عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد گفت: برخی از دیدگاه‌ها نسبت به زن از ساختمان و مؤلفه‌های فکری اخباری‌گری بیرون آمده است، اما متأسفانه نقد و بررسی اخباری‌گری در حوزه مسایل زنان مغفول واقع شده و در عرصه عمل در بسیاری از جاها وجود دارد.
اولین نشست از سلسله‌نشست‌های «زن، معرفت دینی و اندیشمندان معاصر» با موضوع «آینه‌وند، زن و معرفت تاریخی» صبح امروز در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
در این نشست، حجت‌الاسلام مهدی مهریزی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد به بیان مطالبی در خصوص زن در نگاه اخباریان پرداخت. او بیان داشت: در تاریخ شیعه در دوره صفویه یک جریان فکری به‌عنوان اخباریان شکل گرفت که پایه آن را ملا امین استرآبادی گذاشت و بعد از او شیخ حر عاملی، علامه مجلسی و غیره در همین جریان فکری بودند. این جریان در اهل سنت با عنوان اهل حدیث شناخته می‌شود.
او افزود: بسیاری از دیدگاه‌هایی که اکنون در عرصه دین‌شناسی وارث آن‌ها هستیم مربوط به همین جریان فکری است. اگرچه امروزه اخباری‌ها به نام حضور ندارند، اما آن ادبیات به قدری قدرتمند بوده که تمام مؤلفه‌های فکری آن‌ها وجود دارد و می‌توان این مسئله را در حوزه‌های مختلف از جمله در حوزه زنان بررسی کرد. در این‌جا باید تفاوتی بین محدث و اخباری قایل شد. محدث به کسانی می‌گفتند که فعالیت‌هایی در حوزه حدیث داشتند، اما اخباری یک نگاه، فکر و اندیشه است. بنابراین، هر محدثی، اخباری نیست و ممکن است کسی هم اخباری باشد، اما کار حدیث انجام نداده باشد.
پنج مؤلفه فکری اخباریان
مهریزی اظهار داشت: اخباریان 5 مؤلفه فکری داشتند که این مؤلفه‌ها بدین شرح است: عقل انسانی پس از آن‌که به دین رسید قدرت درک نسبت به حقایق بیرونی و دین را ندارد، قرآن برای ما قابل فهم نیست و ظواهر قرآن هم حجت نیست و باید براساس روایات قرآن را تفسیر کرد، تمام احادیثی که در کتب قدما ثبت شده‌اند درست و معتبر هستند، فقط باید به ظاهر الفاظ روایات توجه داشته باشیم و حق تأویل نداریم، آن‌چه غیر از ائمه به ما رسیده باشد هیچ ارزش و اعتباری ندارد و ازاین‌رو تمام مذاهب و فرق اسلامی و تمام دانش‌های بشری به طور کلی مطرود است. تأثیر این مبانی را می‌توان در هر حوزه‌ای از جمله در حوزه زنان و خانواده مشاهده کرد.
تفاوت باب النکاح کافی با وسایل‌الشیعه
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: در کتب حدیث ما روایات مربوط به زنان در «باب النکاح» آورده شده است، اما وقتی کتاب‌های دوره صفویه مانند بحارالانوار یا وسایل‌الشیعه را با کافی، شیخ طوسی یا شیخ صدوق که قدیمی‌تر هستند مقایسه می‌کنیم می‌بینیم که تفاوت زیادی وجود دارد. مثلاً برخی از عناوین موجود در باب النکاح کافی عبارتست از: حب‌النساء، خیرالنساء، شرارالنساء، غیرت‌النساء، حق مرد بر زن، حق زن بر مرد، باب اکرام زوجه و... که این عناوین بدون جهت‌گیری هستند، اما برخی از عناوین باب‌النکاح کتاب وسایل‌الشیعه به این شرح هستند: باب استحباب حبس زن در خانه، باب عدم جواز غیرت زنان، باب وجوب تمکین زن در تمام شرایط، باب جایز نیست زن شوهرش را به خشم بیاورد، باب با زن مشورت نشود مگر این‌که بخواهید مخالفت کنید، باب به زنان و کنیزان احترام بگذارید، باب خوب است از زن نافرمانی کنید و... . در هر یک از این عناوین حتی اگر مثبت هم باشد، نقاط منفی دیده می‌شود.
او در ادامه گفت: این مسایل از ساختمان و مؤلفه‌های فکری اخباری‌گری بیرون آمده است، اما متأسفانه نقد و بررسی اخباری‌گری در حوزه مسایل زنان مغفول واقع شده و اخباری‌گری در عرصه عمل در بسیاری از جاها وجود دارد. به تعبیر دیگر، برخی از آن‌چه امروز در حوزه اندیشه‌های دینی می‌بینیم سازمان‌یافته فکری دوره صفوی و اخباری‌گری است و نقد این افکار از کارهایی است که حوزه‌ها باید انجام دهند.