معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری گفت: برای موضوع کودک همسری و برای اینکه دیگر شاهد ازدواج دختران زیر ۱۳ سال در کشور نباشیم، لایحه ممنوعیت ازدواج این کودکان را به زودی تقدیم دولت خواهیم کرد.
معصومه ابتکار روز سه شنبه در نشست خبری با رسانه های خارجی در پاسخ به این سوال که آمارها نشان از رشد و پیشرفت در حوزه زنان و خانواده دارد، اما یک مساله مهم درباره کودک همسری و قانون ممنوعیت ازدواج کودکان است، برای این موضوع دولت چه کارهایی انجام می دهد؛ تاکید کرد: آمار کودک همسری در ایران خیلی بالا نیست و عدد آن پایین است اما از نظر ما بسیار اهمیت دارد، دو بعد اصلی دارد، بعد قانونی و حقوقی که دولت لایحه ای در این زمینه تنظیم کرده است.
ابتکار ادامه داد: درخواست ما ممنوعیت کامل ازدواج دختران زیر ۱۳ سال است و لایحه آن به زودی به دولت تقدیم می شود. مجلس نیز روی این موضوع ورود کرده است. آمار ما نسبت به بحث کودک همسری بیشتر در مناطق حاشیه ای و مرزی است که بیشتر مربوط به مسائل قومیتی است.
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده با اشاره به شاخص‌های پیشرفت زنان در طول چهل سال پس از انقلاب اسلامی گفت: ۲۰۰ شاخص در حوزه زنان احصاء شده و ما بررسی کرده ایم که پس از گذشت ۴۰ سال از انقلاب اسلامی زنان در چه شاخص هایی به پیشرفت رسیده اند.
وی گفت: در قبل از انقلاب بسیاری از خانواده ها اجازه تحصیل دختران در مدارس را نمی‌دادند، اما بعد از انقلاب دختران توانستند در مدارس تحصیل کنند و امروز آمار دختران بازمانده از تحصیل به ۳ درصد رسیده است.
وی با اشاره به پیشرفت زنان در حوزه آموزش و پرورش گفت: زنان در حوزه آموزش پس از انقلاب در مقاطعی بیش از مردان پیشرفت کردند و میزان سواد در ابتدای انقلاب ۳۵ درصد بوده و پس از گذشت ۴۰ سال به ۸۹ درصد رسیده است. تحولات بزرگی در عرصه‌های مختلف اتفاق افتاده است که این تحولات نوعا مثبت بوده است و بخشی از آن به واسطه انقلاب اسلامی ایران امکان‌پذیر شده است.
ابتکار همچنین به پیشرفت های عرصه بهداشت در حوزه زنان اشاره کرد و گفت: در عرصه بهداشت ارائه خدمات بهداشتی بعد از انقلاب با سهولت بیشتر و اعتماد بیشتر به زنان ارائه می‌شود به ویژه در خدمات بهداشت باروری اقدامات خوبی در زمینه زنان در نظر گرفته شده است همچنین در عرصه مشارکت سیاسی شاهد پیشرفت هایی به صورت عمومی بودیم و زنان و مردان بعد از انقلاب علاقه زیادی به مشارکت سیاسی داشتند و بررسی انتخابات بعد از انقلاب نشان می دهد که زنان حدود ۵۰ درصد در انتخابات حضور داشتند.
وی بیان کرد: البته جای نقد و انتقاد هنوز وجود دارد و اگرچه روند مثبت بوده است اما دلیل بر این نیست که ادعا کنیم که به همه اهدافمان رسیده ایم اما با تمام مشکلات و تحریم‌هاو جنگ پیشرفت ایران در شاخص ها به ویژه زنان بسیار خوب بوده است و برنامه ریزی برای بهبود این شاخص ها وجود دارد همچنین برنامه‌ریزی‌هایی شده تا بتوانیم شکاف جنسیتی را در عرصه هایی که وجود دارد از بین ببریم.
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده گفت: در گزارشی تحلیلی مشکلات و کاستی ها را ارزیابی کرده و این گزارش را در آینده نزدیک ارائه می کنیم تا بتوانیم بر اساس این گزارش ابزار سیاست گذاری برای آینده در اختیار داشته باشیم در این گزارش به کارها و نقاطی که نتوانستیم در آنها با سرعت کافی پیشرفت کنیم یا توجه نشده است اشاره شده به طور مثال ۲۷ درصد مجموعه هیئت علمی در وزارت علوم و وزارت بهداشت و آموزش پزشکی زنان هستند اما تعداد زنان مدیر در این دو وزارتخانه که در موقعیت تصمیم گیری باشند بسیار ناچیز است و ما تلاش می‌کنیم این مشکل را برطرف کنیم.
ابتکار در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به کودک‌همسری گفت: همسر کودک همسری در ایران بالا نیست اما همین آمار اندکی نیز از نظر ما بسیار اهمیت دارد و از همین نظر از بعد قانونی و حقوقی این را دنبال می‌کنیم.فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص فعالیت‌های گسترده‌ای انجام داده. دولت نیز لایحه‌ای را تنظیم و به مجلس در این باره ارائه کرده است. درخواست ما ممنوعیت کامل ازدواج کودکان زیر ۱۳ سال است.
وی با بیان اینکه این موضوع در کمیسیون حقوقی مجلس نیز در حال بررسی است گفت: آمار کودک همسری در ایران بیشتر مربوط به مناطق حاشیه‌ای و مرزی است که با مسائل مرزی و قومیتی و مشکلات فرهنگی مواجه هستند. رویکرد جدی دولت و معاونت بحث ترک تحصیل دختران است البته کشور ایران پیشرفت بزرگی طی این دوران در خصوص تحصیل دختران داشته است اما هنوز در مناطق مرزی با مشکلاتی مانند بازماندن دختران از تحصیل مواجه هستیم که در این خصوص نیز برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته است و تا آنجا که من اطلاع دارم در روستای شیرآباد و روستای چاه جمال ایرانشهر برای دختران بازمانده از تحصیل اقدامات مناسبی صورت گرفته است و در همین خصوص نشست‌هایی با علمای اهل سنت برگزار کردیم؛ یکی از اقدامات ما ارائه آگاهی به دختران در خصوص موارد حقوقی است و ما اقدامات موثری در زمینه حقوقی و آگاهی بخشی و بازگشت دختران به مدرسه انجام داده‌ایم.
وی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص ورود بانوان به ورزشگاه گفت: آیا مسئله حقوق زنان در ایران منحصر در ورود زنان به ورزشگاه است. اول انقلاب تصور این بود که با توجه به روی کار آمدن یک حکومت دینی زنان نمی‌توانند در عرصه های ورزشی فعالیت کنند اما امروز شاهد هستیم که زنان ایران با همت، تلاش و تاب‌آوری و صبر به این مسئله رسیده‌اند که در بازی‌های آسیایی از کاروان ۳۰۰ نفره ورزشکاران ایرانی ۱۰۰ نفر از آنان زنان هستند. اینها نماد بزرگی از صبر، تلاش و مبارزات زنان ایرانی است البته ما موضوع ورود زنان به ورزشگاه را نیز در دولت پیگیری می کنیم و تلاش می‌کنیم موانع ورود زنان به ورزشگاه برطرف شود. در طول یک سال گذشته نیز خانواده‌ها در چندین نوبت توانسته‌اند در ورزشگاه حاضر شوند البته دربرخی از رشته‌های ورزشی مانند والیبال نیز زنان حضور دارند همچنین در استان‌ها زنان می‌توانند در برخی از رشته‌های ورزشی به ورزشگاه بروند. امروز شاهد هستیم که حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار دختر ایران به ورزش قهرمانی دسترسی داشته و در این حوزه فعالیت می‌کنند همچنین نایب رئیس اکثر فدراسیون‌های ورزشی ما زنان هستند اما همانطور که گفته‌ام در خصوص ورود زنان به ورزشگاه در حال تلاش هستیم تا موانع را برطرف کنیم و نشست هایی با باشگاه هواداران نیز داشته‌ایم تا مقداری فضای فرهنگی ورزشگاه‌ها تغییر کند.
ابتکار همچنین در خصوص قوانینی که برای زنان وضع می‌شود گفت: در وضع قوانین برای زنان بعد از انقلاب و در طول چهل سال گذشته جهت‌گیری به این سو بوده که به حقوق زنان در وضع قوانین توجه شود. ما در حوزه زنان در مقایسه با دیگر کشورهای دنیا حرف‌های زیادی برای گفتن داریم. در حال حاضر می‌بینیم که در برخی از کشورهای دنیا مانند اتریش و آلمان کنسرت‌های تک جنسیتی برگزار شده است و علت آن این است که زنان در کنسرت‌ها راحت نیستند و مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند. ما در حوزه زنان به چارچوب نیاز داریم و اگر قرار باشد همه چیز را رها کنیم زنان دیگر نمی‌توانند از حقوق خود دفاع کنند. از همین رو معتقدم چارچوب‌هایی که ما در جامعه دینی ارائه می‌کنیم قطعاً دلایلی دارد که به راحتی نمی‌توان از آن عبور کرد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در خصوص عدالت جنسیتی در ایران گفت: عدالت جنسیتی یکی از ابعاد مهم عدالت است و عدالت به مفهوم وسیع آن یکی از اهداف مهم انقلاب اسلامی بوده است. ما در قانون برنامه ششم عدالت جنسیتی را مطرح کردیم و این موضوع به طور قانونی در آمده است و شاخص‌هایی برای آن تعریف شده و ابلاغ شده است و همه دستگاه‌های دولتی مکلف هستند شکاف، فاصله و عقب‌ماندگی‌ای که در زمینه عدالت جنسیتی وجود دارد را جبران ومشکلات آن را برطرف کنند اما همانطور که اشاره شد ما در خصوص عدالت جنسیتی به ویژه در بخش آموزش پیشرفت‌های قابل توجهی داشته ایم. نرخ رشد سواد در زنان ایرانی با سرعت بسیاری طی شده است و این نشان می‌دهد که در مقایسه با کشورهای دنیا در خصوص عدالت جنسیتی در حوزه آموزش به پیشرفت‌های خوبی رسیده‌ایم. این وضعیت در حوزه بهداشت نیز وجود دارد و عمر زنان از ۵۵ سال در ابتدای انقلاب به ۷۶ سال رسیده است اما در حوزه اشتغال وضعیت کمی نامناسب بوده چرا که همانطور که گفتیم اشتغال زنان در ایران در بسیاری موارد به صورت غیر رسمی است. همچنین در حوزه سیاسی حضور زنان در عرصه‌های تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی بسیار ناچیز بوده و ما در این زمینه دچار عقب‌ماندگی هستیم.
وی با اشاره به اینکه به رئیس جمهور در ابتدای دولت دوازدهم اعلام کردند ۳۰ درصد مناصب دولتی در اختیار زنان باشد گفت: ما این موضوع را در معاونت زنان ریاست جمهوری پیگیری می‌کنیم و اولین کارنامه این دستورالعمل در اولین سال دولت دوازدهم ارائه شد. حضور زنان در وزارتخانه‌ها ۱۶.۵ درصد رشد داشت و همچنین ۳۰ نفر از معاونان وزیر و هم‌طراز با معاونان وزیر زنان هستند. در حوزه سفرای زن نیز دومین سفیر زن تعیین شده و ما امیدواریم تحولات جدی در این عرصه اتفاق افتد. البته ممکن است که سرعت این تحولات با موضوع آموزش یکی نباشد اما اتفاقات خوبی در این عرصه نیز رخ داده است.
معاون زنان و خانواده ریاست جمهوری در پاسخ به این سوال که آیا قانون منع خروج از کشور بدون اجازه همسر برای زنان تغییر کرده است یا خیر تصریح کرد: قانون منع خروج زنان بدون اجازه همسر تنها در خصوص ورزشکاران نیست و برای همه زنان وجود دارد و هم اکنون نیز این قانون تغییری نکرده است اما ما برای اصلاح این قانون فعالیت‌هایی گسترده در مجلس و دیگر نهادها داشته‌ایم و همچنین در این خصوص دیدارهایی با شورای فقها و حقوقی داشته‌ایم. معتقدم در چارچوب شرع مقدس این قانون قابلیت اصلاح دارد و منظور قانونگذار از این قانون این بوده است که خانواده یک مدیریت واحد داشته باشد و به این معنی نبوده است که مرد تصمیم‌گیر برای همسرش باشد. البته همانطور که گفتم تلاش‌هایی برای تغییر این قانون صورت گرفته است اما ما پزشکان زن و اساتید زن بسیاری داریم که با مجوز همسر به خارج از کشور سفر می‌کنند و در حقیقت این همکاری و توافق در بین خانواده وجود دارد.
وی ادامه داد: باید بدانیم که جامعه ما به ویژه از لحاظ دینی جامعه متکثری است و باید روی این موضوع کار شود. ما قصد داریم مسائل را در جامعه با حداقل تنش برطرف کنیم. پیشرفت‌هایی در حوزه زنان در طی چهل سال گذشته ایجاد شده است اگرچه عده‌ای مخالف این پیشرفت‌ها هستند اما جایی برای بازگشت وجود ندارد و زنان به این پیشرفت ها رسیده‌اند و ما می‌خواهیم با تعامل بیشتر دیگر مشکلات زنان را بدون تنش در جامعه حل کنیم.
ابتکار در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به طرح دولت در خصوص دریافت شناسنامه برای فرزندان زنان ایرانی که همسر خارجی دارند خاطرنشان کرد: این طرح در دولت تصویب شده و زنان ایرانی‌ای که از همسران خارجی دارای فرزند می‌باشند می‌توانند برای فرزندان خود زیر ۱۸ سال تقاضای تابعیت و دریافت شناسنامه کنند. این طرح که توسط دولت به مجلس ارائه شده است و ما امیدواریم به صورت قانون درآید چرا که درخواست بسیاری از زنانی است که دارای همسر خارجی بوده و می‌خواهند فرزندانشان شناسنامه ایرانی داشته باشند.
ابتکار ادامه داد: اما از سوی دیگر ما با زنانی مواجه هستیم که همسران خارجی داشته و در خارج از کشور و به طور مثال در کشور افغانستان زندگی می‌کنند و شرایط مطلوبی در آنجا ندارند. ما نگران این زنان هستیم و فکر می‌کنیم که این قانون می‌تواند به این زنان نیز کمک کند.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در خصوص اینکه سیر نظام جمهوری اسلامی ایران را در طول ۴۰ سال گذشته چگونه ارزیابی می‌کند گفت: انقلاب اسلامی ایران براساس آرمان‌های متعالی شکل گرفت. امروز هم بعد از ۴۰ سال این آرمان‌های اساسی دست نخورده باقی مانده است. همه ما می‌دانیم انقلاب چه فراز و نشیب‌هایی را طی این سالیان پشت سر گذاشته است. جمهوری اسلامی با توجه به همه فراز و نشیب‌ها در بسیاری از زمینه‌ها پیشرفت‌های بسیار قابل توجهی داشته است و با نرخ جهانی این پیشرفت‌ها برابری داشته است اما هنوز هم در زمینه‌های مختلفی مانند سیاسی چالش هایی در کشور ما وجود دارد . در دوره اصلاحات، ان‌جی‌او ها رشد قابل توجهی داشته‌اند در دولت‌های بعدی آن دوران‌های سختی برای ان جی او ها شکل گرفت و کار انی جی او ها نادیده گرفته شد. با شکل‌گیری دولت یازدهم و دوازدهم ما دوباره در حوزه زنان و محیط زیست شاهد شکل‌گیری ان جی او ها بودیم اما متاسفانه عده‌ای در کشور ما به ان جی او ها امنیتی نگاه می‌کنند.
وی ادامه داد: ما در کشور شاهد طیف‌های متفاوتی هستیم و معتقدم اگر میزان اثرگذاری این طیف‌ها در چارچوب قانون باشد مشکلی برای کشور پیش نیامده و ما با این دیدگاه‌ها چالش نخواهیم داشت اما اگر این تفاوت دیدگاه‌ها فراقانونی عمل کنند ما با مشکل مواجه خواهیم شد اما در کل در خصوص تحولاتی که در کشور طی چهل سال گذشته شاهد بودیم معتقدم باید برآیندها را ببینیم و بدانیم که ما در چهل سال گذشته در اکثر شاخص‌ها در ایران پیشرفت‌های خوبی داشته ایم اما قطعا برای رفع مشکلات نیز باید نگاهمان خردمندانه و منتقدانه باشد و حتما باید با نسل جوان دیالوگ برقرار کنیم و نمی‌توانیم بدون نگاه به آینده و بدون در نظر گرفتن مطالبات جوانان آینده را ترسیم کنیم. جمهوری اسلامی امروز به این باور رسیده است که در بسیاری از زمینه‌ها اگرچه پیشرفت داشتیم اما نیازمند اصلاحات هستیم.
وی تصریح کرد: در اصولی مانند عدالت به جایگاه مطلوبی در بسیاری از موارد رسیده‌ایم اما در اصولی مانند اخلاق چه در اخلاق سیاسی و چه در اخلاق فرهنگی جایگاه مطلوبی نداریم. در بخش زنان نیز همانطور که اشاره کردم پیشرفت‌های بسیار خوبی داشتیم اما همه این پیشرفت‌ها متعلق به دولت و حکومت نیست بلکه تلاش زنان، صبر آنها و تاب‌آوری آنها در مقابل مشکلات باعث این پیشرفت‌ها شده است.
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده در پاسخ به این سوال که در چهل سالگی انقلاب روند پیشرفت زنان و خانواده‌های مهاجران افغانستانی در ایران چه جایگاهی داشته و چگونه بوده است گفت: تقریباً می‌توانیم بگوییم از ابتدای انقلاب ما پذیرای مهاجران افغانستانی بوده‌ایم و سه الی چهار میلیون مهاجر در برخی مقاطع در ایران حضور داشته‌اند. در طول چهل سال گذشته در خصوص مهاجران افغانستانی علاوه بر کار و مجوز اقامت تغییرات خوبی رخ داده است. ما آموزش رایگان را به دستور مقام معظم رهبری برای کودکان افغانستانی اجرا کردیم. در حال حاضر در کشور افغانستان افراد بسیاری در پارلمان و دولت این کشور فعالیت می‌کنند که در ایران تحصیل کرده‌اند و این باعث خوشحالی ما است چرا که بدون کمترین حمایت بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران پذیرای مهاجران بوده و بیشترین هزینه را در این خصوص انجام داده است. ما امیدواریم دولت افغانستان به رسم دوستی و قدردانی از پذیرایی ایران از مهاجران افغانستانی در موضوعاتی مانند تامین حق‌آبه هامون همکاری لازم را با ما داشت است همچنین در خصوص امنیت مرزها و مقابله با قاچاق مواد مخدر که خانواده های بسیاری را تحت تاثیر قرار می‌دهد با ما همکاری لازم را داشته باشد.
وی با اشاره به فعالیت سازمان‌های مردم نهاد در خصوص مهاجران افغانستانی گفت: سازمان‌های مردم نهاد بسیاری در خصوص مهاجران افغانستانی فعال هستند که تمام عیار به خانواده‌های مهاجران افغانستانی ارائه خدمات می‌کنند و این نشان‌دهنده علقه ما به این دوستان و همزبانان است و امیدواریم این علقه بیشتر شده و باعث تقویت روابط دیپلماسی عمومی و دیپلماسی فرهنگی بین دو کشور شود.
ابتکار در بخش دیگری از صحبت‌هایش در خصوص توافق با آمریکا گفت: ما در برجام با آمریکا یکی از طرفین مذاکرات به توافق رسیدیم و در این حین همکاری خوبی از سوی ایران شکل گرفت و اتفاقات خوبی هم افتاد اما همانطور که دیدیم آمریکا پیمان شکنی کرد و با توجه به نقشی که در این خصوص داشت تغییر موضع داد در حال حاضر نیز معتقدم در بهبود روابط ایران و آمریکا مسئله دولت آمریکا و رفتارهای دولت آن است همچنین برخوردهای نسنجیده که به دلیل عدم شناخت از توانمندی ایران و جایگاه ایران در منطقه دارد همچنین به دنبال فضاسازیهایی که توسط عده ای ایجاد شده معتقدم آمریکا تصمیمات نادرستی را در قبال ایران داشته است.
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده در بخش پایانی صحبت‌هایش درباره بزرگترین چالش زنان ایرانی گفت: بزرگترین چالش برای زنان در ایران مانند هر جای دیگری از دنیا حفظ روحیه زنانه مادرانه و حضور در جامعه و کار و سیاست است این مهم ترین چالش همه زنان در سراسر دنیاست قرار نیست زن وقتی به قدرت رسید و هویت مادرانه خود را کنار بگذارد. گاهی اوقات زنان به قدرت میرسند اما فکر می‌کنند دیگر نباید احساسات و عواطف داشته باشند و عواطف را کنار می‌گذارند در حالی که هوش عاطفی به ما می آموزد می‌توان هم قدرت داشت و هم در سیاست کار کرد و هم هویت مادرانه زنانه خود را حفظ کرد.