نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد تمام رشتة جامعه شناسی، دانشگاه شیراز

2 دانشجوی دکتری تغییرات اجتماعی، دانشگاه شیراز

چکیده

منطقۀ عسلویه یا پارس جنوبی یکی از مناطق پرترافیک‏ و صنعتی‏ خاورمیانه است که تأثیر عمیقی بر زندگی مردم بومی مجاور منطقه و به‏طور مشخص، بر زندگی زنان ساکن آنجا گذاشته است. از آنجا که شرکت‏های پتروشیمی زیادی در منطقه مشغول به کارند، مطرح‌کردن بحث مسئولیت اجتماعی شرکت‏ها می‌تواند نقش مثبتی بر وضعیت زندگی مردم داشته باشد و از این لحاظ حائز اهمیت است. بدین منظور پژوهش حاضر درصدد است با رویکرد تفسیرگرایی انتقادی، درک معنایی زنان ساکن در مجاورت منطقۀ گازی پارس جنوبی عسلویه را از مسئولیت اجتماعی شرکت‏ها در برابر ذی‌نفعان بررسی کند. برای انجام‌دادن این پژوهش، از روش‏شناسی کیفی و از روش مردم‏نگاری انتقادی و تکنیک مصاحبۀ نیمه‏ساختاریافته با مشاهده استفاده شده است. بدین منظور با در نظر گرفتن ترکیب سن، شغل، وضعیت تأهل و عنصر بومی‌بودن با 15 زن ساکن مناطق اطراف منطقۀ انرژی پارس، که به شیو‌ نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند، مصاحبه شد. از داده‏های حاصل از مصاحبه‏ها، چهار مقولۀ آسیب‏های اجتماعی، توانمندسازی زنان، سلامت و محیط ‏زیست و توسعه و رفاه اجتماعی استخراج و تحلیل شد و سپس طرح‌واره نظری ارائه شد. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که زنان مجاور این منطقه از رونق اقتصادی و برخی موقعیت‏های پیش‏آمده برای توانمندسازی زنان، ارزیابی مثبتی داشته‏اند؛ اما عملکرد شرکت‏ها درخصوص مسئولیت اجتماعی شرکتی‌شان را منفی ارزیابی کرده‏اند. آن‌ها معتقد بودند که با توجه به تأثیر مستقیم شرکت‌ها بر زندگی‌شان، شرکت‏ها باید دربرابر پیامدهای اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی ناشی از حضورشان در منطقه احساس مسئولیت کنند و برنامه‌های مداخله‌‌ای و اصلاحی و کارشناسی‌شده داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assaluyeh women's perception of corporate social responsibility : Ethnographic Study

نویسندگان [English]

  • Mohammad Taghi Iman 1
  • Mahta Bazrafkan 2

1 Professor in Sociology, Shiraz University, Shiraz, Iran (iman@shirazu.ac.ir)

2 PhD Student in Social Change, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

South Pars Assaluyeh region is one of the most heavily trafficked industrial regions in the Mideast. profoundly affecting the lives of local people, specifically women. The important issue that must be taken into consideration is the corporate social responsibility which, due to the presence of large petrochemical complex companies, could have a positive impact on the lives of people, especially women. Social interpretive approach is applied in this research, considering the semantic understanding of local women from corporate social responsibility towards external stakeholders. We used a qualitative methodology and approach of critical ethnography with semi-structured interview technique and observation considering age, occupation, marital status. Also 15 women were selected as native elements for purposive sampling for interviews .The data obtained from the interviews were classified into 4 categories: social pathology, women's empowerment, health and environment, development and social welfare. These categories were analyzed and then theoretical scheme was established. The results showed that the women living near the area have a positive assessment of the flourishing economic condition and the other ongoing circumstances associated with women's empowerment. But the firm performance has been negatively evaluated in terms of corporate social responsibility. On the other hand, women believed that companies must have both a corrective intervention and peer-reviewed programs and the sense of responsibility for the social, cultural and economic consequences of their activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate social responsibility
  • Development
  • Health
  • Critical Ethnography
  • Industrialization
  • Social Change
[1] ایمان، محمدتقی (1391). روش‏شناسی تحقیقات کیفی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
[2] ادیب حاج‌باقری؛ محسن و همکاران (1386). روش تحقیق کیفی، تهران: بشری.
[3] صابری زفرقندی، محمدباقر؛ رحیمی موقر، آفرین؛ حاجبی، احمد، و... (1386). «وضعیت مصرف مواد، اعتیاد و خدمات مربوطه در کارگران منطقۀ صنعتی عسلویه»، مجلۀ پژوهشی حکیم، زمستان 1388، دورۀ12، ش4، ص58ـ68.
[4] صادقی فسایی، سهیلا (1385). «ارائۀ یک الگوی مفهومی برای مسائل و انحرافات اجتماعی و راه‌حل‌های کاهش آن در عسلویه»، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، دورۀ7، ش2، تابستان 1385، ص119ـ146.
[5] طالبیان؛ سیدامیر؛ فاضلی، محمد؛ دغاغله، عقیل (1387). «تحلیل تأثیر اجتماعی توسعۀ صنعتی در منطقۀ عسلویه»، نامة علوم اجتماعی، ش٣٣، بهار، ص 55ـ75.
[6] غفاری، غلامرضا؛ ابراهیمی لویه، عادل (1389). جامعه‏شناسی تغییرات اجتماعی، تهران: نی و لویه.
[7] فاستر، جرج. م (۱۳۷۸). جوامع سنتی و تغییرات فنی، ترجمۀ سید مهدی ثریا، تهران: کتاب فردا.
[8]. فلیک، اووه (۱۳۷۸). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
[9] کیوسیتو، پیتر (1383). اندیشه‏های بنیادی در جامعه‏شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی.
[10] مرتون، رابرت (1376). مشکلات اجتماعی و نظریۀ جامعه‏شناسی، ترجمۀ نوین تولایی، تهران: امیرکبیر.
[11]. ویژه‏نامۀ مروارید پارس جنوبی در صدف خلیج فارس، اقتصاد ایران، 1388.
[12] Banerjee, Bobby Subhabrata (2008). Social Responsibility: The Good, the Bad and the Ugly، USA, Edward Elgar.
[13] Boeddeling, Jann (2012). orporate Social responsibility: a Perspective from Weberian Economic sociology, Doctoral thesis, Herdecke University.
[14] Carroll, A. B (1979). A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Social Performance, Academy of Management Review, Vol. 4 No. 4, pp 497-505
[15] Castelo Branco, Manuel; Lima Rodrigues, Lúcia (2007) Positioning Stakeholder Theory within theDebate on Corporate Social Responsibility, EJBO Electronic Journal of Business Ethics and Organization Studies, Vol. 12, No. 1, http://ejbo.jyu.fi/
[16] European Commission (EC) (2001), Promoting a European framework for corporate social responsibility – Green Paper, Office for Official Publications of the European Communities, Luxemburg.
[17] Freeman R.E.,)1984( Strategic Management: A (Synopsis of the thesis submitted for the degree of Stakeholder Approach. Pitman: Boston
[18] Glaser. B. G.. & Straws. A. L. (1967). The discovery of grounded theory: Srrurrgies for qualirorive research. New York: Aldine.
[19] Jones, T (1995). Instrumental stakeholder theory: a synthesis of ethics and economics, Academy of Management Review, 20(2), pp 404-437
[20] Kotler, P.; Lee, N (2005). Corporate Social Responsibility: Doing the Most Good for Your Company and Cause. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
[21] Lantos, G. P. (2001) “The boundaries of strategic corporate social responsibility”, Journal of Consumer Marketing, Vol. 18 No. 7, pp 595-630
[22] Leipziger, D. (2003). The Corporate Responsibility Code Book. Greenleaf Publishing
[23] Levitt, T. (1958) “The Dangers of Social Responsibility”, Harvard Business Review, Vol. 33 No. 5, pp 41-50.
[24] Madison, D.S. (2005), Critical Ethnography: Methods, ethics, and performance, Thousand pub
[25] McWilliams, A. and Siegel, D. (2001) “Corporate Social Responsibility: A Theory of the Firm Perspective”, Academy of Management Review, Vol. 26 No. 1, pp 117-127
[26] Melhuus, Marit; Mitchell, Jon P; Wulff, Helena(2012) Ethnographic Practice In The Present London : Berghahn Books
[27] O'Reilly, K. (2005) Ethnographic Methods. London: Routledge.
[28] Porter, M. E. and Kramer M. R. (2006). Strategy and society: The link between competitive advantage and Corporate Social Responsibility. Harvard Business Review 84(12), pp 78-92.
[29] Thomas, J(1993) Doing Critical Ethnography, Newbury park, CA: sage
[30] Turner, Jonathan H (2010)Theoretical Principles of Sociology, New York: Dordrecht Heidelberg London.
[31] UNESCO, a. (2004).What Work in Learning Programmes for Young and Adult Women? At available: www.unesco.com).