آنچه باید در حوزه زنان انجام شود
زهرا علی اکبری
چند روز پیش در کانال تلگرامی‌معصومه ابتکار معاونت رییس‌جمهور در امور زنان وخانواده فراخوانی با این موضوع: «۱- چه برنامه‌ای را برای سی و نهمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران مفید می‌دانید؟و۲- به نظر شما برنامه‌ای که خروجی محتوایی و کارآمد برای جامعه زنان و دختران داشته باشد به مناسبت این دهه چیست؟» اطلاع رسانی شده بود که قرار است از دریافت ایده‌ها و نظرها در این خصوص استقبال کنند. در اینکه معاونتی در حد ریاست جمهوری برای زنان این مرزوبوم در جشن‌های سالگرد پیروزی انقلاب، پیگیر اجرایی نمودن خواستها و پیشنهادات مردمی باشد، کاری بس ارزشمند و خاص نگراست و شکی نیست در اینکه این معاونت (چه در حال وچه در گذشته) گام‌های موثری برداشته و برای زنان و خانواده برنامه‌های آموزشی و حمایتی خوبی داشته است. اما باید پرسید حیف نیست که این حوزه و فعالیتهایش را در این دهه خلاصه و برای این روزها برنامه‌های محتوایی تدوین کرد؟ ای کاش این فراخوان تنها برای این دهه محدود نمی‌شد. به یقین در بهمن ماه معاونت امور زنان و خانواده هم به سان سایر نهادها و ارگان‌های دولتی لیستی از اقداماتی انجام شده خود را برای اطلاع‌رسانی و تبیین افکار ملی ارائه خواهد داد، لیستی که در آن باید گشت تا توانست یک اقدام فاخر در حد شایسته سالاری و توان افزایی زنان یافت. البته بحث آمار و ارقام نامطلوبی که در این دهه از عملکرد نهادها اعلام می‌شود تنها خاص این معاونت نیست و متاسفانه در تمامی وزارتخانه‌ها و سازمانهای تابعه، از این قبیل آمار فوری فوتی وجود دارد. آمارها و اقداماتی که باید با گذشت یک سال دیگر از عمر انقلاب ارائه شوند، بدون آنکه خروجی آنها در سطح کلان یا حتی خرد توانسته باشد دردی را دوا کند. با گذر از این دست گزارشها، باید گفت معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده اگر می‌خواهد کارآمدی و کارایی از این معاونت را به عرصه ظهور برساند، ابتدا بایستی بسترسازی فرهنگی و قانونی را برای حضور زنان در جامعه و دستیابی به حق حقوق شان را انجام دهد. این یادداشت قصد دارد برخی از این امور را برای آن معاونت پیشنهاد دهد؛ البته نه تنها برای دهه فجر بلکه تمامی روزهای سال:
۱- ورود به بحث‌های قانونی و حقوق زنان و اصلاح و بهسازی آنها را آغاز کنید. چرا در عصری که حقوق بشر عدالت و تساوی را برای زن و مرد حق می‌داند در این کشور هنوز پایه‌ای‌ترین حقها از زنان سلب شده است؟ به طور مثال چرا باید خروج از کشور برای زنان ایرانی تنها با اجازه همسر یا قیم قانونی باشد؟ مگر غیر از این است که زنان هم به حد مردان اختیار و اراده و آزادی دارند؟ چرا باید از حق خودشان محروم و وابسته به نظر و اجازه مرد باشند؟ در اصول و احکام اولیه اسلامی‌هم دریافت نظری از این امر وجود ندارد که اختیار حق مردان باشد و زنان از آن بی‌بهره باشند. آزادی، حق مسلمِ زن ومرد است و در آن هیچ تبعیض و اما و اگر و شرطی وجود ندارد. به دنبال رفع این ممنوع الخروجی باشید. چرا باید قهرمان ملی چه در حوزه ورزشی، چه علمی، چه فرهنگی و هنری برای خروج از کشور و شرکت در مسابقات بین‌المللی منتظر اجازه همسر یا قیم بماند؟ اینکه زنان باید در بند خواسته بودن و نبودن از سوی مردان باشند نه ریشه در مذهب دارد و نه ریشه در ملیت ایرانی. اصلاح امور حقوقی را سرلوحه اقدامات قرار دهید و بپذیرید که تا زمانی که محدودیت‌ها رفع نشود نمی‌توان امیدی به کارآمدی آن معاونت داشت. از دیگر مثالهای قانونی می‌توان به حق طلاق و سرپرستی فرزند اشاره کرد که آن را قانونی از زنان گرفته اند و به مردان واگذار نموده اند، مگر این که در شروط ضمن عقد غیر از این ذکر شود . در خارج از این مرز و بوم حق زندگی و فرزند را برای زنان در اولویت می‌دانند، در حالی که در ایران داشتن فرزند پس از جدایی حقی است که به پدر داده می‌شود مگر در موارد خاص که آن هم ثابت کردنش کفش آهنین به پا کردن می‌خواهد. با این اختلاف قانونی بین ایران و آن کشورهای دیگر، باید به این شک کرد که آیا قانونگذاران باور مادرانه زنان ایرانی را کمتر از زنان کشورهای دیگر می‌دانند یا شاید آنها خیلی بیشتر حق دارند و ما خبر نداریم.
۲- برابری و هم سان نگری زن و مرد را در اجتماع به عرصه حس بودن و باور برسانید. اگر از کنار هم قرار گرفتن زنان و مردان در برنامه‌های اجتماعی هراسی وجود دارد دلایل دیگری غیر از حذف در نظر گرفته شود. دختران و زنان نمی‌توانند به ورزشگاه بروند و به تماشای مسابقات ورزشی مورد علاقه خود بنشینند چون برخی سازه‌ها را نامناسب می‌دانند، متاسفانه و ناباورانه برخی مردان را بی ظرفیت می‌خوانند و برخی نگران لرزان شدن بنیان‌های دینی می‌شوند. متاسفانه هیچ کدام نمی‌دانند در کشورهای غیر اسلامی دختران و پسران در ورزشگاه‌ها در دربی‌های معروف جهانی و در مسابقات مختلف کنار هم می‌نشینند، تماشا می‌کنند، لذت می‌برند و تجربه می‌کنند. آنها نه سازه، نه مردان و نه مذهب را نشانه گرفته‌اند، فقط یاد گرفته‌اند و می‌دانند که زنان هم برابر مردان حق زندگی و آزادی دارند. پیگیر حضور تماشاگر زن در میادین ورزشی باشید .
۳- تلاش کنید وعده‌های انتخاباتی رییس جمهور منتخب در خصوص به کارگیری زنان در مناصب کلان مدیریتی را پیگیری و اجرایی کنید. با گذشت حدود۷ ماه از آغاز رسمی‌دولت دوازدهم تا امروز هنوز شاهد این نبوده ایم که زنان در پستهای سیاستگذاری کشوری منصوب شوند. مشاور و مدیرکل و... پستهایی هستند که تنها برای ساکت کردن صداهای اعتراض جنسیتی در نظر گرفته شده است و به هیچ عنوان در برگیرنده این خواسته نخواهد بود که باید زنان هم در امور تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی و سیاستگذاری نقش داشته باشند تا از این فضای یک طرفه مردانه در اجتماع دور شویم.
۴- در این کشور آن قدر که پسران حق شادی و جرات ورزی و ریسک پذیری دارند برای دختران حقی وجود ندارد. پسران می‌توانند در خیابانهای شهر قدم بردارند و در جشن‌های هنری و اجتماعی، رها باشند جوانی و شادی کنند اما اگر دختران تنها صدای شادی شان کمی‌بلند شود که رهگذری آن را استراق سمع کند، ناهنجارهای جامعه می‌شوند. تبیین ابعاد یکسان نگریستن به شادی و نشاط اجتماعی برای جوانان و نوجوانان دختر و پسر اقدامی‌است که باید در آن معاونت تدوین برنامه شود. برای داشتن جامعه ای شاداب و فعال ضروری است که هم برای زنان و هم برای مردان برنامه‌های فرهنگی و هنری و نشاط آور در نظر گرفته شود. لازم است با نظارت و حمایت آن معاونت کنسرت با حضور خواننده‌های زن بیشتر برگزار شود، چند برنامه بیشتر با حضور هنرمندان اجراشود، چند انتخاب مسئولیتی زنان در وزارت ارشاد و آموزش و پرورش بیشتر انجام بگیرد تا هجمه‌های محدودیتی کمتر گردد.
۵- آموزش و توان افزایی را محصور به کارگاه‌هایی نکنید که در آن چارچوب مذهبی گذاشته شود. دختران امروز نیاز به آموزش مهارتهای خود مراقبتی، برقراری ارتباط موثر، زندگی سالم و عزت نفس دارند. با ترس از اینکه نباید سند ۲۰۳۰اجرا شود آنان را از حق آموزش اصلی ترین مهارتها محروم نسازید.
... و اما دیگر مواردی همچون مقابله با خشونت علیه زنان، همگامی‌نقش زنان و مردان در اجتماع، فرهنگ‌سازی اجتماعی و... که با ریزنگری می‌توان به مولفه‌های برنامه‌ای آنها پی برد و بر روی آنها تصمیم‌گیری و کار کرد. پتانسیل اجرایی و برنامه‌ای معاونت زنان و امور خانواده آن قدر هست که بتواند در عرصه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی و علمی، ورود پیدا کند و برای تعالی حضور و نقش زنان تلاش کند و به نتیجه دست پیدا کند. بهمن ماه امسال و روزهای سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی را آغاز گر جریان تحولی این بخش از جامعه (دختران وزنان) بدانید و این تحول سازنده را که در پیشرفت وتوسعه کشور بسیار مهم جلوه می‌نماید، ممکن نمایید.