معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده, از فعالیت های آن معاونت می گویدشهیندخت مولاوردی که بیش از 9 ماه است که در جایگاه معاون رئیس‌جمهور به عنوان بالاترین مسئول اجرایی حوزه زنان فعالیت می‌کند، تلاش کرده است که با گروه‌های مختلف در حوزه زنان با رویکردهای مختلف و صبغه فعالیت متفاوت، دیدارهایی داشته باشد که نتیجه این جلسات به گفته وی منجر به شناسایی مسائل زنان می شود. در خصوص این اقدام معاون رئیس‌جمهور دیدگاه‌های مختلفی مطرح است؛ برخی این مجموعه دیدارهای مولاوردی را اتلاف وقت می‌دانند و معتقدند که مسائل برزمین‌مانده حوزه زنان مشخص است، البته برخی دیگر عقیده متفاوتی دارند؛ این افراد معتقدند که شهیندخت مولاوردی که خود از فعالان حوزه زنان است و با نوشتن پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد خود با عنوان "بررسی اقدامات بین‌المللی مقابله با خشونت علیه زنان" پا به عرصه مسائل زنان نهاده است و با مسئولیت حوزه بین‌الملل مرکز امور مشارکت زنان دوره اصلاحات و همچین سابقه فعالیت مردم‌نهاد، به حضور خود در این عرصه نضج داده است، صاحب برنامه و نظر در این عرصه است و از برگزاری این دیدارها، به دنبال اتخاذ سیاست و برنامه نیست، بلکه می‌خواهد با این اقدام تفکرات متکثر را با خود همراه کند و به این واسطه نشان دهد که رویکردش، اعتدالی است.
برخی نیز از رهگذر این دیدارها و ارتباطات به دنبال این هستند که مطالبات خود را به عنوان مطالبات اصلی حوزه زنان از معاون رئیس‌جمهور پیگیری کنند و بر سیاست‌ها و تصمیمات این معاونت تأثیرگذار باشند. این افراد عمدتاً از بدنه اجتماعی‌ای هستند که به پشتوانه آرای آنها رئیس دولت یازدهم مسئولیت اجرایی کشور را به دست گرفته است و به همین واسطه خود را در این زمینه محق می‌دانند.
البته اینکه شهیندخت مولاوردی بر اساس کدام الگو تصمیم‌گیری کرده و خواهد کرد؟، تأثیر جلسات هم‌اندیشی او با کارشناسان و کنشگران عرصه مسائل زنان بر سیاست‌های اتخادی او چه بوده است؟ با مطالبات زنان روشنفکر به چه صورت مواجهه داشته است؟؛ از ابهاماتی است که همچنان روشن نیست. برای روشن شدن این پرسش‌ها و عملکرد 9 ماهه او، مهرخانه گفتگویی با معاون رئیس‌جمهور داشته است که تقدیم خوانندگاه محترم میشود. البته زمان محدود گفتگو امکان نقد و بررسی بیشتر را فراهم نکرد و امیدواریم در فرصت دیگر و در گفتگویی دیگر امکان این مهم، فراهم شود.
- خانم مولاوردی اگر موافق باشید به عنوان اولین سؤال از مجموعه فعالیت‌های صورت‌گرفته در فضای بین‌اللمل شروع کنیم؛ لطفاً مجموعه اقدامات حوزه زنان دولت یازدهم در این عرصه را تشریح کنید.
یکی از محورهایی که جزو وظایف معاونت امور زنان و خانواده در چارچوب ماده 230 قانون برنامه پنجم توسعه، قلمداد میشود، توسعه تعاملات بین‌المللی است که متناظر با این محور در برنامه جامع توسعه امور زنان و خانواده و بسته‌های اجرایی مربوط به این برنامه، برنامه‌های متعددی پیش‌بینی شده و به تصویب رسیده است.
در همین چارچوب از ماه‌های ابتدایی آغاز فعالیت معاونت در دوره جدید، با توجه به اینکه پنجاه و هشتمین اجلاس کمیسیون مقام زن تحت عنوان چالش‌ها و دستاوردهای اهداف توسعه هزاره برای زنان و دختران، را پیش‌رو داشتیم، از همان اوایل برنامه‌ریزی‌‌های لازم را برای شرکت در این اجلاس آغاز کردیم. البته تلاش کردیم هیئتی که برای اجلاس عازم میشود متشکل از دولتی و غیردولتی باشد، اما متأسفانه زمانی تلاش‌هایمان را آغاز کردیم که مهلت ثبت‌نام غیردولتی‌ها منقضی شده بود و دیگر نتوانستیم هیئت غیردولتی را در این برنامه داشته باشیم. قبل از اجلاس گزارشی را در همین چارچوب و تحت همین عنوان آماده کردیم و آن را ارسال کردیم که البته گزارش ملی نبود و فقط یک گزارش در مورد عملکرد در راستای دستاوردها و چالش‌های اهداف توسعه بود. من دو سخنرانی داشتم؛ یکی در افتتاحیه اجلاس و دیگری در میزگرد مقامات عالی‌رتبه؛ تحت همین عنوان، که با همکاری وزارت امور خارجه متن‌های سخنرانی آماده و در اجلاس ارائه شد؛ به علاوه برنامه‌های جانبی بسیار فشرده‌ای که طی چند روزی که در اجلاس بودیم، آنها را به اجرا رساندیم.
برای ملاقات درخواست‌های زیادی داشتیم و ما حدود 15 ملاقات در برنامه‌مان داشتیم که بعضاً منتج به تعهداتی نیز شد؛ از جمله تفاهم‌نامه‌های مشترک یا دعوت از مقامات برخی کشورها در سطح وزیر امور زنان و خانواده یا تحت عناوین مشابه و همینطور دعوت‌هایی که متقابلاً از ما برای دیدار رسمی از آن کشورها صورت گرفت که به مرور در حال پیگیری این تعهدات هستیم تا انشالله به انجام برسد.
هم‌زمان با این اجلاس درگیر برنامه‌ریزی برای اجلاس پکن+ 20 نیز بودیم. پرسش‌نامه‌ای برای کشورها ارسال شده بود جهت پاسخ‌گویی درخصوص عملکرد کشورها در بازه زمانی بیست ساله. ما ترجمه این گزارش را باید تا 31 اردیبهشت ماه به دبیرخانه کمیسیون منطقه‌ای (آسیا و اقیانوسیه؛ اسکاپ) در بانکوک ارسال می‌کردیم، که این اتفاق افتاد؛ البته با مشارکت دستگاه‌های اجرایی و دستگاه‌های ذی‌ربط این جواب‌ها را آماده و ارسال کردیم و در حال حاضر هم وزارت امور خارجه متن فارسی گزارش را از ما خواسته است که در حال آماده‌سازی آن هستیم.
ازطرفی برنامه‌ریزی مشخصی برای حضور مؤثر و کارآمد به‌ویژه سازمان‌های غیردولتی در اجلاس پکن +20 که اسفند ماه 93 در نیویورک برگزار خواهد شد، نیز داریم. البته قبل از اسفندماه، در شهریور در سطح غیردولتی و آبان ماه در سطح دولتی اجلاس‌های مقدماتی برگزار میشود که در حال آماده‌سازی مقدمات آنها هستیم. در آبان ماه اجلاس وزرای کشورهای عضو منطقه اسکاپ در بانکوک در هر دو سطح دولتی و غیردولتی برگزار میشود و نشست مقدماتی اجلاس پکن +20 است.
ما در همین رابطه در ادامه فعالیت‌های دولت‌های قبلی کار می‌کنیم. به‌ویژه دوره‌ای که من به عنوان مدیر بین‌الملل در مرکز امور مشارکت زنان بودم، دوره‌ای به نام دوره ملیکا را در 3-4 دوره برگزار کردیم که در دولت بعدی تحت عنوان مبینا یا سفیر تکرار شد. این دوره‌ها با هدف ارتقاء مهارت‌های علمی و عملی زنان جهت حضور در مجامع بین‌المللی برگزار شد و مجدداً در حال برنامه‌ریزی برای اجرای این دوره‌ها هستیم تا بتوانیم با درس‌های آموخته‌شده از دوره‌های گذشته و با بررسی نقاط قوت و ضعف آنها دوره‌ای را ترجیحاً با دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، برگزار کنیم.
- مخاطب هدف این دوره‌ها سازمان های مردم‌نهاد هستند؟
بله، NGOها هستند. البته برنامه‌ریزی‌مان این است که شامل دستگاه‌های اجرایی و دولتی‌ها نیز بشود، ولی بیشترین تمرکز ما NGOها خواهد بود.
همینطور در این فاصله در 24اُمین مجمع جهانی زنان در فرانسه، شرکت کردیم. ما به طور کاملاً اتفاقی متوجه چنین مجمعی شدیم که تحت عنوان مشارکت بخش عمومی و خصوصی برای پیشرفت اقتصادی زنان برگزار شد. آن هم زمانی متوجه شدیم که شش ماه از مهلت ثبت‌نام بخش خصوصی و غیردولتی گذشته بود و متأسفانه هرچه تلاش کردیم موفق نشدیم زنان فعالی را که شناسایی کرده بودیم در ترکیب هیئت بگنجانیم. البته سال آینده این اجلاس در برزیل برگزار خواهد شد و ما قطعاً زمان لازم برای انجام این هماهنگی‌ها را خواهیم داشت و می‌توانیم بخش خصوصی را با خود همراه کنیم؛ چراکه این اجلاس‌ها فرصت بسیار مناسبی برای بخش غیردولتی است که با ارتباطاتی که در این اجلاس برقرار میشود و با بهره‌مندشدن از تجارب موفقی که در سطح جهانی مطرح است، بتوانند برای شتاب در پیشرفت‌های اقتصادی زنان که یکی از اهداف اجلاس بود، قدم‌های اساسی بردارند.
در این مدت در حوزه امور بین‌الملل و فضای بین‌الملل ملاقات‌ها و دیدارهایی در سطح دوجانبه و بعضاً در سطح سازمان ملل داشتیم و در داخل کشور به انجام رسیده است. الان نیز برنامه‌ای داریم برای شرکت فعال در پنجمین اجلاس وزرای زن کشورهای اسلامی‌که آبان ماه در باکو برگزار خواهد شد و برای این اجلاس مکاتباتی را انجام دادیم و اعلام آمادگی کردیم و در حال برنامه‌ریزی برای تدوین یک اعلامیه مشترک بین کشورهای اسلامی هستیم تا بتوانیم مواضع مشترکی را در اجلاس‌های بین‌المللی اتخاذ کنیم و این را هم به وزرات خارجه اعلام کردیم و هم به دبیرخانه اجلاس در باکو که امسال میزبان این اجلاس است تا بتوانیم یک متن مشترک داشته باشیم.
- گویا اینکه اندونزی هم مثل ایران از این فرصت به خوبی استفاده نکرد.
نه متأسفانه. نه ایران و نه اندونزی از این اجلاس استفاده مناسبی نکردند.
- مجموعه اقداماتی که شما عنوان کردید، اقدامات رایج و تیپ در این عرصه است، آیا در فعالیت‌های شما تلاش‌هایی که نشان دهد در عرصه بین‌المللی فعالیت‌های مضاعفی انجام داده‌اید هم وجود دارد؟
ما هدف مهمی که برای خودمان ترسیم کردیم به نوعی ارائه چهره واقعی زن مسلمان و زن توانمند ایرانی است و در همین چارچوب از طرق مختلف برنامه‌ریزی می‌کنیم تا به این هدفمان برسیم. از جمله برنامه‌هایی که در این سفرهای خارجی دنبال می‌کنم انجام مصاحبه‌هایی است با شبکه‌های تلویزیونی که البته سایر هیئت‌ها هم شاید همین کارها را می‌کنند، اما ما از هر تقاضای مصاحبه‌ای استقبال می‌کنیم. مثلاً در اجلاس پاریس، حدود یازده مصاحبه در 1.5 روز با سایت‌ها و شبکه‌های تلویزیونی جهانی مستقر، انجام دادم و حتی روزنامه‌هایی تقاضای مصاحبه کرده بودند و یک نشست آف د ریکورد نیز با تمام نشریات، روزنامه‌ها و سایت‌ها داشتیم که بسیار مورد استقبال قرار گرفت. با این کار می‌خواهیم به اصلاح آن تصویر منفی که در اذهان وجود دارد، کمک کنیم و بتوانیم واقعیات زنان ایرانی را نشان دهیم؛ هر چند که معتقدیم تا از نزدیک این واقعیات را نبیند و سفری به ایران نداشته باشد، این تغییر نگاه به زودی اتفاق نمی‌افتد.
ازطرفی ما از ابزارهای مختلف برای تصحیح به این نگاه استفاده می‌کنیم. در امور بین‌الملل سی‌دی‌ها، کلیپ‌ها، کتاب‌های تصویری، گزراش‌های مصور که بتواند وضعیت زنان و حضور زنان در جامعه و خانواده ایرانی را به تصویر بکشد، در دست تهیه و برنامه‌ریزی است. همینطور افتتاح و راه‌اندازیپایگاه داده‌ها را در دست انجام داریم تا افراد بتوانند از هر گوشه دنیا و هر گوشه ایران اطلاعات و آمارهای لازم در حوزه زنان و خانواده را با مراجعه به این پایگاه به دست آورند که با کمک خداوند در 24 مرداد؛ سالروز استقرار دولت، این پایگاه بالا خواهد آمد و سعی می‌کنیم اطلاعات آماری‌مان را چندزبانه ارائه دهیم؛ چون الان واقعاً مراجعات فقط از فضای مجازی و اینترنتی انجام می‌گیرد و ما هم باید بتوانیم اطلاعات و آمار از وضعیت‌مان، اخبار و گزارشاتی که داریم را ارائه دهیم و این برنامه‌ریزی‌ها را در دستور کارمان داریم و مطمئن هم هستیم که با این برنامه‌ها و همچنین با حضور مؤثر به‌ویژه در سطح سازمان‌های غیردولتی، قطعاً به تصحیح آن نگاه و ارائه چهره واقعی کمک خواهد شد.
- شناسایی که برای سازمان‌های غیردولتی که قرار است در این عرصه با شما همکاری کنند معمولاً به چه ترتیب است؟؛ سازمان‌های غیردولتی از چه طریق می‌توانند به شما مرتبط بشوند و در جریان این امور قرار بگیرند؟
طبیعتاً فهرست‌هایی از این سازمان‌های غیردولتی طی سال‌های گذشته تهیه شده است. از همان ابتدا از زمان دفتر امور زنان خانم حبیبی اتفاقات مهمی در حوزه غیردولتی در ایران افتاد و نقطه عطفی در حرکت زنان به سمت کار جمعی و تشکل‌یافته بود و بعد هم حضور پرقدرت آنها در کنفرانس پکن در سال 1995 پیش آمد و بعد از آن هم بحث توانمندسازی این سازمان‌ها؛ و در ادامه آن حرکت‌ها الان با فهرست خیلی خوبی از این سازمان‌ها مواجه‌ایم. هرچند که به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر، مقداری با رکود و غیرفعال‌بودن مواجه بودند و نیازمند بررسی است که چرا در این سال‌های اخیر نتوانستند به آن انتظاری که از این سازمان‌ها می‌رود که در معادلات اساسی جامعه تأثیرگذار باشند، پاسخ دهند، ولی به هر حال ما این فهرست را داریم.
ضمن آنکه سیاست‌های حمایتی از سازمان‌های غیردولتی‌مان هم آماده است که به زودی اعلام عمومی میشود و با یک تقسیم‌بندی منطقه‌ای به تبعیت از تقسیم‌بندی وزارت کشور که کل کشور را به پنج منطقه تقسیم کرده است، در حال برنامه‌ریزی برای نشست‌های منطقه‌ای هستیم و برنامه آن برای سال 93 آماده است و به زودی شروع به کار می‌کند و سمت و سوی اغلب این نشست‌ها و برنامه‌ها، توان‌افزایی سازمان‌های غیردولتی و ظرفیت‌سازی آنهاست تا بتوانیم از مشارکت این سازمان‌ها برای پیشبرد برنامه‌هایمان استفاده کنیم؛ یعنی بیشتر از آنچه که سازمان‌های غیردولتی به ما نیاز داشته باشند، ما برای برنامه‌های خودمان به این سازمان‌ها نیاز داریم؛ بنابر سیاست‌های دولت در زمینه جلب مشارکت این سازمان‌ها برای اجرای برنامه‌ها و تحقق اهداف خود.
ازطرفی در کنار همه این موارد کارگروه‌های تخصصی‌مان که رسماً از اول تیر ماه با هدف جلب مشارکت نهادهای مدنی، سازمان‌های غیردولتی، صاحب‌نظران و کارشناسان و اساتید حوزه و دانشگاه آغاز به کار کرده‌اند را راه‌اندازی کرده‌ایم تا انشالله بتوانیم با تعامل، هماهنگی، همکاری و بهره‌مندی از ظرفیتی که در این مجموعه وجود دارد به آن برنامه‌هایی که از پایین به بالا شکل می‌گیرد و پشت درهای بسته برنامه‌ریزی نمی‌شود، برسیم؛ که من خودم روی این کارگروه‌ها خیلی حساب باز کرده‌ام و اطلاعیه بعدی‌مان نیز برای راه‌اندازی تالار گفتگو اعلام میشود که در گام اول براساس همین کارگروه‌ها شکل می‌گیرد و هرکدام از دبیرهای کارگروه‌های ما در یک تالار گفتگو پاسخ‌گوی سؤالاتی خواهند بود که مخاطبین‌شان مطرح می‌کنند. ازطرفی در آن پرتال یا پایگاه جامع داده‌هایمان حتماً جایگاه خاصی برای کارگروه‌ها در نظر گرفته‌ایم تا در حوزه‌های نعریف‌شده‌شان بیشترین تأثیرگذاری را داشته باشند. از جمله اینکه این کارگروه‌ها باید نیازهای پژوهشی‌مان را تأمین کنند و امیدواریم محورهای مورد نیاز برنامه ششم توسعه از دل این کارگروه‌ها بیرون بیاید.
- اعضای این کارگروه‌ها به جز وجه کنش‌گری، وجه کارشناسی حوزه زنان هم دارند؟
قطعاً باید وجه کارشناسی داشته باشند؛ در پیش‌نویس آیین‌نامه این کار هم که در دست تهیه است قید شده که ترکیب باید متشکل از هر دو گروه باشد تا به آن اهدافی که داریم، برسیم؛ برای شناسایی صاحب‌نظران آن حوزه به ما کمک کنند، برای نیازهای مختلفی که داریم بتوانیم از این صاحب‌نظران کمک بگیریم، این کارگروه‌ها در موضوعات مختلف بانک جامع اطلاعات زنان را به ما بدهد، در مناسبت‌های مختلف به ما کمک کنند و به‌طور کلی به عنوان بازوان اجرایی ما باشند و برنامه‌ها و پروژه‌های ما از دل این کارگروه‌ها بیرون بیاید.
- برای اینکه یک NGO بتواند بازوی شما باشد، بایستی مشخصاً چه مؤلفه و پارامترهایی داشته باشد؟
اول بگویم که سیاست‌های حمایتی‌مان به علاوه ویژگی‌ها و تعاریفی که ما از یک سازمان غیردولتی که باید مورد حمایت قرار بگیرد؛ نه به این معنا که تحت حمایت ما باشند، بلکه برنامه‌ها و پروژه‌هایی که برای پیشبرد برنامه‌های خودمان ارائه می‌دهند، حتماً اعلام میشود و الان مشخص است مدنظر ما چه سازمانی با چه ویژگی‌هایی و چه توانمندی‌هایی است.
- خانم مولاوردی معمولاً این مدل فعالیت‌ها، در هر دولتی یک صبغه پیدا می‌کند، در دولت یازدهم صبغه این فعالیت ها به چه ترتیب است؛ آیا همه مجموعه ها با گرایش های متکثر می‌توانند بازوی اجرایی شما باشند؟
ما برای اینکه در ورطه تفریط و افراط که آفت جدی‌ای است نیفتیم، قطعاً هرکسی که با سیاست‌هایی که اعلام می‌کنیم مطابقت داشته باشد و آن ویژگی‌ها را داشته باشد، مورد حمایت قرار خواهد گرفت و این را هم اعلام عمومی می‌کنیم و حتماً باید برای کنار گذاشتن فردی یا سازمانی از برنامه‌ای که خودش اعلام آمادگی می‌کند، توجیهی داشته باشیم.
کارگروه‌ها هم به همین صورت است؛ ما فراخوان را اعلام کردیم و هرکسی که در آن محورهایی مدنظر اعلام آمادگی بکند، حتماً سعی می‌کنیم از این فرصت و ظرفیت استفاده کنیم؛ درحقیقت الان در شرایطی هستیم که به همه ایده‌ها و فکرها نیاز داریم. در همین نشست اخیری که با مدیران سایت‌های اصول‌گرا داشتم واقعاً مباحث خیلی خوبی مطرح شد که می‌تواند در شرایط حاضر، به ما کمک کند تا به راحتی و با کمترین هزینه و وقفه بتوانیم کارمان را پیش ببریم. ازطرفی نگاه خود ما را تعدیل می‌کند و از اینکه یک طرفه و یک‌جانبه تصمیم‌گیری کنیم، بر حذرمان می‌دارد؛ البته در چارچوب شعارها و برنامه‌های دولت اعتدال نیز هست و دولت با تدبیری که انجام می‌دهد، قطعاً به هدف می‌رساند.
- شما در ابتدای سال محور فعالیت‌های معاونت امور زنان را در زمینه توانمندسازی و احقاق حقوق زن مطرح کردید، برنامه‌های پیش‌رویتان برای تحقق بحث توانمندسازی و حقوق زن چیست و چه رویکردی مدنظرتان است که است اتفاق بیفتد؟
من بارها با بررسی و ارزیابی وضعیت موجود و آمار و اطلاعات، گفته‌ام که چالش جدی‌مان بحث توانمندسازی و اخیراً هم متوجه شدیم که باید بگوییم توان‌افزایی است؛ چون توانمندسازی فرض را بر این می‌گذارد که زنان هیچ توانایی ندارند و باید توانمندشان کرد، ولی وقتی می‌گوییم توان‌افزایی یعنی توانشان را افزایش می‌دهیم.
تأکید من به‌ویژه بر توان‌افزایی زنان در عرصه اقتصاد و سیاست است؛ بحث مشارکت سیاسی زنان و مشخصاً سمت‌ها و مدیریت‌هایی که زنان در جامعه ما اشغال کرده‌اند؛ در مقایسه با ظرفیتی که وجود دارد؛ یعنی آنچه که هست در مقایسه با آنچه که باید باشد. بر همین اساس تشخیص دادیم که به‌ویژه در زمینه توان‌افزایی اقتصادی زنان در دو حوزه زنان سرپرست خانوار و زنان بهبودیافته از اعتیاد، هر چه سریع‌تر باید ورود پیدا بکنیم. لذا پیشنهاد دادیم بنابه وظایف ذاتی وزارت کار در قبال این دو گروه از زنان، دو کارگروه در این وزارتخانه تشکیل شود؛ کارگروه کاهش فقر زنان سرپرست خانوار و کارگروه حمایت‌های اجتماعی زنان بهبودیافته؛ که این دو کارگروه تشکیل شده است و ما هم عضو آن کارگروه‌ها هستیم و الان پیگیریم که هرچه سریع‌تر به مرحله عملیاتی و اجرایی مباحثی که در آنجا مطرح میشود، برسیم.
ازطرفی با همین نگاه و در چارچوب ماده 230 قانون پنجم برنامه توسعه، شش تفاهم‌نامه را با دستگاه‌های اجرایی به امضا رساندیم؛ که هدف ما بیشتر توان‌افزایی زنان سرپرست خانوار و بهبودیافته است و همچنین موضوعات دیگری در خصوص زنان روستایی با جهادکشاورزی، دختران دانش‌آموز در مناطق محروم و در مدارس شبانه‌روزی با وزارت آموزش و پرورش و همینطور با وزرات بهداشت و یک تفاهم‌نامه چهارجانبه با ستاد ملی مبارزه با مواد مخدر، وزرات بهداشت و وزارت کار و معاونت امور زنان و خانواده که الان وارد فاز اجرایی شده‌ایم و گزارش‌گیری را شروع کرده‌ایم. ازطرفی در بحث توان‌افزایی ارزیابی و نظرسنجی در خصوص طرح‌های ملی که در دو دولت قبلی در کل کشور به اجرا رسیده بود؛ یعنی مطلع مهر و طرح رحمت، را به پایان رساندیم. با همکاری دفتر امور زنان کشور فرم‌هایی را طراحی کردیم و بازخورد این طرح‌ها را گرفته‌ایم و باید برنامه‌ریزی کنیم که آیا به همان شکل ادامه بدهیم یا با رویکرد جدید.
الان نیز در مراحل پایانی تدوین بسته اجرایی اشتغال پایدار برای زنان هستیم که طبق مصوبه شورای اشتغال قرار است اجرای بسته اشتغال پایدار در کل کشور توسط وزارت کار و اعضای شورای اشتغال که ما هم عضو آن شورا هستیم، تدوین شود.
یک فرصت شش ماهه به ما داده شده که سه ماه آن گذشته و الان در میانه راه هستیم. در این بسته اساس کار بر اشتغال نه به معنای استخدام است؛ چراکه دولت در شرایطی قرار دارد که اشتغال را به معنای استخدام دولتی نمی‌تواند درنظر بگیرد و بیشتر بر توسعه مشاغل مبتنی بر IT متمرکز است؛ درحقیقت گروه هدف ما در این بسته اجرایی اقشار خاص در مناطق محروم است و طبق مصوبه شورای اشتغال، اقشار خاص را زنان سرپرست خانوار و دختران جوان فارغ‌التحصیل و دانشگاهی و جویای کار در نظر گرفتیم و توسعه مشاغل مبتنی بر IT، مشاغل خانگی، خوداشتغالی و... را در این بسته اجرایی در نظر داریم.
از طرف دیگر پایلوت طرحی را در شهر ری به پیشنهاد و اعلام آمادگی مشاور امور بانوان وزارت صنعت و معدن، در دست اقدام داریم و دستگاه‌های ذی‌ربط؛ وزارت کار، شهرداری کمیته امداد، بهزیستی، محیط زیست، شهرداری تهران، استانداری تهران، فرمانداری شهر ری و... همه با یکدیگر در این طرح مشارکت دارند تا پایلوتی را با عنوان ستاد ساماندهی مشاغل زنان سرپرست خانوار تا پایان شهریور ماه به اجرا درآوریم و ببینیم با این داشته‌هایمان به کجا می‌توانیم برسیم و بتوانیم بعداً زمینه اجرای این برنامه را در کل کشور با ارزیابی که از این برنامه بدست می‌‌آوریم، فراهم سازیم. مفدمات این طرح پایلوت فراهم شده و متولی ساماندهی آن نیز مشاور امور بانوان وزارت صنعت و معدن است. در این طرح پایلوت براساس مجموعه اطلاعات و آمار موجود و عملکردهای صورت‌گرفته، می‌خواهیم مناسب‌ترین مدل برای ساماندهی مشاغل و حمایت از زنان سرپرست خانوار را طراحی کنیم.
- یعنی زمینه‌سازی برای ایجاد شغل برای زنان سرپرست خانوار؟؛ منظور این است؟
باید ببینیم چه زمینه‌هایی وجود دارد تا بتوان سرمایه‌گذاری کرد؛ از ظرفیت‌های وزرات کار، صنعت و معدن، تعاونی‌ها و... استفاده میشود تا نهایتاً به بانک جامع اطلاعاتی از این زنان برسیم. در زمینه مشکلات این قشر از زنان هنوز اطلاعات جامعی در دسترس نیست و هر نهادی اطلاعات خودش را دارد و می‌توان گفت به نوعی حبس اطلاعاتی وجود دارد و هیچ سازمانی اطلاعات خود را در اختیار دیگری قرار نمی‌دهد.
ازطرفی در زیرمجموعه بحث توانمندسازی زنان، ارزش‌گذاری کار خانگی را شروع کردیم؛ البته این کار سال‌هاست دولت‌ها روی آن مانور داده‌اند و حرف زده‌اند، اما هنوز این ارزش‌گذاری را به آن معنای خاص خود نداشتیم که امیدواریم بتوانیم این را هم به نتیجه برسانیم؛ چراکه معتقدیم می‌تواند در توان‌افزایی زنان خانه‌دار بسیار مؤثر باشد و برای اجرایی‌کردن و تحقق بیمه زنان خانه‌دار کمک کند؛ پذیرش و باور اینکه بیمه زنان خانه‌دار با آن شکل و نحوهای که مدنظرمان است با مشارکت دولت به اجرا درآید.
در زمینه توان‌افزایی سیاسی زنان به طور کلی برنامه‌ریزی ما برای دسترسی عادلانه زنان به فرصت‌ها و منابع؛ اعم از فرصت‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی؛ نه به معنای سیاسی‌کاری است؛ اینکه بتوانیم زنان را برای ورود به پست‌ها، مدیریت‌ها آماده کنیم و همینطور بتوانند حضور توانمند و تأثیرگذار در پارلمان و مجلس داشته باشند و بتوانیم در کنار حضور کیفی، در مورد افزایش کمی زنان در مجلس با مشارکت فراکسیون زنان مجلس بتوانیم به اهداف مورد نظر دسترسی پیدا کنیم.
در مورد حقوق زنان یکی از محورهای ماده 230 بازنگری قوانین و مقررات مربوطه است که در همین چارچوب دفتر امور حقوقی ما که ذیل معاونت بررسی راهبردی فعالیت می‌کند، لوایحی که از دولت قبلی به ما ارث رسیده و الان در مراحلی قرار دارد که باید پیگیری شود یا متوقف مانده بود و هم قوانینی که تصویب شده و باید پیگیری شود و به اجرا درآید، را در دست اقدام دارد.
در مورد لوایح، لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت را داشتیم که در کمیسیون لوایح متوقف مانده بود و با جلساتی که با قوه قضائیه برگزار کردیم، یکی از ایراداتی که گرفته شده بود این بود که این لایحه جنبه قضایی پیدا کرده و باید از طرف قوه قضائیه ارائه شود؛ چراکه تدابیری که در این لایحه اتخاذ شذه بود اعم از تدابیر قانونی و مجازات‌ها و ضمانت اجراهای لازم برای تأمین امنیت زنان در برابر خشونت و نیز تدابیر حمایتی، حفاظتی و پیشگیرانه بود که قرار شد در تعاملی با قوه قضائیه؛ جنبه قضائی، مجازات‌ها، ضمانت‌اجراهای مربوطه در لایحه جدیدی که قرار است از طرف قوه قضائیه درخصوص تعزیرات اسلامی ارائه شود، لحاظ گردد و ما نیز روی بحث تدابیر حمایتی و پیشگیرنده از خشونت و یا ظلم علیه زنان، متمرکز شویم.
در عین حال به موازات این قضیه، ماده 227 دارد تکلیفش روشن میشود. این لایحه باید تا به حال تدوین می‌شد که متأسفانه نشده بود. دفتر مشاور امور زنان وزارت کشور دولت قبل پیش‌نویسی را در آخرین روزها آماده کرد که این پیش‌نویس با رویکرد جدید نیازمند بازنگری بود و با تدابیری که خانم فرهمندپور اندیشیده‌اند، یک کارگاه آموزشی پنج‌روزه در ساری برگزار شد و بنابه قولی که داده شده است تا پایان شهریورماه، سند ماده 227 که سند ملی امنیت زنان و کودکان در روابط اجتماعی است، آماده میشود. ازطرفی تلاش می‌کنیم اگر این دو لایحه مشابهات و مشترکاتی دارند، این دو تا را یکی بکنیم و لایحه جداگانه‌ای نداشته باشیم که بعداً بحث موازی‌کاری و پراکنده‌کاری پیش آید.
لایحه بیمه زنان خانه‌دار هم که داستانش مفصل است و الان رسیده‌ایم به اینجا که بتوانیم در چارچوب ماده 27 قانون برنامه پنجم توسعه که بیمه‌های چندلایه مطرح شده است، آن را به اجرا درآوریم. در این زمینه نظر سازمان تأمین اجتماعی خیلی برای ما مهم است؛ با توجه به اینکه نهایتاً این سازمان باید مجری این لایحه باشد و ما باید برای مجاب‌کردن این سازمان وقت می‌گذاشتیم و این مدت را صرف این قضیه کردیم تا در مواقع اجرا باز کار متوقف و زمین‌گیر نشود. برای اجرای بیمه زنان خانه‌دار مدتی درگیر بیمه اجتماعی فراگیر شدیم که نهایتاً منتفی شد. الان امیدواریم که در چارچوب نظام جامع تأمین اجتماعی در ماده 27 قانون برنامه پنجم توسعه پیش‌بینی شده و بیمه‌های چندلایه وجود دارد، این امر را هم بگنجانیم. البته چون نظر سازمان تأمین اجتماعی در این خصوص مساعد است، امیدواریم که به مرحله اجرا درآید. الان ما پیش‌نویس لایحه را آماده کرده‌ایم؛ البته باید اول در کمیسیون‌های دولت و بعد مجلس بررسی شود. خانم‌های مجلس مطرح می‌کنند که چرا به مجلس نرسیده است؛ خب، باید این پروسه طی بشود.
آنچه که مهم است لایحه حمایت از حقوق زنان است که آقای روحانی در یکی از سخنرانی‌هایشان وعده دادند و این را هم به عنوان یک شاخص که باید روی آن کار بشود در دستور داریم و معاونت حقوقی به عنوان متولی اصلی آن و با مشارکت امور زنان و خانواده، تدوین این لایحه را در دستور کار دارند. البته این لایحه به‌صورت مکتوب در برنامه‌های رئیس‌جمهور نیامده است، ولی از تمام وعده‌ها، شعارها و برنامه‌هایشان استخراج شده است.
تدوین شاخص‌هایی براساس راهبرهای ارائه‌شده، وعده‌ها، شعارها و برنامه‌هایی که رئیس‌جمهور در دوران تبلیغات انتخاباتی ارائه دادند و براساس آن از مردم رأی گرفتند هم در ریاست‌جمهوری به اتمام رسیده است؛ شاخص‌های کمی قابل اندازه‌گیری که ما بتوانیم بعداً؛ هم در حوزه زنان و هم در کل برنامه‌های رئیس‌جمهور که بخشی از آن زنان است، بتوانیم پاسخگو باشیم. پیش‌نویس برنامه عمل‌مان نیز، برای نهایی شدن ارائه شده است که به محض وقوع، بیانیه مأموریت و چشم‌انداز و برنامه عملی که طی مدت زمانی سه ساله و پنج ساله قرار است به آن برسیم را ارائه خواهیم داد.
- جزییات این طرح را توضیح می دهید؟
ما هنوز جلسه مشترکمان را برگزار نکرده‌ایم و چیزی مشخص نشده است.
- شما از آغاز فعالیتتان تاکنون یک سلسله جلسات داشتید با افراد متعدد و به گفته خودتان برای شناسایی مسائل زنان؛ این جلسات قرار است تداوم پیدا بکند؟
این جلسات همچنان ادامه دارد. طبق آماری که گرفتم از آبان تا اسفند ماه گذشته 320 ملاقات و دیدار داشتم که 40 تا از این ملاقات‌ها فقط آن زمان بود که دوستان کم‌لطفی کردند و اسم این را دید و بازدید گذاشتند. با دید و بازدید و چایی خوردن مشکل زنان حل نمی‌شود و من معتقدم که این دیدارها خیلی به خود من کمک کرد و کارگروه‌ها نیز از دل همین نشست‌ها بیرون آمد و این دیدارها هنوز هم ادامه دارد و من روزی 3-2 ملاقات‌ها دارم. هرچند سعی می‌کنیم این دیدارها را کمترش کنیم، ولی واقعاً لازم است؛ به‌ویژه با مراکزی اعلام آمادگی برای مشارکت در برنامه‌های معاونت دارند؛ از جمله آنها برخی مراکز پژوهشی و تحقیقاتی است که با سیاستی که دولت در زمینه کوچک‌سازی و چابک‌سازی و واگذاری امور به مردم دارد، بسیار سازگار است و ما نیز به هیچ‌وجه به عنوان یک جایگاه ستادی در امور پژوهشی و تحقیقاتی ورود نخواهیم داشت و حتی معاونتی تحت عنوان معاونت پژوهشی نداریم، بلکه معاونت بررسی‌های راهبردی در نظر گرفته‌ایم؛ یعنی تمام پژوهش‌هایی که انجام‌شده را بررسی می‌کند و یا نیازهای پژوهشی‌مان را احصا کرده و اعلام می‌کند و به مراکز مرتبط سفارش می‌دهد. ما نشستی را در هفته پژوهش در مرکز مطالعات و تحقیقات زنان در دانشگاه تهران داشتیم که حدوداً 10 مرکز پژوهشی و دانشگاهی حضور داشتند و ما پیگیر آن هستیم و به زودی در نشست ماهیانه‌ای که با خانم فرهمندپور؛ رئیس مرکز تحقیقات و مطالعات زنان دانشگاه تهران، خواهیم داشت، به سمت برنامه‌ای مشخص پیش می‌رویم.
- درخصوص ستاد ملی زن و خانواده؛ چرا تاکنون جلسات این ستاد مسکوت باقی‌مانده و از چه زمانی قرار است فعالیت خود را از سر بگیرد؟
کارکارشناسی باید روی دستور جلسه ستاد ملی زن و خانواده انجام شود؛ چون در جلسه ستاد، وقت کارشناسی نیست؛ بلکه زمان تصمیم‌گیری است. با این حال به طور قطع یکی، دو جلسه ستاد ملی زن و خانواده را در سال جاری برگزار می‌کنیم.
- درخصوص مرکز فراقوه‌ای چطور؟؛ معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری در زمینه مرکز فراقوه ای چه اقداماتی داشته یا قرار است داشته باشد؟
به شخصه معتقدم در زمینه مرکز فراقوه‌ای بایستی کار کارشناسی صورت گیرد و سازوکار لازم با حدود و ثغور مشخص، برای آن طراحی شود؛ درحال حاضر یکی از دردهای حوزه زنان تعدد مراکز و متولیان است که همه هم برای خودشان جایگاه برنامه‌ریزی و ستادی قائل‌اند و دیگران را مجری برنامه‌ها و سیاست‌های خود می‌دانند. مرکز فراقوه‌ای باید به گونه‌ای طراحی شود که این وضعیت مجدد تکرار نشود و ما یک ساختار به این وضعیت بیمارگونه اضافه نکنیم و در نهایت هم هیچ تغییر و تحول و هیچ اثر و نتیجه‌ای از آن نگیریم؛ لذا معتقدم باید کارشناسی صورت گیرد و تا جایی که در جریان هستم مرکز پژوهش‌های مجلس از سال گذشته که دیدار نخبگان با مقام رهبری برگزار شد و مرکز فراقوه‌ای مطرح گردید، بررسی آن را آغاز کرده است. از سوی دیگر شورای فرهنگی اجتماعی زنان نیز پیش‌نویس طرحی را ارئه کرده که آن هم در حال بررسی است و خود معاونت زنان هم روی این موضوع کار می‌کند و تا جایی که در جریان هستم کمیته خاص زنان و جوانان و خانواده مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز قرار است برنامه‌ای داشته باشند که مجموعه این برنامه‌ها انشالله ما را به آن نظر کارشناسی می‌رساند که این مرکز به چه شکلی و به چه نحوی به تصویب برسد و آغاز به کار کند.
- شما فکر می‌کنید اگر چنین مرکزی بخواهد شکل بگیرد بایدها و نبایدهای آن چیست؟؛ فارغ از اینکه ساختار مرکز پیشنهادش از ناحیه دولت باشد، شورای فرهنگی اجتماعی زنان یا مجلس؟
این برای خود من هنوز خیلی شفاف نیست. قید فراقوه‌ای بودن این مرکز که مشخص می‌کند نباید ذیل هیچ‌یک از قوا باشد، ولی اینکه به چه شکلی باید عمل کرد که هرکدام از این ساختارها در جای خودشان بوده و آن تأثیرگذاری لازم را نیز داشته باشند، مبهم است.
بعضاً می‌شنوم که می‌گویند جایگاه این ساختار بایستی مشابه جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی یا شورای عالی مجازی ولی در حوزه زنان باشد؛ اما هنوز برای کسی مشخص نیست که به چه شکلی باید این سازوکار شکل بگیرد که اثرگذار باشد و دچار یک دور تسلسل باطل در حوزه زنان و خانواده نشویم.
- در گفتگوی گذشته‌ای که با شما داشتیم، شما در خصوص بحث آسیب‌های اجتماعی و آسیب‌هایی که در حوزه زنان و خانواده است، عنوان کردید که ما فضای آشفته در حوزه خانواده را تحویل گرفتیم. در این خصوص مطالعاتی که معاونت امور زنان داشته و برنامه‌هایی که پیش رو طراحی کرده است را تشریح کنید.
قطعاً این وضعیت محصول و میراث یک سال و دو سال و حتی 10 سال اخیر نیست؛ از یک طرف برخی از این وضعیت‌ها، پدیده‌های جهانی‌اند که چه ما بخواهیم و چه نخواهیم دامان کشور ما را هم می‌گیرد و از سوی دیگر هم ممکن است محصول سوءمدیریت‌ها و سوءتدبیرهایی باشند که در جامعه ما اتفاق افتاده و نتیجه‌اش این شده است.
به هر حال قطعاً برای دلسوزان و تحلیل‌گران به‌ویژه در حوزه زنان و خانواده، جای دلواپسی و نگرانی دارد و روز به روز هم این دلواپسی‌هایمان بیشتر میشود؛ در خصوص ایدز، اعتیاد، طلاق، جرم و جنایت‌های، پایین آمدن سن فحشا و...
قطعاً ما به عنوان یکی از دستگاه‌های متولی باید در این زمینه ورود پیدا می‌کنیم؛ آن هم نه ورود مستقیم، بلکه به عنوان یک دستگاه و مرجعی که به نوعی رصدگر وضعیت است و ورودش باید از طریق مدیریت ظرفیت‌های موجود و وظایف ذاتی دستگاه‌ها باشد؛ اینکه ما بتوانیم این موارد را بررسی کنیم و به نوعی سیاست‌گذاری‌های لازم را برای پیشگیری از این آسیب‌های اجتماعی به سهم خود صورت دهیم. یعنی ما نه تنها سهامدار این عرصه هم نیستیم؛ مثل بحث گسترش فرهنگ عفاف و حجاب که دستگاه‌های متعدد مسئولیت و وظیفه دارند و مجموعه اینها در کنار هم اگر خوب عمل کنند ما به آن هدف می‌رسیم و اگر هر یک از این دستگاه‌ها، به وظیفه خود خوب عمل نکند، آن نتیجه لازم را به دست نخواهیم آورد. در این زمینه با رویکردی که وزارت کشور پیش گرفته است، ما به عنوان عضو شورای اجتماعی کشور و رئیس کارگروه امور زنان و تحکیم بنیان خانواده آن شورا در آن چارچوب خیلی خوب وارد شدیم و تنها کارگروهی هستیم که دومین جلسه خود را در میان هفت کارگروه شورای اجتماعی کشور برگزار کرده‌ایم و سعی می‌کنیم که مباحث آسیب‌های اجتماعی را در آن چارچوب پیگیری کنیم.
از طرف دیگر یکی از کارگروه‌های تخصصی خودمان، کارگروه پیگیری از آسیب‌های اجتماعی است که رسماً از اول تیرماه آغاز به کار کرده است و دو تا از تفاهم‌نامه‌هایی که با دستگاه‌های اجرایی امضا کرده‌ایم هم در همین خصوص است. درحقیقت ما به هر شکلی سعی می‌کنیم بدون ورود مستقیم، بتوانیم با نقش نظارتی خودمان و رصد کردن فعالیت‌ها، آسیب‌ها را شناسایی و ضعف‌ها و خلأها را بررسی کنیم و بتوانیم برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های لازم را برای پیشگیری از آسیب‌ها و نهایتاً درمان آنها، به آن شکلی که ضوابط ما اجازه می‌دهند، داشته باشیم.
- در بحث سفرهای استانی، اگر اشتباه نکنم شما 5 سفر استانی داشتید، رصد شما از مسائل زنان در این استان‌ها چه بود و چه برنامه‌ریزی‌هایی در این زمینه انجام دادید؟
سفر به این استان‌ها فرصت بسیار خوبی برای ما بود؛ البته قبل‌تر هم یکی دو مورد سفر استانی داشتیم، ولی اینکه در مجموعه کاروان تدبیر امید و هیئت وزیران این سفرها انجام میشود و فرصتی که حدوداً سه روزه و اخیراً هم کمتر از سه روز در اختیارمان قرار می‌گیرد، فرصت مغتنمی است. ما به محض اینکه مشخص میشود مقصد سفر کجاست، ابتدا گزارش وضعیت زنان آن منطقه، مطالبات و نیازهای آنها، و شاخص‌های مربوط به استان، را تهیه و بررسی می‌کنیم. در حال حاضر داریم پروژه‌‌ای را آماده می‌کنیم که به‌طور کلی وضعیت زنان در استان‌ها و شاخص‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آنها را درآوریم و در همان پرتال جامع‌مان لحاظ کنیم. ازطرفی شناسایی سازمان‌های غیردولتی در آستانه سفر صورت می‌گیرد و احیاناً اگر بتوانیم از فرصت سفر برای گنجانیدن یک سری پروژه‌ها در چارچوب مصوبات سفر استفاده می‌کنیم که در این پنج سفر این اتفاقات افتاده است. نشست مشترک با کارگروه تخصصی زنان و خانواده که به ریاست معاون سیاسی استاندار و عضویت اکثریت سازمان‌ها و ادارات استان در این سفرها انجام می‌گیرد، برای رسیدن به یک جمع‌بندی از مشکلات و مطالبات و نیازهای استان بسیار کمک‌کننده است و راهکارهایی که توسط خود کسانی که در استان هستند و به آن موضوعات اشراف دارند نیز مفید است. نشست فرمانداران و مشاوران فرمانداران، هم‌اندیشی و نشست‌هایی با فعالین زنان در حوزه‌های کارآفرینی، اساتید دانشگاه‌ها، فعالین سیاسی و... جزو برنامه‌های سفرهای استانی است و اتفاق اخیری که در این سفرها رخ داده است، حضور خود من در شهرستان‌ها به عنوان نماینده ویژه رئیس‌جمهور است.
- اتفاقاً یکی از انتقاداتی که بر عملکرد شما در زمینه سفر استانی وارد است این است که چرا شما به نفع مسائل زنان و برای شناسایی و حل مسائل زنان از این فرصت استفاده نمی‌کنید؟
من معتقدم بسیاری از پروژه‌هایی که به عنوان سرکشی و نماینده رئیس‌جمهور انجام می‌دهیم، سود آن در نهایت به زنان و خانواده می‌رسد. این درخواست خود من بود؛ چون بعد از یکی دو تا سفر، متوجه شدم که وزرا و معاونان رئیس‌جمهور به جز زنان به شهرستان‌ها عازم می‌شوند و به پروژه‌های ناتمام و با پروژه‌هایی که قرار است در چارچوب مصوبات قرار بگیرد، سرکشی می‌کنند. من پیشنهاد دادم که در این زمینه نیز از زنان استفاده شود و این کار نگاه را نسبت به جایگاه زنان عوض می‌کند و قطعاً هم همینطور بود و من چند استانی که رفتم از اینکه یک خانم به عنوان نماینده رئیس‌جمهور به آن شهر اعزام شده بود، خیلی استقبال شد. در سفر به این شهرستان‌ها، غیر از سخنرانی در مسجدجامع یا مصلی و در جمع مردم اعم از زن و مرد، پروژه‌هایی افتتاح می‌کنیم و کلید می‌زنیم است که ممکن است بیشترین مراجعه‌کنندگان آنها زنان باشند. اخیراً در لرستان از درمانگاهی بازدید کردیم که فاقد حداقل ممکن امکانات بود؛ یعنی یک تزریقاتی در یک روستا شاید امکاناتش از این درمانگاه بیشتر باشد و آنجا تنها درمانگاه شهر بود و ما گزارش آن را دادیم و قید کردیم که زنان این شهر برای زایمان باید مسافت طولانی طی کنند یا بحث مجتمع‌های رفاهی و تفریحی و پارک‌های اختصاصی بانوان و باشگاه‌های ورزشی، قطعاً در این پروژه‌ها می‌گنجد و باید به آنها توجه شود و یکی از مطالبات اساسی زنان؛ به‌ویژه در شهرستان‌ها که فاقد هرگونه امکانات تفریحی ورزشی هستند، است و حتی پروژه‌های مربوط به جاده‌ها اگر به اتمام برسند هم قطعاً سود آنها به نفع زنان و خانواده‌ها خواهد بود و من این را دور از وضعیت زنان نمی‌بینم و معتقدم که راه‌حل بسیاری از مشکلات زنان، حل مسائل جامعه است؛ اگر وضعیت کلی اقتصاد رو به بهبودی باشد، فضای کسب و کار مساعد شود، تورم کاهش پیدا کند و...؛ در نهایت تأثیر خود را بر زندگی زنان و خانواده‌ها خواهد گذاشت.
- خانم مولاوردی از زمانی که شما مسئولیت حوزه زنان را به عهده گرفتید تا به امروز درگیر چالش تسهیلات اشتغال زنان و میزان اشتغال زنان هستید و نگرانید که این تسهیلات بر نرخ اشتغال زنان تأثیر منفی نداشته باشد. آیا در این زمینه به نتیجه رسیده اید؟
نه هنوز. قطعاً از یک سو در همان بسته اجرایی اشتغال زنان به این مدل می‌رسیم و از سوی دیگر در تعاملاتی که با کارشناسان صورت می‌دهیم و در کارگروه کارآفرینی و اشتغال معاونت؛ یعنی این موضوع در حال بررسی است.
- پرسش‌های زیادی باقی مانده است و ظاهراً وقت شما محدود است؛ از این که با زبان روزه در ساعات پایانی روز به سؤالات ما پاسخ دادید، سپاسگزارم و امیدوارم در یک فرصت دیگر بتوانیم باقی موارد را مطرح کنیم.