اگر چه خانواده علیرغم اهمیت روزافزون آن در سلامت و آرامش و رفاه اعضا در بحثهای جهانی و بین المللی مورد بی مهری قرار گرفته است؛ اما امید است با اقداماتی از جمله تشکیل گروه دوستدار خانواده در سازمان ملل و برگزاری کنفرانسها و برنامه ها و همفکری و همکاری بین کشورهای عضو با همکاری سازمانهای غیر دولتی بین المللی طرفدار خانواده بتواند صدایی رسا در طرح موضوع خانواده در سیاستگذاریهای بین المللی طنین انداز شود.
فاطمه رحمتی مشاور امور بین الملل معاونت امور زنان و خانواده
مجمع عمومی ملل متحد ، از سال 1993روز پانزدهم ماه می (مقارن با 25 اردیبهشت ماه) را تحت عنوان «روز بین المللی خانواده» نام گذاری نموده و سالانه با انتخاب موضوعی که به نوعی مؤید دستور کار سازمان در آن سال خواهد بود، مسیر حرکت پژوهشی – اجرایی و قاعده سازی- نظارتی خود در حوزهی خانواده را با تمرکز بر محور موضوعی منتخب سال پی خواهد گرفت.
امسال موضوع روزجهانی خانواده "خانواده، زندگی سالم، آینده پر ثبات" تعیین شده که کمابیش مطابق با هدف شماره 3 اهداف توسعه پایداریعنی تضمین زندگی سالم وترویج رفاه برای همه درهمه سنین میباشد.
اهداف 17 گانه دستور کار برنامه توسعه پایدار2030 است که بطور کلی با هدف پایان دادن به فقر، مبارزه با نابرابری و مقابله با تغییرات اب و هوایی به تصویب رهبران جهان رسیده است.
علاوه بر پیام بانکی مون دبیر کل سازمان ملل، در روز جهانی خانواده برنامه های مختلفی در سازمان ملل برگزار گردید:
1.برگزاری پنل "خانواده، زندگی سالم و اینده پر ثبات" توسط دپارتمان امور اجتماعی و اقتصادی دبیرخانه سازمان ملل
در این پنل وجوه مختلف زندگی خانوادگی و اعضای ان مورد بحث قرار گرفت. موضوعات این پنل عبارت بودند از:
محیط امن و حمایت کننده خانواده و رفاه کودکان توسط انستیتو مطالعات خانواده از استرالیا
تاثیرات مشارکت پدران بر خانواده و اینکه چطور پدران میتوانند هم در خانه و هم در محیط کار نقش حمایت کننده داشته باشند از دانشگاه دیکنسون، آمریکا
خانواده، والدین و رفاه نوجوانان ازمرکز تحقیقات و مطالعات مردم شناسی اجتماعی مکزیک
خانواده ها، انتقال بین نسلی و رفاه سالمندان از مرکز تحقیقات پیو
توازن کار و خانواده و نتایج آن بر سلامت از دپارتمان جامعه شناسی دانشگاه پرتوریا افریقای جنوبی
این اجلاس تخصصی با موضوعات متنوع مبتلابه خانواده نشانگر جریان فکری اصلی حاکم بر سازمان ملل است .
2. برگزاری اجلاس عالیرتبه "اتحاد ملل برای جهانی دوستدار خانواده" با هدف شناسایی اهمیت حیاتی خانواده در شکوفایی اعضا و رفاه غایی جامعه . این برنامه با محوریت گروه دوستان خانواده[i] همراه با 150 سازمان از جامعه مدنی از جمله مرکز خانواده و حقوق بشر[ii] و دیدبان بین المللی خانواده[iii] برگزار شد.
این برنامه با سخنان رئیس شورای اقتصادی اجتماعی سازمان ملل و معاون وزیر امور خارجه بلاروس به عنوان نماینده گروه دوستان خانواده شروع شد.
در ادامه رهبران دینی از جمله امام شمس علی از مرکز اسلامی جامائیکا نیویورک، بیشاپ جان اوهارا از کلیسای نیویورک و پدر گارلو از کالیفرنیا هر کدام از دید ادیان به اهمیت نهاد خانواده پرداختند.
در بخش پنل تخصصی تاکید بر مباحث تئوریک خانواده بود از جمله موضوعات ازدواج و خانواده هسته ای، خانواده در قوانین حقوق بشر و بین المل، زنان، خانواده و اشتغال، خانواده و مبانی عدالت مورد بحث قرار گرفت.
در ادامه تعدادی از کودکان متعلق گروههای مختلف سنی، قومی، مذهبی ماده هایی از کنوانسیون حقوق کودک را که به بحث خانواده مربوط میشد قرائت کردند و در پایان از کشورهای عضو و نهاد سازمان ملل خواستند تا دیدگاه خانواده محور را در تمام قوانین، سیاستها، و برنامه ها جریان سازی کنند.
در ادامه چند کشور عضو گروه دوستدار خانواده مواضع کشور متبوع خود را در موضوع خانواده عنوان کردند. کشور روسیه از نامگذاری سال 2017 بعنوان سال خانواده در کشور خود خبر داد، کشور پاکستان برنامه ملی برای مقابله با خشونت در خانواده علیه کودکان و زنان را مطرح کرد.
نماینده ایران هم در نطق خود به اهمیت خانواده در پرورش و رفاه اعضای ان بخصوص کودکان اشاره کرد و تاکید کرد خانواده نقش اصلی را در تحقق اهداف توسعه ای بخصوص برنامه توسعه 2030 دارد.
در پایان نمایندگان تعدادی از سازمانهای غیر دولتی که حامی برنامه بودند هر کدام چند دقیقه ای از مواضع و فعالیتهای خود در تقویت خانواده صحبت کردند.
برگزار کنندگان اصلی این برنامه و سازمانهای حامی آن طرفدار خانواده سنتی و حفظ ارزشهای خانوادگی و مذهبی آن هستند و به نوعی مخالف با جریان اصلی حاکم بر سازمان ملل در مورد خانواده است و و تلاش دارد تا موضوع خانواده و ارزشهای خانوادگی را با همکاری و همفکری کشورهای دوستدار خانواده در سیاستگذاریها و برنامه سازمان ملل وارد کنند.
3. برگزاری نمایشکاه عکس اتحاد ملل برای جهانی دوستدار خانواده در مرکز بازدید کنندگان سازمان ملل با ارائه عکس از کشورهای گروه دوستان خانواده از جمله ایران
4.صدور بیانیه در حمایت از خانواده توسط گروه دوستدار خانواده به هفتادمین اجلاس مجمع عمومی به عنوان سند رسمی.
بعضی از بندهای این سند 17 ماده ای که بوسیله همه 25 عضو گروه دوستان خانواده امضا شده است
عبارتند از:
بند 1 اعلامیه جهانی حقوق بشر خانواده را به عنوان واحد طبیعی و نهادین جامعه بر شمرده و انرا در خور حمایت از طرف جامعه و دولت دانسته است.
بند7 خانواده در ضمن احترام به حقوق اعضای آن، نیروی قوی برای همبستگی اجتماعی و تمامیت و انسجام بین نسلی است و نقش اساسی در حفظ هویت فرهنگی، سنتها، اخلاق ، میراث و ارزشهای جامعه بعهده دارد.
بند 6. تاکید بر عدالت جنسیتی و حق مشارکت برابر زنان در اشتغال و مشارکت در مسولیتهای والدینی مولفه های اصلی در سیاستهای مربوط به خانواده است
بند 14.بیان نارضایتی از حذف موضوع خانواده از برنامه توسعه ای 2030 در پی بروز موضوعات مناقشه آمیز
بند 11. اعتقاد اینکه خانواده در سایر اهداف توسعه از جمله مبارزه با گرسنگی، تحقق آموزش ابتدایی همگانی، ارتقائ عدالت جنسیتی، کاهش مرگ و میر مادران، بهبود بهداشت باروری، مبارزه با ایدز و مالاریا و سایر بیماریها نقش موثری دارد.
5. اعلام شکل گیری ائتلاف جامعه مدنی برای حمایت از خانواده
با توجه به اینکه در سالهای اخیرسازمان ملل با چالشهای روزافزونی در مورد ارزشهای خانوادگی روبروست[iv] مرکز خانواده و حقوق بشر در استانه روز جهانی خانواده خبر از تشکیل ائتلاف جامعه مدنی برای حمایت از خانواده به منظور مقابله با تهدید جهانی علیه خانواده داد.
مرکز خانواده و حقوق بشر که یک سازمان غیر دولتی و غیر انتفاعی در امریکاست در سال 1997 به منظور نظارت و تاثیر گذاری بر سیاستهای اجتماعی در سازمان ملل و سایر نهادهای بین المللی تاسیس شد.
این ائتلاف اولین ائتلاف طرفدار خانواده است که به منظور عقب راندن نهادها و آژانسهای سازمان ملل که تلاش دارند، علیرغم مخالفت مجمع عمومی، خانواده را دوباره تعریف کنند تا خانواده همجنسگرا را نیز دربرگیرد، تشکیل شده است.
جامعه بین المللی به منظور تعریف مجدد خانواده در قوانین و سیاستهای بین المللی مکررا با تلاشهایی برای تعریف خانواده مخالفت کرده است. این تلاشها برای جا انداختن تعریف جدیدی از خانواده، که والدین همجنسگرا را شامل شود، با مخالفت بسیاری از کشورها روبرو شد و نهایتا به حذف کلی موضوع خانواده از برنامه توسعه ای 2030 منجر شد.
سازمان دهندگان این ائتلاف در پی فراگیر کردن بحث خانواده و تشویق و حمایت از کشورها برای مقابله با فشار از طرف کشورهای اروپایی و امریکا هستند. در بیانیه این ائتلاف امده است " دنیا نباید توسط تعدادمعدودی از کشورها به گروگان گرفته شود تا ازدواج همجنسگرایان را به تمام جهان تحمیل کنند. این کوششهای نهادهای سازمان ملل، حقوق بشر کودکان را برای شناسایی و مراقبت توسط پدر و مادر زیر سوال می برد و سلامت و رفاه کودکان را به خطر می اندازد."
این ائتلاف امید وار است سازمان ملل دوباره سیاستهای خانواده محور خود را تقویت کند و از تمام نهادهای مدنی میخواهد به این ائتلاف بپیوندد[v] تا صدای قوی تری در حمایت از خانواده در نهادهای بین الملل به گوش برسد تا بتواند در مقابل فشارها ایستادگی کنند.
در پایان اگر چه خانواده علیرغم اهمیت روزافزون آن در سلامت و آرامش و رفاه اعضا در بحثهای جهانی و بین المللی مورد بی مهری قرار گرفته است؛ اما امید است با اقداماتی از جمله تشکیل گروه دوستدار خانواده در سازمان ملل و برگزاری کنفرانسها و برنامه ها و همفکری و همکاری بین کشورهای عضو با همکاری سازمانهای غیر دولتی بین المللی طرفدار خانواده بتواند صدایی رسا در طرح موضوع خانواده در سیاستگذاریهای بین المللی طنین انداز شود.