نویسنده

• حیدر جانعلیزاده چوب بستی

استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران

چکیده

این مقاله به بررسی جایگاه زنان در بنیاد جایزه نوبل طی سال های 1901 تا 2006 و 20 فرهنگستان علوم در 20 کشور جهان می پردازد. تحلیل داده های بدست آمده از صفحه خانگی بنیاد مذکور در فضای وب و همچنین داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه الکترونیکی نشان می دهد که در نهادهای علمی و تخصصی مذکور سهم بسیار اندکی از دانشمندان نخبه را زنان تشکیل می دهند؛ بطوریکه، طی سال های 1901 تا 2006، صرفاً 4/4 درصد برندگان جایزه نوبل و بطور متوسط حدود 10 درصد اعضای پیوسته 20 فرهنگستان علوم در 20 کشور جهان در سال 2006 زن بودند. اگر چه بررسی پیشینه مطالعات نشان از وجود تلاش های نظری و تجربی در تبیین جایگاه زنان در علم دارد، با وجود این، یافته های این مقاله خلأ پژوهش های مقایسه ای بین فرهنگستان های علوم در کشورهای جهان و تنوع کوشش های نظری برای بررسی دلایل حضور اندک زنان در علم را به تصویر کشیده است. پیشنهاد «الگوی چند سطحی برای تبیین اجتماعی جایگاه زنان در علم» از دیگر یافته های این پژوهش است.

کلیدواژه‌ها

• الگوی چند سطحی
• بنیاد جایزه نوبل
• تصور قالبی جنسیتی
• فرهنگستان علوم
• تعارض نقش‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Women's Status in Elite, Scientific and Professional Institutions

چکیده [English]

This article investigates women's status in the Nobel Prize Foundation between the periods 1901 to 2006 as well as twenty Academies of Sciences in twenty countries. The data obtained from the Foundation and also the questionnaires used reveal that female elite scientists constituted a small portion of the elite societies so that during 1901 to 2006 almost four percent of the Nobel Laureates and on average about 10 percent of permanent members of 20 Academies of sciences were women. Despite many theoretical and empirical investigations on the status of female elite scientists in the elite societies, this research has tried to illustrate lack of women's presence in Academies of twenty countries. The present work contains the following results as well: it illustrates the existing and available theoretical studies and suggests a multi-level model for social explanation into the status of women in science.

کلیدواژه‌ها [English]

• Academies of Sciences
• The Foundation of Nobel Prize
• Deficits Theory
• Differences Theory