نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان

3 استادیار، دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه زنجان

چکیده

امروزه، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت یکی از شاخص‏های مهم توسعه به‌شمار می‏رود؛ این در حالی است که زنان، به‌ویژه در مناطق روستایی، به دلیل آسیب‏پذیری بیشتر نسبت به مردان، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت پایین‏تری داشته ‏باشند که این مسئله لزوم بررسی عوامل تأثیرگذار بر آن را دو‌چندان می‏کند. با توجه به اهمیت موضوع، این تحقیق توصیفی‌ـ همبستگی با هدف بررسی عوامل تأثیرگذار بر کیفیت زندگی مرتبط با سلامت زنان روستایی انجام گرفت. جامعۀ آماری این پژوهش را 13 هزار و 835 نفر از زنان 15 تا 64 سال ساکن در مناطق روستایی شهرستان اسلام‏آباد غرب در استان کرمانشاه تشکیل دادند که با توجه به جدول بارتلت و همکاران (2001)، 250 نفر از آنان با روش نمونه‏گیری چندمرحله‏ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامۀ استاندارد استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که چهار متغیر سن، تعداد اعضای خانوار، تعداد فرزند و سابقۀ زندگی مشترک رابطۀ منفی و معنا‏دار و دو متغیر سطح تحصیلات و زمان صرف‌شده برای ورزش روزانه رابطۀ مثبت و معنا‏دار با کیفیت زندگی مرتبط با سلامت زنان روستایی داشتند. همچنین، نتایج حاکی از آن بود که بین میانگین کیفیت زندگی مرتبط با سلامت زنان بر‌حسب متغیرهای وضعیت تأهل، سرپرستی خانوار، داشتن بیمه و انجام‌دادن معاینات دوره‏ای پزشکی تفاوت معنا‏داری وجود داشت. در‌نهایت، شش مؤلفۀ سبک زندگی ارتقادهندۀ سلامت شامل مدیریت تغذیه، حمایت اجتماعی، مسئولیت‏پذیری سلامتی، ورزش و فعالیت بدنی، مدیریت استرس و ارزشمند‌بودن زندگی 57‌درصد از واریانس کیفیت زندگی مرتبط با سلامت زنان روستایی را تبیین کردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Factors affecting rural women’s health related quality of life in West Islam Abad Township

نویسندگان [English]

  • Rohollah Rezaei 1
  • Sepideh Norozi 2
  • Gholamreza Mojaradi 3
  • Leila Safa 3

1 Associate Professor, University of Zanjan, Zanjan, Iran

2 MSc. Student, University of Zanjan, Zanjan, Iran

3 Assistant Professor, University of Zanjan, Zanjan, Iran

چکیده [English]

Today, Health-Related Quality of Life (HRQOL) is an important indicator of development; however, due to the greater vulnerability, HRQOL level of women is lower than men, especially in rural regions. This problem has doubled the necessity to investigate and identify the factors affecting HRQOL. Given the importance of the issue, the purpose of this descriptive- correlative research was to study the effect of health-promoting lifestyle components on rural women’s HRQOL. The statistical population of the research consisted of all women in rural regions of West Islam Abad Township whose age ranged from 15 to 64 years old (N= 13835). According to the Bartlett et al. Table (2001), a sample size of 250 was selected using multiple stage sampling technique. The standard questionnaire was used to collect data. The results indicated that women’s HRQOL had a positive and significant relationship with age, size of family, number of children and years of married life and a negative and significant relationship with literacy level and time spent on daily sport activities. Also, the results showed that mean score of women’ s HRQOL differed significantly in terms of marital status, situation of head of household, having insurance and periodic medical examinations. Finally, based on findings, six components of health-promoting lifestyle including nutrition management, social support, health responsibility, exercise, stress management and life appreciation explained 57 percent of variances of rural women’s HRQOL.

کلیدواژه‌ها [English]

  • health-promoting lifestyle
  • health related quality of life
  • rural women
[1] جلیلیان، سارا؛ سعدی، حشمت‏اله (1394). «بررسی تأثیر مؤلفه‏های اجتماعی‌ـ اقتصادی بر توانمندی روان‏شناختی زنان روستایی در شهرستان اسلام‏آباد غرب»، فصل‌نامۀ پژوهش‏های روستایی، س 6، ش 4، ص 745ـ766.
[2] دشتی، محمد (1389). «چارچوب نظری، زوایا و بایسته‏های آن»، فصل‌نامۀ تاریخ در آینۀ پژوهش، س 7، ش 1، ص 23ـ49.
[3] رجبی‏گیلانی، نادر؛ قاسمی، رامین؛ رشادت، سهیلا؛ زنگنه، علیرضا؛ سعیدی، شهرام (1393). «سنجش کیفیت زندگی مرتبط با سلامت زنان ساکن در محلات حاشیه‏نشین شهر کرمانشاه و برخی عوامل مرتبط با آن»، ماهنامۀعلمیپژوهشیدانشگاهعلومپزشکیکرمانشاه، س 18، ش 9، ص 547ـ556.
[4] رستمی، فرحناز؛ صحرایی، ماریه؛ ملکی، طاهره؛ ساسانی، فاطمه؛ شاهمرادی، مهنا (1393). «آسیب‏شناسی چالش‏ها و مشکلات دختران در جوامع روستایی (مطالعۀ موردی: دهستان ماهیدشت شهرستان کرمانشاه)»، مجلۀ زن و توسعه سیاست، دورۀ 12، ش 4، ص 489ـ506.
[5] رستمی، فرحناز؛ علی‏آبادی، وحید؛ بقایی، سارا (1392). «نقش عضویت در تشکل‏های روستایی بر سطح سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی زنان روستایی»،فصل‌نامۀاقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، س 2، ش 2، ص 1ـ14.
[6] زرافشانی، کیومرث؛ خالدی، خوشقدم (1388). «تبیین جایگاه مشارکت زنان روستایی در برنامۀ آموزشی‌ـ ترویجی براساس نردبان مشارکت شری‏آرنستین»، پژوهش زنان، س 7، ش 4، ص107ـ128.
[7] سعدی، حشمت‏اله؛ لطیفی، سمیه؛ ودادی، الهام (1391). «بررسی مسائل و مشکلات دختران روستایی در استان همدان»، فصل‌نامۀروستا و توسعه، س 15، ش 1، ص 153ـ176.
[8] قاسمی، رامین؛ رجبی‏گیلان، نادر؛ رشادت، سهیلا (1392). «سنجش سلامت مربوط به کیفیت زندگی زنان روستایی در کرمانشاه و برخی عوامل مرتبط»، مجلۀ دانشگاه علوم پژشکی گیلان، دورۀ 23، ش 109، ص 173ـ181.
[9] گراوندی، شهپر؛ پاپ‏زن، عبدالحمید (1392). «واکاویی رضایت‌مندی زنان روستایی شهرستان هرسین از کیفیت زندگی خود»، فصل‌نامۀزن و جامعه، س 4، ش 4، ص67ـ81.
[10] مرکز آمار ایران (1390). سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390. سازمان مدیریت و برنامه‏ریزی کشور، مرکز آمار ایران.
[11] نقیبی، فوزیه؛ گلمکانی، ناهید؛ اسماعیلی، حبیب‏اله؛ محرری، فاطمه (1392). «بررسی ارتباط سبک زندگی با کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در دختران نوجوان دبیرستان‏های شهرستان مشهد در سال تحصیلی 92ـ91»، فصل‌نامۀ زنان مامایی و نازایی ایران، س 16، ش 61، ص 9ـ19.
Ayatollahi, M., Zare, N. and Dehesh, T. (2015). »Health-related quality of life in southern Iranian rural women: a multivariate multilevel study«. International Journal of Women’s Health, 7, pp 213-218.
Calman K. (1984). »Quality of life in cancer patients–a hypothesis«. J Med Ethics., 10 (3), 124-1, M., Lai, L., Chen, H. and Gaete, J. (2014). »Development and validation of the short-form adolescent health promotion scale«. Bmc Public Health, 14, pp 1-9.
Chen, M., Lai, L., Chen, H. and Gaete, J. (2014). »Development and validation of the short-form adolescent health promotion scale«. Bmc Public Health, 14, pp 1-9.
Chiou, A., Hsu, M. and Hung, M. (2016). »Predictors of health-promoting behaviors in Taiwanese patients with coronary artery disease«. Applied Nursing Research, 30, pp 1-6.
Feldman, B. (2013). »Issues in the measurement of quality of life in hemophilia«. Rev Bras Hematol Hemoter, 35 (5), pp 299-313.
Feldman, B., Grundland, B., McCullough, L. and Wright, V. (2000). »Distinction of quality of life, health related quality of life, and health status in children referred for rheumatologic care«. Rheumatology, 27 (1): pp 226-233.
Giannoulia, P., Zervasb, I., Armenia, E., Koundib, K., Spyropouloub, A., Alexandrouc, A., Kazania, A., Aretia, A., Creatsaa, M. and Lambrinoudakia, I. (2012). »Determinants of quality of life in Greek middle-age women: A population survey«. Journal Homepage, 71, pp 154-161.
Jorfi, M., Afshari, P., Zaheri and Jahandideh, M. (2015). »The relationship between health promotion lifestyle and type of delivery in reproductive aged women in Ahvaz, Iran«. Bioassays, 4, pp 3958-3963.
Nedjat, S., Montazeri, A., Holakouie, K., Mohammad, K. and Majdzadeh R. (2008). »Psy‏chometric properties of Iranian interview-administered version of World Health Organization’s Quality of Life Questionnaire (WHOQOL-BREF): A population-based study«. BMC Health Serv Res, 8, pp 61- 68.
Phaladze, N., Human, S., Dlamini, S., Hulela, B., Mahlubi, H., Sukuti, N., Makoe, L., Seboni, N., Moleko, M. and Holzemer, W. (2005). »Quality of life and concept of ‘living well’ with HIV/AIDS in sub-Saharan Africa«. Journal of Nursing Scholarship, 37 (2), pp 120-127.
Rakhshani, T., Shojaiezadeh, D., Bagheri Lankarani, K., Rakhshani, F. Kaveh, M. and Zare, N. (2014). »The association of health-promoting lifestyle with quality of life among the Iranian elderly«. Iranian Red Crescent Medical Journal, 16, pp 1-6.
Şenol, V., Ünalan, D., Soyuer, F. and Argün, M. (2014). »The Relationship between Health Promoting Behaviors and Quality of Life in Nursing Home Residents in Kayseri«. Journal of Geriatrics, 1, pp 1-8.
UN Women. (2015). Rural women, their contributions and challenges, to be highlighted at UN Commission on the status of women. www.un.org/womenwatch/daw/csw/56sess.htm.
Wang, C., Kane, R., Xu, D. and Meng, Q. (2015). »Health literacy as a moderator of health-related quality of life responses to chronic disease among Chinese rural women«. BMC Women's Health, 15 (34), pp 1-8.
WHO (1996). WHOQOL-BREF: Introduction, Administration, Scoring and generic version of the assessment. Research Report, World Health Organization, Geneva.
WHOQOL (1998). »The World Health Organization Quality of Life Assessment (WHOQOL): Development and general psychometric properties«. Social Science and Medicine, 46, pp 1569-1585.
Wong, C., Fung, C., Siu, C., Wong, K., Lo, Y. and Fong, Y. (2012). »The impact of work nature, lifestyle, and obesity on health-related quality of life in Chinese professional drivers«. J Occup Environ Med, 54, pp 989-994.
Yi, J., Zhong, B. and Yao, S. (2014). »Health-related quality of life and influencing factors among rural left-behind wives in Liuyang, China«. BMC Women’s Health, 14 (67), pp 1-6.