نویسنده

• فاطمه پیرا

عضو هیئت علمی پژوهشکده تاریخ پژوهشگاه علوم¬انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

پیروزی طغرل در دندانقان در 431 ق. آغازگر دوره سلاجقه در ایران است. عصری که نقطه اوج آن را پادشاهی ده ساله آلپ ارسلان (65-455 ق.) و سلطنت بیست ساله پسرش ملکشاه (85-465 ق.) تشکیل می‌داد. البته این دوره وحدت سی ساله را می‌بایست عصر وزیر خواجه نظام‌الملک نیز نامید. وی رایزن خردمند سلاطین سلجوقی بود، که ولی‌نعمتان تُرک خود را تشویق می‌کرد،‌ بر سنت ایرانشهری چون پادشاهی مطلق عمل کنند و در کتابش سیاست‌نامه نه تنها به نظریه‌پردازی درباره شیوه حکومت‌داری پرداخت، بلکه امیدوار بود طرح و نمونه دقیقی ارائه دهد که امپراتوری شرقی را مطابق آن بسازد. مقاله حاضر قصد دارد مسئله جنسیت را همچون بسیاری از پدیده‌های انسانی و اجتماعی در قالب نظام فرهنگی یک جامعه بررسی کند. در این پژوهش تاریخی کتاب سیاست‌نامه متنی از اواخر قرن پنجم ق. به‌عنوان عرضه‌کننده نظام فرهنگی جامعه ایران در دوره مورد بحث انتخاب شده است. پس از معرفی جامعه و آن عصر، با تشریح محتوای متن و طبقه‌بندی استدلال‌های ارائه شده به‌وسیله نویسنده، پدیده جنسیت و قدرت را در اندیشه خواجه نظام‌الملک تجزیه و تحلیل خواهیم کرد. طی این تحقیق درمی‌یابیم که اندیشه‌های وزیر بزرگ سلاجقه در مورد زنان بیشتر متأثر از سنن کهن ایرانشهری است تا روح و قوانین اسلامی

کلیدواژه‌ها

• جنسیت
• قدرت
• سیاست‌نامه
• نظام‌الملک
• زن
• سلاجقه

عنوان مقاله [English]

Gender and Power in "Siyasatnameh

چکیده [English]

The victory of Tugrul in Dandanghan (431 HQ/1073 AD) heralded the rule of Seljuks in Persia. The pinnacle of this period could be said to have been the ten years reign of Alp Arsalan (455-65/1063-73) and twenty years reign of his son Malekshah (465-85/1063-73). These thirty years of continuous rule by father and son coincided with the chancellorship of Khajeh Nizam al-Mulk, a wise counselor to the Seljuks, who encouraged his Turkish Masters to follow Persian Tradition (Iranshahr) of Absolute Ruler.
In his masterpiece the Siyasatnameh he not only developed his political philosophy on the rules of governance, but also attempted to give a precise paradigm for an oriental Empire.
In this essay an attempt is made to look at the question of ‘gender’ as a social phenomenon in a cultural context and Siyasatnameh, a text from the fifth HQ/eleventh Ad century, is chosen as representing the cultural system of Persian society during this Period. Having introduced his society and era, his views concerning women as a social class during the Seljuk period is discussed. It is argued that Nezam al-Molk’s views with regards to women are influenced more by older Persian traditions than by Islamic Sheria laws

کلیدواژه‌ها [English]

• Gender
• Mulk
• power
• woman
• Seljuks
• Siyasatnameh
• Nizam al