۴۰ درصد از زنان زندانی ملاقات کننده ندارند
یاسمن صادق شیرازی
بر اساس اعلام ستاد دیه کشور، در حال حاضر حدود ۵۰۰ زن درکل کشور (از حدود ۶۵۰۰ زن زندانی) به علت ارتکاب جرایم غیر عمد در زندان‌ها به سر می‌برند که بیش از ۷۰ درصد آنها سرپرست خانوار و دارای فرزند هستند. همچنین، آمارهای ستاد دیه نشان می‌دهد، تعداد زندانیان زن جرایم غیر عمد در کشور طی سال گذشته چند برابر شده است. به‌طوری که تعداد این زندانیان در سال ۹۵، از ۱۰۰ نفر به حدود ۵۰۰ نفر در سال گذشته رسیده است. زنانی که اغلب آنها سابقه کیفری ندارند و در اثر مسائل مالی، فشارهای اقتصادی، ضمانت همسران و بستگان خود دچار محکومیت شده‌اند. به‌همین منظور ستاد دیه با همکاری معاونت زنان ریاست جمهوری از سال ۹۵، پویشی را با هدف پیشگیری از ورود ناخواسته به زندان‌ها و کاهش جرایم غیر کلاهبرداری کلید زد که در مجموع توانست با جمع‌آوری حدود یک میلیارد و ۴۲۰ میلیون تومان، زمینه آزادی ۳۰زن سرپرست خانوار از زندان را فراهم کند. پویشی که حالا، چند روزی می‌شود مرحله سوم آن با شعار «زندان جای مادران نیست» آغاز شده و قرار است با حمایت«معصومه ابتکار»، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و «بهاره رهنما» بازیگر تئاتر و سینما، زمینه آزادی ۲۵۰ زن سرپرست خانوار دیگر را در سال جدید فراهم کند. در همین زمینه، چند روز گذشته نیز معصومه ابتکار با تأکید بر اینکه «زندان جای زنان نیست» اعلام کرده بود، «زندانی شدن مادران تبعات گسترده‌ای دارد. تبعاتی برای مادر، برای خانواده و بویژه برای بچه‌های او. وقتی مادر زندانی باشد، خانواده از هم می‌پاشد.» معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، همچنین با اظهار نگرانی نسبت به شرایط این مادران و فرزندان آنها از تمام اقشار زنان درخواست کرد تا برای حمایت از آنها به این فراخوان ملحق شوند. این درحالی است که همچنان به نظر می‌رسد، وجود یک پویش مردمی به تنهایی برای آزادی زنان زندانی کشور کافی نیست، چراکه هر ساله با آزادی آنها تقریباً همین تعداد جایگزین می‌شود. موضوعی که «اسد‌الله جولایی»، مدیرعامل ستاد دیه کشور نیز به آن اشاره کرد و به «ایران» گفت: زنان نسبت به مردان از شرایط جسمی و روحی ویژه‌ای برخوردارند و زندانی شدن آنها پیامد‌های منفی گسترده‌ای برای خانواده و فرزندان آنها به‌دنبال خواهد داشت. به همین خاطر یکی از اولویت‌های این ستاد به آزادی زنان زندانی اختصاص یافته است.
وی ادامه داد: تلاش می‌کنیم تعداد زندانی‌های زن مرتکب جرایم غیر عمد در کشور را به صفر برسانیم اما رسیدگی به برخی از پرونده‌ها به علت بالا بودن بدهی، نیاز به زمان زیادی دارد که گاه این موضوع باعث می‌شود فرد چند سال در زندان بماند.
مدیر عامل ستاد دیه کشور با اشاره به اینکه مشکلات اقتصادی و مالی عمده‌ترین علت محکومیت زنان زندانی است، افزود: بیش از ۷۰ درصد از این افراد دارای فرزند و سرپرست خانوار هستند. همچنین، تعداد این زندانیان در شهر‌های فارس، مازندران و تهران به‌علت مهاجر‌پذیری بیشتر از سایر نقاط کشور است. جولایی ادامه داد: نکته قابل توجه این است که غالب زنان به‌علت ضمانت برای بستگان، همسر و پدر خود گرفتار شده‌اند.
وی درباره یکی از پرونده‌های زنان زندانی کشور، گفت: آخرین پرونده‌ای که در این زمینه به دست ما رسیده، پرونده زنی است که با کمک ۳۰ نفر از همسایگان خود صندوق قرض‌الحسنه خانگی راه‌اندازی کرده بود. متأسفانه در این پرونده یکی از این همسایه‌ها پس از دریافت وام از این صندوق متواری شد و به‌همین خاطر این زن به‌خاطر اینکه مسئولیت صندوق را بر عهده داشت با ۷۰ میلیون بدهی به زندان رفت.
جولایی با اشاره به اینکه تعدادی از زنان نیز به علت ورشکستگی راهی زندان‌ها می‌شوند، افزود: پرونده دیگری نیز در این زمینه به دست ما رسید که مادری ضمانت پسرش را بر عهده گرفت تا رضایت طلبکاران او را جلب کند اما متأسفانه پسرش بعد از آزادی به علت فشار روحی ناشی از ورشکستگی و فشار طلبکار‌ها دست به خودکشی زد و در نهایت مادر به جای فرزندش زندانی شد.
۴۰ درصد از زنان زندانی ملاقات‌کننده ندارند
رئیس سازمان زندان‌ها نیز روز شنبه در مراسمی به تبعات زندان برای خانواده‌ها تأکید کرد و گفت: ۴۰ درصد از زندانیان زن در زندان‌ها هیچ ملاقات کننده‌ای ندارند که خود باعث مشکلات روحی و روانی بسیاری در آنها می‌شود.
اصغر جهانگیر با اشاره به آمار شش درصدی زندانیان زن در استان کرمان، افزود: مشکلات افراد مجرم تنها به خودشان خلاصه نمی‌شود و علاوه بر خانواده‌ها دیگر افراد جامعه هم که در ارتباط با آنها هستند آسیب می‌بینند بنابراین، محیط زندان باعث فاصله بین فرد زندانی با خانواده می‌شود. به طوری که، فرد محبوس دیگر شرایط بیرون را نخواهد داشت و نقش خود را به‌عنوان پدر، همسر و مدیریت خانواده از دست می‌دهد.
شرایط را برای پذیرش زنان زندانی در خانواده‌ها فراهم کنیم
عدم پذیرش زنان زندانی از سوی جامعه، موضوعی بود که رئیس انجمن مددکاری کشور نیز به آن اشاره کرد و به «ایران» گفت: انگ و برچسب رفتن به زندان تا سال‌ها با زنان زندانی همراه خواهد بود. به همین خاطر اغلب این افراد وقتی با جرم درگیر می‌شوند در زمینه پذیرش اجتماعی در جامعه و حتی خانواده دچار مشکل می‌شوند.
سید حسن موسوی چلک، ادامه داد: به همین علت لازم است تا شرایط لازم برای پذیرش این زنان از سوی خانواده و جامعه فراهم شود، چراکه، بررسی‌ها نشان می‌دهد حتی خانواده نیز پس از زندانی شدن آنها را رها می‌کند. وی با اشاره به اینکه تأثیرات زندان فرزندان این زنان را درگیر این آسیب‌ها می‌کند، افزود: این تأثیرات باعث افزایش بروز احتمال آسیب در میان خانواده و فرزندان این افراد می‌شود، به همین خاطر ضروری است تا اقدامات لازم از سوی مددکاران برای فرد و خانواده صورت گیرد.
۶۴ درصد زندانیان تهران متاهل هستند
«الهام فخاری» عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران هم دیروز در جلسه این شورا به ابعاد اجتماعی زندان، زندانی و خانواده زندانیان در شهر تهران پرداخت و گفت: ۲۱ هزار زندانی در شهر تهران به سر می‌برند که از این تعداد، ۳ درصد زنان و نیم درصد کودکان و نوجوانان هستند. همچنین، ۶۴ درصد این زندانیان متاهل هستند و حدود هفتاد درصد آنان زیر ۴۰ سال سن دارند.
وی با اشاره به اینکه آینده پرمخاطره جوانان و زنان زندانی به‌عنوان اقشار آسیب پذیر جامعه محتاج نگاه ویژه‌ای از سوی سازمان زندان‌ها است، افزود: ۹۶ درصد زندانیان جرایم غیر عمد استان تهران، محکومان مالی هستند که در این بین ۷۵ درصد آنان به‌دلیل ناتوانی در پرداخت چک صادر شده به زندان افتادند.
فخاری ادامه داد: آمار۶۴ درصدی زندانیان متاهل که درصدی از آنان صاحب فرزند هستند نگران‌کننده است. چراکه، فرزندان به پدر و مادر برای رشد روانی بسامان نیاز دارند که نبودن هر کدام از آنان در خانواده علاوه بر آنکه بویژه در مورد نبودن پدر می‌تواند تنگناهای مالی به بار آورد باعث تنش مداوم در خانواده می‌شود.
وی افزود: جرایم غیر عمدی بیشترین تعداد زندانیان را به خود اختصاص داده است که در این بین، ۷۶ درصد آن مربوط به چک‌های بلامحل است.