آنچه امروز به آن رسیدهایم تبلور روح خلاق زنان ایرانی است که در بخش مستتر تاریخ بود، اما امروز در بخش مکشوف تاریخ خود را نشان میدهد. زنان در گذشته در محافل کوچک بدون نام و نشان قصه میگفتند و تصنیف میسرودند، اما امروز نام و نشان پیدا کردهاند.
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: ما به سمت دههای میرویم که ادبیات ایران هم در حوزه داستان و هم در حوزه شعر زنانهتر میشود. در واقع، ما به سمت رفع فاصلههای جنسیتی در حوزه خلق ادبی حرکت میکنیم.
اختتامیه جایزه ادبی پروین اعتصامی در پژوهشگاه فرهنگ و هنر برگزار شد. در این مراسم دکتر سید عباس صالحی؛ معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی گفت: جایزه پروین اعتصامی فرصتی دوگانه است؛ یکی برای شناخت پروین که نقطهعطفی در ادبیات ایرانی و در عمر کوتاهش خلاق اتفاقات بزرگ بود. در ادبیات ما دو زن شاعر بودند که عمر کوتاه، اما مؤثری داشتند؛ پروین و فروغ فرخزاد که هر دو نشان دادند عمر به اندازه شناسنامه نیست. پروین اعتصامی فرصتهای زیادی برای اندیشیدن ایجاد کرد و آموزههای زیادی در فرم و مضمون داشت.
جایزه ادبی پروین؛ فرصتی برای پایش ادبیات زنانه ایران
وی افزود: از سوی دیگر، جایزه ادبی پروین فرصتی برای پایش ادبیات زنانه ایران است که هر روز بارورتر و مؤثرتر میشود. براساس آمار در سال 93 تعداد 1738 داستاننویس مرد و 1647 داستاننویس زن وجود داشتند که نشان میدهد نسبت زنان و مردان داستاننویس در این سال تقریباً برابر شده است. در سال 93 تعداد زنان شاعر 1312 نفر و تعداد مردان شاعر 2859 نفر برآورد شده است که نشان میدهد زنان در این حوزه نصف مردان هستند.
به سمت دههای میرویم که ادبیات ایران هم در حوزه داستان و هم در حوزه شعر زنانهتر میشود
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: اگر به دهههای گذشته برگردیم میبینیم که در فاصله سالهای 1339-1310، 270 داستاننویس مرد و 15 داستاننویس زن وجود داشتهاند؛ یعنی مردان داستاننویس 18 برابر زنان بودهاند. از 1349-1340، 130 داستاننویس مرد و 25 داستاننویس زن وجود داشتند که تعداد مردان 5 برابر زنان بود، اما در 30 سال اخیر اتفاقات دیگری افتاده است. در سال 63 در حوزه داستان 241 مؤلف مرد و 28 مؤلف زن وجود داشتند. در همین سال در حوزه شعر مردان 353 و زنان 12 نفر بودند؛ یعنی مردان 30 برابر زنان بودند.
وی در ادامه اظهار داشت: در سال 73، تعداد مردان داستاننویس 334 نفر و تعداد زنان داستاننویس 95 نفر بود. در این سال مردان شاعر 467 نفر و زنان شاعر 55 نفر بودند. در سال 83 نیز 885 مرد داستاننویس و 564 زن داستاننویس وجود داشتند. در مورد شعرا هم 1722 مرد شاعر و 496 زن شاعر داشتیم. آمار سال 93 نیز پیش از این بیان شد؛ این آمار نشان میدهد ما به سمت دههای میرویم که ادبیات ایران هم در حوزه داستان و هم در حوزه شعر زنانهتر میشود. در واقع، ما به سمت رفع فاصلههای جنسیتی در حوزه خلق ادبی حرکت میکنیم.
تبلور روح خلاق زنان ایرانی
صالحی تصریح کرد: آنچه امروز به آن رسیدهایم تبلور روح خلاق زنان ایرانی است که در بخش مستتر تاریخ بود، اما امروز در بخش مکشوف تاریخ خود را نشان میدهد. زنان در گذشته در محافل کوچک بدون نام و نشان قصه میگفتند و تصنیف میسرودند، اما امروز نام و نشان پیدا کردهاند.
در این مراسم جوایزی به برگزیدگان بخشهای مختلف اهدا شد. در بخش کودک و نوجوان سه جایزه به کتابهای «بهتر از شکلات مجانی» سودابه فرضیپور، «من و عجیب و غریب» فروزنده خداجو و «هم روزنامه، هم کلوچه» مریم هاشمپور تعلق گرفت.
در بخش پژوهش، طلایه رؤیایی با کتاب «حرکت تأتر به سمت شعر» و فروغ صهبا با کتاب «کارکرد ابهام در فرآیند خوانش متن» بهطور مشترک برگزیده شدند. در بخش ترجمه نیز مهشید میرمعزی با کتاب «قطار شبانه لیسبون» و سعیده بوغیری با کتاب «وداع با ملکه» برگزیدگان مشترک بودند. تنها برگزیده بخش نمایشنامه هاله مشتاقینیا با کتاب «اینگرید برگمن با بوی قرمهسبزی» بود. در بخش داستان از مریم فردوسی که با «هزار گره» در جشنوار شرکت کرده بود، تقدیر شد. در بخش شعر نیز پونه نیکوی با «جاریتر از ونیز» و سودابه مهیجی با «سکوت گفتنی» مورد تقدیر قرار گرفتند.
همچنین، در این مراسم لوح تقدیری به چهرزاد بهار؛ دختر ملکالشعرای بهار از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اهدا شد. بخش دیگر این مراسم تجلیل از دکتر روحانگیز کراچی دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و پروینپژوه بود که کتابی با عنوان پروین اعتصامی منتشر کرده و پژوهشهای زیادی در حوزه نقش زنان در ادبیات فارسی انجام داده است.