یک کارشناس حوزه زنان و خانواده با اشاره به ظاهری و سمبلیک شدن هفته بزرگداشت مقام زن گفت: این هفته فرصتی است که دستگاه های مختلف گزارش عملکرد خود را در حوزه زنان ارائه دهند.
زهرا نژادبهرام با بیان اینکه روز و هفته بزرگداشت مقام زن از نظر سمبلیک یک اتفاق خجسته است، افزود: مناسبت روز زن برای اینکه جامعه با این مفاهیم انسانی ارتباط برقرار کند و آن را توسعه دهد یک ضرورت است، اما هفته زن در حد شعارهای زیبا باقی مانده و شاهد هیچ اقدام عملی در جهت بهبود کیفیت زیست زنان کشور در این هفته نیستیم.
وی ادامه داد: چنین مناسبت هایی باید پاس داشته شود و چه خوب است که این مناسبت ها منطبق باورهای فرهنگی و مذهبی جوامع باشد. در ایران از آنجا که حضرت زهرا (س) یک الگوی کامل بیشتر و تاثیرگذار برای همه انسان ها به ویژه زنان است، میلاد ایشان به نام روز زن نامگذاری شده است. گرچه این روز و هفته با نام «هفته زن» نامگذاری شده است اما بیشتر به روز مادر شناخته می شود.
این کارشناس حوزه زنان و خانواده با اشاره به اینکه حضرت زهرا (س) یک شخصیت جامع الطرفین است و اگر ایشان را فقط در نقش مادری در نظر بگیریم، یک ظلم بزرگ به شمار می رود، اضافه کرد: شاید در گذشته این روز را فقط به عنوان «روز مادر» در نظر داشتیم که این خطایی سهوی بوده زیرا نقش مادری یکی از صدها و هزاران نقشی است که حضرت در بهترین شکل، آنها را ایفا می کرد.
هفته زن بدون هیچ رویداد مثبتی تمام شد
نژادبهرام تاکید کرد: بحث اصلی این است که روزی به نام روز زن داریم که قرار است هم نیازهای فرهنگی و هم اجتماعی را پوشش دهد اما سوال این است که چرا هیچ اتفاق جدی در این مناسبت ها رخ نمی دهد و فقط به جنبه سمبلیک آن پرداخته می شود؟ برای پاسخ به این سوال نیاز به یک بازخوانی داریم و باید دوباره بررسی کنیم که اصولا چرا مقام زن را پاس می داریم و به این سوالات پاسخ دهیم که حضرت زهرا چه شخصیتی بوده است؟ انتظارات الهی از زنان چیست و همچنین جایگاه شهروندی زنان دارای چه ویژگی هایی و خصوصیاتی است؟
وی گفت: هفته زن امروز به پایان می رسد بدون اینکه شاهد اتفاقی مثبت در حوزه زنان در کشور باشیم. با این حال خوشبختانه امسال دو بار میلاد حضرت زهرا (س) را داریم و امیدواریم در مناسبت بعدی با نگاهی جدید به این روز نگاه کنیم و مطالبات و انتظارات حوزه زنان را بررسی کنیم و به پاسخگویی به آن فکر کنیم. وقتی مساله اشتغال زنان مطرح است، این روز بهترین فرصت است که برنامه هایمان را بررسی کنیم و اقداماتمان را در این زمینه اعلام کنیم و ببینیم برنامه هایی که داشتیم تا چه اندازه محقق شده است. اگر مساله امنیت یک مطالبه زنان است، بهترین زمان همین هفته زن است که به آن بپردازیم و به طور مرتب خودمان را به چالش بکشیم.
این کارشناس مسائل زنان و خانواده با تاکید بر اینکه نباید مناسبت هفته زن را تنها با برگزاری بزرگداشت های صوری برگزار کنیم و به دادن هدایا بسنده کنیم، خاطرنشان کرد: در هفته زن تمام صفحات مجازی و ویترین مغازه ها به فروش کالاهای روز زن و مادر اختصاص می یابد اما هیچ برنامه ای در جهت تحقق اهداف زنان دیده نمی شود. ظرفیت بزرگداشت مقام زن بیش از این است و باید فضا را وسیع تر ببینیم. باید به زنان فرصت دهیم تا حرفشان را بزنند و کارشناسان حوزه زنان و خانواده مباحث کارشناسی خود را در هفته زن پیش ببرند و نظراتشان را مطرح کنند.
نژادبهرام بر لزوم توجه سازمان های دولتی و خصوصی با رویکرد جدید به این مناسبت اشاره کرد و افزود: در تمام برنامه های توسعه ای کشور مثل برنامه های ۵ ساله یا افق ایران ۱۴۰۰ مباحثی در حوزه زنان و خانواده مطرح شده است اما هفته زن زمانی است که برنامه ها و بیلان کاری توسعه در این حوزه پیگیری شود و مورد نقد و بررسی قرار گیرد. در نامگذاری روزهای هفته زن شاهدیم که به بحث های مهمی همچون کارآفرینی، حضور سیاسی و فرهنگی زنان اشاره شده است. بنابراین هفته زن فرصتی است که باید روی این موارد بیشتر تمرکز کنیم و ببینیم چقدر به ایده آل های مورد خواست زنان نزدیک شده ایم.
زنان نیاز به احترام اجتماعی دارند نه کادو
وی با انتقاد از نگاه عمومی به روز و هفته زن گفت: مقام زن و مادر نباید تنها منحصر به خرید گل و کادو باشد. متاسفانه این تبدیل به یک فرهنگ شده است و حتی خود زنان گمان می کنند باید در روز زن جواهرات و کادو برایشان خریده شود در حالی که هفته زن فرصتی است تا رفتارهایمان را درقبال زنان جامعه مورد بازنگری قرار دهیم و مواردی که نیاز به اصلاح دارد را ترمیم کنیم. اگر شکاف عاطفی بین زد و مرد وجود داشته این مناسبت ها بهترین فرصت است که رفتارهایمان را بازنگری کنیم. اگرچه تقدیر زبانی و خرید کادو هم خوب است، اما کافی نیست. همسران و مادران در جامعه ما نیاز به احترام دارند و باید تبعیض های رفتاری جامعه به زنان برطرف شود و تبعیض ها برطرف نمی شود مگر اینکه خلقیات جامعه نسبت به زنان عوض شود.
این کارشناس حوزه زنان اضافه کرد: جامعه باید یاد بگیرد که به حضرت زهرا فقط احترام نکند بلکه باید از سلوک و رفتار اطرافیان با ایشان الگوگیری کنیم. آیا رفتار پیامبر با همسر و دخترش همان بود که امروز در جامعه ما دیده می شود؟ مقام و ارزش دختران در خانواده ها تا چه اندازه است؟ این اصل مطلب است که بایداز سوی رسانه ها، افراد تاثیرگذار و تصمیم سازان جامعه ترویج شود. باید در رابطه همسری و احترام به جایگاه زن در زندگی خانوادگی یک برنامه زندگی باشد زیرا خرید لوازم منزل، بزرگداشت مقام زن نیست.
وی ادامه داد: در هفته زن به بزرگداشت های صوری بسنده کرده ایم و فراموش می کنیم که بهترین تجلیل از زن این است که همسران حرمت زنان را نگه دارند و امیرالمومنین (ع) را الگوی رفتار با زن قرار دهند و اخلاقیات مورد توجه مردان جامعه ما قرار گیرد. جامعه ای که پیرو پیامبر اسلام (ص) است چگونه باید با زنان و دختران برخورد کند؟ آیا پیامبر با دختر خود برخورد و خشونت کلامی یا فیزیکی داشت؟ حضرت علی (ع) با همسر خود خشونت عاطفی داشت؟ آیا در دوره حکومت امیرالمومنین زنان جامعه مورد خشونت اجتماعی قرار داشتند؟ پاسخ منفی است و اصولا کسی جرات این کار را نداشت.
نزادبهرام با اشاره به سوء تفاهمات در برگزاری مراسم روز زن گفت: به طور معمول در روز زن فقط انتظارات از زن را مطرح می کنیم که یک خطای استراتژیک است، در این روز باید در کنار بیان انتظارات از زنان، توقعات زنان از جامعه هم مطرح شود. چرا با وجود این همه تاکید بر اینکه رفتارهای نامناسب که در شان جایگاه زن نیست، این رفتارها به طور جدی در جامعه مشاهده می شود؟ اگر واقعا به دنبال بزرگداشت مقام زن هستیم، بزرگداشت مقام زن وقتی است که به این سوالات پاسخ داده شود.
نامگذاری اسامی روزهای هفته زن در حد شعار است
نژادبهرام تاکید کرد: امسال یکی از روزهای هفته زن با عنوان «زن، بصیرت، مشارکت سیاسی و وفاداری به نظام اسلامی» نامگذاری شده است اما در این مورد هم شاهد هیچ اقدام عملی نیستیم. اگر می گوییم مشارکت سیاسی زنان، باید فرآیند حضور سیاسی زنان هم پیش بینی شود و مشخص شود که این حضور به کدام حوزه ها بر می گردد. مسلما دولت، مجلس و احزاب سیاسی در زمینه مشارکت سیاسی زنان دخیل هستند و باید پاسخ دهند اما در یک لایه عمیق تر، وقتی شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی اسامی هفته زن را نامگذاری می کند و مشارکت سیاسی زنان را مطرح می کند، نباید فقط به یک نام و شعار بسنده شود. باید مشخص باشد زنی که می خواهد و توصیه هم شده است که مشارکت سیاسی داشته باشد، چه ابزارهایی برای آن تعریف شده است. منابع قدرت اعم از نهادهای مدنی و رسمی باید فرصت مشارکت سیاسی را برای زنان فراهم کنند. دولت هم باید راه های مشارکت سیاسی زنان را در یک همکاری با دستگاه های قانون گذار فراهم کند و توانمندی زنان را در این عرصه بالا ببرد.
وی اضافه کرد: همچنین وقتی از مشارکت اقتصادی و کارآفرینی نام می بریم و روزی را با عنوان «زن، کارآفرینی، اقتصاد خانواده» نامگذاری می کنیم، آیا نهادهای اقتصادی کشور مثل وزارت اقتصاد، وزارت صنعت یا اتاق بازرگانی و وزارت نفت هم راستا با این نامگذاری اقدام عملی دارند؟ این دستگاه ها باید اقدامات خود را در زمینه حضور اقتصادی زنان بیان کنند. هفته زن را باید به هفته پاسخگویی نهادها تبدیل کنیم. باید پاسخگو باشند که در حوزه کارآفرینی زنان چه کرده اند و چه می توانند انجام دهند.
این کارشناس حوزه زنان با انتقاد از دستگاه هایی که می خواهند توپ مسائل اجرایی زنان را به زمین معاونت امور زنان و خانواده بیندازند، گفت: این معاونت قرار نیست و نباید وارد حوزه اجرا شود، حتی بودجه و نیروی کافی برای این کار را هم ندارد. البته معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری هم در تحقق اهداف واقعی هفته زن باید مشارکت داشته باشد. اگرچه معاونت زنان و خانواده یک حوزه ستادی است و شأن اجرایی ندارد اما می تواند برنامه ریزی کند و نقشه راه را به دستگاه های اجرایی و وزارتخانه ها ارائه دهد . معاونت زنان باید دستورالعمل مشارکت اقتصادی، فرهنگی و ... زنان را در کشور فراهم کند.
نژادبهرام تاکید کرد: معتقدم بخش حاکمیتی وظیفه خود را در تحقق آرمان های جامعه زنان دارد اما آنچه مهمتر است این است که در حوزه اجتماعی باید روی تغییر نگرش به زنان در جامعه کار کنیم. دولت هم باید برنامه های خود را مشخص کند اگر روزی را به نام «زن نشاط و معنویت» اعلام می کند، باید دانشگاه ها، حوزه علمیه و دستگاه های فرهنگی کشور مشخص کنند که چه برنامه هایی برای نشاط و معنویت زنان دارند.
معاونت امور زنان و خانواده پیگیر عملکرد دستگاه ها در حوزه زنان باشد
وی با بیان اینکه در طول سال ها فقط موضوع میلاد حضرت زهرا به عنوان یک پدیده مذهبی دیده شده و به محتوای آن توجه نشده است، خاطرنشان کرد: ما همه چیز حتی میلاد فاطمه زهرا (س) و روز زن را سمبلیک می بینیم. البته سمبلیک بودن لازم است اما در کنار آن باید محتوا داشته باشیم. این نگاه سطحی در بلندمدت جامعه را دچار عارضه می کند. وقتی بنیانگذار انقلاب موضوع روز مادر و زن را مطرح کرد به طور قطع نگاه سمبلیک نداشت. حضرت زهرا یک اسم نیست، یک محتوا، ماهیت و هویت کامل است و نباید به صورت شکلی با آن برخورد کرد. دستگاه های اجرایی ما مکلفند برنامه های جدی حوزه زنان را در این مناسبت اعلام کنند و معاونت زنان باید برنامه ریزی کند و طراحی ارائه دهد و در ادامه نتایج برنامه ها را از نهادها و دستگاه ها مطالبه کند. متاسفانه امروز فعالان حوزه زنان، رسانه ها و حتی کارشناسان و عموم جامعه درگیر مسائل ظاهری هفته زن شده اند.
باید از وزیر بهداشت سوال کرد در هفته زن چند پایگاه غربالگری بهداشت زنان و سرطان پستان برقرار کردند؟ یا چه فرصت هایی برای آزمایش رایگان کم خونی در نظر گرفتند؟این کارشناس حوزه زنان و خانواده ادامه داد: براساس نظرسنجی مساله جدی زنان بیش تر از چند حوزه نیست. امروز مهمترین موضوعاتی که زنان در ایران با آن مواجهند بحث امنیت، اشتغال و بهداشت است. باید روی این حوزه ها متمرکز شد و دستگاه های اجرایی را مورد پرسش قرار داد. باید از وزیر بهداشت سوال کرد در هفته زن چند پایگاه غربالگری بهداشت زنان و سرطان پستان برقرار کردند؟ یا چه فرصت هایی برای آزمایش رایگان کم خونی در نظر گرفتند؟ همانطور که می دانید بیشتر زنان ایران دچار کم خونی هستند اما کسی این موضوع را از وزارت بهداشت مطالبه نمی کند.
وی گفت: همچنین این هفته فرصتی است که باید به عنوان مثال از وزیر صنایع پرسید چه تعداد فرصت اشتغال برای زنان ایجاد کرده است و چه تعداد زنان را در مناصب مدیریتی به کار گرفته است؟ یا چه میزان فرصت کسب تجربه را برای زنان در مناصب مدیریتی فراهم کرده است؟ این هفته فرصتی است که کارشناسان از اتاق بازرگانی سوال کنند که چه حمایت هایی از زنان کارآفرین انجام می دهد؟ فضا باید به گونه ای باشد که در مناسبت روز زن، وزارت خارجه پاسخ دهد که چه ظرفیت هایی برای زنان ایجاد کرده است؟ چند دوره آموزش برای زنان دیپلمات گذاشته است؟ نشست های بین المللی زیادی داریم که زنان باید در آن شرکت کنند مثل کمیسیون مقام زن و اجلاس های منطقه ای دیگر، وزارت خارجه برای حمایت از زنان کشور در حضور در این همایش ها چه کارگاههای آموزشی برقرار کرده است؟
نژادبهرام با طرح این پرسش که چرا ۲۵ درصد تفاوت دستمزد میان مردان و زنان در کشور وجود دارد، گفت: باید از وزیر کار پرسید که چرا نمی توانند این فاصله را ترمیم کنند؟ از تامین اجتماعی باید سوال کنیم که چه کرده است برای حدود ۲ میلیون زن سرپرست خانوار؟ تامین اجتماعی باید در هفته زن برنامه عملیاتی خود را ارائه دهد اما دریغ از حتی یک بازارچه خوداشتغالی برای زنان.