نیازمند اتخاذ چارچوبی برای تحقق عدالت جنسیتی از طریق تعیین شاخص ها و قوانین لازم به منظور ایجاد وضعیتی برای تحقق مشارکت همه جانبه زنان و مردان در همه عرصه های توسعه کشورهای عضو هستیم.
متن کامل سخنرانی معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری در ششمین نشست وزرای امور زنان کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی
با موضوع "وضعیت زنان در کشورهای عضو در پرتو چالش ها ی کنونی"
(استانبول-۲ نوامبر ۲۰۱۶)
خانم /آقای رئیس، عالیجنابان، خانمها و آقایان
مایلم در ابتدا مراتب تشکر خود و هیات همراه را از میزبانی گرم دولت و ملت ترکیه در ششمین اجلاس وزرای امور زنان کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی ابراز نمایم. به یقین اراده سیاسی موجود در اعضای سازمان باعث شده است تا اجلاس وزرای امور زنان به صورت منظم برگزار گردیده و منجر به تدوین اسنادی در این زمینه شود که موید رویکرد مثبت اسلام و کشورهای اسلامی به موضوع پیشرفت و بهبود وضعیت زنان و توانمند سازی آنان است.
خانم /آقای رئیس، عالیجنابان، خانمها و آقایان
جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر پشتوانه دینی و تاریخی خود مبنی بر برابری زن و مرد در شان و کرامت انسانی که در اصول ۱۹، ۲۰ و ۲۱ قانون اساسی تجلی یافته است و در برنامه های توسعه ای ملی خود ارتقا جایگاه و توانمند سازی زنان را مورد توجه قرار داده است. حاصل این توجه، رشد چشمگیر شاخص آموزش زنان و دستیابی به برابری جنسیتی در آموزش ابتدایی و پیشی گرفتن دختران در ورود به دانشگاه با نرخ ۵۷% بوده که زمینه ساز مشارکت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بهتر و بیشتر زنان در سالهای آتی خواهد بود.
همچنین ارتقاء قابل توجه وضعیت سلامت و زنان از جمله ایجاد نظام کشوری مراقبت در خصوص مرگ و میر مادران، اجرای طرح تحول نظام سلامت، برنامه استراتژیک کشوری مبارزه با ایدز، طرح ملی بیمه همگانی سلامت، تمرکز ویژه بر حمایت از زنان سرپرست خانوار، آسیب دیده و در معرض آسیب، توانمندسازی زنان و دختران روستایی، تدوین سند سیاستی – اجرایی اشتغال پایدار زنان، حضور و مشارکت زنان در مناصب توانمندسازی تصمیم سازی و تصمیم گیری از جمله معاونت رئیس جمهوری، افزایش دو برابری تعداد زنان در پارلمان، حضور زنان در عرصه قضاوت و تقویت جامعه مدنی از جمله افزایش سه و نیم برابری سازمان های مردم نهاد حوزه زنان و خانواده نسبت به آغاز دولت یازدهم، افزایش چشمگیر زنان واقف و خیّر بویژه در عرصه مدرسه سازی به تبع رشد مشارکتهای اقتصادی زنان، برنامه ریزی برای ارتقای هماهنگی میان کار و مسئولیتهای خانوادگی زنان از طریق اجرا و ارتقای راهبردها و سیاستهای مطلوب برای خانواده مانند مرخصی زایمان و تسهیلات مراقبت از کودک، آموزش حرفه ای در همه سطوح برای کسب مهارت و ظرفیت لازم توسط زنان جهت ورود به بازار کار، بررسی ارزشگذاری کار خانگی زنان و لحاظ آن در حسابهای ملی، گسترش حمایت های اجتماعی از زنان، پیگیری ارتقای سلامت اجتماعی و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، حمایت از اجرای طرح توان افزایی و تاب آوری اجتماعی زنان و خانواده، بخش کوچکی از فعالیتهای ما در این زمینه است. مجموعه این تلاشها سهم بسزایی در مبارزه با خشونت و رفع تبعیض علیه زنان خواهد داشت.
به علاوه تلاشهای مربوط به رفع خلا های قانونی و روزآمد نمودن قوانین با نیازها و خواستهای جامعه زنان با استعانت از ظرفیتهای موجود در مبانی شرعی و با رویکرد اعتدالی دولت یازدهم ادامه دارد.
خانم ها، آقایان
همه این تلاشها در حالی صورت گرفته که کشور من سالها با چالشهای متعددی در مسیر پیشرفت زنان روبرو بوده است. زنان مملکت من با چالش های شدیدی نظیر جنگ، تحریم های ظالمانه و فشارهای اقتصادی ناشی از آن و نبردهای رسانه ای علیه هویت زن مسلمان و زن ایرانی روبرو شده اند و علی رغم آن توانسته اند در مسیر توانمندی و پیشرفت قدم بردارند. لذا به عنوان نماینده کشوری که طیف متنوعی از چالش ها را تجربه نموده و بر بسیاری از آنها فائق آمده مایلم با استفاده از فرصت موجود و تمرکز اجلاس بر موضوع "وضعیت زنان در کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی در پرتو چالش های کنونی" نکات چندی را مطرح نمایم:
- نشست حاضر اولین نشست وزرای امور زنان کشورهای عضو پس از تصویب "برنامه ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار" می باشد. بازبینی برنامه عمل پیشرفت زنان در دومین سازمان بین الدولی بزرگ جهان در این برهه زمانی، فرصت بی نظیری را فراهم آورده است تا گفتمان حقوق زنان در اسلام به عنوان یک گفتمان مستقل و دارای ایده که متعلق به بیش از یک پنجم جمعیت جهان و دارای اشتراکات فراوان با سایر نظامهای حقوق بشری اخلاق مدار یا برخاسته از دیگر ادیان الهی است، خود را به عنوان یک نظام حقوق بشری دارای هویت و تاثیر گذار در روندهای بین المللی حقوق بشر و زنان معرفی نماید. چنین هویتی باید قادر به تحقق اهداف و شاخصهای مطرح شده در "برنامه ۲۰۳۰ برای توسعه پایدار" با لحاظ ارزشهای فرهنگی و اجتماعی جهان اسلام باشد و به عنوان پیشرو و سردمدار جریان دفاع از حقوق انسانی و حقوق خانواده در عمل تأثیر کاربست ارزشها و تعالیم اسلام را در بهبود وضعیت زنان و پایداری خانواده به جهانیان نشان دهد.
- خشونت و افراطی گرایی، اشغال و جنگ و عدم امنیت ناشی از آن امروزه بزرگترین چالشی است که زنان جهان اسلام در مسیر پیشرفت و توسعه با آن مواجهند. تهدیدات ناشی از فقدان امنیت باعث شده است تا پیشرفت و ارتقای زنان در مناطق درگیر مناقشه از جمله کشورهای سوریه، عراق، یمن و فلسطین به کندی صورت پذیرد، و حتی در برخی موارد متوقف گردد.
زنان مظلوم این کشورها شاهد متلاشی شدن کانونهای خانوادگی خود در جریان حملاتی هستند که با نابودی زیرساختهای ملی و گسترش ناامنی، آنان و کودکانشان را بیخانمان و سرگردان نموده و در معرض شدیدترین خشونت ها، مرگ، معلولیت، گرسنگی، محرومیت از آموزش، فقرو مهاجرت اجباری قرار داده است. چالشهایی که تاثیرات منفی خود را تا سالها و حتی نسلها بر زنان و کودکان این کشورها خواهد داشت. در چنین شرایطی فضایی برای طرح مباحث توسعه پایدار و توانمند سازی زنان باقی نخواهد ماند، لذا بار دیگر بر نظر خود در پنجمین نشست وزرای امور زنان کشورهای اسلامی در باکو تأکید می نمایم که امنیت پیش شرط توانمندسازی و توسعه است.
من قویا تاکید می نمایم که چشم انداز وضعیت زنان در کشورهای اسلامی به شدت از سوی افراط گری های خشونت آمیز، اشغال گری ها و سلطه جویی های منطقه ای و فرا منطقه ای مورد تهدید واقع شده است.در این راستا جمهوری اسلامی ایران با ارجاع به قوانین و مقررات بشردوستانه و کنوانسیونهای چهارگانه ژنوو با یادآوری قطعنامه ۱۳۲۵ شورای امنیت با عنوان زنان، صلح و امنیت و سایر اسناد مرتبط با آن و تاکید بر نقش زنان در استقرار و استمرار صلح، و همچنین قطعنامه جهان علیه خشونت افراط گرایانه (WAVE) که به ابتکار رئیس جمهور کشورم در نشست شصت و هشت مجمع عمومی مطرح شد و به اجماع به تصویب رسید پیشنهاد می نماید تا وزرای امور زنان کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی رسالتی در باب برقراری صلح و امنیت در مناطق درگیر مناقشه را برای خود تعریف نموده و ساز و کار لازم را راه اندازی نمایند.
۳- علیرغم آنکه درسالهای اخیر در وضعیت سلامت و آموزش زنان کشورهای عضو بهبود قابل توجهی مشاهد می شود و اگر چه از دهه های اخیر تلاشهای زیادی برای ایجاد فرصت های برابر برای زنان و مردان و دسترسی عادلانه به منابع اقتصادی و اجتماعی در جوامع اسلامی در دستور کار بوده است، اما هنوز مردان در این جوامع با تفاوت معناداری به موقعیتهای سیاسی و اقتصادی دسترسی بیشتری دارند که به نظر می رسد اصلاح هنجارهای اجتماعی توسط رهبران فکری و دینی و رسانه ها، تحول قانونی متناسب با تحولات اجتماعی، ارزشگذاری کارهای خانگی و مراقبتی زنان و نیز توزیع عادلانه منابع و فرصتها میان زنان و مردان می تواند منجر به مشارکت مؤثر و پایدار زنان مسلمان در زندگی اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی این جوامع گردد.
۴- قدرت رسانه و بویژه شبکه های اجتماعی در عصر کنونی یک فرصت و در عین حال یک چالش را برای زن مسلمان ایجاد نموده است. بهره مندی حداکثری از این رسانه ها در ارائه تصویر واقعی از چهره زن مسلمان و مبارزه با تبلیغاتاسلام هراسانه، ایجاد مجاری ارتباطی به منظور ارتقای وضعیت آموزشی، علمی و اجتماعی وی و بهرسمیت شناختن حقوق زنان مسلمان در سراسر جهان فرصتی است که تنها با اتحاد رسانه های جهان اسلام و تمرکز بر این موضوع فراهم می شود و بر چالش ناشی از بازنمایی های غلط در این باب فائق خواهد آمد. قطعا ایفای نقش فعال سازمان همکاریهای اسلامی و توجه ویژه در این باب مثمر ثمر خواهد بود.
میهمانان گرامی
خانمها و آقایان
مایلم بعنوان جمع بندی عنوان نمایم ما نیازمند اتخاذ چارچوبی برای تحقق عدالت جنسیتی از طریق تعیین شاخص های دقیق و قابل اندازه گیری و تدوین برنامه ها و قوانین لازم به منظور ایجاد وضعیتی که در آن مشارکت همه جانبه زنان و مردان در همه عرصه های توسعه کشور های عضو محقق شده، برخورداری زنان و مردان از امنیت فردی، خانوادگی و اجتماعی تضمین گشته و تشریک مساعی زنان و مردان در تحقق خانواده سالم، پایدار و بالنده را برای این جوامع به ارمغان آورد، هستیم.