نویسنده

• باقر ساروخانی

چکیده

قدرت و تسخیر آن از اهم مباحث اجتماعی است. خانواده نیز از آن مستثنی نیست. در جوامع سنتی تولید پدیده ای با نام و به مضمون قدرت در خانواده تحقق می یافت معمولاً در تسخیر مرد قرار می گرفت. پیدایی پدرسری در خانواده موجبات پیدایی و گسترش مردسالاری را در جامعه نیز فراهم آورد و با آن مردیت به نحوی خود حائز امتیازات خاص گردید که ما از آن با عنوان مردیت استعلایی یاد می کنیم؛ اهداف این مقاله به قرار زیر است:
- شناسایی قدرت و ساز و کارهای آن,
- بحث از قدرت در اندیشه های اساسی,
- شناسایی مدل های کاربردی در حوزه زن، قدرت و خانواده,
- بررسی نتایج پژوهش انجام شده در باب هرم قدرت و خانواده و جایگاه زن در آن
روش تحقیق اسنادی و فراتحلیل است، چه در حوزه نظریه ها ، چه در حوزه پژوهش های میدانی در ایران . نتایج به دست آمده به اختصار حاکی از آن است که روابط قدرت یا افزایش پیچیدگی جامعه از سیطره قدرت جسمانی بیرون آمده متغیرهای نوینی چون جایگاه فرد در مناصب اجتماعی اهمیت یافته است. در حوزه نظری ملاحظه می شود تفکیک نقش های زن و مرد در خانواده، آن طور که در اندیشه کارکرد گرایان به نمایندگی پارسونز مطرح می شود، نمی تواند پاسخگوی درست مسائل خانواده در جامعه معاصر باشد. دیدگاه های تضاد، منافع و فمینیسم نیز ، هر یک با کاستی هایی مواجه است. در نتیجه تحولات اجتماعی قدرت مبتنی بر اجبار در خانواده جایگاهی ندارد، از این رو یا باید از مضمون جدید آن به تعبیر اقتدار یاد کرد و یا قدرت را در معنای انسانی آن در نظر آورد. اندیشه تقریب زن و مرد و تأکید بر ابعاد انسانی آنان تا آنجا ضروری است که از مردیت استعلایی از یکسو و مرد – زن یکسانی از سوی دیگر اجتناب شود. تصمیم گیری در خانواده از یک سو امری مشارکتی و از سوی دیگر کاربردی است( آن طور که در سطور این مقاله آمده است). توان بالای خانواده با بسط اعضاء از یک طرف و مشاع بودن تصمیمات از جهت دیگر سنجیده و ارزیابی می شود.

عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

Power and its accessibility is one of the most important issues in social science. In more traditional societies, the power was an important phenomena in the family and most often it belonged to men. The occurrence of patrilineal led to the enhancement of male dominance and brought men many privileges.
In this article it is tried to address some of the issues such as:
- Recognition of power and its implications
- Discussion of power in original thoughts
- To identity an applied model to explain the relation between power and women in family arena.
The methodology which is applied in this study is documentary one.
In contemporary societies, gender roles in the family as discussed by functionalists (such as Parsons) is not convincing any more. Conflict and feminist theories also encounter deficiencies.
Due to social changes, male domination is changing within the family sphere. And with women's involvement in the decision-making process, gender inequality in the family is going to be undermined.

کلیدواژه‌ها [English]

• family
• gender inequality
• male domination
• power
• Women