نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق جزا و جرم‏ شناسی، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار حقوق جزا و جرم ‏شناسی، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

3 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بزه‏دیدگی زنان، به‏‌منزلۀ معضلی اجتماعی، امروزه بسیار شیوع دارد؛ حال‏آنکه در این بین زنانی هستند که علاوه بر آسیب‏پذیری بالقوه، به‌دلیل مهاجر‌بودن و در اقلیت بودن نیز بیشتر بزه‏دیده می‏شوند. هدف اصلی این پژوهش شناسایی انواع بزه‏دیدگی زنان مهاجر افغان و ایرانی در فضای شهری مشهد و بررسی عوامل اثرگذار بر بزه‏دیدگی آن‌هاست. این پژوهش به شیوة پیمایش صورت گرفته است و محققان برای بررسی تأثیر مهاجرت بر میزان بزه‏دیدگی زنان، جامعۀ آماری این پژوهش را زنان مهاجر افغان ساکن مشهد قرار داده‌اند و برای بررسی و مقایسۀ وضعیت زنان مهاجر با زنان ایرانی ساکن مشهد در شرایط یکسان، از 112 زن ایرانی در مشهد نیز به‏‌منزلۀ گروه کنترل استفاده کرده‌اند. برای جمع‏آوری داده‏ها از پرسش‏نامه استفاده شده است. پرسش‏نامه‏ها را زنان مهاجر افغان و زنان ایرانی مناطق 2، 3، 4، 5، 9، 11 مشهد تکمیل کرده‌اند. یافته‏های حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که میان ویژگی‏های فردی، محیطی و اقتصادی و میزان بزه‏دیدگی زنان مورد پژوهش رابطۀ معناداری در سطح اطمینان 95‌درصد وجود دارد. شایان ذکر است که مشخص شد میان سن، تحصیلات و حجاب با میزان بزه‏دیدگی زنان در برخی از جرایم علیه اشخاص نظیر تعرض‌ها، تجاوز جنسی، ربایش، هجوم و ضرب‏و‏شتم ارتباط معکوس وجود دارد، زیرا از میان افراد پژوهش‌شده، زنان جوان، کم‏حجاب، بی‏سواد یا ناآگاه موارد بیشتری از بزه‏دیدگی را در جرایم علیه اشخاص نسبت به دیگران اعلام کردند. همچنین، زنانی که به نوعی نابسامانی در خانواده داشتند، بزه‏دیدگی بیشتری را، چه درون خانواده و چه خارج از خانواده، تجربه کرده‏ بودند. اشتغال زنان در مشاغل کاذب، در کارگاه‏های دور از شهر، در محیط‏های ناشناخته و غیر‌رسمی و فاقد نظارت و حتی کار شبانۀ آن‌ها، خود فی‏نفسه به‏‌منزلۀ عاملی خطرزا بود و زنان را به ورطۀ قربانی‏شدن ‏می‏کشاند. در‌نهایت امر نیز، مشخص شد که میان منطقۀ محل سکونت زنان با میزان بزه‏دیدگی آن‌ها در همۀ جرایم ارتباط وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative typology of victimization of Afghan and Iranian women residing in Mashhad

نویسندگان [English]

  • Abdolreza Javan Jaafary Bojnordy 1
  • Seyyed Mahdi Seyyedzadeh Sany 2
  • Mohadeseh Maldar Mohamad Hasanzadeh Mashhady 3

1 Associate Professor, Criminal Law and Criminology, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

2 Assistant Professor, Criminal Law and Criminology, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

3 MA, Criminal Law and Criminology, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Nowadays, victimization of women is very prevalent as a social problem. Among these are women who in addition to potential vulnerabilities, are more victimized for being migrants and minorities. The main objective of this study is to identify the types of victimization of Iranian and Afghan women refugees in Mashhad urban space and study the factors influencing their victimization. This study was conducted using survey method and the researchers have considered the Afghan refugee women residing in Mashhad as the statistical society in order to study the influence of migration on victimization of women. Moreover, the situation of refugee women was compared with that of the Iranian women by using 112 Iranaian women living in Mashhad in the same condition as the control group. A questionnaire was used to collect data. Questionnaires were completed by Afghan refugee women and Iranian women in areas 2, 3, 4, 5, 9, 11 of Mashhad. Findings from this study indicate that there are significant relationships among the personal, environmental and economic characteristics and the victimization of women, at 95 percent level. Notably, it was found that there is an inverse relationship between age, education and veil with victimization of women in some crimes against persons such as rape, sexual assault, kidnapping, assault and beating; because among them were some young women, low-veiled, uneducated or uninformed who were reported to be more victimized than others. Also, women who had some kinds of disorder in their family, had experienced more crimes within and outside family. Women's employment in black jobs, in workshops around the city, in unknown and unofficial environments and unregulated and even their night work, is a risk factor casuing women victimization. Finally, it was determined that there is a relationship between the location of women with their victimization in all crimes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Afghan women
  • Immigration
  • Mashhad
  • Typology
  • Victimization
[1] حیدری ‏چروده، مجید؛ فروغ‏زاده، سیمین (1392). راهنمای کاربردی نرم‏افزار SPSS با تأکید بر روش تحقیق و آمار، تهران: جامعه‏شناسان،‌چ 2.
[2] خراط‏ها، سعید (1383). روسپی‏گری در محلۀ غربت، مجموعه مقالات آسیب‏های اجتماعی ایران، انجمن جامعه‏شناسی ایران، تهران: آگه.
[3] رایجیان اصل، مهرداد (1384). بزه‏دیده‏شناسی حمایتی، تهران: دادگستر.
[4] زارع‏مهرجویی، مرضیه؛ ببری، شیرین (1380). «مهاجرت و حاشیه‏نشینی»، نشریۀ اصلاح و تربیت.
[5] زنجانی، حبیب‏الله (1380). مهاجرت، تهران: سمت.
[6] زینالی، حمزه (1383). «اثرات فقدان حمایت کیفری مناسب از زنان بر بزه‏دیدگی آن‌ها»، فصل‌نامۀ علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، س 3، ش13.
[7] سجادپور، فرزانه (بی‏تا).  مقالۀ «تنش‏های اجتماعی زنان افغان در ایران»، بازیابی از: http://www.anthropology.ir/node/25543
[8] صاحبی، مرضیه (1393).  مقالۀ مهاجرت افغان‏ها برای همسایه دردسرساز شد. بازیابی از:
[9] صادقی فسائی، سهیلا؛ میرحسینی، زهرا (1390). «بررسی عوامل مؤثر بر بزه‏دیدگی زنان شهر تهران»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دورۀ 9، ش اول، ص 38.
[10] صالحی‏امیری، رضا؛ خدائی، زهرا (1390). حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی: چالش‏ها و پیامدها، تهران: ققنوس.
[11] عبد‏الملکی، رضا؛ آسیائی، مهدی؛ بشروئی‏شرق، سروش. (1390). مهاجرت و مخاطرات محیطی، مشهد: سخن‏گستر.
[12] غلامیان‏حسین‏آبادی، سمیه (1389). چالش‏های امنیت اجتماعی ناشی از ورود مهاجرین ‏افغان، مجموعه مقالات برگزیدۀ اولین همایش ملی مهاجرت‌ـ نظم و امنیت، ج 5، گردآورنده دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان خراسان رضوی، مشهد: روشن.
[13] کار، مهرانگیز (1380). پژوهشی دربارۀ خشونت علیه زنان در ایران، تهران: روشنگران مطالعات زنان، ‌چ 2.
[14] کوهی، محمدرضا (1385). آسیب‌شناسی شخصیت و محبوبیت زن، قم: اتقان.
[15] مرکز آمار ایران (1388). سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385، تهران: دفتر ریاست، امور بین‏الملل و روابط عمومی.
[16] مظفری‏زاده، سجاد (1391). ترمینولوژی جرم‏شناسی، تهران: بهینه فراگیر.
[17] نجفی ‏ابرندآبادی، علی‏حسین (1393). «جنسیت و بزه‏دیدگی، بردفورد»، ترجمۀ افراسیابی، دانش‌نامۀ بزه‏دیده‏شناسی و پیش‏گیری از جرم، به کوشش مرکز تحقیقات کاربردی پلیس پیش‏گیری ناجا، تهران: میزان.
[18] ــــــــــ (1374). «تقریرات درس جرم‏شناسی: بزه‏دیده‌شناسی»، تنظیم فاطمه قناد، دورۀ کارشناسی، دانشکدۀ حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
[19] معتمدی‏مهر، مهدی (1380). حمایت از زنان در برابر خشونت، تهران: برگ زیتون.
[20] ناصری‏ پشت‌دربندی، شهاب‏الدین (1391). مقالۀ «بزه‏دیده و انواع آن در سیاست جنایی ایران»، بازیابی از: http://www.daneshju.ir/forum/sitemap/t-171407.html
[21] نورمحمدی، معصومه (1390). سیاست جنایی افغانستان در قبال زنان بزه‏دیده، در پرتو اسناد بین‏الملل، تهران: میزان.
[22] هدایت، محمود (1369). اثرات مهاجرت‏های خارجی در ایران، تهران: دفتر جمعیت و نیروی انسانی سازمان برنامه و بودجه.