جرقه زنانه شدن آسیب‌های اجتماعی برای اولین بار در صحبت‌های شهیندخت مولاوردی، معاون رئیس‌جمهوری زده شد. افزایش اعتیاد در زنان به واقعیتی تلخ و انکارناپذیر تبدیل شده‌است و امروز نمی‌توان استراتژی انکار را در پیش گرفت. همچنین مولاوردی از رشد دو برابری اعتیاد در زنان گفت که از ۵ درصد در سال ۸۵ به ۱۰درصد در سال ۹۰رسیده‌است.
در سال انتخابات، یکی از محورهایی که برای آمادگی در این رقابت سیاسی مورد توجه گرو‌ه‌ها و جناح‌های مختلف و به ویژه اصلاح‌طلبان قرار دارد، حضور زنان در عرصه سیاسی است. در حالی که این حضور همواره کمرنگ به نظر رسیده است، اما به نظر می‌رسد جای خالی این موضوع باعث شده که تقویت جایگاه زنان در عرصه تصمیم‌گیری کلان کشور مورد توجه ویژه قرار گیرد.
این موضوع در حالی به دغدغه تصمیم‌سازان سیاسی بدل شده است که در سال‌های گذشته نیز آسیب‌های اجتماعی در حالی به سمت زنانه شدن پیش رفته و چندین بار زنگ هشدار آن توسط مسئولان به صدا درآمده است. اما ظاهرا هر سال، اوضاع بدتر از قبل بوده‌است. جرقه زنانه شدن آسیب‌های اجتماعی برای اولین بار در صحبت‌های شهیندخت مولاوردی، معاون زنان و امور خانواده رئیس‌جمهوری زده شد. افزایش اعتیاد در زنان به واقعیتی تلخ و انکارناپذیر تبدیل شده‌است و امروز نمی‌توان استراتژی انکار را در پیش گرفت و از کنار این مسئله باید عبور کنیم. همچنین مولاوردی از رشد دو برابری اعتیاد در زنان گفت که از ۵ درصد در سال ۸۵ به ۱۰درصد در سال ۹۰رسیده‌است.
نقش غیبت زنان در عرصه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی بر گسترش آسیب‌های اجتماعی زنانه
آمار زنان کارتن‌خواب نشان می‌دهد که آسیب‌های اجتماعی در زنان به سرعت رو به افزایش است؛ در حالی‌که حمایت‌های خدماتی جامع به زنان، در بسیاری از نهادهای حمایتی نیز اولویت اول محسوب نمی‌شود. اما این هشدارها فقط به زنانه شدن آسیب‌ها معطوف نمی‌شود چرا که رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) نیز در مورد زنانه شدن فقر در کشور هشدار داده‌است زیرا با اشاره به افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار، روند فقر در بین خانواده‌های این زنان رو به رشد است. همان‌طور که آمارها نیز نشان می‌دهد پدیده‌ها و آسیب‌های اجتماعی در سال‌های گذشته روندی را طی کرده تا بیشتر عبارت زنانه شدن را یدک بکشند. اعتیاد، ایدز، سوانح رانندگی، فقر و کارتن خوابی معضلاتی است که تازگی‌ها رنگ و بوی زنانگی به خود گرفته‌است. به طور مثال سهم زنان در ابتلا به ایدز بالا رفته‌است. به طوری که سهم زنان از طریق روابط جنسی از ۴۰ درصد سال ۸۰ به ۶۰ درصد سال ۹۱ رسیده است. در حالی‌که هر کس از جنبه‌ای زنانه شدن آسیب‌های اجتماعی را بررسی می‌کند اما عده‌ای آن را معلول حضور بیشتر زنان در جامعه و دست و پنجه نرم کردن بیشتر با مشکلات جامعه می‌دانند. چرا که رئیس اداره اجتماعی قوه قضاییه معتقد است جرم‌ها ماهیتا به سمت زنانه شدن می‌رود اشتغال در بیرون از منزل، مد پرستی، رونق رفاه زدگی ، غلبه مدل خانواده روز و فانتزی و حاکمیت نظام زن سالاری را علت اصلی گرایش زنان به جرم می‌داند؛ یکی از علت‌های افزایش بزهکاری در زنان وجود مدیریت زن سالاری در جامعه است. از طرف دیگر فاطمه دانشور، عضو شورای شهر تهران از پدیده رشد کارتن خوابی در شهر تهران از ابتدای امسال خبر داد و گفت: درحالی با رشد این آسیب اجتماعی در شهر تهران مواجه هستیم که حضور زنان باردار و کودکان در شرایط حاد در میان کارتن خواب‌ها در حال شیوع است و حاشیه تهران به مامنی برای کودکان کارتن خواب تبدیل شده‌است. فرشته ولی مراد، فعال زنان پدیده زنانه شدن فقر را ناشی از ضعف عملکرد برخی نهادها دانسته و در این خصوص گفته است: اشکال اصلی از آنجاست که همه مراکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در انحصار مردان است و به صورت مردانه اداره می‌شود برهمین اساس آن‌ها با مشکلات زنان رابطه ملموس و آشنا ندارد. آیا واقعا آسیب‌های اجتماعی زنانه شده و چرا آسیب‌های مردانه، زنانه شده‌اند؟ اقصاد و نوع سیاستگذاری مسئولان در افزایش آسیب‌های چه تا میزان تاثیرگذار است؟
کارشناسان با مردم صادق باشند
آذر منصوری، فعال زنان و عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران در رابطه با اینکه چرا آسیب‌های اجتماعی در کشور رو به افزایش و به سمت زنانه شدن پیش می‌رود «ابتکار» گفت: متاسفانه از رویکرد مناسبی برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی برخوردار نیستیم به این معنا که برخی از مسئولان منکر وجود آسیب‌های اجتماعی در کشور هستند. به طور مثال زمانی که بیماری ایدز در کشور شیوع پیدا کرد برخی می‌گفتند ایدز در ایران وجود ندارد پس دلیلی ندارد تا با آن مقابله و مبارزه کنیم. وی در ادامه افزود: یکی دیگر از مشکلات برای درمان بیماری آسیب‌های اجتماعی در کشور، پنهان کاری است زیرا برخی از کارشناسان اجتماعی و بهزیستی به هر دلیلی در خصوص معضلات جامعه و آمار دقیق صداقت را مبنای کار قرار نمی‌دهند. به نظر من، مخفی کاری و نبود صداقت زمینه رشد آسیب‌های اجتماعی در کشور می‌شود در حالی‌که با حس مسئولیت می‌توان بسیاری از معضلات اجتماعی را حل کرد. این فعال زنان در ادامه به معضل اعتیاد در کشور اشاره کرد و بیان داشت: مساله اعتیاد در ایران هیچوقت حل نمی‌شود مگر با تولید کننده و توزیع کنندگان مواد مخدر مبارزه شود نه اینکه فقط با مصرف کنندگان مواد مخدر و کسانی که به این معضل اجتماعی اعتیاد دارند مقابله کنیم. به گفته منصوری، خوشبختانه چند سالی است که با مقوله اعتیاد مانند یک بیماری رفتار می‌شود و در این زمینه توانستیم این مساله را در کشور فرهنگ سازی کنیم که افراد معتاد، بیمار هستند. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه اگر رویکرد و نگاه‌ها نسبت به معضلات اجتماعی بر طرف نشود مشکلات اجتماعی از قبیل؛ اعتیاد، طلاق و کارتن خوابی باقی می‌ماند، گفت: وظیفه مقابله با پدیده‌های نامناسب اجتماعی تنها بر عهده دولت و نهادهای مدنی نیست چرا که دولت به تنهایی نمی‌تواند با آسیب‌های اجتماعی مبارزه کند و باید همه نهادها و سازمان‌های دولتی، غیردولتی و اجتماعی با دولت همراه و جزیی از بازوان وی باشند. منصوری تاکید کرد: اخیرا معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری به زنانه شدن فقر در کشور اشاره کرد بود پس علاوه بر اینکه آسیب‌های اجتماعی مانند کارتن خوابی زنانه شده بلکه فقر هم به همین سمت و سو یعنی زنانه شدن پیش می‌رود. به گفته وی، این نوع گزارش‌ها نشان دهنده آن است که اگر چنانچه اقدام جدی، موثر و پیشگیرانه در این حوزه صورت نگیرد قطعا زنان بیشتری در معرض تهدید قرار می‌گیرند.
در تصمیم‌گیری‌ها زنان نقشی ندارند
منصوری در ادامه یادآور شد: پارلمان سوئد در سال 2012 تصویب کرد که عرضه کنندگان روسپی‌گری هم باید مجرم شناخته شوند در حالی‌که چنین قانونی قبل از سال 2012 وجود نداشت. وی در پاسخ به این پرسش که چطور شد پارلمان سوئد چنین قانونی را تصویب کرد، گفت: سال 2012 در پارلمان سوئد، تعداد زنان نماینده نزدیک به 50 درصد افزایش یافته بود. منصوری در ادامه به خلاء حضور زنان در مقاطع تصمیم گیر و سیاستگذاری کشور اشاره و تصریح کرد: این خلاء در کشور باعث شده تا مشکلات زنان در برنامه‌های توسعه‌ای آنطوری که باید باشد و دیده شود، نبوده و نیست و فقط دولت اصلاحات به مصوبات این چنینی در برنامه‌ها توجه جدی داشت تا به مشکلات زنان در جامعه رسیدگی شود. وی اضافه کرد: در دولت اصلاحات به رویکردهای پیشگیرانه و مقابله جدی با معضلات اجتماعی که ممکن است زنان جامعه را تحت الشعاع و تهدید قرار دهد، وجود داشت. به گفته این فعال زنان، کشورمان با مشکلات و چالش‌های بسیار جدی در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و نبود مشارکت حداکثری زنان در تصمیم گیری و سیاستگذاری مواجه است.
نمایندگان زن ضد زن!
منصوری به حضور زنان نماینده در مجلس شورای اسلامی اشاره کرد و افزود: در مجلس نهم فقط یک جریان سیاسی توانست حضور پیدا کند و از این جریان سیاسی تنها 9 زن وارد مجلس شدند که همگی آن‌ها ضد زن هستند چرا که برنامه‌ها و پیشنهادهایی که تاکنون توسط آن‌ها در مجلس ارائه شده در جهت حقوق زنان جامعه نبوده و نیست. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب به یکی از فرمایشات حضرت امام (ره) اشاره کرد و گفت: امام خمینی بارها به حضور و دخالت زنان در مقدرات اساسی مملکت تاکید داشتند چرا که عدم دخالت و حضور زنان باعث می‌شود که بعد از 36 سال از پیروزی انقلاب اسلامی فقر زنانه افزایش یابد و آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد و کارتن خوابی در کشور رو به زنانه شدن پیش رود. وی تاکید کرد: به عقیده من، اگر به اصل موضوع در این باره توجه جدی نشود و رویکردها و سیاست‌ها نسبت به فقر و آسیب‌های اجتماعی زنانه دچار تغییر و اصلاح نشود با مشکلات عدیده و جبران ناپذیری رو به رو خواهیم شد. منصوری با بیان اینکه باید متولی خاص و مشخصی برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی تعیین شود، تصریح کرد: نیروی انتظامی، سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی (ره)، وزارت رفاه و تامین اجتماعی هر کدام به شکل‌های گوناگون و طبق شیوه‌های خودشان برای مبارزه با آسیب‌های اجتماعی رفتار می‌کنند. این فعال زنان بیان داشت: ایران در خصوص بهداشت و آموزش با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد اما پیشرفت و رشد قابل توجه‌ای در این حوزه‌ها داشته‌است اما متاسفانه در خصوص اقتصاد و سیاست سال به سال با تنزل‌های زیادی مواجه هستیم. وی در این باره اضافه کرد: طبیعتا اقتصاد و رفاه مناسب در حل مسائل و معضلات اجتماعی موثر است چرا که اگر اقتصاد و رفاه خانواده‌ها خوب باشد قطعا آسیب‌های جامعه و فقر به سمت زنانه شدن پیش نمی‌رود. اما به نظر من، مساله مهم‌تر مشارکت سیاسی و اقتصادی زنان در کشور مربوط می‌شود. نباید فراموش کنیم که زنان برای پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی مشارکت و حضور حداکثری داشتند و برای رسیدن به نتیجه خوب و مطلوب کلی هزینه پرداخت کردند.
اقتصاد نقش موثری در معضلات اجتماعی دارد
شهربانو امانی، فعال زنان و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی نیز در این باره به «ابتکار» گفت: اقتصاد جزیی از حلقه‌های بسیار مهم و متصل به زنجیره سیاستگذاری‌های هر دولتی محسوب می‌شود و اقتصاد و سیاست را نمی‌توان از یکدیگر جدا کرد. به این معنا که اگر اقتصاد خوبی نداشته باشیم نمی‌توان انتظار سیاستگذاری مناسبی داشت و اگر از سیاستگذاری خوبی برخوردار نباشیم نمی‌شود اقتصاد مناسبی داشت. به نظر من، یکی از بزرگترین خطاهایی که دولت محمود احمدینژاد در حوزه اجتماعی مرتکب شد این بود و بخش نامه کرد تا کارشناسان اجتماعی و بهزیستی حق مصوبه صادر کردن نداشته باشند در نتیجه صداها، چشم‌ها و گوش‌های اجتماعی دچار خطا شدند اما نباید فراموش کرد که با پاک کردن صورت مساله کاری درست نمی‌شود. او در ادامه افزود: احمدینژاد نظارت‌های خبرنگاران و اهالی رسانه همچنین نظارت نهادهای اجتماعی بر جامعه را نابود کرد یعنی دولت وی ابلاغیه‌ای تحت عنوان اینکه هر کسی که قصد فعالیت در انجمن‌های اجتماعی یا تمدید پروانه داشته باشد باید انجمن خود را به خیریه تبدیل کند. امانی با بیان اینکه راه حل معضلات اجتماعی مستلزم عزم و اراده زیر بنایی است، تاکید کرد: دولت احمدینژاد توان و قدرت نهادهای اجتماعی را مانند گوشت قربانی تقسیم کرد.
دولت روحانی در حال بازسازی برنامه‌های مخرب احمدینژاد است
این کارشناس بهزیستی، سازمان بهزیستی را تنها نهاد اجتماعی دانست که در مقابل مجلس نسبت به آسیب‌های اجتماعی باید پاسخگو باشد گفت: متاسفانه برخی نه تنها نهادی مانند سازمان بهزیستی را روز به روز تضعیف کردند بلکه به سخنان و تحلیل‌های کارشناسان اجتماعی و بهزیستی هم توجهی نمی‌کنند. وی اضافه کرد: در برنامه‌های سوم به بعد کشور شاهد بودید که برخی از مسئولان به جای اینکه برنامه‌ها را تصویب و تنظیم کنند تا کشور از مشکلات دور باشد سعی بر این داشتند تا هزینه‌های حزبی و سیاسی خودشان را بر بودجه عمومی کشور تحمیل کنند. امانی تصریح کرد: امیدوارم دولت تدبیر و امید رویکردهای ساختاری را اصلاح و تغییر دهد چرا که احمدینژاد به یک میلیون نفر برگه استخدام در دولت داد و رفت به این معنا که وی دولت را بیش از حد بزرگ کرد و پای خود را بر گلوی بخش خصوصی گذاشت. این فعال سیاسی اصلاح‌طلب به رشد 50 درصدی زنان کارتن خواب اشاره کرد و افزود: نباید اجازه داد که حتی یک زن در جامعه دچار انحراف شود چرا که ستون جامعه را خانواده و ستون خانواده را زن و مادر تشکیل می‌دهد. نباید فراموش کرد که سن ازدواج در کشور رو به افزایش و سن فساد رو به کاهش است. به گفته وی، متاسفانه تعداد کارگران جنسی در کشور رو به افزایش و میزان سن این افراد رو به کاهش است و هیچ گونه نظارت بهداشتی بر این افراد صورت نمی گیرد. امانی تاکید کرد: دولت احمدینژاد با سیاست‌های اشتباه و غلط خود آسیب‌های اجتماعی از قبیل اعتیاد، فساد، سرقت، کارتن خوابی، طلاق و فقر را در کشور افزایش داد و جامعه را با بیماری بسیار بدی مواجه کرد که هزینه این جراحی را باید دولت روحانی پرداخت کند. وی با بیان اینکه دولت تدبیر و امید باید اقدامات بسیار دشواری را برای بهبود اوضاع اجتماعی و اقتصادی کشور انجام دهد، افزود: حجت‌الاسلام حسن روحانی قطار توسعه پایدار را متوقف نکرده‌است چرا که دولت تدبیر و امید در حال تعمیر و اصلاح مسیرهای قطار است زیرا احمدینژاد با ضعف‌های سیاسی خویش ترمز و ریل‌های قطار توسعه و پیشرفت را خراب کرد به لبه پرتگاه برد.