با آغاز فعالیت دولت یازدهم بازهم تلاش هایی برای افزایش مشارکت اقتصادی زنان رخ داد و حالا براساس جدید ترین آمار نرخ مشارکت اقتصادی زنان در سال ۱۳۹۴ به ۱۳.۳ درصد رسید.
محمدحسین نجاتی
کار در خارج از منزل و نقش فعال در مشارکت اقتصادی حالا به یکی از مهم ترین مطالبات زنان به خصوص در میان زنان طبقه متوسط تبدیل شده است. بخش مهمی از این مطالبه ناظر بر انگیزه های اولیه برای بهبود وضعیت اقتصادی، کسب موفقیت‌های فردی و به‌دست‌آوردن موقعیت اجتماعی مناسب و سایر امتیازاتی که اشتغال به همراه دارد، است.
اما آنچه طی دو دهه اخیر برای اشتغال زنان رقم خورده سرنوشت پر فراز و نشیبی است. پس از انقلاب اسلامی ایران، نخستین تلاش ها برای بهبود وضعیت مشارکت اقتصادی زنان از اواسط دهه ۷۰ رخ داد. جایی که نرخ مشارکت اقتصادی زنان زیر ۱۰ درصد بود و تا پایان دولت های هفتم و هشتم به ۱۷ درصد رسید.
پس از آن در دو دوره دولت نهم و دهم این روند حالت نزولی به خود گرفت و درصد اشتغال زنان به حدود هفت درصد کاهش یافت. درحال‌حاضر زنان در ایران باوجود افزایش سطح تحصیلات، جایگاه باثباتی در بازار کار ندارند. طبق سرشماری‌های مختلف به‌ویژه بعد از انقلاب و در سه دهه اخیر، زنان همواره حدود نیمی از جمعیت فعال(جمعیت ۱۰ساله و بالاتر) کشور را تشکیل داده‌اند اما سهم آنان از اشتغال برابر با مردان نبوده است.
با این حال با آغاز فعالیت دولت یازدهم بازهم تلاش هایی برای افزایش مشارکت اقتصادی زنان رخ داد و حالا براساس جدید ترین آمار نرخ مشارکت اقتصادی زنان در سال ۱۳۹۴ به ۱۳.۳ درصد رسید. آماری که نشان می دهد سهم زنان در مشارکت اقتصادی در سال ۱۳۹۴ نسبت به سال ۱۳۹۳ یک درصد رشد داشته است.
اما نکته حایز اهمیت در این‌باره از آخرین گزارش مرکز آمار ایران استخراج شده است. براساس نتایج طرح آمار گیری نیروی کار در سال ۱۳۹۴ بیش از ۵۳ درصد از فعالان بخش خدمات را زنان تشکیل می دهند. اتفاقی که نشان می دهد زنان فعالیت کمتری در بخش صنعت و سایر بخش های اقتصادی دارند.
با این بررسی نرخ مشارکت نشان می دهد که ۳۸ درصد جمعیت در سن کار از نظر اقتصادی فعال بوده اند و بخش خدمات با ۴۹درصد در میان مردان و زنان بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است و در مراتب بعدی بخش های صنعت با ۳۲ درصد و کشاورزی ۱۸ درصد بوده است. در این میان سهم زنان در دو بخش کشاورزی و خدمات بیش از مردان است و اما سهم مردان در بخش صنعت بیش از زنان است.
زنانه شدن فعالیت اقتصادی خدمات پیش از این نیز از سوی برخی کارشناسان هشدار داده شده بود. گرچه بخش خدمات طیف بالایی از فعالیت های شغلی را شامل می شود که برخی از آنان نیز دارای منزلت اجتماعی مناسبی است اما، عدم تناسب میان سهم زنان در بخش خدمات و بخش صنعت امیدوار کننده نیست.