سفیر ایران در سازمان ملل متحد در سخنان خود ضمن اشاره به افزایش سه برابری تعداد کاندیداهای خانم داوطلب نمایندگی مجلس شورای اسلامی و افزایش تعداد بانوان منتخب در مجلس در انتخابات اخیر، دستاوردهای کشور در حوزه زنان و خانواده از جمله افزایش تعداد قابل توجه زنان در عرصه علوم و آموزش، افزایش سطح بهداشت و نظام فراگیر سلامت مادران و تصویب سیاستهای دوستدار خانواده را تشریح کردند...

 (فاطمه رحمتی مشاور امور بین الملل معاونت امور زنان و خانواده)

برنامه های رسمی کمیسیون مقام زن

شصتمین اجلاس کمیسیون مقام زن از 14 لغایت 24 مارس2016 در مقر اصلی سازمان ملل متحد برگزار شد. جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر جزء 45 کشور عضو این کمیسیون از گروه آسیا و اقیانوسیه است که این عضویت تا سال 2019 ادامه دارد. همچنین ایران از ابتدای سال 2016 از سهمیه آسیا، یکی از 41 عضو هیئت اجرایی نهاد زنان ملل متحد می­باشد.

موضوع اجلاس شصتم کمیسیون مقام زن"توانمندسازی زنان و ارتباط آن با توسعه پایدار" تعیین شده بود. این اجلاس اولین اجلاس کمیسیون مقام زن بعد از پذیرش اهداف 17 گانه توسعه پایدار است که مورد تصویب رهبران جهان در مجمع عمومی، سپتامبر 2015 بعنوان برنامه توسعه ای از 2015 تا 2030 قرار گرفت[1].

هدف پنجم از اهداف 17گانه توسعه پایدار «دستیابی به برابری جنسیتی و توانمندسازی همه زنان و دختران» است که 9 حوزه زندگی زنان دربر می­گیرد:

1. 1.      پایان دادن به همه اشکال تبعیض علیه زنان و دختران در همه جا
2. 2.      پایان دادن به کلیه اشکال خشونت علیه زنان و دختران در حوزه های عمومی و خصوصی شامل قاچاق انسان و بهره­کشی جنسی و انواع دیگر بهره­کشی
3. 3.      پایان دادن به رفتارهای مضر مانند ازدواج کودکان، ازدواج زودهنگام و اجباری و ختنه دختران
4. 4.      شناسایی و ارزش­گذاری مراقبت های بدون حقوق و کارهای خانگی از طریق ارائه خدمات عمومی، زیرساخت­ها و سیاست­های تامین اجتماعی و ارتقاء مسئولیت مشترک در خانوارها و خانواده­ها متناسب با شرایط ملی
5. 5.      تضمین مشارکت کامل و موثر زنان و فرصت­های برابر برای رهبری در تمام سطوح تصمیم گیری در زمینه­های سیاسی، اقتصادی و زندگی عمومی
6. 6.      تضمین دسترسی جهانی به بهداشت و حقوق باروری طبق توافق مدنظر در "برنامه عمل کنفرانس بین­المللی جمعیت و توسعهICPD " و "کارپایه عمل پکن" و اسناد حاصل از کنفرانس­های تجدیدنظر (پکن +5) آنها
7. 7.      بازنگری در اعطای حقوق مساوی به زنان در زمینه منابع اقتصادی و همچنین دسترسی به حق مالکیت و کنترل اراضی و سایر اشکال دارایی، خدمات مالی، ارث، و منابع طبیعی طبق قوانین ملی
8. 8.      ارتقاء استفاده از فن آوری­های توانمند ساز، به خصوص ICT برای پیشبرد توانمندی زنان
9. 9.      اتخاذ و تقویت سیاست های موثر و قوانین قابل اجرا برای پیشبرد برابری جنسیتی و توانمندسازی همه زنان و دختران در کلیه سطوح

معمولا قبل از شروع اجلاس کمیسیون مقام زن، نشستهای منطقه­ای با موضوع اجلاس برگزار می­شود که گزارش آن به اجلاس سالانه کمیسیون مقام زن ارسال می­شود. از آنجا که ایران جزء گروه آسیا و اقیانوسیه قرار دارد. نمایندگانی ازمعاونت امور زنان و خانواده بعنوان مرجع ملی در اجلاس مقدماتی در بانکوک شرکت داشتند.

همچنین جلسه گروه کارشناسی در ژانویه سال جاری و جلسه دست­اندرکاران در نوامبر  2015 حول موضوع اجلاس توسط نهاد زنان ملل متحد برگزار شد.[2]

افتتاحیه

سفیر و نماینده دائم برزیل در سازمان ملل متحد و رئیس اجلاس شصتم کمیسیون مقام زن، دبیرکل سازمان ملل، رئیس مجمع عمومی، رئیس اکوسوک، مدیر اجرایی نهاد زنان ملل متحد، رئیس کمیته رفع تبعیض علیه زنان، گزارشگر ویژه رفع خشونت علیه زنان و نماینده جوانان از اولین فوروم جوانان و برابری جنسیتی، سخنرانان نشست افتتاحیه را تشکیل می­دادند.

 بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد، ضمن اشاره به اقدامات خود برای ارتقاء وضعیت زنان در ملل متحد، برخی از ابتکارات دوره دبیرکلی خود از جمله در مورد مقابله با خشونت علیه زنان و دختران، ایجاد نهاد زنان، جنبش هر زن هر کودک، کمپین پایان خشونت علیه زنان، کمپین مردان در حمایت از زنان و برنامه جدید اقدام خود در مورد پیشگیری از افراط گرایی خشن را معرفی نمود.

.

خانم ملامبو مدیر اجرایی نهاد زنان ملل متحد در چارچوب سخنرانی خود در افتتاحیه نشست شصتم کمیسیون مقام زن اظهار داشت: کمیسیون مقام زن بزرگترین رکنی است که پس از تصویب دستورکار توسعه برای ادغام نظام مند موضوعات جنسیت در اجرای دستورکار توسعه وارد عمل شده است. وی گفت دستورکار جدید توسعه جایگزین سند چهارمین کنفرانس جهانی زن نخواهد شد. وی به افتتاح پایگاه اطلاعاتی نهاد زنان در مورد داده های مربوط به خشونت علیه زنان اشاره نمود.

سخنرانی های عمومی

پس از بخش افتتاحیه نمایندگان تایلند از سوی گروه 77، تانزانیا از سوی گروه آفریقا، جمهوری دومنیکن از سوی جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب، گویان از سوی جامعه کارائیب، ویتنام از سوی آسه آن، هندوراس از سوی نظام یکپارچه­سازی آمریکای مرکزی، اسلوانی از سوی شبکه امنیت انسانی، نائورو از سوی کشورهای در­حال­توسعه جزیره­ای حوزه پاسیفیک و فنلاند از سوی اتحادیه اروپا سخنرانی نمودند. در این اجلاس بیش از 100 مقام درحد وزارتی شرکت داشتند که بالاترین مقام شرکت­کننده در نشست اخیر کمیسیون مقام زن، معاون رئیس جمهور و وزیر امور زنان گامبیا بود.

 از آنجا که  معاون رئیس­جمهور در امور زنان و خانواده کشورمان در این اجلاس شرکت نداشتند، سخنرانی ج.ا.ایران در روز چهارم اجلاس توسط دکتر غلامعلی خوشرو سفیر و نماینده دایم ایران در سازمان ملل متحد قرائت شد.

دکتر خوشرو طی سخنان خود به چالش­های بین­المللی حوزه زنان پرداخت و محرومیت زنان و کودکان از آموزش، سلامتی، سرپناه و خطرات مرگ، گرسنگی و مهاجرت اجباری زنان در نتیجه تجاوزات و جنگها و تاثیرات افراط گرایی خشن را از جدی­ترین موانع توسعه و توانمندسازی زنان برشمرد و امنیت و صلح را پیش شرط تحقق این اهداف قلمداد نمود.

سفیر ایران در سازمان ملل متحد در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به افزایش سه برابری تعداد کاندیداهای خانم داوطلب نمایندگی مجلس شورای اسلامی و افزایش تعداد بانوان منتخب در مجلس در انتخابات اخیر، دستاوردهای کشور در حوزه زنان و خانواده از جمله افزایش تعداد قابل توجه زنان در عرصه علوم و آموزش، افزایش سطح بهداشت و نظام فراگیر سلامت مادران و تصویب سیاستهای دوستدار خانواده را تشریح کردند.

میزگرد عالیرتبه                                                                                 

 طبق روال سالهای گذشته، چهار میزگرد عالیرتبه با حضور وزرا و مقامات شرکت­کننده در نشست کمیسیون مقام زن، حول موضوع توانمندسازی زنان و ارتباط آن با توسعه پایدار در بعد از ظهر اولین روز اجلاس برگزار شد.

میزگردهای کارشناسی 

در چارچوب نشست شصتم کمیسیون مقام زن سه میزگرد تخصصی پیرامون موضوع در اولویت دستورکار امسال و همچنین موضوع مورد بازبینی که مرتبط با رفع خشونت علیه زنان در روزهای 16 و 17 مارس برگزار گردید.

این میزگردها به ترتیب عبارتند از:

موضوع در اولویت:

1)      میزگرد استراتژیهای کلیدی پاسخگو به جنسیت برای اجرای دستورکار 2030 توسعه پایدار

2)      میزگرد مشارکت پاسخگو به جنسیت برای اجرای دستورکار 2030 توسعه پایدار

موضوع مورد بازبینی؛

3)      میزگرد خلاء های اطلاعات و روش شناسی

 
اولین فوروم جوانان و برابری جنسیتی

مصوبات نشست

علاوه بر نتیجه مورد توافق/ agreed conclusions[3] که به عنوان سند پایانی در آخرین روز اجلاس به تصویب رسید، چهار قطعنامه درمورد برنامه­کاری آتی کمیسیون، زنان و دختر بچه­ها و ایدز، کمک به زنان فلسطینی و آزاد سازی زنان و دختران ربوده شده در منازعات مسلحانه، از دیگر مصوبات نشست شصتم کمیسیون مقام زن را تشکیل می­دهند.

v      متن مورد توافق در خصوص توانمندسازی زنان و ارتباط آن با توسعه پایدار

مذاکرات در خصوص سند مذکور که نیمه شب آخرین روز اجلاس به تصویب رسید قبل از برگزاری نشست سالانه کمیسیون مقام زن، آغاز و در چهار دور کامل به انجام رسید. این سند دارای مفاد نسبتا متوازنی در حوزه توانمندسازی زنان است و ابعاد توسعه­ای آن قویتر از ابعاد حقوق بشری آن در حوزه زنان می­باشد.

از اهم موارد مورد اشاره در این سند عبارتند از:

• ·         استقبال کمیسیون از تعهد به برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان در اهداف توسعه پایدار و شناسایی نقش زنان بعنوان عاملان توسعه
• ·         شناسایی شرط تحقق سایر اهداف توسعه پایدار در گرو تحقق برابری جنسیتی و توانمند سازی زنان
• ·         شناسایی حق زنان برای آموزش در تمام سطوح تحصیلی
• ·         شناسایی حق زنان برای کار مناسب در حوزه رسمی و بدون تفاوت جنسیتی دستمزد
• ·         اطمینان از حمایت از زنان پناهنده
• ·         توجه به برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان در اتخاذ سیاستها و برنامه هایی برای جلوگیری از تغییرات آب و هوایی که زنان را بیشتر در معرض خطر قرار می­دهد
• ·         لزوم سرمایه گذاری برای پر کردن شکاف جنسیتی در همه حوزه ها
• ·         اهمیت توجه به واقعیت ها، ظرفیت ها و سطح توسعه کشورها برای تحقق برابری جنسیتی
• ·         تاکید بر مشارکت جامعه مدنی در تحقق برابری جنسیتی
• ·         تاکید بر مشارکت مردان و پسران در فرآیند تحقق برابری جنسیتی بعنوان ذینفعان و عاملان تغییر
• ·         کمیسیون به همه دست اندرکاران از جمله بخشهای سه­گانه حکومت، آژانسهای سازمان ملل و سایر نهادهای بین­المللی، بخش خصوصی، جامعه مدنی شامل سازمانهای غیردولتی، انجمنهای زنان، رسانه­ها، اتحادیه های کارگری، اجتماعات مذهبی و .... در حوزه های زیر توصیه هایی ارایه می­دهد:

- تقویت چارچوبهای هنجاری، قانونی و سیاست گذاری تحقق برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان

- فراهم نمودن محیط مناسب برای تامین منابع مالی مورد نیاز

- تقویت نقش رهبری و مدیریت زنان و مشارکت کامل و برابر آنها در تصمیم گیری در همه حوزه­های توسعه پایدار

- تقویت سازوکارهای جمع آوری داده های حساس به جنسیت، پیگیری اجرا و فرآیند ارزیابی

- ارتقاء سازوکارهای نهادین برای پیشبرد بهترفرآیند توانمندسازی

 
جلسه پایانی نتیجه مورد توافق با حضور نماینده ایران

اهم نکات قابل ذکر در خصوص مذاکرات سند و مواضع ایران بشرح زیر است:

      کلیه عبارات و بندهای اشاره کننده به sexual rights و sexual orientation و  gender  identity  با تلاش گروهی از کشورهای هم فکر از جمله ایران از متن نهایی حذف شد. این عبارات یا به صورت بند مستقل و یا به شکل اصلاحیه توسط کشورهای غربی و آمریکای لاتین ارائه شده بود.

      درج بند قوی و متوازنی در خصوص مشارکت خانواده در توسعه. این بند پیشنهاد اولیه بلاروس بود که نهایتا با حمایت گروه دوستدار خانواده از جمله ایران و علیرغم مخالفت شدید غرب و آمریکای لاتین تا آخرین دقایق نشست در سند باقی ماند./ بند x سند

      به دلیل اختلاف نظر عمیق در مورد چگونگی اشاره به بهداشت جنسی و باروری بین کشورهای مختلف، تسهیل کننده مذاکرات آلمان، بندی از متن توافقی دو سال پیش کمیسیون  که در سند پکن نیز درج شده  را برای مصالحه در متن گنجانید./بند o.  یادآور می شود ایران تحفظ کلی را در مورد این بند قرائت نمود.

      از مهمترین دستاوردهای کشورمان در چارچوب این سند درج بندی درمورد تاثیر اقدامات زورمدارانه و محدودیت های تجاری است که علیرغم مخالفت اولیه آمریکا به عنوان بندی مستقل در سند درج شد. این بند قبل از این در متن مورد توافق اجلاس 58 کمیسیون توسط ایران درج شده است. / بند  N

      درج بندهایی در مورد فراهم نمودن دسترسی زنان به تکنولوژی­های جدید و علوم برای توانمندسازی بویژه دسترسی جهانی به علوم وفن آوری­ها / بندهای e- f-q و 10

      درج عبارات افراط­گرایی خشن و تاثیر آن بر زنان علی­رغم مخالفت برخی کشورهای عربی/ بند 12

      درج تاثیر ریزگردها به عنوان نتیجه تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن بر توانمندسازی زنان . بند 14

      درج مفهوم حق توسعه/ بند 3  احترام به فضای سیاستگذاری و نقش رهبری کشورها در اجرای اهداف توسعه­ای و سیاست­های جنسیتی/ بند C

      نقش ایجاد محیط مساعد بین­المللی و افزایش همکاری­های بین­المللی و جهانی در اجرای اهداف توسعه و توانمندسازی زنان / بندهای dd-y-ee

به نظر می­رسد با تشکیل بلوکی از کشورهای اسلامی و سایر کشورهایی با ارزشهای مشترک در زمینه برابری جنسیتی و خانواده می­توان مواردی را در سند گنجانده و در مقابل  فشار کشورهای غربی برای گنجاندن اولویت ها و ارزشهای خود در اینگونه اسناد مقاومت کرد.

 
برنامه جانبی "زنان و رسانه" با سخنرانی مدیر یونسکو، مدیر نهاد زنان و مدیر موسسه جنسیت و رسانه

v      قطعنامه برنامه کاری چند سال آتی کمیسیون مقام زن

براساس این قطعنامه موضوعات در اولویت و مورد بازبینی سالهای 2017- 2019 کمیسیون مقام زن مورد تصمیم­گیری قرار گرفت. قطعنامه با اجماع آرا تصویب شد و بخش اعظم مذاکرات آن قبل از نشست رسمی کمیسیون انجام پذیرفت. طبق این قطعنامه موضوع اصلی اجلاس شصت ویکم کمیسیون مقام زن در سال 2017 توانمندسازی اقتصادی زنان در دنیای در حال تغییر، اشتغال و موضوع مورد بازبینی چالشها و دستاوردهای اهداف توسعه هزاره برای زنان و دختران (نتیجه مورد توافق کمیسیون 58)؛ موضوع کمیسیون  62 در سال 2018 چالشها و فرصتهای تحقق برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان و دختران روستایی و موضوع مورد بازبینی مشارکت در دسترسی زنان به رسانه (نتیجه مورد توافق کمیسیون 47)­؛ موضوع کمیسیون 63 در سال 2019 سیستم حمایت اجتماعی و دسترسی به خدمات عمومی به منظور برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان و دختران و موضوع مورد بازبینی توانمندسازی زنان در ارتباط با اهداف توسعه پایدار (نتیجه مورد توافق کمیسیون 60) تعیین شده است.

شاید رسانه­ای­ترین خبر امسال در کمیسیون مقام زن حضور نخست وزیر کانادا در اجلاس بود که حمایت همه جانبه خود را از کمپین "مردان برای زنان"[4] اعلام کرد و خود را رسما یک مدافع حقوق زنان نامید. وی اولین نخست وزیر کاناداست که نیمی از اعضای کابینه اش را زنان تشکیل می­دهند.

برنامه های جانبی

سازمانهای غیردولتی بین­المللی و آژانسهای سازمان ملل متحد و کشورهای عضو در دو هفته برگزاری کمیسیون اقدام­به برگزاری برنامه­های جانبی در مقر اصلی سازمان ملل متحد می­کنند. این برنامه­ها به­طور عمده در چارچوب موضوع اختصاصی اجلاس کمیسیون مقام زن خواهد بود. امسال 220 برنامه جانبی[5] برگزار شد که این تعداد برنامه بی­سابقه بوده است. در اجلاس امسال برنامه­های جانبی بر روی وجوه مختلف اهداف توسعه پایدار, چالشها و موانع تحقق آن متمرکز بود.

در این زمینه بحث رهبری و مدیریت زنان، چالشها و موانع پیشرو و اهمیت مشارکت سیاسی زنان در تحقق اهداف توسعه بیشترین توجه را از طرف همه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به خود اختصاص داده بود. همچنین توانمندسازی اقتصادی و اشتغال زنان با موضوعاتی مثل شکاف دستمزد بین زنان و مردان، نقش تکنولوژی و خشونت در محیط کار مورد توجه قرار گرفته بود. موضوع دیپلماسی آب و نقش زنان در حفظ محیط زیست و مبارزه علیه تغییرات آب و هوایی از دیگر موضوعات مورد توجه در برنامه های جانبی بود.

سازمان همکاری­های اسلامی بیش از 5 برنامه جانبی بصورت مستقل یا با سازمانهای دیگر ترتیب داده بود که البته چندان با مشورت و همکاری کشورهای عضو صورت نگرفته بود.

 
برنامه جانبی" ریشه های خشونت علیه زنان" توسط نمایندگی سازمان همکاری اسلامی 
و با سخنرانی وزیر زنان تونس و مدیر دپارتمان خانواده و امور اجتماعی سازمان همکاری اسلامی

 اما عمد­ترین محور در برنامه­های جانبی امسال بحث خشونت علیه زنان بود که موضوعاتی از جمله ازدواج کودکان، قتلهای ناموسی، ختنه زنان، خشونت علیه زنان در مناقشات مسلحانه، نقش افراطی­گری در اعمال خشونت علیه زنان، وجوه قانونگذاری مبارزه با خشونت علیه زنان، خشونت علیه زنان و دختران پناهنده و ... را در برمی­گرفت. همچنین موضوع زنان بعنوان قربانیان اصلی افراط­گرایی و نقش زنان در مبارزه با خشونت و افراطی­گری و ابراز نگرانی از محدودیت جامعه مدنی به بهانه مبارزه با افراط­گرایی مورد توجه گروههای حقوق بشری قرار گرفت.

از دیگر موضوعات جالب در کمیسیون مقام زن امسال چه در بحث­های رسمی از جمله در سخنرانی افتتاحیه رئیس مجمع عمومی و در برنامه­های جانبی و موازی اشارات متعدد به لزوم انتخاب اولین دبیر کل زن سازمان ملل متحد، بعنوان جانشین بانکی­مون بود. در این زمینه حتی برنامه جانبی توسط گروه دوستان طرفدار کاندیداتوری زنان برای دبیر کلی سازمان ملل متحد با عنوان چالشهای نقش یک زن بعنوان دبیر کل سازمان ملل: تبدیل یک شغل غیر ممکن به ممکن[6] برگزار شد.

نقش پارلمانها در برابری جنسیتی و توانمند سازی زنان

هر ساله اتحادیه بین­المجالس و نهاد زنان ملل متحد جلسه­ای یک روزه با حضور نمایندگان پارلمان که اغلب زنان عضو پارلمانهای ملی هستند برگزار می­کنند تا چالشها و ظرفیتهای پارلمانها را برای تحقق برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان در موضوع خاص اجلاس کمیسیون مقام زن به بحث بگذارند و تجارب کشورها در این زمینه با هم به اشتراک گذاشته شود. پنلهای این اجلاس یک روزه  به قرار زیر بود: وضعیت قوانین تبعیض آمیز، قدرت پارلمان برای پایان دادن به قوانین تبعیض آمیز و چالشهای اجرای قوانین.

در سالهای اخیر هر ساله 2 نفر از نمایندگان زن مجلس در این اجلاس شرکت می­کنند. در اجلاس شصتم خانم آلیا نماینده مردم تهران و خانم بهمنی نماینده مردم سراب شرکت کردند.

 امسال نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، برنامه جانبی تحت عنوان "زنان علیه خشونت و افراطی گری" با همکاری نمایندگی های عراق و افغانستان ترتیب داده بود که بعلت عدم انجام سفر خانم مولاوردی معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده بعنوان سخنران اصلی برنامه، برگزار نشد. امید است با همکاری و تعامل بیشتر وزارت امور خارجه و معاونت امور زنان و خانواده، شرایط برگزاری برنامه­های جانبی با همکاری سایر وزارتخانه­ها فراهم شود تا  تصویر واقعی­تری از ایران و زنان ایرانی در عرصه بین­الملل مطرح شود.

برنامه های موازی توسط سازمانهای غیر دولتی[7]

علاوه بر برگزاری برنامه­های جانبی درمقر اصلی سازمان ملل متحد در طی برگزاری اجلاس کمیسیون مقام زن توسط آژانسهای این سازمان و نمایندگی کشورهای عضو، جلسات متعددی درچند ساختمان اطراف سازمان  توسط سازمانهای غیر دولتی برگزار می­شود که استفاده از آن برنامه­ها برای عموم آزاد است. در 2 هفته برگزاری کمیسیون مقام زن سال جاری روزانه بطور متوسط 30 برنامه موازی برگزار شد. علاوه بر آن توسط کمیته سازمانهای غیردولتی کمیسیون مقام زن هر روزه برنامه­های آموزشی با موضوع آشنایی با بحث­های زنان و حقوق بشر در سازمان ملل متحد و روشهای تاثیرگذاری آنها در روند کار سازمان ملل متحد بخصوص کمیسیون مقام زن برای سازمانهای غیر دولتی به زبانهای مختلف برگزار می­شد که با استقبال زیادی روبرو بود.

برنامه "راهبردهای مبارزه با نابرابری جنسیتی در رسانه ها" توسط موسسه بین­المللی زنان در رادیو و تلویزیون با شرکت نجیبه ایوبی مدیر مجله خلید از افغانستان و مدیر موسسه ائتلاف جنسیت و رسانه

امسال بیش از همیشه حضور زنان مسلمان محجبه و سازمانهای غیردولتی از کشورهای عربی، آفریقایی و کشورهای آسیای شرقی چشمگیر بود. از جمله:

• ·         برنامه "افزایش فشار بر جامعه مدنی مانعی برتحقق اهداف توسعه پایدار" توسط شبکه زنان افغانستان
• ·         نمایش فیلم "من منجو هستم 10 ساله و مطلقه" از کشور بنگلادش
• ·         چندین سازمان غیر دولتی از عراق، سوریه لبنان و فلسطین در موضوع: تا کی زنان هزینه شکست سازوکارهای بین المللی را برای حمایت از حقوق بشر بپردازند؟؟"  
• ·         در گفتگو با قهرمانان "امامان حامی زنان[8]" در مبارزه با خشونت علیه زنان توسط موسسه مسلمانان حامی ارزشهای مترقی
• ·         نمایش فیلم دختری در رودخانه از کشور پاکستان درباره قتلهای ناموسی
• ·         توانمندسازی زنان برای توسعه پایدار توسط موسسه کارآفرینی ترکیه
• ·         وقتی دمکراسی حقوق زنان را محدود می­کند توسط مرکز معاضدتهای حقوقی زنان مصر
• ·         تربیت نسل جدید زنان مسلمان نقش آفرین توسط شبکه کرامت (زنان مسلمان وکیل حامی حقوق بشر)
• ·         از برنامه های مربوط به ایران برنامه شبکه بین­المللی جامعه مدنی با موضوع با هم برای پایان دادن به خشونت علیه زنان در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و آسیا: درسهای آموخته از ایران، تاجیکستان، مصر و لبنان قابل ذکر است.

 از ایران سه سازمان غیر دولتی در  اجلاس شصتم کمیسیون مقام زن برنامه داشتند:

v      جمعیت امام علی با همکاری دانشگاه کلگری با موضوع تجربه موفق در توان افزایی زنان بی­خانمان  در ایران

v      انجمن احیای ارزشها و انجمن توان یاب با موضوع توانمندسازی زنان مبتلا به ایدز

v      موسسه توسعه کار آفرینی زنان و جوانان؛ به داستان ما گوش فرا دهید: تجربه توانمندسازی زنان در مناطق محروم