغل در تعدادی از دانشگاههای شهر تهران انجام شده است. نمونۀ آماری شامل 261 نفر از زنان شاغل در این دانشگاههاست. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه و برای تحلیل آن‌ها از آزمون همبستگی و رگرسیون استفاده شده است. متغیرهای پژوهش عبارت‌اند از حمایت خانوادگی، حمایت سازمانی، انعطافپذیری کار، منابع فردی، و توازن کار‌ـ خانواده. به منظور بررسی روابط میان متغیرها چهار فرضیه مطرح شده که تأثیر متغیرهای حمایت خانوادگی، حمایت سازمانی، انعطافپذیری کاری، و منابع فردی را بر توازن کار‌ـ خانواده بررسی می‌کند. نتایج نشان میدهد که حمایت خانوادگی و منابع فردی بر توازن کار‌ـ خانواده تأثیر مثبت دارد، ولی حمایت سازمانی و انعطافپذیری کار بر این متغیر بیتأثیر بوده است. به مدیران پیشنهاد شده که به منظور ترویج فرهنگ حامی کار‌ـ خانواده و نیز فراهمکردن فرصتهای انعطاف زمانی و مکانی در کار تلاش کنند.
مطالعات زنان
ام البنین چابکی
چکیده
نقش تعیین‌کنندۀ نگرش سیاسی در رفتار سیاسی و اهمیت شناسایی تفاوتهای جنسیتی برای پژوهشگران حوزۀ مطالعات زنان، ضرورت پژوهش در این زمینه را آشکار می‌کند. براساس این ضرورت علمی، مطالعۀ حاضر به بررسی نقش گروههای مرجع دانشگاهی در تغییر نگرش سیاسی دانشجویان دختر و پسر به تفکیک جنسیت می‌پردازد. این پژوهش توصیفی‌ـ تحلیلی بوده و به ...
بیشتر
نقش تعیین‌کنندۀ نگرش سیاسی در رفتار سیاسی و اهمیت شناسایی تفاوتهای جنسیتی برای پژوهشگران حوزۀ مطالعات زنان، ضرورت پژوهش در این زمینه را آشکار می‌کند. براساس این ضرورت علمی، مطالعۀ حاضر به بررسی نقش گروههای مرجع دانشگاهی در تغییر نگرش سیاسی دانشجویان دختر و پسر به تفکیک جنسیت می‌پردازد. این پژوهش توصیفی‌ـ تحلیلی بوده و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعۀ آماری پژوهش، شامل همۀ دانشجویان دانشگاه تهران در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکتری است که از میان آن‌ها 400 نفر (174 دختر و 226 پسر) به شیوۀ نمونه در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامۀ محققساخته پاسخ دادند. فرضیۀ اصلی پژوهش وجود تفاوتهای جنسیتی در رابطۀ بین میزان تعامل با گروه مرجع، (شامل: استادان، تشکلهای دانشجویی، و دوستان دانشگاهی) و میزان تغییر نگرش سیاسی (در سه بعد شناختی، عاطفی، و کنشی) دانشجویان است. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که در هر سه بعد نگرش سیاسی، تفاوتهای جنسیتی وجود داشته است. براساس یافتههای پژوهش، دوستان و همدورهایهای دانشگاهی و سپس استادان بیشترین نقش را در تغییر نگرش سیاسی دانشجویان داشته اند.
مطالعات زنان
فیروزه اصغری؛ عطیه هنردوست
چکیده
برابری جنسیتی، عدالت و توانمندسازی زنان از ارکان اصلی توسعۀ انسانی و عاملی مهم برای دستیابی به توسعۀ سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی کشورهاست. زنان، همانند مردان، به‌عنوان منابع ارزشمند در توسعه و پیشرفت جامعۀ خود نقش تعیینکنندهای دارند. تجربۀ بسیاری از کشورها نشان داده در هر جامعهای که سهم زنان در فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی ...
بیشتر
برابری جنسیتی، عدالت و توانمندسازی زنان از ارکان اصلی توسعۀ انسانی و عاملی مهم برای دستیابی به توسعۀ سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی کشورهاست. زنان، همانند مردان، به‌عنوان منابع ارزشمند در توسعه و پیشرفت جامعۀ خود نقش تعیینکنندهای دارند. تجربۀ بسیاری از کشورها نشان داده در هر جامعهای که سهم زنان در فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی بیشتر باشد، آن جامعه از رشد و توسعۀ بیشتری برخوردار خواهد بود. هدف از نگارش این مقاله، بررسی و تبیین وضعیت و جایگاه زنان در دو کشور ایران و مالزی براساس شاخصهای نابرابری و شکاف جنسیتی بر پایۀ نظام برنامه‌ریزی و برنامههای توسعۀ هر کشور، میزان عملی‌کردن این اهداف و در‌نهایت انعکاس این اقدامات در آمار و گزارش‌های جهانی است. روش تحقیق استفاده‌شده در این پژوهش، روش تطبیقی است که با تکیه بر گزارش‌های اسنادی سازمان ملل، شاخصهای توسعۀ انسانی و مجمع جهانی اقتصاد و همچنین برنامۀ توسعه و گزارش‌های رسمی مربوط به زنان در دو کشور مالزی و ایران انجام شده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که به‌رغم اینکه در برنامۀ توسعۀ هر دو کشور به بهبود وضعیت زنان توجه و اقداماتی نیز انجام شده است، در عمل، براساس آمارهای جهانی، به‌خصوص در شاخص نابرابری و شکاف جنسیتی، مالزی رتبۀ بالاتری از ایران دارد. در این مقاله، تلاش خواهد شد دلایل این تفاوت تبیین و بررسی شود.
مطالعات زنان
محمدرحیم عیوضی؛ زهره همتی
چکیده
گزینش سیاسی فرایندی است که به‌وسیلۀ آن افراد مقامات رسمی را در نظام سیاسی به‌دست می‌آورند. موضوع مشارکت سیاسی زنان یکی از موضوعات مهمی است که مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته و بخش عمده‌ای از مباحث اجتماعی‌ـ سیاسی را به خود اختصاص داده است. مجالس قانونگذاری یکی از عرصه‌هایی است که زمینه‌ای مناسب را برای حضور سیاسی زنان فراهم کرده ...
بیشتر
گزینش سیاسی فرایندی است که به‌وسیلۀ آن افراد مقامات رسمی را در نظام سیاسی به‌دست می‌آورند. موضوع مشارکت سیاسی زنان یکی از موضوعات مهمی است که مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته و بخش عمده‌ای از مباحث اجتماعی‌ـ سیاسی را به خود اختصاص داده است. مجالس قانونگذاری یکی از عرصه‌هایی است که زمینه‌ای مناسب را برای حضور سیاسی زنان فراهم کرده است. مقالۀ حاضر، در چارچوب روشی توصیفی و تحلیلی، درصدد است موانع حضور سیاسی زنان در جمهوری اسلامی ایران را، با تأکید بر مجلس شورای اسلامی، در چارچوب ساختارهای فرصت بررسی کند. با بررسی دورۀ 32ساله پس از انقلاب اسلامی، یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در قالب سه ساختار فرصتهای سیاسیـ حقوقی، فرصتهای فردیـ شخصیتی، و فرصتهای اقتصادیـ اجتماعی زنان ایرانی به‌رغم اینکه از لحاظ قانونی و حقوقی با موانع جدی روبهرو نیستند، به دلیل برخی عوامل فردیـ شخصیتی و نیز سیاسیـ اجتماعی نتوانستهاند حضور گستردهای در انتخابات مجلس داشته و کرسیهای قابل توجهی در مجلس شورای اسلامی به‌دست آورند.
جامعه شناسی
محمد اسحاقی؛ سیده فاطمه محبی؛ شهربانو پاپی‌نژاد؛ زینب جهاندار
چکیده
در دهههای اخیر، نرخ باروری در ایران، به دلیل عوامل مختلف، تغییرات چشمگیری داشته و در این میان افزایش مشارکت زنان در نیروی کار و اشتغال مدرن نیز تغییراتی را در رفتار باروری ایجاد کرده است. از سوی دیگر، زنان شاغل نیز با چالش‌های مختلف در زمینۀ فرزندآوری دست به گریبان‌اند. بر این اساس، پژوهش حاضر در یک مطالعۀ کیفی و بر‌پایۀ روش نظریۀ ...
بیشتر
در دهههای اخیر، نرخ باروری در ایران، به دلیل عوامل مختلف، تغییرات چشمگیری داشته و در این میان افزایش مشارکت زنان در نیروی کار و اشتغال مدرن نیز تغییراتی را در رفتار باروری ایجاد کرده است. از سوی دیگر، زنان شاغل نیز با چالش‌های مختلف در زمینۀ فرزندآوری دست به گریبان‌اند. بر این اساس، پژوهش حاضر در یک مطالعۀ کیفی و بر‌پایۀ روش نظریۀ مبنایی و استفاده از شیوة نمونهگیری هدفمند، چالش‌های پیش روی زنان شاغل در فرزندآوری را بررسی کرده است. مشارکتکنندگان در این پژوهش را 24 زن متأهل شاغل در بخش دولتی و خصوصی و در سنین 24 تا 36 سال تشکیل میدهند. دادههای پژوهش با استفاده از تکنیک مصاحبۀ عمیق و نیمه ساخت یافته گردآوری شده است. از جمله سؤالات محوری این پژوهش عبارت‌اند از: عوامل تعیین‌کنندۀ چالش‌های فرزندآوری زنان مطالعه‌شده چه بوده است؟ راهبردهای زنان شاغل در مواجهه با چالش‌های فرزندآوری چه بوده است؟ پیامدهای این وضعیت چیست؟
یافتههای پژوهش نشان میدهد که زنان شاغل با چالش‌های برونشغلی و چالش‌های درونشغلی در زمینۀ فرزندآوری مواجه‌اند که کنشهای آن‌ها را به سمت کم‌فرزندی به‌مثابۀ سبک زندگی سوق میدهد. سوژه‌های پژوهش، کم‌فرزندی را جزء تفکیک‌ناپذیری از رفتار اجتماعی و سبک زندگی کنونی محسوب می‌کند.
مطالعات زنان
مهدی نوری پور؛ زهرا توکلی تبار؛ شهاب میرزایی
چکیده
بدون شک، مشارکت زنان روستایی در تعاونی‌ها تأثیر بسزایی در توسعۀ فعالیت آن‌ها و توسعۀ روستاها خواهد داشت و سرمایۀ اجتماعی یکی از عواملی است که باعث حضور فعال زنان در عرصههای مختلف اجتماعی می‌شود. با توجه به این مهم، هدف از پژوهش حاضر سنجش سرمایۀ اجتماعی زنان عضو و غیرعضو تعاونی روستایی بخش مرکزی شهرستان چرام واقع در استان ...
بیشتر
بدون شک، مشارکت زنان روستایی در تعاونی‌ها تأثیر بسزایی در توسعۀ فعالیت آن‌ها و توسعۀ روستاها خواهد داشت و سرمایۀ اجتماعی یکی از عواملی است که باعث حضور فعال زنان در عرصههای مختلف اجتماعی می‌شود. با توجه به این مهم، هدف از پژوهش حاضر سنجش سرمایۀ اجتماعی زنان عضو و غیرعضو تعاونی روستایی بخش مرکزی شهرستان چرام واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است. در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شد. نمونۀ پژوهش شامل 114 نفر از زنان عضو و غیرعضو تعاونی روستایی بخش مرکزی شهرستان چرام در استان کهگیلویه و بویراحمد بود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میانگین نمرة مؤلفههای سرمایة اجتماعی اعضای تعاونی نسبت به غیر‌اعضا، عددی بالاتر را نشان میدهد و تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده شد. نتایج رگرسیون نیز نشان داد پنج مؤلفة تعامل، اعتماد، تعاون، انسجام، و مشارکت توانستهاند با ضریب تبیین 715/0، نقش مؤثر و معناداری در پیشبینی وضعیت سرمایۀ اجتماعی زنان عضو تعاونی روستایی داشته باشند. بنابراین، ایجاد تعاونی‌های روستایی براساس نیازها و اولویت‌های زنان روستایی و تشویق آنان به مشارکت در این تعاونی‌ها به منظور افزایش سرمایۀ اجتماعی و جلب مشارکت آن‌ها در فرایند پیشبرد اهداف توسعه‌ای پیشنهاد می‌شود.
