نویسندگان

• باقر ساروخانی ¹
• محمد امیرپناهی ²

¹ استاد گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

² کارشناسی ارشد جامعه شناسی

چکیده

در این مقاله رابطه بین ساخت قدرت در خانواده و مشارکت اجتماعی افراد در بزرگسالی در میان نمونه‏ای391 نفری از افراد بالای 25 سال ساکن تهران بر اساس روش پیمایش مورد تحلیل قرار گرفته است. هدف اصلی این مطالعه بررسی این مساله‏ است که چگونه افراد از طریق فرایند جامعه‌پذیری تبدیل به افراد بزرگسالی می‌شوند که مشارکت اجتماعی آنها می‌تواند به استمرار، اصلاح، تقویت و یا تغییر شکل جامعه مدنی کمک کند. رویکرد نظری پژوهش رویکرد تکوینی است که بر اساس آن شکل‌گیری مشارکت اجتماعی و تقویت جامعه مدنی متأثر از زمینه‌های تکوینی افراد است، جامعه مدنی توسط افرادی که در حال شکل‌دادن به هویت‌های مدنی خود هستند، ساخته می‌شود. متغیر ساخت قدرت در خانواده در قالب ساخت قدرت یک جانبه پدرمحور، یک جانبه مادرمحور، متقارن نسبی و متقارن همه جانبه که نشانگر طیفی است که در یک سوی آن استبداد و در طرف دیگر آن دمکراسی قرار دارد اندازه‌گیری شد. متغیر وابسته در قالب یک طبقه‌بندی سه‌گانه از مشارکت یعنی مشارکت با برد محدود، مشارکت با برد متوسط و مشارکت با برد گسترده مورد سنجش قرار گرفت. استنباط آماری از داده‏ها نشان می‏دهد خانواده نقش مهمی در ایجاد روحیه مشارکت جویی در افراد دارد. هر اندازه ساخت قدرت در خانواده برابرتر و مبتنی بر تصمیم‏گیریهای مشارکتی باشد فرزندان در بزرگسالی به سمت مشارکت‏های با برد گسترده و با شعاع عمل بیشتر مانند عضویت در احزاب، تشکل‏ها و... گرایش پیدا می‏کنند. بنابراین به جهت اهمیت جایگاه خانواده در ایران ایجاد زمینه‏های رشد و تقویت خانواده دمکراتیک جهت ایجاد شهروندانی دمکرات و مشارکت جو بسیار ضروری و حائز اهمیت است. به نظر می‏رسد برنامه‏ریزی منسجم در این زمینه نتایج ماندگارتر و نهادینه‏تری نسبت به اتخاذ رویکردهای بالا به پایین (دمکراسی از بالا) در جامعه ایران داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

• خانواده دمکراتیک
• رویکرد تکوینی
• ساخت قدرت در خانواده
• مشارکت اجتماعی

عنوان مقاله [English]

Power structure in family and social participation

چکیده [English]

Social participation has a critical effect on quality of life in any society. In this paper, we try to evaluate eventual relationships between the structure of power in family and quality and quantity of social participation. The main objective is to measure the correlation between the type of socialization in the family of orientation (origin), and the type of social participation and its scope. The principal approach is to take into consideration the genesis of participation in the process of decision making at home, and its continuation in the society as a whole. According to this approach, configuration of social participation and strengthening of civil society is influenced by developmental grounds of individuals; civil society is constructed by persons who are forming their civic identities. Methodology used is inferential statistics and survey. The study is carried out in Tehran in 2004 and 391 adults living in Tehran is included in this study. The research illustrates clearly the effect of structure of power in family on social participation among the adults. For Those adult whose family is democratic and egalitarian, the scope of social participation was considerable. People from these families will participate, in adulthood, in the destiny of society as a whole (unions, parties, political organizations…); they are true citizen of their society.

کلیدواژه‌ها [English]

• developmental approach
• family power structure
• democratic family