۱۷ درصد از خیران مدرسه ساز کشور، بانوان هستند
یک روز پیرزنی فقیر در روستایی از روستاهای خراسان رضوی، رنج دانش‌آموزان روستا را که مدرسه نداشتند می‌بیند و همت می‌کند و مدرسه‌ای می‌سازد.
یک روز هم بانویی نابینا با این که مصداق چراغی که به خانه رواست بود، مدرسه‌ای برای بچه‌های روستا می‌سازد، روزی نیز بانویی خیر ارثیه پدری را برمی‌دارد و می‌رود به خراسان جنوبی، جایی که بچه هایش در جایی به اسم کلاس درس، در یک آغل روی تکه‌های گونی می‌نشستند و درس می‌خواندند و روزی هم دختری به نام افسانه، ثلث اموال پدر را که وصیت کرده بود به راه خیر برود، برمی‌دارد و می‌رود به مناطق کوهستانی چهارمحال و بختیاری تا مدرسه‌ای بسازد برای دخترکانی که در طویله روستایشان درس می‌خواندند.
اینها حالا همه شده‌اند اسطوره، زنانی خیر و نیک‌اندیش که مدرسه‌سازی در مناطق محروم شده شناسنامه‌شان؛ زنانی که هرروز در کالبد زنانی جدید تکثیر می‌شوند. تا دیروز که علی شیرزاده مدیرکل مشارکت‌های مردمی سازمان نوسازی مدارس به ما آمار می‌داد در ایران ۵۱۲۱ بانوی مدرسه‌ساز، فعال بودند و او با یقین می‌گفت که این آمار، روزانه تغییر می‌کند. این ۵۰۰۰ و اندی زن حالا شده‌اند ۱۷ درصد جمعیت جامعه بزرگ خیران مدرسه‌ساز کشور که همه دولتی‌ها اذعان دارند یک سوم مدارس ایران به همت آنها ساخته شده است
در ماراتن مدرسه‌سازی به دست زنان خیر اما برخی استان‌ها از بقیه جلوترند. به استناد نموداری که شیرزاده نشانمان می‌دهد ۳۱ درصد خیران مدرسه‌ساز استان گلستان و ۳۰ درصد خیران کردستانی بانوان هستند و این آمار در استان‌های کم برخوردارِ ایلام و خوزستان نیز به ترتیب۲۸ و ۲۵ درصد است. در سیستان و بلوچستانِ محروم نیز ۱۸ درصد خیران مدرسه‌ساز، زنان هستند که اینها وقتی با مشارکت ۱۹ درصدی زنان تهرانی یا مشارکت ۱۴ درصدی بانوان قمی، زنجانی و خراسان رضوی جمع می‌شود، می‌شود آمار کشوری ۱۷ زن خیر مدرسه‌ساز در مقابل ۸۳ مرد.
خدیجه نیزاری، رئیس شورای بانوان خیرمدرسه ساز اما دیروز گفت شاید عدد ۱۷ در مقابل ۸۳ کوچک به نظر برسد ولی در واقع بانوان مدرسه‌ساز هم مدرسه می‌سازند و هم مردانِ مدرسه‌ساز را تربیت می‌کنند.
مدرسه‌سازی، بدون توقف
مهر۹۶ از ۵۰۰۰کلاس درس جدیدی که به وزارت آموزش و پرورش تحویل داده شد ۲۵۰۰ کلاس درس را خیران و به طور ویژه ۵۰۰ کلاس را بانوان خیر مدرسه‌ساز ساخته بودند. با این که این آمار چشمگیر است اما علی شهری، معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی سازمان نوسازی مدارس می‌گوید نباید تصور شود که حوزه مدرسه‌سازی اشباع شده است.
او می‌گوید نیازکشور به مدارس جدید، بازسازی و تعمیرمدارس هنوز مبرم است و عزم جدی دولت و مردم را می‌طلبد. شهری البته از جانب خیران مدرسه ساز که مطمئن است و توضیح می‌دهد که همیشه مبالغ تعهد شده خیران برای ساخت مدارس بیشتر از آورده‌های دولت برای تکمیل پروژه‌ها بوده است. اما گویا امسال نخستین سالی است که سهم دولت و خیران به هم نزدیک شده، به تعبیر شهری، ۴۵۰ میلیارد تومانِ خیران در ازای ۴۱۱ میلیارد تومانِ دولت.
مکان‌یابی و نگهداری، مهم‌تر از ساخت
خیران رنگ به رنگ‌اند، عده‌ای بخشی از دارایی شان را می‌دهند و عده‌ای هرآنچه دارند را، ولی همه‌شان دربخشندگی مشترک‌اند. همین بخشندگی‌ها، بسیاری‌شان را کشانده به مناطق محروم، به جایی که شاید روی نقشه‌ها نباشند، به مناطقی که زمین و آسمانشان بخیل است و مردمان را می‌تاراند.
دانش‌آموزان بسیاری از مناطق محروم به این ترتیب صاحب مدرسه شده‌اند، گرچه پایانِ بخشی از این مدرسه‌سازی‌ها خوش نبوده است.
بانوی خیری برایمان تعریف می‌کند مدرسه‌ای عالی را درحوالی قائن به چشم دیده که مردمانش به علت خشکسالی کوچ کرده‌اند و مدرسه مانده و خودش، بی‌استفاده و غریب؛ حکایتی که خیلی‌های دیگر نیز روایتش می‌کنند، مثل بانویی که سال‌ها قبل مدرسه‌ای برای دانش‌آموزان استثنایی ساخت، ولی حالا خبردارش کرده‌اند بچه‌های استثنایی از مدرسه استقبال نکرده‌اند و حالا این مکان متروک است.
از این مدارس درکشور کم نیست؛ مدارسی که مخاطبانش گذاشته‌اند و رفته‌اند به جایی که شاید بشود زیرسقف آسمانی سخاوتمندتر، بی‌دغدغه‌تر نانی خورد. برای همین بود که دیروز مهرا... رخشانی‌مهر، رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور گفت: ازاین به بعد مکان‌یابی و آمایش سرزمین باید سرلوحه مدرسه سازی قرارگیرد و کشش هر منطقه مشخص کند چه نوع مدرسه و با چه گنجایشی ساخته شود.
رخشانی‌مهر اما علاوه بر مکان‌یابی‌های اشتباه برای مدرسه‌سازی به نحوه نگهداری بسیاری از مدارس نوساز نیز انتقاد دارد و می‌گوید که مدرسه‌ای فاخر را به چشم دیده که بعد از یک سال شیشه‌های شکسته‌اش را نو نکرده و به جایش به پنجره‌ها مقوا چسبانده بودند.
او گفت نگهداری و مراقبت ازمدارس از ساخت آنها مهم‌تر است، چون اگر جدی گرفته نشود مدارس نوساز نیز بسرعت فرسوده می‌شوند که معنای آن چیزی بجز هدررفت سرمایه‌های کلانی نیست که بویژه خیران در این راه خرج می‌کنند.