بیتا بختیار فعال اقتصادی: تا زمانی که در تدوین برنامه ها، زنان و مردان یکسان در نظر گرفته شوند تغییری در وضعیت اقتصادی و دستیابی به اهداف چشم انداز رخ نخواهد داد.
بیتا بختیار فعال اقتصادی و یکی از زنانی که در اتاق بازرگانی صنعت، معدن و کشاورزی تهران عضو است می گوید: در تدوین برنامه ششم به زنان جدای از آحاد ملت ایران توجه شود و اولویت برنامه‌نویسان تنها به زنان بی سرپرست و بد سرپرست نباشد. در حالی که قرار است در هفته‌های پیش رو، دولت برنامه ششم توسعه کشور را تدوین و تقدیم مجلس کند به نظر می‌رسد یکی از مهمترین پرسشها درباره برنامه پنجساله پیش رو، نقش زنان در اقتصاد ایران باشد. بختیار در پاسخ به این پرسش که چگونه می توان تغییری در وضعیت زنان فعال از نظر اقتصادی به وجود آورد می‌گوید: اگر از گروههای مردم نهاد، نخبگان و زنان باسابقه و با تجربه حمایت شود مطمئنا در ایجاد تغییر در وضعیت زنان موفق خواهیم بود.
*با توجه به شرایطی که زنان ایران دارند و گفته می شود که 87 درصد جمعیت زنان ایران غیر فعال هستند چگونه قرار است در سال 1404 کشور اول منطقه از نظر اقتصادی باشیم؟
تا جایی که من می‌دانم مشکلات دوره‌های گذشته را بررسی کرده‌اند و رویکرد آن را بیشتر روی جلب مشارکت بخش خصوصی گذاشته‌اند. اما اینکه فکر کنید که اسمی از زنان برده شده است خیر به این صورت نیست. مثل قبل شاید بگویند زنان بدسرپرست ، بی‌سرپرست یا زنان سرپرست خانوار. اینکه به عنوان زنان مانند کشورهای دیگر نام برده شود نیست . به عنوان مثال بعضی کشورها درصد خاصی از مزایده‌ها را برای زنان اختصاص می‌دهند یا بعضی پست‌های کلیدی و حساس کشورشان را برای زنان اختصاص می‌دهند. حدود 33 درصد زنان شاغل هستند و با توجه به اینکه نیمی از جمعیت کشور زنان هستند بار مسئولیت زنان غیرفعال به عهده مردان و زنانی است که شاغل هستند. من فکر نمی کنم اگر وضع به همین روال پیش برویم بتوانیم نتیجه مثبتی به دست آوریم.
*اگر قرار باشد ایران در سال 1404 به اقتصاد نخست منطقه تبدیل شود چه تغییری باید در وضعیت زنان فعال از نظر اقتصادی رخ دهد؟
توسعه به معنی بهبود بخشیدن به کیفیت زندگی مردم است و این با همکاری خود مردم اتفاق می افتد. ابتدا باید خود زنان بخواهند که تغییری در وضعیتشان رخ دهد. وقتی زنان خودشان به دنبال این امر نیستند هیچ برنامه ای نمی تواند برای وضعیت آنها تغییری رقم بزند. از طرف دیگر فرهنگ جامعه ما باید این تغییر را برای زنان خواستار باشد. مادران، همسران و دختران تربیت کننده نسل بعدی هستند. اگر آنها خودشان نتوانند فعالیت اقتصادی و اجتماعی مفید داشته باشند، نسل بعدی با آموزش ضعیف در این حوزه بالا می‌آید. ما اگر بخواهیم نسلی داشته باشیم که فکر اقتصادی داشته باشد و نسلی داشته باشیم که نخبه باشد بایستی فرهنگ سازی کنیم. من فکر می کنم اگر از گروههای مردم نهاد، نخبگان، و زنان با سابقه، با تجربه و با ایده حمایت شود مطمئنا در ایجاد تغییر در وضعیت زنان موفق خواهیم شد. مسئله دیگر فرهنگ ما است. به عنوان مثال ما در خانواده به دختر می‌گوییم با عروسک بازی کن اما با پسران در مورد کار بحث می شود. این ازیک طرف درست است و باید زنان در این حوزه باشند اما اگر می خواهیم آینده بهتری داشته باشیم برای فکر زنان هم باید فرهنگ سازی کنیم. باید از زنان حمایت فرهنگی کنیم و گروههای مردم نهاد باید در این زمینه کمک کنند.
* تا کنون در برنامه های میان مدت هیچ اشاره ای به بهبود شاخص های اقتصادی زنان نشده است. آیا بهتر نیست در برنامه ششم به صراحت بر بهبود وضعیت اقتصادی زنان تاکید شود تا از عبارات کلی استفاده شود؟
قطعا اگر بگویند آمار اینقدر بوده و در این سطح کیفیت اشتغال زنان یا کیفیت اقتصادی زنان بالا رفته مسلما می‌توان فکری برای آن کرد. اما اگر مثل قبل به صورت همه آحاد ملت ایران آورده شود و همه یکی در نظر گرفته شوند تغییری رخ نخواهد داد. با توجه به فرهنگی که داریم بهتر است که به بهبود شاخص های اقتصادی زنان اشاره شود. در غیر اینصورت وضعیت اقتصادی زنان مانند سابق پیش خواهد رفت.
*بر اساس گزارش سال 2104 مجمع جهانی اقتصاد، ایران از نظر شاخص شکاف جنسیتی رتبه 137 از 142 را دارد. در این گزارش از نظر زیرشاخص فرصت های اقتصادی مقام ایران 139 از 142 است. اگر قرار باشد رتبه بین المللی ایران افزایش پیدا کند باید چه تغییری در وضعیت زنان داده شود؟
اگر ما می خواهیم رتبه خود را تغییر دهیم ابتدا باید به کشورهای با رتبه های بهتر نگاه کنیم. باید در این حوزه در مورد کشورهایی که موفق بوده اند مطالعات بیشتری داشته باشیم و با توجه به فرهنگ اسلامی خودمان از تجربیات آنها استفاده کنیم. آزموده را آزمودن خطا است. باید بدانیم کشورهای مختلف در این حوزه چه کارهایی انجام داده اند و با بومی کردن آن با توجه به فرهنگمان از آن استفاده کنیم. از طرفی به زنان با تشویق و برنامه های خاص خود باوری بدهیم.