طرح احداث خانه های امن برای زنان و دختران در معرض آسیب و آسیب دیده در سال 1392 از سوی شهیندخت مولاوردی معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده عنوان شد و یک سال بعد یعنی در سال این خانه ها به منظورکاهش آسیب های اجتماعی و اعمال خشونت علیه زنان و دختران کار خود را آغاز کردند.
بتازگی این خانه های امن در 18 استان ایران احداث شده است .خانه های امن دارای پرسنل و کارکنان زن بوده و در آنجا به زنانی که به هر بهانه ای از جمله نزاع خانوادگی مجبور به بیرون ماندن از خانه خود هستند پناه داده می شود.
ایرنا درگفت وگویی با دکتر روح انگیز لطیفی ، جامعه شناس به بررسی و واکاوی احداث خانه های امن برای زنان خشونت دیده پرداخته و به سؤالاتی ناظر بر اینکه آیا این اقدام درحمایت از زنان آسیب دیده مؤثر است ؟ و علت خشونت های خانگی چیست ؟ پاسخ داده است .
**س : خانه های امن به منظور مراقبت از « زنان در معرض خشونت » ازسوی معاونت اجتماعی بهزیستی در 18 استان ایران احداث شده است و زنانی که به علت نزاع و خشونت خانگی از خانه طرد می شوند می توانند از طریق ارتباط تلفنی با اورژانس اجتماعی 123به این خانه ها پناه ببرند ، این اقدام را در حمایت از زنان آسیب دیده چگونه تحلیل می کنید ؟
- به اعتقاد من ، این چنین اقداماتی در حمایت از زنان آسیب دیده ، نوعی مسکن است و مشکل خشونت های خانگی به صورت اساسی حل نمی شود و ضروری است در این زمینه کار بنیادی تری انجام شود .
درحقیقت خشونت خانگی اغلب درخانواده هایی که دچار اعتیاد اند و یا ایستایی فکری هستند اتفاق می افتد و زمانی که مادرخانواده به علت آسیبی که دیده خانه را ترک کند و مدت محدودی را در خانه های امن اسکان یابد بعد از آن چه اقدامی باید انجام دهد .
نکته مهم و قابل تأمل ، حمایت های قانونی از این زنان آسیب دیده است و با توجه به اینکه قانون اساسی ایران با باورهای دینی ما که در آن به کرامت مقام زن توصیه شده ، گره خورده است ضرورت دارد به موازات احداث این گونه خانه ها برای حمایت اززنان ودختران آسیب دیده ، پرونده ای تشکیل شود و تعهدات قانونی از مردی که این خشونت را انجام داده است گرفته شود .
همچنین برای حل این گونه خشونت های خانگی ضروری است که حقوقدان ها ، جامعه شناسان ، روانشناسان ، مشاوران ، مجوزقانونی داشته باشند تا در مدتی معین خانواده هایی را که دچار این ناهنجاری ها هستند کنترل کنند .
**س : علت چنین خشونت های خانگی و ترک خانه چیست ؟ آیا این خانه های امن می تواند مأمنی برای افراد آسیب دیده باشد ؟
- نکته ای که باید بررسی شود و بسیارمهم است وجود شکاف نسلی در خانواده ها و طولانی شدن عمر مجردی است یعنی زبان مشترکی بین والدین و فرزندان وجود ندارد که این سبب می شود که فرزندان از خانه ها بروند .
تمام این مسائل اجتماعی از نبود آگاهی در سطوح مختلف جامعه است یعنی هنوز بسیاری ازوالدین در مورد رفتار با نوجوان خود اطلاعات کمی دارد ، یا همسران در چهارچوب خانواده رفتار مناسب بایکدیگر را نمی دانند .
افزایش آگاهی زنان سهم بسیاری در کاهش خشونت های خانگی دارد. از آنجایی که اغلب زنان به علت نداشتن اطلاعات کافی از حقوق خود ونبودتسلط به مهارت های ارتباطی، مهارت های حل مسئله و مهارت های زندگی خشونت پذیر می شوند لذا آموزش زنان در این ابعاد بسیار مهم تلقی می گردد.
حقوقدانان معتقدند عمده ترین علت خشونت های خانگی به علت نبود آگاهی از حقوق زنان می باشد. در عین حال مهمترین مؤلفه نبود آموزش قبل از ازدواج و یادگیری مهارت های ارتباطی می باشد
در حقیقت وظیفه مهم علوم انسانی در جامعه دیده می شود که آن مسیر انسانیت و سبک زندگی ایرانی ، اسلامی را به جامعه منتقل کند .
درپاسخ سؤال شما مبنی بر اینکه آیا این خانه های امن می تواند مأمنی برای افراد آسیب دیده باشد ؟
بایدگفت زمانی که دختر یا مادر یک خانواده ، خانه را ترک می کند وجود چنین خانه های امن برای پناه دادن به این افراد می تواند گزینه ای مناسبی باشد اما متأسفانه گاهی این خانه های امن یک ریشه های ناامنی در آن است زیرا در این مکان خرده فرهنگ های خاصی رشد می کند که می تواند افراد آسیب دیده را تحت تأثیر قرار دهد.
**س : برای کاهش خشونت های خانگی مسئولان کشور چه برنامه ریزی های ضروری است انجام دهند ؟
- برخی نابرابری های اجتماعی در بحران های خانواده بسیار مؤثرند و بین امنیت اجتماعی و امنیت فردی همبستگی مستقیم وجود دارد لذا آنچه ضروری است ، مسئولان نظام آموزشی ، اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی وفرهنگی باید با هم اندیشی هم برنامه هایی را تدوین کنند که توسعه پایدار تحقق یابد.