نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مانا وحیدبافنده ¹
• ملیکا وحیدبافنده ²
• جواد ایمانی شاملو ³

¹ گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران.

² گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.

³ گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده

تحلیل رابطه ی جنسیت و فضا در کنار یکدیگر سبب میگردد تا نقش ها و نیازهای هر یک از زن و مرد بخصوص در فضاهای شهری مشخص شود. این تحلیل کمک میکند تا با درک چگونگی نقش های سازنده زنان، به تولید و بازتولید روابط اجتماعی مطلوب در فضاهای شهری منجر گردد. حضور زنان در فضاهای عمومی و شهری نه تنها منعکس کننده بلکه روایت کننده روابط مطلوب یک اجتماع است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی ابعاد و مولفه های موثر بر شکل گیری فضاهای شهری مطلوب برای زنان با استفاده از روش فراتحلیل میباشد. جستجوها به صورت دستی و بر مبنای کلیدواژه های"فضاهای شهری، زنان" صورت گرفته است و برای کلیدواژه های فرعی نیز عبارت های"پارک، فضای عمومی، فضاهای تک جنسیتی" جایگزین همراه کلید واژه اول است. بازه زمانی مطالعاتی از سال 1395 تا 1401 در بین منابع فارسی و بین سال 2016 تا 2022 در منابع انگلیسی میباشد. همچنین از نرم افزار Spss در جهت انجام آزمون های فراتحلیل استفاده شده است که در نتیجه آن نمودار جنگلی، حبابی، تشخیص ناهمگنی و قیفی (سوگیری انتشار) تولید گردیده است. در جهت سنجش پایگاه های علمی برای تولید محتوا در این حوزه نیز، از نرم افزار وس ویور استفاده شده است. نتایج نشان دهنده آن است که ابعاد اصلی پژوهش شامل ابعاد کالبدی و عملکردی، ابعاد ساختاری و فضایی، ابعاد فردی و شخصیتی و ابعاد فرهنگی و اجتماعی در طراحی فضاهای شهری میباشد. جایگاه پژوهش های حوزه طراحی فضای شهری مطلوب برای زنان در ادبیات پژوهش جهانی حائز اهمیت است.

کلیدواژه‌ها

• زنان
• فراتحلیل
• فضاهای شهری مطلوب

موضوعات

• شهرسازی

عنوان مقاله [English]

Identifying the dimensions and components affecting the formation of desirable urban spaces for women by using the meta-analysis method

نویسندگان [English]

• Mana Vahidbafandeh ¹
• Melika Vahidbafandeh ²
• Javad Imani Shamloo ³

¹ Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urbanism, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran.

² Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urbanism, Ferdowsi University of Mashhad, Iran.

³ Urban Planning Department, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tabriz University of Islamic Arts

چکیده [English]

Analyzing the relationship between gender and space together makes the roles and needs of each man and woman clear, especially in urban spaces. This analysis helps to understand how the constructive roles of women lead to the production and reproduction of desirable social relations in urban spaces. The presence of women in public and urban spaces not only reflects but also narrates the desirable relationships of a society. This research has been done in order to better understand the needs of women in order to redefine urban spaces, in total, very few studies have been done in the world to understand gender differences in public spaces. The main goal of this research is to identify the dimensions and components that affect the formation of desirable urban spaces for women using the meta-analysis method.

The searches were done manually and based on the keywords "urban spaces, women" and for sub-keywords, the words "park, public space, single-gender spaces" are substituted with the first keyword, which is included in the process to improve the effectiveness of the topic to provide a more accurate output. Also, the words AND and OR are used for better search of keywords. The period of study is from 1395 to 1401 in Persian sources and between 2016 to 2022 in English sources. Scopus, Elsevier, Web of Science databases have been used to properly use the sources and access the basic information of the articles in the field of Latin sources and to take advantage of Persian sources, relevant keywords have been used in the databases of scientific documents of Iran (Irandoc), the database of national publications Magiran, ElmNet, Civilica, and Google Scholar. The data collection method according to the PRISMA protocol, which is the standard for meta-analysis studies, Also, Spss software has been used to perform meta-analysis tests, and its output has been produced as forest, bubble, funnel (diffusion bias), and heterogeneity detection charts. VOSviewer software has also been used to measure scientific databases for content production in the field of study.

The results show that the main dimensions of the research include physical and functional, structural and spatial, individual and personality, and cultural and social dimensions in the design of urban spaces. The position of researches in the field of urban space design suitable for women in the world research literature is important. So that the highest frequency of studies among English sources has been done in China and India due to the significant population of women, followed by Iran and Australia. Also, the most words related to the main research keywords for producing articles in recent years have been around security and gender. Finally, the researches of this article show that the meta-analysis method can be an effective help in identifying the design components of desirable urban spaces for women.

کلیدواژه‌ها [English]

• Desirable urban spaces
• Meta-analysis
• Women