صنعت بیمه -در دهه‌های اخیر شکل جدیدی از خانوارها ظاهر شده است. خانواده‌هایی که زنان رهبری آن‌ها را به عهده دارند. در ایران زنان سرپرست خانوار هرسال تعدادشان بیشتر می‌شود و در حال حاضر بیش از ۶ میلیون نفر تحت تکفل زنان تک سرپرست قراردارند. بر اساس سرشماری سال ۹۰ بیش از ۸۰ درصد این زنان بیکارند.
برپایه آمار دفتر امور مشارکت زنان حدود۱۲درصد خانواده‌ها توسط زنان اداره می‌شود. در حالیکه این آمار برای خانواده‌های مرد سرپرست بیش از ۱۵ میلیون و ۷۱۱ هزار خانوار است. مقایسه آمار سال‌های ۷۵ تا ۸۵ شمسی رشد خانواده‌های زن سرپرست را حدود ۵۸ درصد نشان می‌دهد.
سرشماری سال ۸۵ نشان می‌دهد که سالانه ۶۰ هزار نفر در کشور بی سرپرست می‌شوند.
ساختار سنی این گروه حاکی از آن است که ۳۸ درصد آن‌ها بین ۲۵ تا ۵۵ سال و ۳۲ درصد آنان بین ۶۵ و بالاتر سن دارند. هر چه سن زنان افزایش می‌یابد، احتمال قرار گرفتن آن‌ها در گروه زنان سرپرست خانوار بیشتر می‌شود. فوت همسر و طلاق دو عامل عمده رشد زنان سرپرست خانوار است. در ایران۷۰ درصد زنان بر اثر فوت همسر به صف سرپرست خانوار می‌پیوندند. عامل دیگر رشد این پدیده ۵ درصد طلاق در شهرها و ۲ درصد در روستاها است. علاوه بر آن باید مهاجرت مردان، بیکاری آنان، اعتیاد شوهران یا بزهکاری را از عوامل گسترش این پدیده دانست.
سازمان‌های غیر انتفاعی و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار
مفهوم توانمندسازی زنان سرپرست خانوار بدون مشارکت مردم غیر قابل تصور است. ایجاد سیاست‌ها و برنامه‌های منسجم برای توانمند سازی زنان سرپرست خانوار نیاز به توجه دقیق و همچنین نیازمند افزایش منابع مالی و انسانی است و دولت به تنهایی نمی‌تواند آن را تامین کند.
از این رو موسساتی با کمک افراد تحصیلکرده تشکیل شده اند تا به توانمند سازی زنان سرپرست خانوار در جنبه‌های مختلف از قبیل آموزش(مهارت‌های زندگی، شغل گرا، سلامت و قانون)، کارآفرینی(وام شغلی، کمک‌های فنی)، مشاوره و… بپردازند.
سازمان‌های حمایت از زنان در قالب سازمان‌های خیریه ای که خدماتی مانند غذا، دارو و آموزش را ارائه می‌دهند بعد از انقلاب مشروطه به رسمیت شناخته شدند. در زمان انقلاب ۴۵ سازمان غیر دولتی در حوزه زنان فعال بود که بیشتر در حوزه مسائل اقتصادی کار می‌کردند. این سازمان‌ها به طور کلی به افراد فقیر و خانواده‌های بی بضاعت کمک می‌کردند. پس از انقلاب، موسسات خیریه شکل جدیدی یافتند و هر یک از موسسات خیریه با تمرکز بر قشر خاصی از نیازمندان جامعه به فعالیت پرداختند.
نهادهای دولتی حامی زنان سرپرست خانواده
دولت به عنوان متولی رفاه اجتماعی وظیفه دارد برنامه ریزی و سیاستگذاری را در حوزه‌های رفاهی، حمایتی و بیمه‌ای برای ارتقاء رفاه عمومی انجام دهد و بهزیستی و کمیته امداد نیز باید همکاری‌های لازم را در این زمینه داشته باشند.
با تشکیل نخستین مجلس قانونگذار شورای اسلامی، قانون تأمین زنان و کودکان بی سرپرست، آبان ۱۳۶۲ به تصویب رسید که البته روند قانون گذاری در این زمینه طی سال‌های ۱۳۷۱، ۱۳۷۴، ۱۳۸۳ و ۱۳۸۷ ادامه یافت و وظایف و حدود کاری سازمان‌های حمایتگر مثل، وزارت رفاه، بهزیستی و کمیته امداد مشخص شد.
بر اساس آمارها، دست‌کم در کشورمان بیش از دو میلیون و پانصد هزار زن سرپرست خانوار وجود دارد که کمیته امداد امام خمینی(ره) از یک سو و بهزیستی به عنوان زیر مجموعه وزارت رفاه، کار و تأمین اجتماعی از سوی دیگر از جمله نهادهای اصلی برای حمایت از این قشر جامعه هستند.
بهزیستی و کمیته امداد و در سال‌های اخیر شهرداری نیز طرح‌هایی را برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار مطرح کرده اند، برنامه بهزیستی برای اینگونه افراد شامل پرداخت کمک هزینه آموزشی از قبیل فنی و حرفه ای، تحصیلی (محصلین، دانشجویان، سواد آموزی) و ایجاد اشتغال، کاریابی و پرداخت سرمایه کار است. کمیته امداد نیز تأمین سرمایه یا ابزار کار، اعطای وام‌های کسب و اشتغال (خودکفایی)، پرداخت وام‌های ضروری (قرض الحسنه)، ارائه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کاریابی را در دستور کار خود قرار داده است. همچنین شهرداری در کنار این دو نهاد اقداماتی را در جهت توانمندسازی این افراد انجام داده است.
توانمندسازی بهترین راهکار
زنان سرپرست خانواده نه تنها از عدم اشتغال مناسب رنج می‌برند، بلکه یکی از مشکلات اصلی آنان عدم حمایت‌های اجتماعی است.
در حال حاضر یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد هستند و کمتر از ۲۰۰ هزار نفر آنان نیز از سازمان بهزیستی خدمات دریافت می‌کنند. در حالیکه به دلیل کمبود اعتبار هنوز تعداد بسیاری نتوانسته اند از امکانات حمایتی این سازمان برخوردار شوند. سوق دادن نظام حمایتی به فعالیت‌های توسعه اجتماعی و شناساندن استعداد و قابلیت‌های فردی آنان می‌تواند قدم مثبتی در راه مشکلات خانواده‌های زن سرپرست باشد. اشتغال زایی از مهمترین اهداف برون رفت از مشکلات زنان تک سرپرست خانوارهاست.
بانک قرض الحسنه مهرایران حامی زنان سرپرست خانوار
در بهمن ماه سال گذشته معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و مرتضی اکبری، مدیر عامل بانک قرض الحسنه مهرایران تفاهمنامه همکاری امضا کردند که براساس آن زنان سرپرست خانوار با داشتن معرفی نامه از سوی سازمان‌های حمایتی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری می‌توانند مبلغ ۳۰ میلیون ریال تسهیلات قرض الحسنه دریافت کنند.
اهداف این تفاهمنامه، توزیع فرصت‌ها، منابع و امکانات میان زنان سرپرست خانوار، زنان بدسرپرست و دختران خود سرپرست هرگز ازدواج نکرده به منظور رفع نیازهای ضروری و همچنین راه اندازی و یا توسعه مشاغل خانگی و کسب و کارهای خرد، کوچک و ارزش آفرین است.
موضوع این تفاهمنامه نیز همکاری طرفین در اعطای تسهیلات قرض الحسنه سرپرست خانوار، زنان بدسرپرست و دختران خودسرپرست هرگز ازدواج نکرده سراسر کشور، از محل منابع سپرده قرض الحسنه پس انداز بانک به مبلغ یک هزار میلیارد ریال و در راستای اجرایی شدن طرح اندوخته بانوان مهر ایران و با رعایت منابع و مصارف بانک و همچنین تسهیل در شرایط اعطای تسهیلات قرض الحسنه به سایر بانوان کشور است.
براساس توضیحات مرتضی اکبری مدیرعامل بانک قرض الحسنه مهرایران این بانک یک هزار میلیار ریال برای این موضوع تخصیص داده است.
به گفته وی، زنان سرپرست خانوار و زنان بدسرپرست می‌توانند با داشتن معرفی نامه از سوی سازمان‌های حمایتی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با مراجعه به شعب این بانک در سراسر کشور، از این تسهیلات با کارمزد چهار درصد و بازپرداخت ۲۴ ماهه بهره مند شوند.
با امضای تفاهمنامه میان این بانک و معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری مقرر شد تا به ۳۳ هزار نفر از زنان سرپرست خانواده تسهیلات قرض الحسنه به مجموع ارزش یک هزار میلیارد ریال پرداخت شود.