دستیار ویژه در امور حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری ضمن هشدار به رویکردی که علیه مهریه مطرح می‌شود، گفت: مهریه بین زن و مرد تعادل ایجاد می‌کند.
شهناز سجادی، دستیار ویژه در امور حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری و وکیل دادگستری،با اعلام اینکه مهریه از جنبه حقوقی یکی از موضوعاتی است که در معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به آن پرداخته می‌شود، گفت: قانون مهریه سال ۱۳۰۷ نوشته شد؛ پس موضوع جدیدی نیست. مقررات مهریه نیز سال‌هاست که اجرا می‌شود، اما مشکل این است که در حال حاضر نگاه جدیدی به آن وجود دارد.
دست‌هایی در کار است که همین یک حق را هم از زنان بگیرند
وی بیان کرد: در جایگاه وکیل دادگستری که ۳۰ سال است در این زمینه فعالیت می‌کنم و فعال حوزه زنان هستم احساس می‌کنم دست‌ها، افکار و رویکردهایی سبب می‌شود تا تنها حق زنان را که در جامعه باقی مانده است از آنان سلب کند.
سجادی به تفاوت وضعیت حقوق اساسی و شهروندی یک دختر قبل و بعد از ازدواج پرداخت و اظهار کرد: تا وقتی دختری ازدواج نکرده برای خروج از کشور آزاد است و برای انتخاب محل زندگی، کار، بیرون رفتن از منزل و ... آزاد است، یعنی حقوق شهروندی دارد، اما وقتی ازدواج می‌کند بسیاری از حقوق اساسی و شهروندی خود را از دست می‌دهد و تابع قانون مدنی می‌شود و قانون مدنی ما برای زنان محدودیت زیادی در مبحث خانواده ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی شوهر را رئیس خانواده اعلام و نه یک رابطه عاطفی و انسانی، بلکه یک رابطه رئیس و مرئوسی ایجاد و همه حقوق اساسی و حقوق مدنی زن را به اجازه شوهر منوط کرده است. این نگاه قانونی تا وقتی که زن و شوهر در تفاهم زندگی می‌کنند مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما به محض اینکه زوجین با اختلاف مواجه می‌شوند شوهر از حق ریاست خود سوء استفاده و زن را ممنوع‌الخروج می‌کند، یا قبل از اختلاف مرد به راحتی و با بیان اینکه اشتغال زن منافی مصالح خانواده است حق اشتغال را از او می‌گیرد، در حالی که زن درآمد خود را صرف خانواده می‌کند.
زنان جامعه ما حتی نمی‌توانند برای فرزند خود حساب بانکی باز کنند
این وکیل دادگستری در ادامه گفت: واقعیت این است که در جامعه حق ولایت مطلق برای پدر است و زن نمی‌تواند با پول خودش برای فرزندش حتی حساب بانکی باز کند. همه زنان جامعه ایران بیش از ۱۰۰ سال پیش با همین قانون زندگی کرده و خود را با آن تطبیق داده‌اند. قانون حمایتی را در قالب مهریه برای زن قرار داده است؛ حمایتی که اکنون عده‌ای می‌خواهند آن را سلب کنند.
تأکید قرآن؛ مهریه را بدهید حتی اگر زیاد بود
وی به اهمیت فرااوان مهریه در اسلام پرداخت و گفت: در قرآن بسیاری از مسائل ذکر نشده؛ از جمله دیه زن، اما موضوع مهریه در سوره نساء و بقره آمده و به پرداخت مهریه تأکید شده است. طبق این سوره اگر میزان مهریه زیاد بود و طلاق گرفتید، مهریه را بدهید و سخت‌گیری نکنید. این یعنی قرآن با مهریه زیاد مخالف نیست.
مهریه قیمت‌گذاری برای زن نیست
سجادی ادامه داد: حق تعیین مهریه موضوعی الهی است و خداوند این حق را برای زن قرار داده است. دختران نباید با نگاه روشنفکری بگویند که مگر کالا هستیم که می‌خواهند بر روی ما قیمت بگذارند؟ قرآن به مهریه به صورت هدیه نگاه می‌کند تا زن پشتوانه و حامی اقتصادی داشته باشد. اسلام تأکید کرده که مهریه به خود زن پرداخت شود. عندالاستطاعه و عندالمطالبه بودن در اسلام نیست، بلکه آن را به این موضوع اضافه کرده‌ایم؛ در حالی که در قرآن آمده مهریه را پرداخت کنید.
کارکرد مهریه اکنون وجه‌المصالحه بودن است
وی در ادامه به کاربرد کنونی مهریه در جامعه ایران پرداخت و اظهار کرد: اکنون در جامعه هنگام ازدواج زن مهریه خود را نمی‌گیرد و کاربرد آن زمانی است که شوهر فوت کند یا طلاق بگیرد. وقتی زن بخواهد طلاق بگیرد، از مهریه به صورت وجه‌المصالحه استفاده می‌کند و آن را می‌بخشد تا شوهر را راضی کند که او را طلاق دهد. وقتی هم مردی می‌خواهد زن خود را طلاق دهد مهریه را پرداخت می‌کند. همچنین، ارث زن کمتر از مرد است و زمانی که زن یک هشتم یا یک چهارم ارث را می‌گیرد مهریه نقصان ارث را جبران می‌کند.
این وکیل دادگستری با تأکید بر اینکه تورم جامعه به زن ارتباطی ندارد و نباید به بهانه تورم بخواهیم حق مهریه زنان را کاهش دهیم، گفت: افرادی که به دلیل افزایش قیمت سکه نگران مردان هستند اگر قیمت طلا کاهش پیدا کند نگران وضعیت زنان خواهند شد؟ براساس قانون، مهریه توافقی بین زن و مرد و بر مبنای حاکمیت اراده طرفین است و قانونگذار حق ندارد وارد حاکمیت اراده طرفین شود. کسی نمی‌تواند بگوید که زنان چند سکه را برای مهریه‌شان در نظر بگیرند، بلکه زنان میزان مهریه را پیشنهاد می‌کنند مردان می‌پذیرند یا نمی‌پذیرند.
زنان چه کنند که تورم به سکه خورده است؟
وی نگرانی کنونی درباره مسئله مهریه را رویکردی دانست که برخی آن را اتخاذ کرده‌اند و گفت: زمانی که رویکرد حمایت از زنان برقرار بود «محاسبه مهریه براساس نرخ روز» در قالب قانون مصوب شد، اما وقتی رویکرد حمایت از زنان نباشد، تلاش می‌شود برای کمک به حدود چهار هزار و ۵۰۰ زندانی مهریه قانون مهریه علیه زنان تغییر کند، اما در سایر عرصه‌ها و جرائم هم افراد زندانی زیادی داریم چرا قانون را تغییر نمی‌دهیم؟ زنان چه کنند که تورم به سکه خورده است؟
سجادی تصریح کرد: زنان نباید تاوان تورم سکه را بدهند. ضمن اینکه اکثر خانواده‌ها به این دلیل مهریه تعیین می‌کنند که دختران آنها با ازدواج حقوق اساسی و شهروندی خود را از دست می‌دهند. یعنی می‌خواهند تعادل ایجاد کنند و به همسرانشان بگویند شما از همه حقوق برخوردارید و رئیس خانواده هستید و زن مرئوس است. پس پرداخت مهریه را متعهد شوید.
وی ادامه داد: اگر قانون براساس عدالت جنسیتی در حوزه سکونت، اشتغال، خروج از کشور، طلاق، ولایت بر فرزند و حضانت بر فرزند باشد، خانواده‌ها چنین مبالغی را تعیین نمی‌کنند و مادیات را وارد زندگی زناشویی نمی‌کنند. اگر قرار است تغییری در قانون ایجاد شود باید پایه‌های قانونی را که منجر به شرایط کنونی مهریه شده اصلاح کنیم، نه اینکه میزان مهریه را کم و محدود در نظر بگیریم.
مهریه تعادل بین زن و مرد ایجاد می‌کند
دستیار ویژه در امور حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری از ایجاد تعادل حقوقی بین زن و مرد به واسطه وجود مهریه سخن گفت و اظهار کرد: با وجود حقوقی که در قانون برای مرد وضع شده، وجود مهریه تعادلی بین زن و مرد ایجاد می‌کند که اگر مهریه را حذف کنیم و حقوق زن را در بحث مهریه به چالش بکشیم، این اعتدال از بین می‌رود و زن دیگر هیچ چیزی ندارد که آن را ببخشد و حضانت فرزندش را عهده‌دار شود یا طلاقش را بگیرد و ...
اکنون در قانون تبعیض علیه زنان داریم و این خشونت است
وی از رسانه‌ها خواست گزارش‌هایی درباره نحوه و دلایل وصول مهریه در دادگاه‌ها تهیه کنند و ادامه داد: فکرمی‌کنید چند درصد زنان می‌توانند مهریه خود را وصول کنند؟ بیشتر زنان مهریه را وجه‌المصالحه قرار می‌دهند تا طلاق بگیرند یا حضانت فرزند را عهده‌دار شود. پس اگر افرادی می‌خواهند درباره مهریه و زندانیان مهریه کار اصولی انجام دهند، باید تبعیض را از قوانین حذف کنند. اکنون در قانون تبعیض علیه زنان وجود دارد و به نظر من این تبعیض نوعی خشونت علیه زنان است.
سجادی تأکید کرد: اگر در ازدواج زن و مرد را دو انسان در نظر بگیریم، قوانین هم معتدل خواهد شد. اگر براساس قانون زن باید برای خروج از کشور از مرد اجازه بگیرد، چرا مردی که وظیفه و مسئولیت نگهداری و حمایت از خانواده و همسر و فرزندان خود و مسئولیت پرداخت نفقه را دارد، نباید برای خروج از کشور از همسر خود اجازه بگیرد؟ در حالی که می‌بینیم مردان به راحتی زندگی خود را رها می‌کنند و به جاهایی سفر می‌کنند که زن اصلاً موافق نیست.
زنان به جای حقوقی که ندارند مهریه می‌گیرند
دستیار ویژه در امور حقوق شهروندی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری افزود: قانونگذار باید قوانین را تغییر دهد یا کاری به کار مردم نداشته باشد تا مردم تعادلی مناسب ایجاد کنند. زنان به جای حقوقی که ندارند مهریه می‌گیرند. البته باید به دخترانمان سفارش کنیم که به جای گرفتن مهریه حقوقی را که ندارید مطالبه کنید و در ازدواج بگویید که مهریه نمی‌خواهید، اما حق اشتغال، ولایت، حضانت، حق تعیین محل سکونت را مطالبه کنید؛ در حالی که مردان در خواستگاری زیر بار پذیرش این حقوق نمی‌روند.
وی با انتقاد شدید از کسانی که به بهانه پر شدن زندان‌ها از زندانیان مهریه تلاش می‌کنند تا این حق را از زنان سلب کنند، گفت: افرادی که می‌گویند «زندان‌ها پر شده و باید مهریه را کم کنیم و ... » باید بگوییم زندان‌ها پر نشده، بلکه مهریه را دادگاه‌ها قسط‌بندی می‌کنند و پرونده‌هایی را دیده‌ام که دادگاه حکم به پرداخت سالی یک سکه داده، اما مرد همین یک سکه را هم پرداخت نمی‌کند. همه افرادی که در زندان هستند حکم تقسیط مهریه را دارند، ولی مهریه را نمی‌پردازند تا باز میزان آن کاهش یابد.
سجادی اضافه کرد: مهریه بدهی است و باید مانند همه بدهی‌ها قانون اجرا شود. نمی‌توان که قانون را درباره همه بدهکاران اجرا کرد، اما وقتی زن حاکم و محکوم‌له است، بگوییم باید قانون را به خاطر افرادی که شاکی آنها زن است تغییر دهیم؛ به نظر من باید جلوی این تفکر ایستاد. باید راهکاری پیدا کرد، نه اینکه مهریه را حذف کرد. اگر مهریه را حذف کنیم، آسیب‌ها بیشتر و ازدواج‌ها کمتر می‌شود و دختران به سمت ازدواجی که در آن حمایتی نداشته باشند نمی‌روند.
وی در پایان اعلام کرد: یکی از دغدغه‌ها در معاونت زنان بیمه مهریه است تا بررسی کنیم که آیا امکان این هست که بیمه مهریه الزامی شود، چون هم به نفع زن و هم به نفع مرد است و در صورتی که همسر فوت کند یا کار به جدایی بکشد زن حداقل باید بتواند آپارتمان کوچکی برای خود و فرزندش اجاره کند.