عالیه شکربیگی

به مناسبت روزجهانی خانواده

نهاد خانواده به عنوان نهادی به جای مانده از نیاکانمان برایمان ارزشمند است وهرکدام از ما در هرسطحی که هستیم همواره نقشی در این نهاد ایفا نموده ایم، گاهی در نقش دختر، زمانی پسر، وقتی دیگر مادر و پدر و...، تلاش نموده ایم در اقتدار و حمایت این نهاد پایدار بکوشیم. در پژوهش های ملی هر زمان از ایرانیان پرسیده اند مهم ترین نهاد از دید شما چه نهادی است؟ بدون لحظه ای تردید پاسخ داده اند خانواده واین نهاد همواره برای ورشکستگان سیاسی و اقتصادی حمایتگری جدی بوده است و برای اعضای خود زایش گر سرمایه اجتماعی در سطوح کلان ، میانه و خرد. اما امروزه بر اساس نتایج تحقیقات ملی و بین المللی نهاد خانواده دچار چرخش مفهومی شده وبه نظر می رسد هنجارها و ارزش های خانواده دربرابر چالش ها و تغییرات عمیق قرار گرفته است. مسائلی مانند طلاق عاطفی، خشونت خانوادگی، فردیت تعمیم یافته، شکل گیری ارتباطات فرا زناشویی و ...، که خانواده را دچار آسیب نموده است، از طرف دیگر بر اساس نتایج تحقیقات ، اعضای خانواده بطور طبیعی روزی ۲۰ دقیقه  با هم صحبت می کنند که این آمار گویای آن است که شاید بشود با گفتگو و مفاهمه بسیاری از مشکلات خانواده را قبل از آسیب زایی ساماندهی کرد، لذا در زیر به مهم ترین عواملی که به نوعی از موانع بازدارنده ی گفتگو و توانش در نهاد خانواده  بودند ، اشاره می شود و در پایان مهم ترین راهبرد لازم در این راستا ارائه خواهد شد.

عوامل مداخله گر در آسیب زایی خانواده ایرانی

طلاق عاطفی

به نظر می رسد فقدان هر گونه ارتباط عاطفی، جنسی و .. زیر یک سقف خود بتواند عاملی مهم در زایش مشکلات نهاد خانواده در ایران باشد.

خشونت خانوادگی که در بسیاری موارد در میان زوجین تبدیل به تنفر از یکدیگر شده است و این تنفر مانع همدلی  و صحبت میان زوجین است.

شکل گیری ارتباطات فرازناشویی و دوست یابی های اجتماعی در شبکه های اجتماعی، خود باعت نوعی فردیت یافتگی در نهاد خانواده شده که باعث انسداد گفتگو در نهاد خانواده شده است.

شکاف بین نسلی در خانواده ایرانی که بیگانگی نسل ها را در بسیاری از موارد به وجود آورده است.

پیدایش تغییر نگرش در تشکیل نهاد خانواده در شیوه های همسر گزینی میان جوانان

تک والدی در نهاد خانواده

 افزایش زنان سرپرست خانوار

و دهها عامل دیگر ....،  باعث  ضعف و کاهش توان گفتگو در خانواده ایرانی گشته است و در بسیاری از موارد بن بست بین نسلی را به وجود آورده است.

در راستای توازن و زایش اعتماد و مشارکت و همدلی در نهاد خانواده و کاهش آسیب های خانوادگی لازم است گفتگو بین اعضای خانواده ها در گونه های مختلف شکل گیرد( مهم ترین راهبرد)، گفتگویی که به گفته ی هابرماس، مبتنی بر صداقت، درستی باشد و به عبارتی سرمایه اجتماعی " اعتماد، مشارکت و همدلی و انسجام"بستر ساز شکل گیری تعاملات بین اعضای خانواده های ایرانی باشد.