بحث مشارکت سیاسی زنان در ایران در حوالی انتخابات مجلس دوباره داغ شده است. تلاش هایی برای افزایش مشارکت سیاسی زنان در مجلس شده، اما امیدواری ها زیاد نیست. این درحالی است که ایران جایگاه 134 برای مشارکت زنان در انتخابات مجلس را دارد.
مشارکت سیاسی زنان یکی از چالشهای موجود در هر دوره انتخابات به خصوص انتخاباتهای مجلس به شمار می‌آید. از یک سو حضور حداکثری زنان پای صندوق رای و از سوی دیگر اعلام کاندیداتوری آنها مطرح بوده است.
مشارکت زنان پای صندوق های رای از همان ابتدای انقلاب محقق شد و سهم زنان در ارای ریخته شده در صندوق ها حداقل 50 درصد برآورد می شود اما نقش افرینی زنان در عرصه های دیگر انتخابات از جمله اعهلام کاندیداتوری تا حدودی تحت الشعاع فضای موجود در جامعه بوده است. دیدگاه مردسالارانه در خانواده های ایرانی اگر چه کمرنگ شده اما هنوز سهم عمده ای در عدم مشارکت زنان در فعالیت های سیاسی دارد. از سوی دیگر کم تجربگی زنان در عرصه سیاسی نیز مزید بر علت شده است.
بر اساس آمار در انتخابات سال 90 مجلس شورای اسلامی سهم زنان از کرسی های مجلس 3 درصد (9 نفر از 290 نفر) است و این مساله سبب شده است تا جایگاه ایران از این منظر در بین 190 کشور دنیا، 134 باشد.
شاید پیش بینی بسیاری از ما این باشد که در صدر این جدول باید کشورهایی مانند آمریکا، آلمان، ایتالیا، فرانسه، انگلیس و یا سوئیس قرار داشته باشند اما جالب است که بدانیم این کشورها در بین 10 کشور اول این جدول قرار ندارند. این فرضیه از آنجا سرچشمه می گیرد که ما بر این باوریم که توسعه اقتصادی و نفوذ سیاسی کشورها، تعیین کننده حضور زنان در عرصه قانون گذاری می تواند باشد اما نتیجه حاصله از بررسی حضور زنان در مجالس 190 کشور دنیا چیز دیگری را نمایان می کند.
بر این اساس کشور رواندا که مجلس آن شکل متشکل از 80 نماینده است، بیش از 50 کرسی اش در اختیار زنان قرار گرفته است. اما چگونه یک کشور کوچک آفریقایی به این جایگاه در عرصه تحولات اجتماعی رسیده است؟ در این کشور تبعیض مثبت برای زنان در نظر گرفته شده است. بر اساس قانون قوه قانونگذاری رواندا از دو مجلس تشکیل شده‌است.
یکی مجلس سنا که ۲۶ عضو دارد و دیگری مجلس ملی که ۸۰ عضو دارد. ۵۳ نفر از نمایندگانش با رای مردم تعیین می‌شوند. ۲۴ نماینده زن نیز از سوی جامعه محلی و سه نماینده هم از سازمان‌های معلولان و جوانان معرفی می‌شوند. دوره نمایندگی آنها پنج سال است.
در بررسی انجام شده کشور بولیوی جایگاه دوم از میان 190 کشور را در زمینه حضور زنان در مجلس دارد. از میان 130 نماینده مجلس بولیوی 69 نفر آنها زن هستند. در بولیوی چیزی به نام تبعیض مثبت برای زنان اعمال نشده است اما سطح بالای مشارکت سیاسی زنان سبب شده تا نقش افرینی جایگاه دوم را برای زنان قانون گذار این کشور محقق کند.
مجلس نمایندگان متشکل از ۷۰ نفر در مناطق تک نماینده و ۶۰ نفر درمناطق دارای چند نماینده است. مجلس سناتورها جمعاً ۲۷عضو دارد که برای یک دوره پنج ساله انتخاب شده‌اند.
کوبا سومین کشور از نظر حضور زنان در مجلس است. در این کشور از 612 کرسی مجلس 299 کرسی در اختیار زنان قرار دارد.
جایگاه های بعدی در بین 190 کشور دنیا را سیشل، سوئد، سنگال و مکزیک به خود اختصاص داده اند. کشورهایی که به جز سوئد، عمدتا با مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی رو به رو هستند.
جایگاه 134 برای ایران در این زمینه از منظر نوع قانون گذاری و میزان سهم و رای زنان در قوانین کشور حائز اهمیت است. شناخت زنان از بسیاری از مشکلات اجتماعی به مراتب بهتر از مردان است . یکی از مهمترین مشکلات جامعه امروز مساله خانواده است و بی شک زنان درک بهتری نسبت به مشکل و راهکارهای برون رفت از آن را دارند. مشکلات بهداشتی، خانوادگی و مسائل مربوط به حوزه خانواده از جمله مسائلی است که زنان در آنها نظرات کارشناسی تری نسبت به مردان می توانند ارایه کنند.
از سوی دیگر نقش آفرینی زنان در عرصه های سیاسی می تواند موجبات حضور فعالتر 50 درصد از جمعیت کشور در کلیه امورات کشوری را ایجاد کند. داشتن جایگاه 134 در بین 190 کشور با توجه به ازادی موجود در قانون اساسی ایران، و همچنین برنامه های بلند مدت ایران مناسب نبوده و نیازمند بازنگری و اصلاح است.