الهه کولایی؛ محمد حسین حافظیان
دوره 4، 1-2 ، شهریور 1385
چکیده
امروزه در سطح جهان بهویژه در کشورهای در حال توسعه، بیشترین تمرکز بر چگونگی دستیابی به اهداف توسعه همهجانبه، یعنی توسعة پایدار و توسعة انسانی میباشد. این نوشتار به طرح این پرسش میپردازد که مشارکت افزونتر زنان چه نقشی در توسعه پایدار در کشورهای اسلامی ایفا میکند؟ با توجه به تجربیات کشورهای توسعه یافته چه چشم اندازی برای ...
بیشتر
امروزه در سطح جهان بهویژه در کشورهای در حال توسعه، بیشترین تمرکز بر چگونگی دستیابی به اهداف توسعه همهجانبه، یعنی توسعة پایدار و توسعة انسانی میباشد. این نوشتار به طرح این پرسش میپردازد که مشارکت افزونتر زنان چه نقشی در توسعه پایدار در کشورهای اسلامی ایفا میکند؟ با توجه به تجربیات کشورهای توسعه یافته چه چشم اندازی برای این کشورها در این خصوص وجود دارد؟ نویسندگان بر این باور هستند که مقایسه وضعیت کشورهای خاورمیانه و کشورهای مسلمان آسیای جنوب شرقی نشان میدهد که توسعة پایدار در کشورهای اسلامی بدون مشارکت گستردة زنان محقق نمیشود. بههمین سبب، مشارکت افزونتر زنان در روند توسعه کشورها امری ضروری است. مهمتر از آن ارادة انجام اصلاحات لازم برای تسهیل شرایط ورود زنان به فرایند توسعه تنها راه تضمین تحقق این هدف میباشد.
باقر ساروخانی؛ محمد امیرپناهی
دوره 4، شماره 3 ، آذر 1385
چکیده
در این مقاله رابطه بین ساخت قدرت در خانواده و مشارکت اجتماعی افراد در بزرگسالی در میان نمونهای391 نفری از افراد بالای 25 سال ساکن تهران بر اساس روش پیمایش مورد تحلیل قرار گرفته است. هدف اصلی این مطالعه بررسی این مساله است که چگونه افراد از طریق فرایند جامعهپذیری تبدیل به افراد بزرگسالی میشوند که مشارکت اجتماعی آنها میتواند به ...
بیشتر
در این مقاله رابطه بین ساخت قدرت در خانواده و مشارکت اجتماعی افراد در بزرگسالی در میان نمونهای391 نفری از افراد بالای 25 سال ساکن تهران بر اساس روش پیمایش مورد تحلیل قرار گرفته است. هدف اصلی این مطالعه بررسی این مساله است که چگونه افراد از طریق فرایند جامعهپذیری تبدیل به افراد بزرگسالی میشوند که مشارکت اجتماعی آنها میتواند به استمرار، اصلاح، تقویت و یا تغییر شکل جامعه مدنی کمک کند. رویکرد نظری پژوهش رویکرد تکوینی است که بر اساس آن شکلگیری مشارکت اجتماعی و تقویت جامعه مدنی متأثر از زمینههای تکوینی افراد است، جامعه مدنی توسط افرادی که در حال شکلدادن به هویتهای مدنی خود هستند، ساخته میشود. متغیر ساخت قدرت در خانواده در قالب ساخت قدرت یک جانبه پدرمحور، یک جانبه مادرمحور، متقارن نسبی و متقارن همه جانبه که نشانگر طیفی است که در یک سوی آن استبداد و در طرف دیگر آن دمکراسی قرار دارد اندازهگیری شد. متغیر وابسته در قالب یک طبقهبندی سهگانه از مشارکت یعنی مشارکت با برد محدود، مشارکت با برد متوسط و مشارکت با برد گسترده مورد سنجش قرار گرفت. استنباط آماری از دادهها نشان میدهد خانواده نقش مهمی در ایجاد روحیه مشارکت جویی در افراد دارد. هر اندازه ساخت قدرت در خانواده برابرتر و مبتنی بر تصمیمگیریهای مشارکتی باشد فرزندان در بزرگسالی به سمت مشارکتهای با برد گسترده و با شعاع عمل بیشتر مانند عضویت در احزاب، تشکلها و... گرایش پیدا میکنند. بنابراین به جهت اهمیت جایگاه خانواده در ایران ایجاد زمینههای رشد و تقویت خانواده دمکراتیک جهت ایجاد شهروندانی دمکرات و مشارکت جو بسیار ضروری و حائز اهمیت است. به نظر میرسد برنامهریزی منسجم در این زمینه نتایج ماندگارتر و نهادینهتری نسبت به اتخاذ رویکردهای بالا به پایین (دمکراسی از بالا) در جامعه ایران داشته باشد.
ابراهیم فیاض؛ زهره رهبری
دوره 4، شماره 4 ، اسفند 1385
چکیده
این مقاله ادبیات را با تمام الزامات ادبی خود بهعنوان، روایتی از زبان در نظر میگیرد و دو نسل از نویسندگان را با توجه به متغیر جنسیت تحلیل میکند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل گفتمان و وارد کردن گویههای ادبیت مکتب فرمالیسم، 2جفت متن ادبی در فاصله40 ساله بررسی شدهاند تا ویژگیهای جنسیتی و ادبیشان استخراج شود. این رساله ...
بیشتر
این مقاله ادبیات را با تمام الزامات ادبی خود بهعنوان، روایتی از زبان در نظر میگیرد و دو نسل از نویسندگان را با توجه به متغیر جنسیت تحلیل میکند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل گفتمان و وارد کردن گویههای ادبیت مکتب فرمالیسم، 2جفت متن ادبی در فاصله40 ساله بررسی شدهاند تا ویژگیهای جنسیتی و ادبیشان استخراج شود. این رساله به این مساله پرداخته که ویژگیهای آثار زنان و مردان در حیطههایی چون میزان حرکت در معیارهای ادبیات متن، خروج از واژگان خارج از زبان معیار مانند بکارگیری واژگان قدیمی، واژگان بومی، آفرینش واژگان جدید و یا نزدیکی به جریانهای مرکزی زبان و فرهنگ مانند استفاده از اصطلاحات و ضرب المثلها در دو نسل از نویسندگان چگونه است. این مطالعه نشان میدهد که در متون مورد بررسی، مردان بیشتر از زنان به جریانهای ادبیسازی متن نزدیک نشدهاند ولی این کار را به شیوه متفاوتی از زنان انجام دادهاند؛ مردان بیشتر از زنان به دشوارنویسی روی آوردهاند، در حالی که متون زنان در عین حفظکردن معیارهای ادبیت، روانتر هستند. این نکته نیز گفتنی است که حرکت دو نسل از نویسندگان در طول زمان در جهت نزدیکی به یکدیگر بوده است. یعنی نویسنده مرد نسبت به نویسنده هم جنس خود در نسل پیشین از قواعد دشوارنویسی فاصله گرفته و نویسنده زن نیز نسبت به نویسنده هم جنس نسل پیش خود از رواننویسی دور شده است. در حیطه واژگانی در دو نسل، زنان بیشتر به واژگان زبان منطقهای و بومی و مردان بیشتر به واژگان زبان معیار وفادار مانده اند. در زمینه خلق واژگان جدید تفاوتی در دو جنس دیده نشد. در زمینه بهکارگیری دشواژهها، نسل دوم، کمتر از نسل پیشین خود از این واژگان استفاده کرده، گرچه موضوعات این دشواژهها با یکدیگر متفاوت است. در مجموع میتوان چنین نتیجه گرفت که نویسندگان زن و مرد درطول زمان از ویژگیهای افراطیتر نسل پیشین خود فاصله گرفته و در جهت مشترکی حرکت میکنند، هرچند که نقطه شروعشان متفاوت است.
اعظم راودراد؛ هوشنگ نایبی
دوره 5، شماره 1 ، شهریور 1386
چکیده
در این مقاله نقش جنسیت در چگونگی تصور افراد شاغل متأهل، اعم از زن و مرد از وظایف خانوادگی شان، عملکرد آنها در این زمینه و شکاف احتمالی میان نظر و عمل ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. هدف توضیح این نکته است که چه تفاوتهایی بین نقشهای خانوادگی زنان و مردان (نقش مورد انتظار) و آنچه آنها عملاً انجام میدهند (نقش کاربسته) وجود دارد.
تحقیق ...
بیشتر
در این مقاله نقش جنسیت در چگونگی تصور افراد شاغل متأهل، اعم از زن و مرد از وظایف خانوادگی شان، عملکرد آنها در این زمینه و شکاف احتمالی میان نظر و عمل ایشان مورد بررسی قرار گرفته است. هدف توضیح این نکته است که چه تفاوتهایی بین نقشهای خانوادگی زنان و مردان (نقش مورد انتظار) و آنچه آنها عملاً انجام میدهند (نقش کاربسته) وجود دارد.
تحقیق با روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری متشکل از مردان و زنان شاغل، متأهل و تهرانی کارگر و متخصص است. محل تحقیق مراکز دانشگاهی دولتی و مراکز صنعتی شهر تهران است.
مهمترین یافتههای تحقیق عبارتند از: الف- نقش زنان و مردان در مورد کارهای منزل به شیوه ای جنسیتی تقسیم شده است. ب- نگرش زنان و مردان در مورد وظایف و نقش هایشان در خانواده با یکدیگر متفاوت است. در نتیجه فاصله میان نظر و عمل در زنان بیشتر از همین فاصله در مردان است. ج- مردان بیش از سایر مسئولیت های خانوادگی در حوزه تصمیم گیری در باب چگونگی هزینه کردن درآمد خانواده به تنهایی فعال هستند. د- اگر چه در مورد فرزندان همواره نقش کاربسته و مورد انتظار زنان مهم تر است، اما به طور نسبی می توان گفت که هرچه فرزندان بزرگتر می شوند نقش مردان در رابطه با آنها بیشتر می شود.
مریم (آزاده) مردانی؛ فضیله خانی
دوره 7، شماره 2 ، مرداد 1388
چکیده
در مطالعه حاضر تلاش می کنیم تا تفاوت زنان در مناطق روستایی استان های مختلف کشور را در سطح باروری و نیز امکانات بهداشتی و پزشکی در حین باروری با توجه به رتبه متفاوت این مناطق در شاخص توسعه انسانی و جنسیتی در سال های عنوان شده را مطالعه کنیم. از آنجا که متغیرهای باروری بیانگر وضعیت خاص زنان است و اَشکال و علل محرومیتها و نیازهای غیرمشترک ...
بیشتر
در مطالعه حاضر تلاش می کنیم تا تفاوت زنان در مناطق روستایی استان های مختلف کشور را در سطح باروری و نیز امکانات بهداشتی و پزشکی در حین باروری با توجه به رتبه متفاوت این مناطق در شاخص توسعه انسانی و جنسیتی در سال های عنوان شده را مطالعه کنیم. از آنجا که متغیرهای باروری بیانگر وضعیت خاص زنان است و اَشکال و علل محرومیتها و نیازهای غیرمشترک زنان مانع قرارگیری آن ها در یک گروه همگن با نیازهای یکسان می شود، دست یابی به اطلاعات تفکیکی در مورد گروههای مختلف زنان در درون هر یک از مناطق خیلی اهمیت دارد. در این مطالعه استدلال می کنیم که قرار گرفتن یک منطقه در گروه مناطق روستایی نمیتواند دلیلی بر همگونی و تشابه این مناطق باشد. نامتوازن بودن سطوح توسعه انسانی و جنسیتی در مناطق روستایی، انزوای جغرافیایی برخی از مناطق روستایی و شرایط متفاوت اقلیمی، جایگاه متفاوتِ آنها را در سطح باروری (محرومیت باروری) و شاخص میزان دسترسی به امکانات بهداشتی در حین حاملگی و پس از آن (بهره مندی باروری) را به دنبال دارد. تئوری های مورد توجه در این پژوهش شامل؛ تئوری های اقتصادی باروری، تئوری تعیین کننده های بلافصل و تئوری فرهنگی باروری است. در این پژوهش از روش اسنادی-آماری و به منظور تحلیل اطلاعات و روابط علّیِ بین متغیرها از آزمونهای آماری و ضرایب همبستگی پیرسون، آزمون رگرسیونِ چندگانه و تحلیل خوشه ای و برای شاخص سازی از تحلیل عاملی استفاده میکنیم. نتایج این مطالعه نشان میدهد که بین سطوح توسعه انسانی و جنسیتی با سطح محرومیت باروری رابطهای منفی و با سطح بهرهمندی باروری رابطه ای مثبت و معنادار وجود دارد. گرچه از شدت رابطه در سال 1385 در مقایسه با 1375 کاسته شده، اما رابطه همچنان معنادار است. رابطه بین محرومیت و سطح بهرهمندی باروری بیانگر آن است که یکی از دلایل کاهش سطح باروری در برخی مناطق، به خصوص در سال 1385، میتواند سطح بهره مندی باروری باشد؛ چون در هر کجا که زنان بیشتر به امکانات بهداشتی در حین حاملگی و پس از آن دسترسی دارند، تمایل به سطح باروری پایینتری را نشان میدهند.
محمّدرضا بمانیان؛ Mojtaba Rafieian؛ الهام ضابطیان
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1388
چکیده
وجود امنیت در محیط های شهری یکی از الزامات اساسی کیفیت زندگی محسوب می شود. تحقیقات نشان می دهد که حساسیت وجود و یا میزان امنیت نسبت به برخی از گروههای سنی و جنسی متفاوت می باشد. در این پژوهش تلاش شده تا با بهره گیری از مطالعات میدانی، موضوع امنیت محیط های شهری با رویکرد جنسیتی مورد مطالعه قرار گیرد. روند کار شامل استخراج مبانی و تجارب ...
بیشتر
وجود امنیت در محیط های شهری یکی از الزامات اساسی کیفیت زندگی محسوب می شود. تحقیقات نشان می دهد که حساسیت وجود و یا میزان امنیت نسبت به برخی از گروههای سنی و جنسی متفاوت می باشد. در این پژوهش تلاش شده تا با بهره گیری از مطالعات میدانی، موضوع امنیت محیط های شهری با رویکرد جنسیتی مورد مطالعه قرار گیرد. روند کار شامل استخراج مبانی و تجارب مرتبط صورت گرفته، سپس مفهوم سازی و استخراج ابعاد و شاخصها و متغیرها است. داده های مورد نیاز بر پایه پرسشنامه گردآوری شده است، محدوده مطالعاتی با توجه به میزان کشش اجتماعی فضای عمومی شهری، محدوده ای در جنوب خیابان امام خمینی، انتخاب گردیده است. سنجش میزان امنیت درک شده از فضا و میزان تردد و استفاده از فضا و ارتباط بین این دو مؤلفه از اهداف اساسی این مقاله می باشد. در این زمینه نتایج مطالعه نشان داد که بین احساس امنیت درک شده از فضا و میزان تردد و استفاده از آن فضا رابطه مستقیمی وجود دارد. همچنین در سنجش شاخصهای بعد اجتماعی کالبدی به مسئله میزان آشنا بودن محیط و شهرت فضا و در بُعد اجتماعی به شاخص عدالت اجتماعی فضا و اهمیت متغیر چیرگی جنسیتی در احساس امنیت ذهنی زنان در این شاخص پرداخته شده است.
محمّدرضا جوادی یگانه؛ آسیه ارحامی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1388
چکیده
امروزه رمان غالبترین ژانر ادبی معاصر است. از میان تمامی طرفداران رمان، سهم زنان در این حوزه، چه در قالب نویسنده و چه در مقام خواننده بهطور روزافزون در حال افزایش است بهنحوی که بسیاری از صاحبنظران از زنانهشدن ادبیات سخن میگویند. این مقاله به توصیف همین ابعاد میپردازد. متأسفانه در زمینهی رمانخوانی ایرانیان آماری دقیق ...
بیشتر
امروزه رمان غالبترین ژانر ادبی معاصر است. از میان تمامی طرفداران رمان، سهم زنان در این حوزه، چه در قالب نویسنده و چه در مقام خواننده بهطور روزافزون در حال افزایش است بهنحوی که بسیاری از صاحبنظران از زنانهشدن ادبیات سخن میگویند. این مقاله به توصیف همین ابعاد میپردازد. متأسفانه در زمینهی رمانخوانی ایرانیان آماری دقیق و مناسب در دست نیست و لذا نتایج تجربی موجود در مقاله، نتیجهی مجموعهای از کارهای دانشجویی در مورد رابطهی دختران با رمان است. نتایج این تحقیقات نشاندهندهی میزان بیشتر مطالعه در مردان نسبت به زنان است و البته دربارهی میزان مطالعهی رمان، تفاوتی معنادار میان دانشجویان دختر و پسر وجود ندارد. بیشترین دلیل خواندن رمان نیز کسب تجربههای جدید و آشنا شدن با دنیا و شخصیتهای جدید است.
محمّدجلال عباسی شوازی؛ ملیحه علی مندگاری
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1389
چکیده
یکی از موضوعات اساسیِ کنفرانسِ جمعیت و توسعه در قاهره؛ توانمندسازی زنان در راستای بهداشت باروری است. فرض بر این است که در صورت افزایش توانمندی و استقلال زنان، نقش آنها در تصمیمگیریهای مربوط به ازدواج و فرزندآوری بیشتر شده و به افزایش استفاده از وسایل تنظیم خانواده و در نهایت کاهش باروری منجر خواهد شد. هدف از مقالهی حاضر سنجش ...
بیشتر
یکی از موضوعات اساسیِ کنفرانسِ جمعیت و توسعه در قاهره؛ توانمندسازی زنان در راستای بهداشت باروری است. فرض بر این است که در صورت افزایش توانمندی و استقلال زنان، نقش آنها در تصمیمگیریهای مربوط به ازدواج و فرزندآوری بیشتر شده و به افزایش استفاده از وسایل تنظیم خانواده و در نهایت کاهش باروری منجر خواهد شد. هدف از مقالهی حاضر سنجش رابطهی استقلال زنان با رفتار باروری آنها در ایران است. بدین منظور از دادههای طرح بررسی ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی خانوار، سال1380 توسط مرکز آمار ایران، بهره میگیریم. طرح فوق? تعداد 6960 خانوار را در کل کشور تحت پوشش قرار میدهد و 5214 زن 49-15 ساله بهطور کامل مصاحبه می شوند که علاوه بر ویژگیهای اقتصادی-اجتماعی خانوار و زنان مورد مطالعه، جنبههای مختلف استقلال زنان با گزینههای متفاوتی سؤال میشود. یافتههای این تحقیق بیانگر این است که پایگاه زنان در جامعهی مورد مطالعه، در مناطق شهری متفاوت از مناطق روستایی است. افزایش استقلال زنان در دو بعد اطلاعاتی و جابهجایی، رابطهای معکوس با باروری آنها دارد در حالیکه در ارتباط با شاخص استقلال تصمیمگیری، نحوهی مشارکتیِ اتخاذ تصمیم زوجها در موضوعات متفاوت خانوادگی، به باروری سطح پایین و افزایش میزان استفاده از وسایل پیشگیری منجر میشود. نتایج کلی نشان میدهد که زنان مستقلتر، باروری پایینتری را تجربه کردهاند.
میثم موسایی؛ نادر مهرگان؛ روح الله رضایی
دوره 8، شماره 2 ، تیر 1389
چکیده
امروزه پرداختن به موضوعات زنان، مطالعه نقش آنان در اجتماع و نحوهی اثرگذاری و اثرپذیری آنان از متغیرهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مورد توجه و استقبال فراوانی قرار گرفته است. مطالعه آمارهای موجود در این زمینه نیز بیانگر توجه بیشتر جوامع به این گروه اجتماعی و مشارکت بیشتر آنان در عرصههای مختلف است؛ بهطوری که شاهد افزایش ...
بیشتر
امروزه پرداختن به موضوعات زنان، مطالعه نقش آنان در اجتماع و نحوهی اثرگذاری و اثرپذیری آنان از متغیرهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مورد توجه و استقبال فراوانی قرار گرفته است. مطالعه آمارهای موجود در این زمینه نیز بیانگر توجه بیشتر جوامع به این گروه اجتماعی و مشارکت بیشتر آنان در عرصههای مختلف است؛ بهطوری که شاهد افزایش مشارکت زنان در نیروی کار و کاهش در نرخهای باروری میباشیم. از اینرو با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله به تبیین رابطه ی علّی بین نرخ باروری و نیروی کار زنان پرداخته شده است. گروه کشورهای مورد مطالعه کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا هستند. همچنین این مطالعه طی دوره ی 1980-2004 صورت گرفته است. در این زمینه میتوان به دو دیدگاه موجود اشاره نمود. در دیدگاه اول اعتقاد بر کاهش میزان مشارکت زنان در نیروی کار در اثر افزایش نرخهای باروری است، اما در دیدگاه دوم افزایش میزان مشارکت زنان در نیروی کار موجب کاهش نرخهای باروری میشود. بهمنظور مطالعه ی این دو دیدگاه از آزمون علّیتی هیسائو استفاده شده است. نتایج نشان میدهند که در کشورهای مورد مطالعه از جمله ایران، رابطه ی علّیِ دوطرفه برقرار است بدین معنا که افزایش در نرخهای باروری میتواند موجب کم شدن نیروی کار زنان و در نتیجه کاهش مشارکت آنان در نیروی کار شود. از سوی دیگر، با افزایش اشتغال زنان و حضور بیشتر آنان در عرصههای اقتصادی، نرخهای باروری نیز کاهش خواهد یافت.
مهدی منتظر قائم؛ مریم نورایی نژاد
دوره 8، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
تکنولوژی با ورود به عرصههای فردی و جمعی سبب تغییراتی شده است که انتظار میرود در درازمدت به دگرگونیهای اساسی در تعاریف سنتی از وظایف زن و مرد منجر شود. در این میان، تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی (ICT's) از جمله تکنولوژیهایی هستند که با ورود به عرصـهی کار و زندگـی، سبب تغییـرات بسیاری شدهاند. این تکنولوژیها دربرگیرندهی ...
بیشتر
تکنولوژی با ورود به عرصههای فردی و جمعی سبب تغییراتی شده است که انتظار میرود در درازمدت به دگرگونیهای اساسی در تعاریف سنتی از وظایف زن و مرد منجر شود. در این میان، تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی (ICT's) از جمله تکنولوژیهایی هستند که با ورود به عرصـهی کار و زندگـی، سبب تغییـرات بسیاری شدهاند. این تکنولوژیها دربرگیرندهی تلفیق اطلاعات و ارتباطاتی هستند که جهان را به سمت یک جامعهی اطلاعاتی و دانشمدار، فارغ از امتیازاتی چون جنسیت رهنمون میسازد. اینترنت بهعنوان بارزترین وجه این تکنولوژیها، با گسترش روزافزون خود در حال شکل دادن فضایی جدید است. زنان نیز که در توزیع قدرت از جایگاه «اولینها» برخوردار نیستند، و طبق تعاریف سنتی بیشتر در نقشهای مادری و همسری دیده میشوند، میتوانند با بهرهگیری از این امکان جدید، ابتدا از فشارهای این تعاریف بکاهند و سپس به ارتقای شغلی دست یابند. قابلیتهای انعطافی تکنولوژیهای اطلاعاتی و مخصوصاً اینترنت بهعنوان ابزاری برای کاستن از فشارهای سنتی، اجتماعی و فرهنگی در عرصهی کار و شغل زنان در کنار آمدن با تضاد میان نقشهای خانگی و شغلیشان، زمینهی اصلی این کار پژوهشی بوده است. نتایج این کار نشاندهندهی کاربرد اینترنت بهعنوان ابزار مدیریتی در کاستن از تضادهای میان زندگی خانوادگی و شغلی و برقراری تعادل میان زندگی خانوادگی و حرفهای برای زنان متخصص (اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران) است.
محمد توکل؛ محمدرضا جوادییگانه؛ سید محمدهانی ساداتی
دوره 8، شماره 4 ، بهمن 1389
چکیده
در نظام آموزش پزشکی، دو دسته از آمار اعلام شدهی رسمی، تناقضهایی را در رفتار برخی دختران متقاضی رشتههای پزشکی نشان میدهند؛ در حالیکه دختران سالهاست نسبت به پسران حجم بیشتری از ورودیهای دانشگاههای علوم پزشکی را تشکیل میدهند، اما در مدارج بالای تحصیلی، علمی و شغلی این دانشگاهها حضور بسیار کمرنگی دارند. در این مطالعه ...
بیشتر
در نظام آموزش پزشکی، دو دسته از آمار اعلام شدهی رسمی، تناقضهایی را در رفتار برخی دختران متقاضی رشتههای پزشکی نشان میدهند؛ در حالیکه دختران سالهاست نسبت به پسران حجم بیشتری از ورودیهای دانشگاههای علوم پزشکی را تشکیل میدهند، اما در مدارج بالای تحصیلی، علمی و شغلی این دانشگاهها حضور بسیار کمرنگی دارند. در این مطالعه تلفیقی از نظریههای جامعهپذیری نقش جنسیتی بهعنوان نظریههای تبیینکنندهی نابرابری موجود در نظام آموزش پزشکی مورد توجه قرار گرفتهاند. جامعهی آماری تحقیق را دانشجویان دختر (6146 نفر) سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهیدبهشتی و ایران تشکیل میدهند که از میان ایشان و با روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای تعداد 301 نفر به عنوان نمونهی تحقیق انتخاب شدند. همچنین تعداد 107 نفر (یکسوم تعداد دختران) پسر نیز به عنوان گروه شاهد، مورد پیمایش قرار گرفتند که تعداد حجم نمونه را به 408 نفر افزایش میدهند. نتایج این مطالعه نشان میدهد که پذیرش تصورات قالبی جنسیتی موجود در جامعه تأثیری منفی در تمایل دختران، هم به ادامهی تحصیل در مقاطع بالاتر، هم به دستیابی به پست ارشد مدیریتی داشته و در کل، تأثیری منفی در تمایل دختران به دستیابی به جایگاه بالا در نظام آموزش پزشکی ایجاد میکند.
بشیر نازپرور
دوره 1، شماره 3 ، خرداد 1381
چکیده
مطالعات انجام شده درمورد پدیده همسر آزاری حاکی ازآن است که خشونت دوران کودکیدر مردان همسر آزار زیاد است. درخانوادههایی که فرزندان کتک خوردن مادران خودرا تجربه کردهاند، در بزرگسالی، دختران تمایل بهتحمل همسرآزاری دارندوپسران، کتکزدن همسرراحق قانونی خودمیدانند.
این مقاله در پی شناخت پدیده همسر آزاری و عوامل ظهور این پدیده ...
بیشتر
مطالعات انجام شده درمورد پدیده همسر آزاری حاکی ازآن است که خشونت دوران کودکیدر مردان همسر آزار زیاد است. درخانوادههایی که فرزندان کتک خوردن مادران خودرا تجربه کردهاند، در بزرگسالی، دختران تمایل بهتحمل همسرآزاری دارندوپسران، کتکزدن همسرراحق قانونی خودمیدانند.
این مقاله در پی شناخت پدیده همسر آزاری و عوامل ظهور این پدیده در ایران است. به این منظور با استفاده از روش میدانی و با تکنیک گروه نمونه و شاهد، پرسشنامهای میان 180 زن که به پزشکی قانونی تهران مراجعه کرده بودند به طور تصادفی توزیع و تکمیل گردید.
یافتههای پژوهش نشان میدهد که در متغیرهای سن، نوع شغل، تحصیلات، سابقه ازدواج قبلی تفاوت معنیداری بین گروه شاهد، گروه نمونه وجود ندارد ولی در متغیرهای مربوط به وضعیت زندگی شوهر در دوران کودکی، وضعیت خاص شوهر، (سابقه جرم، تعدد زوجات و…) تفاوت معنیدار بین دو گروه شاهد و نمونه وجود دارد.
مهمترین نتیجه پژوهش تاکید برنقش اساسی زمینههای تربیتی- فرهنگی دربروز پدیده همسر آزاری است. بطوریکه مردانی که درکودکی درخانوادههای خودشاهد کتک خوردن مادران خود بودهاند، شوهرانمعتاد وبا سابقه مجرمیت وکسانیکه همسرمتعدد دارند به خشونت عیله زنان بیشتررویمیآورند.
ژاله شادی طلب؛ افسانه کمالی
دوره 1، شماره 4 ، شهریور 1381
چکیده
درجامعه شناسی نظریه واحدی که بتواند در توضیح وتبیین مشارکت اجتماعی زنان بویژه در کشورهای درحال توسعه بکار گزفته شود کمتر یافت می شود . بنابراین چارچوب مفهومی خاصی برای این پژوهش طراحی شد . این مقاله بخشی از یافته های پژوهشی را ارئه می کند که با هدف بررسی میزان و عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی زنان در سطح شهر تهران انجام گرفته است .
متغیر ...
بیشتر
درجامعه شناسی نظریه واحدی که بتواند در توضیح وتبیین مشارکت اجتماعی زنان بویژه در کشورهای درحال توسعه بکار گزفته شود کمتر یافت می شود . بنابراین چارچوب مفهومی خاصی برای این پژوهش طراحی شد . این مقاله بخشی از یافته های پژوهشی را ارئه می کند که با هدف بررسی میزان و عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی زنان در سطح شهر تهران انجام گرفته است .
متغیر های پژوهشی شامل ویژگی های فرهنگی- ارزشی- خانوادگی و اقتصادی- اجتماعی است. یافته ها حاکی از سطح مشارکت مذهبی- خیریه ای بالاتر از متوسط و گرایش اندک به سایر انواع مشارکت های اجتماعی در میان زنان است.
زنان بر اساس میزان مشارکت اجتماعی به چهار گروه تفکیک شده اند : منفعل ترین گروه زنان 38 درصد، انزواجویان 31 درصد، فعالان فرهنگی 14 درصد و مشارکت جوترین زنان که 16 درصد از کل جامعه مورد بررسی را تشکیل می دهند. محدودیت های ساختاری و خانوادگی از بارزترین موانع مشارکت اجتماعی زنان گزارش شده است .
مریم حسینی
دوره 5، شماره 2 ، آبان 1386
رحمتالله صدیق سروستانی؛ کرم حبیب¬پور گتابی
دوره 5، شماره 3 ، بهمن 1386
چکیده
امروزه دختران نوجوان در جهانی پیچیدهتر و چالشبرانگیزتر از گذشته زندگی میکنند که همراه با تحول شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و جغرافیایی، نیازها و تمایلات اجتماعی آنها نیز با توجه به آرزوهای نامحدود و تواناییهای بالقوهای که دارند، تنوع پذیرفته و پویایی بیشتری مییابند. هدف این مطالعه، شناخت نیازهای اجتماعی و فرهنگی و ...
بیشتر
امروزه دختران نوجوان در جهانی پیچیدهتر و چالشبرانگیزتر از گذشته زندگی میکنند که همراه با تحول شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و جغرافیایی، نیازها و تمایلات اجتماعی آنها نیز با توجه به آرزوهای نامحدود و تواناییهای بالقوهای که دارند، تنوع پذیرفته و پویایی بیشتری مییابند. هدف این مطالعه، شناخت نیازهای اجتماعی و فرهنگی و آموزشی دختران نوجوان مقاطع راهنمایی و متوسطه در استانهای مختلف بوده است. نمونه آماری این تحقیق را، 4500 نفر از دختران دانشآموز مقاطع راهنمایی و متوسطه در مراکز پنج استان تهران، اصفهان، فارس، سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی تشکیل دادهاند. نتایج مطالعه نشان داد که در مقطع راهنمایی، مهمترین نیازهای اجتماعی و فرهنگی دانشآموزان دختر به ترتیب: نیازهای امنیت هستیشناختی، فلسفه رضایتبخش زندگی، برابری و عدالت جنسیتی است و مهمترین نیاز آموزشی آنها نیز شامل ادامه تحصیل، پیامی و تکنولوژی آموزشی میباشد. در مقطع متوسطه، مهمترین نیاز اجتماعی و فرهنگی دانشآموزان شامل نیازهای امنیت هستیشناختی، برابری و عدالت جنسیتی، و نیاز به فلسفه رضایتبخش از زندگی، و مهمترین نیازهای آموزشی آنها ادامه تحصیل، پیامی و تکنولوژی آموزشی بودهاند. مهم-ترین نیازهای آموزشی، اجتماعی و فرهنگی دختران با آنچه در مورد دختران مقطع راهنمایی بدست آمده، یکی بوده، جز آنکه در ترتیب نیازهای اجتماعی و فرهنگی آنها، جای فلسفه رضایتبخش زندگی و امنیت هستیشناختی عوض شده است.
مجید موحد؛ صغری نیازی
دوره 6، شماره 1 ، اردیبهشت 1387
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی رابطه میان ویژگیهای فرهنگی-اجتماعی دانشجویان و گرایش به مهاجرت انجام شده است. در این مطالعه که به روش پیمایش صورت گرفته است؛ 508 نفر از دانشجویان دختر مقطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسیارشد و دکتری) در دو دانشگاه شیراز و فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفتند. مبانی نظری مورد استفاده در این مطالعه نظریه سرمایه بومی ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی رابطه میان ویژگیهای فرهنگی-اجتماعی دانشجویان و گرایش به مهاجرت انجام شده است. در این مطالعه که به روش پیمایش صورت گرفته است؛ 508 نفر از دانشجویان دختر مقطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسیارشد و دکتری) در دو دانشگاه شیراز و فردوسی مشهد مورد بررسی قرار گرفتند. مبانی نظری مورد استفاده در این مطالعه نظریه سرمایه بومی داوانزو بوده است. نتایج این تحقیق در بخش توصیفی حاکی از آن است که 5/89 درصد افراد در مقطع کارشناسیارشد و 5/10 درصد هم در مقطع دکتری شاغل به تحصیل هستند، همچنین از مجموع پاسخگویان 5/70 درصد مجرد و 5/29 درصد نیز متأهل بوده اند. یافتههای آمار استنباطی این مطالعه نشان میدهد که از بین متغیرهای فرهنگی و اجتماعی، دانشگاه محل تحصیل، میزان استفاده از رسانههای جمعی، نگرش نسبت به جایگاه علم در ایران، نگرش نسبت به جایگاه زنان تحصیلکرده در ایران، احساس تعلق به وطن، ابعاد چهارگانه دینداری با متغیر وابسته رابطه معنادار داشتهاند. در تجزیه و تحلیل چند متغیره، متغیرهای احساس تعلق به وطن، بعد پیامدی دینداری، نگرش نسبت به جایگاه علم و پژوهش در ایران با گرایش به مهاجرت دارای رابطه معنادار هستند و 56 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمودهاند.
عباس کریمی؛ مصطفی مظفری
دوره 6، شماره 2 ، مرداد 1387
چکیده
در حقوق اسلام و ایران در خصوص قضاوت زنان دو دیدگاه وجود دارد: گروهی مرد بودن را از شرایط قاضی بر شمرده و معتقدند زنان نمیتوانند قاضی شوند، گروه دیگر نیز معتقدند که مرد بودن از شرایط قاضی نبوده و در این خصوص تفاوتی بین زن و مرد نمیباشد و هر دو میتوانند در صورت احراز شرایط قضاوت به این سمت گمارده شوند.
در این نوشتار به دلیل اهمیت موضوع ...
بیشتر
در حقوق اسلام و ایران در خصوص قضاوت زنان دو دیدگاه وجود دارد: گروهی مرد بودن را از شرایط قاضی بر شمرده و معتقدند زنان نمیتوانند قاضی شوند، گروه دیگر نیز معتقدند که مرد بودن از شرایط قاضی نبوده و در این خصوص تفاوتی بین زن و مرد نمیباشد و هر دو میتوانند در صورت احراز شرایط قضاوت به این سمت گمارده شوند.
در این نوشتار به دلیل اهمیت موضوع به ویژه با توجه به این که پذیرش هر یک از این دو دیدگاه آثار کاملاً متفاوتی بر جامعه خواهد گذاشت، به بررسی دقیق دلایل و مستندات هر دو گروه میپردازیم.
از مجموع مباحث و استدلالات چنین بر میآید که دلایل استنادی گروه اول آنگونه که مدعی آن هستند نمیتواند مثبت منع زنان از قضاوت باشد و میتوان دلایل آنان را رد نمود، بنابراین پذیرش این دیدگاه که زنان نیز مانند مردان میتوانند قاضی شوند؛ صحیح به نظر میرسد.
در لوایح جدیدی که توسط قوه قضائیه تهیه شده، از جمله لایحه حمایت خانواده، بر ضرورت استفاده از قضات زن در محاکم خانواده تأکید گردیده که گامی اساسی در جهت تسهیل حضور زنان در مسند قضاوت است.
غلامعباس توسلی؛ مریم نجار نهاوندی
دوره 6، شماره 3 ، آذر 1387
چکیده
امروزه، محققان توسعه بر این باورند که از میان سرمایههای فیزیکی، تکنولوژیک و انسانی؛ متغیر اصلی و با اهمیت، سرمایه انسانی و بهرهوری صحیح از آن است. توسعه و تکامل اقتصادی، جز از طریق رشد فرهنگی عوامل کار در محیط و سازمانهای کار محقق نمیگردد. اینچنین است که اخلاق کار در فرهنگ کار جامعه اهمیت یافته و متضمن توسعه و پیشرفت میشود. ...
بیشتر
امروزه، محققان توسعه بر این باورند که از میان سرمایههای فیزیکی، تکنولوژیک و انسانی؛ متغیر اصلی و با اهمیت، سرمایه انسانی و بهرهوری صحیح از آن است. توسعه و تکامل اقتصادی، جز از طریق رشد فرهنگی عوامل کار در محیط و سازمانهای کار محقق نمیگردد. اینچنین است که اخلاق کار در فرهنگ کار جامعه اهمیت یافته و متضمن توسعه و پیشرفت میشود. در این میان ورود زنان به بازار کار یکی از متغیرهای مؤثر بر فرهنگ و اخلاق کار در جامعه بوده است. این تحقیق با رویکردی جنسیتی به اخلاق کار در جامعة ایرانی، درصدد پاسخ به این نکته است که با توجه به خصوصیات محیط کار در ایران، چه تفاوتها و شباهتهایی بین اخلاق کار زنان و مردان قابل مشاهده است و اینکه در صورت وجود تفاوت، چه عواملی در آن دخالت دارند. در این تحقیق از روش پیمایشی استفاده شده و ابزار تحقیق پرسشنامه بوده است.جامعه آماری، اعضای هیئت علمی و کارمندان دانشگاه تهران بودهاند که از میان آنان به صورت نمونهگیری طبقهبندی شده، جمعیت نمونه انتخاب شدهاست. پس از تجزیه و تحلیل دادهها و تحلیل مسیر، این نتایج بدست آمد: آنچه که در محیط کار دانشگاه بر اخلاق کار افراد مؤثر است، متغیرهای اقتصادی و پایگاهی کارکنان آن نیست، بلکه آنچه اهمیت دارد، متغیرهای فرهنگی و روابط درون سازمانی است و در دانشگاه به عنوان یک محیط فرهنگی بیشتر متغیرهای منزلتی، اجتماعی و ساختاری هستند که بر رفتار و اخلاق کارکنان تأثیرگذارند و زنان هم از این قاعده مستثنی نیستند. متغیر«جنسیت» به عنوان یک عامل مهم و مشخص در اخلاق کار(متغیر وابسته) خود را نشان نداده ولی توسط متغیرهای درون سازمانی (متغیرهای فرهنگی)، خود را بازنمایی و بازشناسی میکند.
فریبا حاجیعلی؛ فاطمه قدرتی
دوره 6، شماره 4 ، اسفند 1387
چکیده
نهاد حقوقی اذن، در میان اعمال حقوقی یکطرفه جایگاه ویژهای در فقه و به تبع آن، قانون مدنی دارد و در مباحث متنوع فقهی حقوقی بهکار گرفته میشود. باب نکاح در فقه و حقوق مدنی یکی از این ابواب است که اعتبار اذن ولی در نکاح دختر یا پسر صغیر و نیز در نکاح باکره از جمله سؤالات مهم و پر مناقشه این حوزه است که نوع پاسخگویی به آن، جهتگیریها ...
بیشتر
نهاد حقوقی اذن، در میان اعمال حقوقی یکطرفه جایگاه ویژهای در فقه و به تبع آن، قانون مدنی دارد و در مباحث متنوع فقهی حقوقی بهکار گرفته میشود. باب نکاح در فقه و حقوق مدنی یکی از این ابواب است که اعتبار اذن ولی در نکاح دختر یا پسر صغیر و نیز در نکاح باکره از جمله سؤالات مهم و پر مناقشه این حوزه است که نوع پاسخگویی به آن، جهتگیریها و آثار و تبعات کاملاً متفاوتی را هم در مباحث فقهی و حقوقی و هم و در بطن جامعه بهدنبال خواهد داشت. چرا که اذن در روابط حقوقی و اجتماعی افراد نقش بهسزایی دارد. در تزویج ولائی کودکان نابالغ توسط اولیا منطق حقوقی و قواعد اولیه فقهی اقتضاء میکند که کودک به دلیل فقدان اهلیت نتواند طرف عقد نکاح قرار گیرد و یا حداقل پس از رسیدن به سن بلوغ اختیار فسخ یا پذیرش عقد را داشته باشد اما در اینکه چنین منطقی در مورد دختر بالغه و رشیده نیز قابل بیان و جانبداریست، نظرات کاملاً متفاوتی ابراز شده و گروه کثیری از فقها کاملاً مخالف و بحثهایی را در باب استقلال تام او بیان داشته و برخی کاملاً موافق تزویج ولائی او و ادامه ولایت قهری پدر و جد پدری هستند و برخی هم نظر بینابینی را مطرح کردهاند. در این مقاله در یک بررسی تطبیقی بین مذاهب اهل سنت و فقهای امامیه به بیان مبانی فقهی شیعه و اهل سنت و استدلالات موافقین و مخالفین در باب لزوم اذن ولی پرداخته شده و از خلال مباحث، عدم لزوم فقهی آن در فقه جعفری نتیجه گرفته شدهاست اما درحوزه مباحث حقوقی، قانونگذار علاوه بر توجه به دیدگاه فقها نگاهی جدّی به مصالح و منافع اجتماعی و عرفی افراد درجامعه دارد و لاجرم در همة مباحث نمیتواند منطبق با اقوال مشهور فقهی قانونگذاری کند و در این بحث نیز اگرچه سعی شده کاملاً مباحث منبعث از احکام مشهور باشد اما بر اصل لزوم اذن ولی، صحه گذاشته شده ولی در معنای لزوم قانونی و متوقف بودن نکاح بر آن باید گفت، از بُعد قانونی باید به آن نگاه شود و نه وجه شرعی.
مریم حسینی
دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1388
چکیده
چکیده: ادبیات عرفانی حوزهای وسیع و گسترده از رمزپردازی را پیش چشم خوانندهی رمزجو میگشاید. خاصیت رمز، دوسوگراییِ آن است. رمزهای عرفانی از دو ساحتِ متقابلِ آسمانی و زمینی برخوردار هستند. واژهی زن در ادب فارسی از کلمههایی است که دستمایهی رمزپردازی و سمبولیسم قرار گرفته است. مقالهی حاضر تلاش میکند تا وجوه مختلف این سمبولیسم ...
بیشتر
چکیده: ادبیات عرفانی حوزهای وسیع و گسترده از رمزپردازی را پیش چشم خوانندهی رمزجو میگشاید. خاصیت رمز، دوسوگراییِ آن است. رمزهای عرفانی از دو ساحتِ متقابلِ آسمانی و زمینی برخوردار هستند. واژهی زن در ادب فارسی از کلمههایی است که دستمایهی رمزپردازی و سمبولیسم قرار گرفته است. مقالهی حاضر تلاش میکند تا وجوه مختلف این سمبولیسم را مطالعه کند. میدانِ این مطالعه، شعر و نثرِ عرفانی است. از مجموعهی شعر عرفانی، اشعار مولانا جلالالدین را در دیوان و مثنوی مطالعه کردهایم. جز او از آثار سنایی غزنوی و عطار هم سود جستهایم. در حوزهی نثرِ عرفانی کتاب تذکرهالاولیاء و صفهالصفوه را مطالعه نمودهایم، اما به مناسبت از کتابهایی چون کشفالحقایق نسفی هم سود بردهایم. روش تحقیق، تحلیلِ محتوا است. در این راستا آثار عرفانی را مطالعه و از آنها نمونهبرداری کردهایم. در پایان، مقایسهای تحلیلی بین ادب عرفانی فارسی و عربی و شعر ابنعربی و نگاه او نسبت به زن انجام شد و نیز بعضی از جلوههای واژهی زن را با مفهوم آنیما در روانشناسی یونگ تطبیق دادیم. نتیجهی این مطالعه نشان می-دهد که در رمزپردازی واژهی زن در ادبیات فارسی و سمبولیسمِ استفاده از این واژه فاصلهای بسیار، از ملکوت تا ملک و از عرش تا فرش، وجود دارد. نمادپردازی این واژه گاهی نمایشی ابلیسوار از زن ارایه میدهد و او را سرمنشأِ گناه و خطا میداند که بشریت تحت تسلط بدخوییهای اوست. از سوی دیگر، نمادپردازیِ الهیِ این واژه آنرا تا حد توحید و یکی شدن با خداوند بالا میبرد. زن، نمونهی تجلیِ حق و در شکل عروسهای شعری یا مادرِ طبیعت و جهان ظاهر میشود. این سمبولِ دوم زیباترین تصویرهای ممکن را از زن ارایه میدهد. درست برخلاف تصویر پیشینِ زن که گمراهکننده و مضلّ است، در اینجا زنانی در سیمای دختر ترسا و لیلی، هادی و راهنمای سالک بهسوی حقیقتِ حق میشوند.
هاشم دادادش پور؛ احمد یزدانیان؛ وحید کشت کار
چکیده
فضاهای شهری از آن حال که عرصۀ حضور گروههای اجتماعی مختلف هستند، در آنها همواره یک جریان دائمی طرد و شمول به چشم میخورد. جریان دوگانه که نوعی رقابت فضایی است، درنهایت به طرد یا پذیرش، حضور یا عدم حضور یکی از طرفین منتج میشود. امروزه، در جامعۀ ما، بهرغم تحقیقات متعدد تحت عناوین گوناگون در ارتباط با جنسیت، فضاهای شهری، که ...
بیشتر
فضاهای شهری از آن حال که عرصۀ حضور گروههای اجتماعی مختلف هستند، در آنها همواره یک جریان دائمی طرد و شمول به چشم میخورد. جریان دوگانه که نوعی رقابت فضایی است، درنهایت به طرد یا پذیرش، حضور یا عدم حضور یکی از طرفین منتج میشود. امروزه، در جامعۀ ما، بهرغم تحقیقات متعدد تحت عناوین گوناگون در ارتباط با جنسیت، فضاهای شهری، که بستر حضور و کنش دو جنس زن و مرد است، آنچنان که باید متناسب فراهم نشده است. ازاینرو، در این نوشتار به تحلیل چگونگی تأثیرگذاری جنسیت بر میزان طرد و شمول زنان از فضای بوستان شوش و به دنبال آن چگونگی بازتولید این رمزها و مرزهای استعاری حضور در فضا و تجلی آن در رفتار افراد در این فضا پرداخته شده است. نوشتار پیش رو با بهرهگیری از روششناسی کیفی و شیوههایی مانند مشاهدۀ مشارکتی و مصاحبه با 21 نفر از افرادی که با بوستان شوش در ارتباطاند، در پی پاسخ به این سؤال است که: جنسهای متفاوت در بوستان شوش موجب چه نوع تفاوتهای فضایی میشوند؟ نتایج یافتهها نشان میدهد در بوستان شوش مؤلفۀ جنسیت مهمترین مؤلفهای است که حضور گروههای مختلف را در فضا رقم میزند. بدین شکل که برخی از افراد بهواسطۀ جنسیت از فضای بوستان طرد و متقابلاً برخی دیگر در فضا جذب میشوند. تقویت و فراهمآوری زمینههای مشارکت فعال زنان در مقیاس محلی از سیاستهای مهم پیشنهادی است که پیش از هرچیز ریشههای تاریخی و اجتماعی وضعیت حضور گروه زنان در فضای شهری را در نظر داشته و بر این اساس راهکارهای اجرایی را نه صرفاً در تغییرات کالبدی و فضایی، که در زمینۀ اجتماعی و فرهنگی و تاریخی آن جستوجو میکند.
مجید یاسوری؛ معصومه نوروزی نژاد
چکیده
کارآفرینی از فعالیتهایی است که میتواند برطرفکنندة بسیاری از چالشهای اقتصادی در مناطق روستایی باشد. در این میان، زنان بهعنوان یکی از گروههای تأثیرگذار در جامعة روستایی نقشی مهم دارند. فراگیری کارآفرینی بین زنان روستایی نیازمند برنامهریزی برای شناسایی عوامل کلیدی تأثیرگذار در توسعة فعالیتهای کارآفرینانه است. بنابراین، ...
بیشتر
کارآفرینی از فعالیتهایی است که میتواند برطرفکنندة بسیاری از چالشهای اقتصادی در مناطق روستایی باشد. در این میان، زنان بهعنوان یکی از گروههای تأثیرگذار در جامعة روستایی نقشی مهم دارند. فراگیری کارآفرینی بین زنان روستایی نیازمند برنامهریزی برای شناسایی عوامل کلیدی تأثیرگذار در توسعة فعالیتهای کارآفرینانه است. بنابراین، برای تقویت هرچه بیشتر کارآفرینی زنان روستایی، مطالعة عوامل مؤثر بر توسعة کارآفرینی زنان روستایی اهمیت فراوانی دارد. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر شناسایی عوامل تأثیرگذار بر کارآفرینی زنان روستایی و طبقهبندی آنها از لحاظ ارزش و اهمیت است که به روش فراتحلیل کیفی بررسی شده است. در تحقیق حاضر، از مجموع 112 مقالة علمیـ پژوهشی انتشاریافته، تعداد 46 مقاله کاملاً مرتبط با موضوع تحقیق، که به صورت پیمایشی و میدانی انجام شدهاند، بررسی شده است؛ بازة زمانی تحقیقات نیز بین سالهای 1384 تا 1399 است. طبق یافتههای تحقیق، مهمترین عوامل اثرگذار بر توسعة کارآفرینی زنان روستایی عبارتاند از: سطح سواد و دانش فردی زنان روستایی، شرکت در دورههای آموزشی کارآفرینی، کسب درآمد، عامل عضویت در گروههای ثانویه، حمایت خانواده، حمایت نهادهای دولتی و عامل حملونقل.
جغرافیا
محمدرضا پورمحمدی؛ پخشان خضرنژاد؛ پولاد احمدی؛ رضا جهان بین
چکیده
طراحی الگویی برای تثبیت و مؤثرکردن حضور همۀ شهروندان بهمنزلۀ کنشگرانی فعال بدون شناسایی ویژگیها و نیازهای آنان ممکن نیست. ازاینرو، پژوهش حاضر به بررسی میزان انطباق فضاهای شهری ارومیه با نیازهای زنان پرداخته است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از تئوریهای مطلوبیت فضایی مدل مفهومی و پرسشنامهای محققساخته طراحی شد و بین ...
بیشتر
طراحی الگویی برای تثبیت و مؤثرکردن حضور همۀ شهروندان بهمنزلۀ کنشگرانی فعال بدون شناسایی ویژگیها و نیازهای آنان ممکن نیست. ازاینرو، پژوهش حاضر به بررسی میزان انطباق فضاهای شهری ارومیه با نیازهای زنان پرداخته است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از تئوریهای مطلوبیت فضایی مدل مفهومی و پرسشنامهای محققساخته طراحی شد و بین 400 نفر از زنان شهر ارومیه، که با استفاده از فرمول کوکران و براساس نمونهگیری طبقهبندیشده انتخاب شدند، توزیع شد. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی صوری و روایی واگرا، که از طریق تحلیل عاملی بهدست آمد، تأمین و برای تعیین پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. میزان این ضریب برابر 87/0 بهدست آمد که پایایی در حد مطلوب را نشان میدهد. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد سؤالات در قالب چهار عامل طبقهبندی شدهاند و این عوامل حدود 74درصد واریانس را تبیین کردند. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که در زمینۀ عوامل کالبدی، دسترسی و امنیت فضاهای عمومی شهر ارومیه انطباق مطلوبی با نیازهای زنان وجود ندارد؛ درحالیکه درخصوص عامل ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی براساس معیارهای بررسیشده میزان انطباق مطلوب و در حد متوسط است.
طاهره صادقلو؛ شادی خوب؛ شیرین صاحبی
چکیده
در جهان امروز، کسب شخصیت اجتماعی وابسته به مشارکت و خارج شدن از دایرة فعالیتهای شخصی در جهت توسعه امری ضروری است. ازاینروست که مشارکت زنان بهمنزلة بخش مهمی از نیروی توسعه و نابرابری جنسیتی بهمنزلة یکی از مسائل و مشکلات مهم جامعه شناخته شده است. زنان روستایی، بهعنوان عناصر تأثیرگذار فضاهای روستایی، به علت ناآگاهی از ...
بیشتر
در جهان امروز، کسب شخصیت اجتماعی وابسته به مشارکت و خارج شدن از دایرة فعالیتهای شخصی در جهت توسعه امری ضروری است. ازاینروست که مشارکت زنان بهمنزلة بخش مهمی از نیروی توسعه و نابرابری جنسیتی بهمنزلة یکی از مسائل و مشکلات مهم جامعه شناخته شده است. زنان روستایی، بهعنوان عناصر تأثیرگذار فضاهای روستایی، به علت ناآگاهی از حقوق خود تا حد زیادی در معرض این تبعیض قرار دارند. ازاینرو، هدف مطالعة حاضر بررسی تأثیرات تبعیض جنسیتی بر میزان مشارکتپذیری زنان روستایی است. روششناسی تحقیق توصیفیـ تحلیلی بوده که به صورت کتابخانهای و میدانی انجام شده است. از روش پیمایشی در قالب 116 پرسشنامة خانوار، به بررسی افراد نمونه در 10 روستا از دهستانهای رادکان و گلمکان شهرستان چناران پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان داده که براساس آزمونt، بیشترین اثر تبعیض جنسیتی بر کاهش میزان مشارکت اقتصادی زنان روستایی با میانگین رتبهای53/3 است. همچنین نتایج آزمون رگرسیون نشاندهندة اهمیت نسبی تبعیض جنسیتی بر مشارکتپذیری زنان است. ازاینرو، میتوان گفت از آنجا که زنان روستایی در زمینة اقتصاد روستا مشارکت زیادی دارند و در زمینههای دامداری، کشاورزی، باغداری و... همپای مردان کار میکنند، در زمینة اقتصادی بیشترین تبعیض را به خود اختصاص دادهاند، زیرا با وجود مشارکت فراوان در این زمینه از امکانات و مزایای اقتصادی بهرة چندانی نمیبرند.
جامعه شناسی
فاطمه غنی پور خندابی؛ محمد حسین اسدی داود آبادی؛ امید علی احمدی؛ علی روشنایی
چکیده
کار و اشتغال بهعنوان شالودۀ تأمین درآمد و مایحتاج روزمره و بستر بروز خلاقیتها و توانمندیهای انسانی در طول تاریخ، فارغ از تأثیرات جنسیتی، سنی و طبقاتی نبوده است. محدودۀ نفوذ این متغیرهای اجتماعی را گفتمان غالب بر هر دوره، طی فرایند تاریخی و درون بافت اجتماعی- فرهنگی خاصی از طریق اعمال قدرتهای موجود اجتماعی مشخص میکند. پژوهش ...
بیشتر
کار و اشتغال بهعنوان شالودۀ تأمین درآمد و مایحتاج روزمره و بستر بروز خلاقیتها و توانمندیهای انسانی در طول تاریخ، فارغ از تأثیرات جنسیتی، سنی و طبقاتی نبوده است. محدودۀ نفوذ این متغیرهای اجتماعی را گفتمان غالب بر هر دوره، طی فرایند تاریخی و درون بافت اجتماعی- فرهنگی خاصی از طریق اعمال قدرتهای موجود اجتماعی مشخص میکند. پژوهش حاضر با انتخاب نظریه و روش تحلیل گفتمان براساس خوانش لاکلا و موفه، جستاری در تاریخ اشتغال زنان و اثرات آن بر حیات فردی و اجتماعی زنان و خانواده ایرانی است. مبنای این تحلیل، اسناد و دادههای تاریخی دورههای مختلف ایران در مقاطع پیشامدرن، دورۀ اقتصاد امتیازی قاجاریه، پهلوی و انقلاب اسلامی است.نتایج تحلیل نشان میدهد در گفتمان انقلاب اسلامی با دال مرکزی «تساوی و عدم تشابه حقوقی زن و مرد» نظامی معنایی از دالهای عفاف و حجاب، تفکیک جنسیتی مشاغل و محل اشتغال و اولویت حضور زنان در خانواده شکل گرفته است. تأکید بر محیط سالم و امن شغلی و ایفای همزمان و دور از تنش نقش همسری و مادری در کنار نقش شغلی موجب تمایز و برتری اشتغال زنان در دورۀ پس از انقلاب با دورۀ پهلوی و دورههای قبل از آن بوده است.