نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم‌تربیتی دانشگاه لرستان

2 استادیار گروه علوم‌تربیتی دانشگاه لرستان

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه لرستان

چکیده

امروزه، یکی از موضوعات اساسی در زمینۀ توسعۀ سازمان‌ها، توجه به ایده‌های خلاقانۀ نیروی انسانی است. قشر عظیمی از جمعیت جهان را زنان تشکیل می‌دهند، لذا توجه به استعداد و نقش زنان در توسعۀ سازمان‌ها ضرورت دارد. هدف از انجام‌دادن پژوهش حاضر بررسی تأثیر سقف شیشه‌ای بر ایده‌های خلاقانة زنان شاغل در واحدهای ستادی ادارات استان لرستان با تعدیل‌گری متغیر خودپنداره آنان بود. در این مطالعۀ توصیفی‌ـ همبستگی، جامعۀ آماری را کلیۀ کارکنان زن واحدهای ستادی ادارات استان لرستان تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی و بر‌اساس جدول کرجسی و مورگان، تعداد 306 نفر به‌عنوان نمونه از میان کارکنان انتخاب شدند. ابزارهای استفاده‌شده در این پژوهش شامل پرسش‌نامۀ سقف شیشه‌ای بابایی زکلیکی (1385)، پرسش‌نامۀ خلاقیت مقیمی و رمضان (1390) و پرسش‌نامۀ خودپندارۀ کالیفرنیا (1986) بودند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون معادلات ساختاری با بهره‌گیری از نرم‌افزار pls استفاده شد. نتایج نشان داد که سقف شیشه‌ای بر ایده‌های خلاقانة زنان تأثیر دارد و همچنین بین این دو متغیر همبستگی منفی وجود دارد. همچنین، نتایج حاصل از آزمون معادلات ساختاری نشان می‌دهد که متغیر خودپنداره در رابطه با تأثیر سقف شیشه‌ای بر ایده‌های خلاقانة زنان شاغل در واحدهای ستادی ادارات استان لرستان نقش تعدیل‌کننده دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effect of the glass ceiling on women creative ideas with moderating of self-concept

نویسندگان [English]

  • Saeed Farahbakhsh 1
  • Iraj Nikpey 2
  • Razieh Ghanbari 3

1 Associate Profesor, Lorestan University, Iran

2 Assistant Professor, Lorestan University, Iran

3 M.A. Student, Lorestan University, Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to evaluate the effect of the glass ceiling on women creative ideas working in administrative province units of Lorestan state with moderating of their self-concept variable. The population of this cross-correlation study included all women employees of administrative province units of Lorestan state. Using stratified sampling, and based on Morgan table, 306 persons were selected as samples. Instruments used in this study include a questionnaire of glass ceiling of Babaie Zklyky (1385), creativity questionnaire of Moghimi and Ramezan (1390) and Self-Concept Questionnaire of California (1986). For data analysis, structural equation test was utilized with benefit of PLS Software. The results showed that the glass ceiling is effective on women creative ideas and there is negative correlation between these two variables. Also the results of structural equation test showed that self-concept variable in correlation with glass ceiling plays moderating role in women creative ideas working in administrative province units of Lorestan state.

کلیدواژه‌ها [English]

  • creative ideas
  • glass ceiling
  • self-concept
  • Women
[1] آزادان، مهدی؛ کوزه‌چیان، هاشم؛ بشیری، مهدی؛ نوروزی سید حسینی، رسول (1394). «وضعیت سقف شیشه‌ای و تأثیر آن بر کاهش توانمندسازی زنان در سازمان‌های ورزشی (مطالعۀ موردی: ادارۀ کل ورزش و جوانان آذربایجان شرقی)»، پژوهش‌های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش، دورۀ 7، ش اول، ص 39ـ49.
[2] آقای فیشانی، تیمور (1377). خلاقیت و نوآوری در انسان‌ها و سازمان‌ها، تهران: ترمه.
[3] ابراهیم‌پور، حبیب؛ مکبری، امیر‌حسین؛ ریواز، داود؛ روشن‌دل اربطانی، طاهر (1390). «رسانه و سقف شیشه‌ای: تبیین نقش تلویزیون در ارتقای زنان به سطوح مدیریتی جامعه»، فصل‌نامۀ مدیریت دولتی، دورۀ 3، ش 6، ص1ـ18.
[4] احمدی، علی‌اصغر (1392). «مورد‌پژوهی: خلاقیت یا محتوا؟ فرا‌تحلیلی بر مفهوم خلاقیت‌ـ بخش دوم»، مجلۀ رشد مشاور مدرسه، دورۀ 9، ش 2، ص33ـ39.
[5] احمدی، خلیل (1376). خودشناسی در روان‌شناسی. تهران: مکیال.
[6] اسبورن، الکس (1371). پرورش استعداد همگانی، ابداع و خلاقیت، ترجمۀ حسن قاسم‌زاده، تهران: دیبا.
[7] االهیاری، فاطمه؛ بیاتی، هادی؛ سجادی، سید نصرالله؛ گودرزی، محمود؛ علیدوست قهفرخی، ابراهیم (1394). «نقش سقف شیشه‌ای بر وضعیت توانمند‌سازی زنان در سازمان ورزش شهرداری تهران»، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، س 4، ش اول، ص59ـ69.
[8] بابای رحیم‌آبادی، عیسی (1390). «مسیر شغلی و توسعۀ استراتژیک: سقف‌های شیشه‌ای، زندگی کاری کارکنان»، مجلۀ توسعۀ مدیریت، ش 90، ص50ـ54.
[9] بابای زکلیکی، محمد‌علی (1385). «چالش‌های زنان برای ارتقای به مشاغل مدیریتی در سازمان‌های دولتی»، فصل‌نامۀ مدرس علوم انسانی، ش 46، ص45ـ82.
[10] پژمان، آزاده؛ سورانی، ساناز (1389). «سقف شیشه‌ای و نگاهی به موانع ارتقای زنان»،مجلۀ راهبرد، س3، ش4، ص235ـ264.
[11] پورسید آقایی، زهرا سادات؛ اسمعیلی، معصومه؛ برجعلی، احمد؛ فرح بخش، کیومرث (1394). «الگوی مشاوره‌ای خودپندارۀ تاله‌محور مبتنی بر مبنای انسان‌شناسی اسلامی جوادی آملی»، مجلۀ اندیشه‌های نوین تربیتی، دورۀ 11، ش 2، ص106ـ123.
[12] خاکسار، سرور؛ گل‌پرور، محسن؛ نوری، ابوالقاسم (1386). «نقش میانجی عدالت سازمانی ادراک‌شده در رابطۀ بین خودپندارۀ مزمن کارکنان با رضایت آن‌ها از نتیجه، سرپرست و مدیریت»، فصل‌نامۀ دانش و پژوهش در روا‌‌ن‌شناسی، ش34، ص1ـ26.
[13] دادپرور، شبنم (1390). «زنان در سطح نخبگان سیاسی در امریکا: عوامل مؤثر در محدودیت مشارکت»،فصل‌نامۀ میثاق مدیران، ش 49 و 50، ص451ـ474.
[14] داوری، علی؛ رضازاده، آرش (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS، تهران: جهاد دانشگاهی.
[15] رابطی، رئوف (1380). «تعاونی‌ها رویکردی برای گسترش فعالیت زنان در جامعه». مجلۀ تعاون، دورۀ جدید، ش 119، ص20ـ23.
[16] زارع، فاطمه؛ فرهادی، مریم (1385). «کارآفرینی و تعاون زنان»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های تربیتی، س 2، ش 8، ص35ـ62.
[17] زاهدی، شمس‌السادات (1386). زن و توسعه،تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
[18] زینلی، سعید (1394). «نقش خودپنداره در سبک‌های هویت و پیشرفت تحصیلی»، نشریۀ رشد آموزش فنی و حرفه‌ای و کاردانش، دورۀ 10، ش 4، ص44ـ50.
[19] سجادی، حانیه‌سادات (1384). «عوامل مؤثر بر خلاقیت مدیران بیمارستان اصفهان»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.
[20] سرمدی، پرستو (1388). «نگاهی به حضور زنان در مدیریت کلان کشور». مجلۀ آیین، ش21، ص59ـ62.
[21] سیدجوادین، سیدرضا؛ روشن‌نژاد، مژگان؛ یزدانی، حمیدرضا (1386). «ارائه و تبیین مدلی برای بررسی روابط علّی بین خودپنداری زنان، ادراک موانع سقف شیشه‌ای و سقف شیشه‌ای»، مجلۀ پژوهشی تحقیقات زنان، س2، ش اول، ص148ـ187.
[22] شاه‌طالبی، سمیه؛ یارمحمدیان، محمد‌حسین؛ عجمی، سیما (1388). «تجارب زنان مدیر از رهبری در آموزش عالی؛ یک مطالعۀ کیفی»، فصل‌نامۀ پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، ش2، ص21ـ40.
[23] صادقی، عباس؛ خوش‌کردار، سید حجت‌الله (1383). «بررسی رابطۀ خودپنداره و موفقیت مدیران مدارس مقطع ابتدای ناحیة 2 رشت»، پژوهش‌نامۀ علوم انسانی و اجتماعی، ش 16، ص83ـ106.
[24] صفری، علی؛ فروغی ابری، معین (1389). «سقف شیشه‌ای و راه‌های شکستن آن برای زنان در ایران»، مجلۀ تدبیر، ش 217، ص44ـ48.
[25] ضرغامی‌فرد، مژگان؛ بهبودی، محمد‌رضا (1393). «پدیدۀ صخرۀ شیشه‌ای: بررسی تجربه‌ها و چالش‌های زنان در پست‌های رهبری سازمان»، فصل‌نامۀ مدیریت فرهنگ سازمانی، دورۀ 12، ش2، ص191ـ211.
[26] طالقانی، غلامرضا؛ پورعزت، علی‌اصغر؛ فرجی، بهاره (1388). «بررسی تأثیر سقف شیشه‌ای بر کاهش توانمندی زنان در سازمان توسعۀ برق ایران»، نشریۀ مدیریت دولتی، دورۀ 10، ش2، ص89ـ102.
[27] عبدالهی، مژگان (1381). «سقف شیشه‌ای: مانع ارتقای شغلی زنان»، فصل‌نامۀ مطالعات مدیریت بهبود و تحول، ش 35 و 36، ص187ـ200.
[28] قلی‌پور، آرین (1393). مدیریت منابع انسانی (مفاهیم، تئوری‌ها و کاربردها)، تهران: سمت، چ 7.
[29] گلرد، پروانه (1386). «ویژگی‌ها، انگیز‌ه‌ها و اهداف ترغیب‌کنندۀ زنان ایرانی در توسعۀ کسب‌و‌کار»، فصل‌نامۀ پژوهش‌نامۀ بازرگانی، ش 44، ص267ـ295.
[30] محمودیان، شهره (1392). «بررسی عوامل بازدارندۀ مشارکت زنان در سطوح مدیریتی سازمان آموزش و پرورش از دیدگاه مدیران میانی»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های علوم انسانی، س5، ش 26، ص201ـ218.
[31] مشرف، رامین؛ آقایی، اصغر؛ حسن‌زاده، اکبر؛ پور‌آقا کوچک، مهدی (1386). «پیوند دو‌سویۀ خودپنداره و عزت نفس بیماران با انتظار و رضایت آن‌ها از دست دندان کامل»، مجلۀ دندان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دورۀ 8، ش3، ص60ـ70.
[32] مقیمی، سید محمد؛ رمضان، مجید (1390). پژوهش‌نامۀ مدیریت، ج 11، تهران: راه‌دان.
[33] ملای هرندی، فائزه (1390). «وضعیت اشتغال زنان در سازمان‌های دولتی (2)»، مجلۀ تدبیر، ش 235، ص32ـ35.
[34] نشاط، نرگس؛ جمالی مهموئی، حمیدرضا؛ حسن‌زاده دیزجی، الهه (1391). «تأثیر جو سازمانی بر خلاقیت کارکنان: مطالعۀ موردی: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی»، پژوهش‌نامۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی، س 2، ش اول، ص123ـ136.
[35] نصیری ولیک بنی، فخرالسادات؛ بهشتی‌راد، رقیه (1393). «بررسی نقش سقف شیشه‌ای در کاهش عدالت سازمانی اداراک‌شده»، مجلۀ مطالعات زنان، س 12، ش 4، ص149ـ172.
[36] نیک‌پی، ایرج (1382). «شناسایی چالش‌های موجود در پذیرش مسئولیت‌های مدیریتی و ستادی توسط زنان شاغل در سازمان آموزش و پرورش استان لرستان»، طرح تحقیقاتی به اتمام رسیدۀ پژوهشکدۀ تعلیم و تربیت.
[37] وزیری بزرگ، سیده هدی (1389). «موانع پیش روی زنان در سطوح بالای مدیریتی»، فصل‌نامۀ میثاق مدیران، ش 49 و 50، ص48ـ50.
[38] ویتلی، دنیس (1379). روان‌شناسی پیروزی، ترجمۀ علی شقایق، تهران: کویر.
[39] هزار جریبی، جعفر؛ پیله‌وری، اعظم (1391). «شناسایی موانع اجتماعی دستیابی کارکنان زن بانک ملی شهر تهران به موقعیت‌های مدیریتی»، مجله زن در توسعه و سیاست، دورۀ 10، ش2، ص25ـ42.
[40] Amabile, T. m., Conti, R., Coon, H., Lazenby,J.,& Herron, M.  (1998).Assessing the work Environment for Creativity. The Academy Management Journal, 39 (5): pp 1154-1184.
[41] Angel, E., Carven, R. Denson, N.  (2012). The Nurses Self-concept in strument  (NSCI):Assessment of Psychometric Properties for Aastralian Domestic and International Student Nurses. Int. J. Nurs. Stud. 49: pp 880-886.
[42] Brosner, J.  (1990). Way Women Lead, Harvard Business Review.
[43] Carlezon, J. (1987). Moments of Tratb. Cambridg, Mass: Billinger Publishing.
[44] Cenzo, D., & Robbins, S. (1996). Human Resource Management. Wiley, Fifhth.
[45] Cho, J., Lee, T.,& Jang, H. (2014). Glass Ceiling in a Startified Labor Market: Evidence From Korea.Journal of The Japanese and International Economic, Vol 32: pp 56-70.
[46] Chuang chang, Y. & Ling yeh, M.  (2016). Translation and Validation of the Nurses Self-concept Instrument for College-level Nursing Student in Taiwan. Nurse Education Today36: pp 112-117.
[47] Finseraas, H., Johnsen, A., Kotsadam, A. & Torsvik, G. (2016). Exposure to Famal Breaks the Glass Ceiling –Evidence from a Combined Vignette and Field Experiment. European Economi Review, http://dx.doi.org/10/1016/j.euroecorev.2015.11.010.
[48] Glass, C. & Cook, A. (2016). Learding at the top: Understanding Womens Challenges above the Glass Ceiling. The Leadership Quarterly 27: pp 51-63.
[49] Glass, C., Cook, A. & Ingersoll, A. (2015). Do Women Leaderpromote Sustainability? Analyzing the effect Corporate governance Composition on Environmental Performance. Business Stratege Environmental. , http://dx.doi.org/10/1002/bse. 1879.
[50] Jafarey, S. & Maiti, D.  (2015). Glass Slippers and Glass Ceilings: An Analysis of Marital Anticipation and Femal Education. Journal of Development Economics, Vol 115: pp 45-61.
[51] Johnson, R. E., Selenta, C. &Lord, R. G. (2006). When Organizational Justice and the Self-concept Meet: Consequences for the organization and its Members. Organizational Behavior and Human decision Processes,Vol 99: pp 175-201.
[52] Kaufman, J.C. & Sternberg, R. J.  (2010). The Cambridge Handbook of Creativity (Eds), Newyork: Cambridg university Press.
[53] Loughran, T., & McDonald, B.  (2015). Old Glass Ceiling are hard to break: Gender usage Trends in Annual Reports. Studies in Communication Sciences, Vol 77: pp 1-7.
[54] Moradi Kafraj, M., & Movahed Mohammadi, S. H.  (2014). Challenges of Womens Career Advancement in Iranian Agricultural Extension Organization. J.Agr.Sci.Tech, Vol 16: pp 1267-1277.
[55] Mostafa, M.  (2005). Factors Affecting Organizational Creativity and Innovativeness in Egyption Business Organizational: an Empirical in Vestigation. Journal Management Development, 24 (1): pp 7-13.
[56] Razdorskaya, Olyesya.  (2015). Reflection and Creativity: the need for Symbiosis , Orocedia- Social and Behavioral Sciences 209: 433-438.
[57] Scott, S. G.,& Bruce, R. A.  (2004). Determinats of Innovativ Behavior: a Path Model Of Individual Inovation in the Workplace, Academy of Management Journal, 37 (3): pp 580-607.
[58] Selenta, C., Lord, R. G. (2005). Development of the Level of Self Cencept Scale: Measuring the Individual,Relational, and Collective Levels. Unpublished Manuscript.
[59] Walter, M. (1981). Introduction to Personality Third Edition Stanford University, U. S. A.
[60] Yasan Sharif, M.  (2015). Glass Ceiling the Prime Driver of Women Entrepreneurship in Malaysia: A phenomenological Study of Women Lawyers, Procedia- Social and Bihavioral Scienes, Vol169: pp 329-336.