عملاً در این رشته استاد متخصص نداریم و فارغ‌التحصیل متخصص پرورش ندادیم و بعد هم می‌گوییم بازار کار وجود ندارد. حتی بسیاری از اساتید خوب هم حاضر نیستند سر کلاس مطالعات زنان بیایند.
مدیر گروه مطالعات زنان دانشگاه علامه طباطبایی گفت: اگر می‌خواهیم مطالعات زنان را از این وضعیت نجات دهیم باید گفتمانی‌شدن و سیاسی‌شدن این رشته را کنار بگذاریم تا هر یک از گفتمان‌ها بهره خود را ببرند. رقبای گفتمانی این رشته باید یکدیگر را به‌رسمیت بشناسند.
نشست هم‌اندیشی معاونت امور زنان و خانواده و گروه‌های آموزشی و پژوهشی مطالعات زنان و خانواده صبح دیروز برگزار شد و برخی از اعضای هیأت علمی و مدیران گروه‌های آموزشی و پژوهشی مطالعات زنان دیدگاه‌های خود را مطرح کردند.
در ابتدای این نشست کبری روشنفکر؛ مدیر گروه مطالعات زنان دانشگاه تربیت مدرس طی سخنانی گفت: رشته مطالعات زنان در سال ۸۰ در دانشگاه تربیت مدرس، الزهرا(س) و علامه طباطبایی تأسیس شد. ایده راه‌اندازی این رشته مربوط به دهه هفتاد می‌شود و خانم ابتکار در مؤسسه مطالعات و تحقیقات زنان این ایده را مطرح کردند. سال ۸۰ اولین‌بار در دو گرایش "حقوق زن در اسلام" و "زن و خانواده" دانشجو پذیرش کردیم. فعالیت این رشته تا سال ۸۴ به سرعت پیش رفت اما برخی دانشگاه‌ها احساس نیاز به بازنگری کردند و بعد از سال ۸۴ رکود ایجاد شد. رشته مطالعات زنان اکنون در بیش از ۱۰ دانشگاه دولتی و غیردولتی دانشجو پذیرش می‌کند و مشکلاتی دارد که باید بررسی شود.
او خاطرنشان کرد: دانشگاه تربیت مدرس در سال ۹۰ مقطع دکتری رشته مطالعات زنان در گرایش حقوق زن در اسلام را راه‌اندازی کرد و اکنون ۶ فارغ‌التحصیل دکتری داریم. درصددیم این نشست بانک اطلاعاتی خوبی در زمینه مطالعات زنان فراهم کند. دانشگاه تربیت مدرس هم‌اکنون ۷۰ پایان‌نامه در رشته مطالعات زنان دارد که در کتابخانه خاک می‌خورند و استفاده‌ای از آن‌ها نمی‌شود. با وجود همه مشکلات خوش‌بین هستیم و تلاش داریم چالش‌ها را کمتر کنیم. سعی کردیم این رشته را بومی کنیم و با اعتقادات خودمان دیدگاه‌های اسلامی را مدنظر قرار دهیم.
در ادامه این نشست سه پنل آموزش، پژوهش و اشتغال برگزار شد و هر یک از اساتید سخنانی را در موضوع پنل مطرح کردند.
حرکت ما برای تدوین واحدهای درسی این رشته بسیار عجولانه بود
پنل اول با موضوع پژوهش بود و دکتر شکوه نوابی‌نژاد؛ رییس انجمن ایرانی مطالعات زنان طی سخنانی گفت: در سال ۹۲ پژوهشی پیرامون رشته مطالعات زنان انجام دادیم و چالش‌های موجود در این رشته را احصا کردیم که در ادامه به این چالش‌ها اشاره می‌کنم. حرکت ما برای تدوین واحدهای درسی این رشته بسیار عجولانه بود و باید با دقت بیشتری این واحدها را انتخاب می‌کردیم. اساتید متخصص این رشته بسیار محدود هستند و بر سر مفاهیم اصلی رشته تا حدود زیادی اجماع نداریم. با وجود این‌که اقداماتی در جهت تدوین و ترجمه کتب مورد نیاز صورت گرفته اما هنوز خلأهای بسیاری در این زمینه وجود دارد و شاهد فقدان منابع درسی منسجم و مبتنی بر مفاهیم ایرانی و اسلامی و مطالعات تطبیقی هستیم.
او افزود: چون اساتیدی با تخصص‌های مختلف در تعیین دروس همکاری داشتند تداخل سرفصل‌های دروس بسیار زیاد است. برنامه کارورزی منسجمی وجود ندارد تا فارغ‌التحصیلان در بازار کار با پشتوانه تئوری‌هایی که فراگرفته‌اند کارهای مثبتی انجام دهند. فارغ‌التحصیلان این رشته سرگردان هستند چون حتی مؤسسات تحقیقاتی هم از وجود آن‌ها استفاده نمی‌کنند. در ساختار کلی رشته تغییرات جزئی صورت گرفته و نیاز به بازبینی دارد. دانشجویان از رشته‌های مختلف در دوره کارشناسی ارشد وارد رشته مطالعات زنان می‌شوند و هماهنگی و انسجامی بین آن‌ها وجود ندارد.
رشته دانشگاهی داریم؛ متقاضی نداریم
دکتر رزیتا سپهرنیا؛ عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد واحد رودهن نیز طی سخنانی بیان داشت: اولین واحدی که در دانشگاه آزاد رشته مطالعات زنان را راه‌اندازی کرد واحد رودهن بود که این اتفاق در سال ۸۲ افتاد. از سال ۷۵ تا ۸۹ نیز در رشته مطالعات خانواده دانشجو پذیرش می‌کردیم اما الان رشته در دانشگاه وجود دارد اما متقاضی ندارد و جذب دانشجو نمی‌شود. لازم به ذکر است دانش‌آموخته‌های ما وارد عرصه سیاست‌گذاری اجتماعی شدند. یکی از نقاط مثبت واحد ما جذب مردان در رشته مطالعات زنان است که این مردان بسیار هم فعال و پویا هستند. در واحد رودهن حوزه فعالیت‌های تحقیقاتی از رویکرد کمی به سمت رویکرد کیفی رفته و ۵۰ درصد تحقیقات رشته مطالعات زنان با رویکرد کیفی انجام می‌شوند.
او با اشاره به این‌که آسیب‌شناسی رشته مطالعات زنان باید در سه رده ساختار، ساخت و کارکرد انجام گیرد، اظهار داشت: در ساختار مدیریتی و سازمانی نیازمند تشکیل کارگروه‌های تخصصی و پژوهشکده‌هایی به‌صورت متمرکز و همچنین قطب علمی هستیم که در این زمینه مرجع باشد. راه‌اندازی دبیرخانه دائمی برای پیگیری مصوبات، ترسیم چشم‌انداز و بیانیه مأموریت و اهداف عملیاتی در حوزه زنان از دیگر اقداماتی هستند که باید در حوزه ساختار انجام گیرد.
برنامه‌های آموزشی موجود آسیب‌شناسی شود
سپهرنیا عنوان داشت: در حوزه ساخت، باید برنامه‌های آموزشی موجود آسیب‌شناسی شود؛ چون در سرفصل‌ها بسیاری از مسایل رصد نشده است. راه‌اندازی دوره دکتری مطالعات زنان البته غیر از گرایش حقوق زن در اسلام، بازسازی رشته مطالعات خانواده در دوره ارشد و دکتری، بومی‌سازی رشته و بازنگری در اصول و مبانی آن و احصا و تبیین عناوین پژوهشی فعالیت‌هایی هستند که باید در حوزه ساخت انجام شوند. در حوزه آسیب‌شناسی سرفصل‌ها و متون نیز باید رویکرد بومی تولید شود و اجازه دهیم غرب‌شناسی به جای غرب‌ستیزی در دروس لحاظ شود. باید شناخت درستی از فمینیسم داشته باشیم تا بعداً رویکردهای اسلامی را بیان کنیم. راه‌اندازی دروس عملی و کارورزی، ارایه مبانی دینی و ایرانی، تدوین متون درسی جدید و ترجمه منابع جدید و تشکیل کتابخانه تخصصی مطالعات زنان از اقدامات دیگری هستند که باید در این حوزه انجام شوند.
ضرورت تهیه بانک اطلاعاتی از مدرسان رشته مطالعات زنان
او در خصوص اقداماتی که باید در حوزه اساتید این رشته انجام گیرد اظهار داشت: تهیه بانک اطلاعاتی از مدرسان رشته، ارزیابی تخصصی و اخلاقی اساتید، کسب دانش به‌روز، فراهم کردن ابزارهای کمک آموزشی و فناورانه برای تدریس اساتید، ایجاد امکان بارش فکری و اعطای فرصت‌های مطالعاتی از جمله این اقدامات هستند. در زمینه دانشجویان نیز باید به اقداماتی همچون امکان گزینش به صورت غیرمتمرکز و بهره‌گیری از مصاحبه برای جذب دانشجو، امکان مباحثه آزاد و به‌کارگیری دانشجویان در پروژه‌های تحقیقاتی توجه شود. در حوزه کارکرد نیز بهره‌گیری از دانشجویان فارغ‌التحصیل در مراکز مشاوره و سیاست‌گذاری دست‌اندرکاران در جذب فارغ‌التحصیلان باید مورد توجه قرار گیرد.
سخنران بعدی این نشست دکتر عنایت از اساتید رشته مطالعات زنان دانشگاه شیراز بود. او با اشاره به این‌که رشته مطالعات زنان در سال ۸۳ در این دانشگاه تأسیس شد اظهار داشت: تاکنون حدود ۱۰۰ نفر از دانشگاه شیراز در رشته مطالعات زنان فارغ‌التحصیل شده‌اند. ما تنها دانشگاهی هستیم که گروه مطالعات زنان نداریم و در گروه علوم اجتماعی فعالیت می‌کنیم. همچنین در سال ۸۲ مرکز مطالعات اجتماعی زنان را در دانشگاه شیراز تأسیس کردیم و درس جامعه‌شناسی زنان را برای مقطع کارشناسی و دکترای علوم اجتماعی طراحی کردیم.
این رشته در کشور رسمیت ندارد
عنایت خاطرنشان کرد: من فکر می‌کنم این رشته در کشور رسمیت ندارد چون در فراخوان‌ها یا استخدام‌ها دیده نمی‌شود. ۹۰ درصد از فارغ‌التحصیلان شهرستانی رشته مطالعات زنان بیکار هستند و بازار کاری برای آن‌ها وجود ندارد. در دوره سرپرستی دکتر فرجی‌دانا بر وزارت علوم پیش‌نویس دوره دکتری مطالعات زنان نوشته شد اما با کنار رفتن ایشان پرونده آن نیز بسته شد. امیدوارم در دوره جدید این موضوع به نتیجه برسد. ما در مورد بسیاری از مفاهیم اولیه در حوزه زنان تعبیر و تفسیر واحدی نداریم. لازم است کارگاه‌هایی حتی برای ما که در این رشته تدریس می‌کنیم برگزار شود. از سوی دیگر، باید به عملیاتی‌بودن دروس رشته مطالعات زنان و کارورزی آن‌ها توجه شود. برقراری ارتباطات بین‌المللی نیز موضوع بسیار مهمی است چون وقتی ما در کنفرانس‌های بین‌المللی شرکت می‌کنیم و می‌گوییم این رشته در کشور ما ارایه می‌شود بسیاری باور نمی‌کنند.
این رشته برای ما یک رشته فانتزی است؟
در ادامه دکتر حدادی؛ رییس پژوهشکده زنان دانشگاه ادیان و مذاهب بیان داشت: قبل از مطرح‌کردن آسیب‌شناسی باید ببینیم آیا رسالتی برای رشته مطالعات زنان قائل هستیم یا این‌که این رشته برای ما یک رشته فانتزی است تا به دنیا بگوییم ما هم رشته مطالعات زنان داریم. اگر جدی هستیم باید جدی‌تر در این زمینه فکر کنیم. متأسفانه ما از مواجهه با اندیشه‌های دیگر پرهیز داریم و می‌خواهیم صورت مسأله را پاک کنیم اما اگر مشکلات زنان و خانواده برایمان جدی است باید این رشته را جدی بگیریم و مشکلات آن را حل کنیم.
جذب دانشجو از کشورهای دیگر و تأثیرگذاری در منطقه
او خاطرنشان کرد: ۲ سال پیش اصرار داشتیم در دانشگاه ادیان و مذاهب این رشته در یک دانشکده مجزا ارایه شود نه در یک گروه و در سه سال متوالی در سه رشته دانشجو گرفتیم اما نوساناتی اتفاق افتاد. با این وجود رشته رو به کمال است و دوران بالندگی و تثبیت را می‌گذراند. حضور ما در عالی‌ترین سطح دانشگاه ادیان یعنی در سطح دانشکده می‌تواند برخی مشکلات را حل کند. این اواخر افول دانشجو داشتیم اما با استفاده از ابتکاراتی موفق به ارتباط با مخاطبان شدیم که باعث اقبال عجیبی شد و دانشجویان و طلاب استقبال کردند. از سال گذشته بورسیه‌های خارج از کشور از کشورهایی مانند افغانستان، عراق، نیجریه و... داشتیم و از این طریق می‌توانیم در منطقه تأثیرگذاری داشته باشیم.
ورودی‌ها کاربلد نیستند؛ خروجی‌ها جذب بازار کار نمی‌شوند
رییس پژوهشکده زنان دانشگاه ادیان و مذاهب عنوان داشت: در رشته مطالعات زنان مشکلاتی داریم. یکی این‌که خروجی‌های ما چندان کاربلد نیستند. خروجی‌های خوب ما هم نمی‌توانند جذب بازار کار شوند و برایشان سرخوردگی ایجاد می‌شود. سرخوردگی فارغ‌التحصیلان هم موجب شده علاقه‌مندی دیگران برای ورود به این رشته کمتر شود و دانشجویان بی‌انگیزه و ضعیف به این رشته گرایش پیدا کنند. حوزه کار فارغ‌التحصیلان مطالعات زنان، مشاوره است اما آن‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند و کنار می‌گذارند و نمی‌توانند در حوزه مشاوره کار کنند. اگر جایگاه شغلی رشته مشخص شود، دانشجویان قوی‌تر می‌آیند و سبب تقویت رشته می‌شود.
فارغ‌التحصیل متخصص پرورش ندادیم، بعد می‌گوییم بازار کار وجود ندارد
به گزارش مهرخانه، دکتر فهیمه فرهمندپور؛ عضو هیأت علمی دانشگاه تهران نیز طی سخنانی بیان داشت: یکی از مشکلات رشته مطالعات زنان این است که به شکل متخصص به فارغ‌التحصیلان این رشته نگاه نمی‌کنند. عناوین درسی به‌گونه‌ای تدوین شده که همه چیز و هیچ چیز و اقیانوسی به عمق یک وجب است و طبیعی است کسی که نیاز به مشاور یا برنامه‌ریز اجتماعی داشته باشد سراغ متخصصان این حوزه برود نه فارغ‌التحصیلان مطالعات زنان. راه دکتری این رشته هم سد شده است و بچه‌های علاقه‌مند، سرگردان شده‌اند. مدرسان رشته هم با مشکل مواجه هستند زیرا یک گروه در فضای ادیان و الهیات، گروه دیگر در فضای روانشناسی و گروه دیگر در فضای جامعه‌شناسی هستند. عملاً در این رشته استاد متخصص نداریم و فارغ‌التحصیل متخصص پرورش ندادیم و بعد هم می‌گوییم بازار کار وجود ندارد. حتی بسیاری از اساتید خوب هم حاضر نیستند سر کلاس مطالعات زنان بیایند.
پژوهشگران رشته مطالعات زنان کمترین اطلاع از مسایل واقعی زنان کشور دارند
او در ادامه گفت: ما حتی از هم خبر نداریم و به‌رغم همین جلسات یک نظام اطلاع‌رسانی جامعه بین ما وجود ندارد. حتی کانون فارغ‌التحصیلان رشته مطالعات زنان نداریم تا بدانیم فارغ‌التحصیلان رشته اکنون کجا هستند و چه می‌کنند. نه استادان، نه مدیران و نه فارغ‌التحصیلان با هم مرتبط نیستیم. یک موضوع بسیار نگران‌کننده این است که پژوهشگران رشته مطالعات زنان کمترین اطلاع را از مسایل واقعی زنان کشور دارند؛ اگر نتوانیم برای این فقدان اطلاعات واقعی کاری کنیم همچنان در خلأ تولید محتواهایی می‌شود که کمترین ارتباط را با واقعیت مسایل زنان دارد.
در ادامه این نشست، پنل پژوهش با سخنرانی برخی از اساتید برگزار شد.
غلبه رویکردهای سیاسی، ایدئولوژیک و غیرعلمی
به گزارش مهرخانه، دکتر شیانی؛ رییس مرکز مطالعات زنان دانشگاه تهران در ابتدای این پنل گفت: تجربه نشان داده در حوزه پژوهش در عرصه‌های مختلف مدیریتی و اجرایی با غلبه رویکردهای سیاسی، ایدئولوژیک و غیرعلمی مواجه هستیم. حساسیت‌های ویژه‌ای نیز در حوزه مطالعات زنان وجود دارد و این رشته را با مسایل سیاسی و ایدئولوژیک مرتبط می‌کنند. اولویت‌ها و حمایت‌های پژوهشی لیست می‌شود اما موضوع زنان به‌صورت دکوری دیده می‌شود. آفت دیگر، حاشیه‌ای بودن پژوهش‌های زنان است و در قبال آسیب‌های اجتماعی حوزه زنان سوگیری و نگاه غیرعلمی حاکم است.
زنان در رده‌های بالای علمی کمترین شبکه ارتباطی، اجتماعی و علمی را با هم دارند
او تصریح کرد: در سطح ساختاری هیچ سازمان و معاونت خاصی نقش حمایتی و مدیریتی را به خوبی ایفا نمی‌کند. ارتباط منطقی بین سازمان‌ها و شبکه‌های علمی و اجتماعی زنان وجود ندارد. برخی از ارتباطات نیز مقطعی و فاقد نگاه علمی است. تحقیقات گسترده نشان می‌دهد زنان در رده‌های بالای علمی کمترین شبکه ارتباطی، اجتماعی و علمی را با هم دارند و همین ارتباطات نیز در حد ملاحظات سیاسی و ایدئولوژیک است. اصلاً نیرویی برای مراکز پژوهشی زنان تربیت نمی‌شود و ارتباطی بین آموزش و پژوهش وجود ندارد.
حال خانواده در ایران خوب نیست و متولی هم ندارد/ مسأله زنان و خانواده در ایران ناشیانه به‌هم گره خورده است
دکتر مظاهری، مدیر قطب علمی خانواده نیز طی سخنانی اظهار داشت: حال خانواده در ایران خوب نیست و متولی هم ندارد. متأسفانه خانواده در هیچ‌یک از دولت‌ها و حتی نظام در اولویت نبوده؛ البته شعار زیاد می‌دهیم اما اولویتی وجود ندارد. در این جلسه هم سخنی از خانواده نیست. البته من با مسأله زنان مخالف نیستم اما مسأله زنان و خانواده در ایران ناشیانه به‌هم گره خورده و به یکدیگر تقلیل یافته اما این‌ها از هم جدا هستند و در این زمینه دچار اشتباه استراتژیک شدیم. خیلی از مشکلات نتیجه همین خلط مبحث است. وقتی زنان و خانواده به هم تقلیل پیدا کردند یعنی هر دو را از بین بردیم.
برخی از مسایل اجتماعی در ایران سیاست‌زده شده است
او افزود: برخی از مسایل اجتماعی در ایران سیاست‌زده شده است؛ سوءرفتار در خانواده، کودکان و زنان نیز از جمله همین مباحث است. در حوزه زنان و خانواده کارها در حوزه سیاست‌گذاری، تصمیم‌گیری و عمل مبتنی بر دانش نیست. با مسایل اجتماعی مبتنی بر دانش و شواهد تجربی برخورد نمی‌کنیم و جامعه ما در این زمینه به مرز بحران رسیده است.
باید ارتباط مبنایی بین آموزش و پژوهش برقرار کنیم/ زنانگی به جرم مادرانگی به حوزه خصوصی رانده شده است
دکتر صانع‌پور؛ مدیر گروه پژوهشی مطالعات زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز اظهار داشت: باید ارتباط مبنایی بین آموزش و پژوهش برقرار کنیم. مطالعات زنان بین رشته‌ای است و نمی‌توانیم آن را تنها به مسأله خانواده تقلیل دهیم. زنانگی به جرم مادرانگی به حوزه خصوصی رانده شده؛ در حالی‌که زنان نیز مانند مردان علاوه بر هویت خانوادگی دارای هویت فردی و اجتماعی هستند. مطالعات زنان نیز در محاق قرار دارد و یک بحث حاشیه‌ای است. زن موضوع عامی است که یکی از مسایل آن خانواده است اما آن را فقط به خانواده تقلیل دادیم. رویکرد ما باید تعاملی باشد. باید مطالعاتی در مورد کشورهای غربی و عربی داشته باشیم، روحیه نقادانه پیدا کنیم و از آن‌ها بیاموزیم و نقد کنیم.
دکتر حیدری؛ رییس پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی نیز طی سخنانی گفت: براساس نیازسنجی واقعی، آموزش و پژوهش و جذب دانشجو انجام نمی‌شود. ما در پژوهشکده دوره‌های ارشد و دکتری داریم و تقریباً فارغ‌التحصیل بیکار نداریم مگر این‌که به دلایل شخصی بیکار باشند. در کشور ما سیستم اجرایی و مدیریت از سیستم دانشگاه جداست. دانشگاه برای خودش مسأله پیدا و حل می‌کند و سازمان‌های اجرایی هم درگیر باندبازی پژوهشی هستند. از وقتی قرار شد درصدی از بودجه سازمان‌ها به امر پژوهش اختصاص پیدا کند آن‌ها برای خودشان پژوهشکده راه انداختند تا بودجه از سازمان آن‌ها بیرون نرود. بسیاری از سازمان‌ها نیازهای پژوهشی خود را به دانشگاه ارایه می‌دهند و پروپوزال تحویل می‌گیرند و بعد از چند وقت همان پروپوزال را با اندکی تغییر به نام خود کار می‌کنند. تا این مسائل اصلاح نشود پژوهش از جمله در حوزه مطالعات زنان و خانواده اصلاح نخواهد شد.
ارتباطی بین پژوهش‌ها و نیازهای جامعه نیست
دکتر خسروی؛ رییس پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا(س) نیز در سخنانی گفت: پژوهشکده زنان این دانشگاه ۲۱ سال پیش شروع به کار کرد و دارای چندین گروه از جمله فقه و حقوق، روانشناسی، جامعه‌شناسی، مطالعات خانواده و بایومدیکال است. شکافی بین مطالعات پژوهشی و استفاده از آن‌ها در سیاست‌گذاری و اجرا وجود دارد. پژوهش‌های زیادی در این حوزه انجام می‌شود اما بیشتر حالت تزیینی دارد و ارتباطی بین پژوهش‌ها و نیازهای جامعه نیست. مراکز تصمیم‌ساز می‌توانند اولویت‌هایشان را به مراکز پژوهشی ارجاع دهند و به‌طور کاربردی از پژوهش‌ها استفاده کنند اما هر سازمان یک بخش پژوهش درست کرده و معلوم نیست بودجه پژوهشی را چگونه صرف می‌کنند.
دکتر عالیه شکربیگی؛ عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران نیز بیان داشت: خانواده به‌عنوان محوری‌ترین نهاد از بسیاری از آسیب‌های اجتماعی تأثیر گرفته و دچار آنمی شده است. زن را باید در مناسبات خانواده ببینیم نه جدا از آن. ما ابتدا باید خودمان را نقد کنیم؛ نه دانشگاه نه خانواده و نه نظام تربیتی ما با موفقیت عمل نکرده‌اند. ما نیازمند پژوهش‌های نقادانه‌ای هستیم که منطبق با نیازهای جامعه باشد. مراکز اندیشه‌ورزی در وزارت کشور تشکیل شدند تا آسیب‌های اجتماعی را حل کنند.
یک درصد از بودجه معاونت صرف پژوهش می‌شود
در ادامه این نشست، دکتر سوسن باستانی؛ معاون بررسی‌های راهبردی معاونت امور زنان و خانواده طی سخنانی بیان داشت: مکاتبه‌ای با دستگاه‌های مختلف انجام دادیم تا اولویت‌های پژوهشی خود را معرفی کنند که ۱۱۰ اولویت در ۱۰ محور مطرح شد که معاونت موظف بود به آن‌ها بپردازد. این محورها باید در راستای ماده ۲۳۰ برنامه پنجم توسعه می‌بود. ۳۱ موضوع پژوهشی تعیین و به تمام دانشگاه‌های کشور ارسال شد و خواستیم عنوان کنند آمادگی انجام کدام پژوهش‌ها را دارند.اولویت با مراکز دانشگاهی و پژوهشی بوده و با هیچ فردی به‌طور خاص قرارداد نبستیم. یک درصد از بودجه معاونت صرف پژوهش می‌شود و نقش تسهیل‌گری در حوزه پژوهش را انجام می‌دهیم. همچنین واسطه می‌شویم و به دستگاه‌ها اعلام می‌کنیم از طرح‌های پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی حمایت کنند.
پنل آخر این نشست پنل اشتغال بود که برخی از اساتید در این پنل به ارایه دیدگاه‌های خود پرداختند.
دکتر کاغذچی؛ عضو فرهنگستان علوم و عضو کارگروه مهندسی زنان در وزارت علوم طی سخنانی در خصوص مشکلات زنانی که در رشته‌های فنی و مهندسی تحصیل کرده‌اند اظهار داشت: این زنان مشکلات بسیار زیادی دارند و علی‌رغم تحصیلات و تجربه خوبی که دارند، به دلیل زن بودن دائماً در حال اثبات خود هستند و در مقایسه با مردان هم‌تراز یا پایین‌تر از خود باز هم عقب می‌مانند. در فرهنگستان علوم پروژه‌ای تعریف کردیم که جایگاه زنان در مهندسی را مشخص کند. متأسفانه در ایران زنانی که در رشته‌های فنی و مهندسی تحصیل کرده‌اند بیشتر به مهاجرت رو می‌آورند؛ چون فرصت‌های شغلی برای آن‌ها در مقایسه با مردان بسیار کمتر است.
دکتر کریمی، مدیر گروه آموزشی و پژوهشی اشتغال زنان دانشگاه مازندران نیز خاطرنشان کرد: بازار کار ایران در وضعیت بحرانی به‌سر می‌برد و بیش از ۳ میلیون بیکار در جامعه داریم. باوری در جامعه ما وجود دارد که مردان نان‌آور خانواده هستند و همین باور اولویت اشتغال را به مردان می‌دهد. من طرحی دادم که بررسی کنیم عدم اشتغال زنان چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟ بیکاری بحرانی همگانی است و مردها هم دچار آن هستند اما مشکل زنان چند برابر است. در سال ۸۴ از هر ۱۰۰ زن فارغ‌التحصیل دانشگاهی ۵۰ نفر وارد بازارکار می‌شدند اما در سال ۹۴ این آمار به ۳۹ نفر رسید. آمارهای رسمی نشان می‌دهند ۱۲ درصد از خانواده‌های ایرانی زن‌سرپرست و ناگریز به کسب درآمد هستند. زنان سرپرست خانواری هم که شغل نداشته باشند ممکن است وارد عرصه‌هایی شوند که آسیب‌های اجتماعی بیشتری را ایجاد می‌کند.
اگر بتوانیم خانواده مشارکتی را فرهنگ‌سازی کنیم می‌توانیم جامعه مشارکتی را هم فرهنگ‌سازی کنیم
دکتر مصوری‌منش؛ مدیرعامل مؤسسه مطالعات و تحقیقات زنان نیز در سخنانی عنوان داشت: از سال ۸۰ اعلام شد که آمار خانوارهای زن‌سرپرست ۱۲.۵ درصد است و از آن زمان تاکنون این آمارهای رسمی تغییر نکرده است. این در حالی است که آمار طلاق روز به روز افزایش پیدا می‌کند و این زنان باید به این آمار اضافه شوند. بسیاری از زنان سرپرست خانوار شغلی ندارند، دختران مجردی را هم داریم که سن آن‌ها افزایش پیدا کرده و فرصت ازدواج نیافته‌اند و همچنین زنان فارغ‌التحصیلی داریم که فرصت اشتغال پیدا نکرده‌اند. اگر این مسایل برنامه‌ریزی و مدیریت نشود شاهد آسیب‌های جدی خواهیم بود. باید برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای اشتغال زنان و فرهنگ‌سازی در این رابطه انجام شود. موضوع مشارکت اجتماعی خانواده هم بحثی بسیار جدی است و اگر بتوانیم خانواده مشارکتی را فرهنگ‌سازی کنیم می‌توانیم جامعه مشارکتی را هم فرهنگ‌سازی کنیم. پیشنهاد می‌کنم برای همه رشته‌ها و دانشگاه‌ها چند واحد اجمالی با موضوع زن، خانواده و تربیت کودک تعریف کنیم.
یکی از دلایل افزایش طلاق این است که زنان را آگاه کردیم اما مردان را نسبت به وظایفشان آگاه نکردیم
مهدوی‌کنی؛ استاد دانشگاه امام صادق(ع) نیز طی سخنانی گفت: دانشگاه امام صادق(ع) در سال ۸۵ طرح رشته حقوق خانواده را داد و در سال ۸۶ مجوز راه‌اندازی رشته را گرفت. فارغ‌التحصیلان این رشته در مراجع قضایی مشغول به کار می‌شوند. خانواده را همه اعضای آن تشکیل داده‌اند اما وقتی به موضوع زنان می‌پردازیم سایر اعضای خانواده فراموش می‌شوند. بعد از انقلاب گام‌های بلندی برای بهبود وضعیت زنان برداشته شد اما صرفاً در حوزه زنان فرهنگ‌سازی کردیم در حالی‌که این فرهنگ‌سازی باید با کمک مردان و همچنین با توجه به کودکان انجام می‌گرفت. زمینه در میان مردان آماده نشده و نیاز به مطالعات جدی و زمان لازم برای فرهنگ‌سازی داریم. مسایلی مانند وظایف زن باید مشخص شود که تا کجا وظیفه و تا کجا لطف است. یکی از دلایل افزایش طلاق این است که زنان را آگاه کردیم اما مردان را نسبت به وظایفشان آگاه نکردیم.
گفتمانی‌شدن و سیاسی‌شدن مطالعات زنان را کنار بگذاریم
در پایان این نشست دکتر کرمی؛ مدیرگروه مطالعات زنان دانشگاه علامه طباطبایی گفت: مطالعات زنان در وضعیت گفتمان سیاسی قرار گرفته و برای خروج از این وضعیت نباید بر طبل گفتمانی‌شدن مطالعات زنان بکوبیم. یکی از مشکلات رشته مطالعات زنان عدم انسجام در محتوای آموزشی است چون معلوم نیست فارغ‌التحصیلات این رشته چه تخصصی دارند. همچنین هر گروهی تلاش می‌کند گفتمان خود را مسلط کند. اگر می‌خواهیم مطالعات زنان را از این وضعیت نجات دهیم باید گفتمانی‌شدن و سیاسی‌شدن مطالعات زنان را کنار بگذاریم تا هر یک از گفتمان‌ها بهره خود را ببرند.
رقبای گفتمانی این رشته باید یکدیگر را به‌رسمیت بشناسند
او افزود: درک واحدی از رشته وجود ندارد و راهش این است که فضایی فراهم شود تا هر یک از گفتمان‌های مطالعات زنان بتوانند بهره خود را ببرند. رقبای گفتمانی این رشته باید یکدیگر را به‌رسمیت بشناسند. نمی‌توانیم به یک نهاد قانونی ساختارمند مانند کارگروه زنان شورای تحول علوم انسانی بگوییم طبق سلیقه ما عمل کن. نهادهایی که باید به آن‌ها مشاوره دهند، با کارگروه زاویه پیدا کردند. من هم با ترکیب اعضای آن موافق نیستم اما گره‌های موجود با چانه‌زنی، تعامل و گفت‌وگو باز می‌شود.