جامعه شناسی
محمدتقی ایمان؛ مهتا بذرافکن
چکیده
منطقۀ عسلویه یا پارس جنوبی یکی از مناطق پرترافیک و صنعتی خاورمیانه است که تأثیر عمیقی بر زندگی مردم بومی مجاور منطقه و به‌طور مشخص، بر زندگی زنان ساکن آنجا گذاشته است. از آنجا که شرکتهای پتروشیمی زیادی در منطقه مشغول به کارند، مطرح‌کردن بحث مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها می‌تواند نقش مثبتی بر وضعیت زندگی مردم داشته باشد و از ...
بیشتر
منطقۀ عسلویه یا پارس جنوبی یکی از مناطق پرترافیک و صنعتی خاورمیانه است که تأثیر عمیقی بر زندگی مردم بومی مجاور منطقه و به‌طور مشخص، بر زندگی زنان ساکن آنجا گذاشته است. از آنجا که شرکتهای پتروشیمی زیادی در منطقه مشغول به کارند، مطرح‌کردن بحث مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها می‌تواند نقش مثبتی بر وضعیت زندگی مردم داشته باشد و از این لحاظ حائز اهمیت است. بدین منظور پژوهش حاضر درصدد است با رویکرد تفسیرگرایی انتقادی، درک معنایی زنان ساکن در مجاورت منطقۀ گازی پارس جنوبی عسلویه را از مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در برابر ذی‌نفعان بررسی کند. برای انجام‌دادن این پژوهش، از روششناسی کیفی و از روش مردمنگاری انتقادی و تکنیک مصاحبۀ نیمهساختاریافته با مشاهده استفاده شده است. بدین منظور با در نظر گرفتن ترکیب سن، شغل، وضعیت تأهل و عنصر بومی‌بودن با 15 زن ساکن مناطق اطراف منطقۀ انرژی پارس، که به شیو نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند، مصاحبه شد. از دادههای حاصل از مصاحبهها، چهار مقولۀ آسیب‌های اجتماعی، توانمندسازی زنان، سلامت و محیط زیست و توسعه و رفاه اجتماعی استخراج و تحلیل شد و سپس طرح‌واره نظری ارائه شد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که زنان مجاور این منطقه از رونق اقتصادی و برخی موقعیتهای پیشآمده برای توانمندسازی زنان، ارزیابی مثبتی داشته‌اند؛ اما عملکرد شرکت‌ها درخصوص مسئولیت اجتماعی شرکتی‌شان را منفی ارزیابی کردهاند. آن‌ها معتقد بودند که با توجه به تأثیر مستقیم شرکت‌ها بر زندگی‌شان، شرکت‌ها باید دربرابر پیامدهای اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی ناشی از حضورشان در منطقه احساس مسئولیت کنند و برنامه‌های مداخله‌‌ای و اصلاحی و کارشناسی‌شده داشته باشند.
جغرافیا
محمدرضا پورمحمدی؛ پخشان خضرنژاد؛ پولاد احمدی؛ رضا جهان بین
چکیده
طراحی الگویی برای تثبیت و مؤثر‌کردن حضور همۀ شهروندان به‌منزلۀ کنشگرانی فعال بدون شناسایی ویژگی‌ها و نیازهای آنان ممکن نیست. از‌این‌رو، پژوهش حاضر به بررسی میزان انطباق فضاهای شهری ارومیه با نیازهای زنان پرداخته است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از تئوری‌های مطلوبیت فضایی مدل مفهومی و پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته طراحی شد و بین ...
بیشتر
طراحی الگویی برای تثبیت و مؤثر‌کردن حضور همۀ شهروندان به‌منزلۀ کنشگرانی فعال بدون شناسایی ویژگی‌ها و نیازهای آنان ممکن نیست. از‌این‌رو، پژوهش حاضر به بررسی میزان انطباق فضاهای شهری ارومیه با نیازهای زنان پرداخته است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از تئوری‌های مطلوبیت فضایی مدل مفهومی و پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته طراحی شد و بین 400 نفر از زنان شهر ارومیه، که با استفاده از فرمول کوکران و براساس نمونه‌گیری طبقهبندیشده انتخاب شدند، توزیع شد. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی صوری و روایی واگرا، که از طریق تحلیل عاملی بهدست آمد، تأمین و برای تعیین پایایی آن از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. میزان این ضریب برابر 87/0 بهدست آمد که پایایی در حد مطلوب را نشان می‌دهد. تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد سؤالات در قالب چهار عامل طبقهبندی شده‌اند و این عوامل حدود 74درصد واریانس را تبیین کردند. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که در زمینۀ عوامل کالبدی، دسترسی و امنیت فضاهای عمومی شهر ارومیه انطباق مطلوبی با نیازهای زنان وجود ندارد؛ درحالیکه درخصوص عامل ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی براساس معیارهای بررسی‌شده میزان انطباق مطلوب و در حد متوسط است.
روانشناسی
علی محمد ناعمی
چکیده
زنان دارای همسر معتاد نسبت به زنان دیگر از مشکلات روانی بیشتری رنج میبرند و تابآوری کمتری از خود نشان میدهند. آموزش خانواده‌محور با هدف ارتقای سلامت روان و افزایش تابآوری می‌تواند به حل مشکلات زنان دارای همسر معتاد کمک کند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش خانواده‌محور بر سلامت روان و تابآوری زنان دارای همسر معتاد ...
بیشتر
زنان دارای همسر معتاد نسبت به زنان دیگر از مشکلات روانی بیشتری رنج میبرند و تابآوری کمتری از خود نشان میدهند. آموزش خانواده‌محور با هدف ارتقای سلامت روان و افزایش تابآوری می‌تواند به حل مشکلات زنان دارای همسر معتاد کمک کند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش خانواده‌محور بر سلامت روان و تابآوری زنان دارای همسر معتاد شهر سبزوار انجام گرفت. پژوهش حاضر نیمه‌تجربی و با استفاده از روش پیش‌آزمون‌ـ پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعة آماری این پژوهش را زنان دارای همسر معتادی تشکیل میدادند که همسرانشان در سال 1393 تحت درمان مراکز ترک اعتیاد شهر سبزوار بودند. از بین مراجعان، 36 نفر داوطلب شرکت در برنامة آموزشی انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. دادههای مورد نیاز پژوهش با استفاده از پرسشنامۀ جمعیت‌شناسی، پرسشنامۀ آزمون سلامت روانی (GHQ-28) و مقیاس تابآوری کونور و دیویدسون (RSA) جمع‌آوری شد. دادههای بهدستآمده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شد. یافتههای پژوهش نشان داد که آموزش خانواده‌محور بر افزایش سلامت روان ( 001/0 P<، 46/7F=) و تابآوری ( 001/0 P<، 11/8F=) زنان دارای همسر معتاد تأثیر مثبت و معناداری داشته است. بنابراین، شرکت زنان دارای همسر معتاد در دورههای آموزشی خانواده‌محور می‌تواند موجب افزایش سلامت روان و تابآوری آن‌ها شود.
مطالعات زنان
سید محمدصادق مهدوی؛ محمدرضا محمدجانی
چکیده
این پژوهش با استفاده از رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی و با هدف بررسی فرایند جامعه‌پذیری سیاسی دختران دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز و اصلی‌ترین کارگزاران این فرایند اجرا شده است. اهمیت فرایند جامعه‌پذیری سیاسی از آن روست که همۀ تفکرات و ایستارهای سیاسی افراد جامعه از خلال همین فرایند شکل می‌گیرند. روش استفاده‌شده، کیفی و از ...
بیشتر
این پژوهش با استفاده از رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی و با هدف بررسی فرایند جامعه‌پذیری سیاسی دختران دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز و اصلی‌ترین کارگزاران این فرایند اجرا شده است. اهمیت فرایند جامعه‌پذیری سیاسی از آن روست که همۀ تفکرات و ایستارهای سیاسی افراد جامعه از خلال همین فرایند شکل می‌گیرند. روش استفاده‌شده، کیفی و از نوع گراندد تئوری است و دادهها با کمک تکنیک مصاحبۀ عمیق نیمهساختاریافته گردآوری شده‌اند. براساس روش نمونه‌گیری هدفمند و نیز با در نظر گرفتن اشباع نظری، 20 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی شیراز در این مطالعه شرکت کردند و مصاحبههای عمیق با آن‌ها انجام شد. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد که در فضای فرهنگیای که حوزة جامعه‌پذیری سیاسی در حاشیه قرار گرفته و در شرایطی که نهادهای آموزشی، رسانه، و گروه‌های دوستی نقش کارآمدی در جامعه‌پذیری سیاسی دانشجویان دختر ندارند، نهاد خانواده به‌منزلۀ نهادی مورد اعتماد، وظیفۀ فرایند جامعه‌پذیری سیاسی دختران دانشجو را به دوش میکشد و سایر کارگزاران جامعه‌پذیری در این عرصه ناکارآمدند.
کارآفرینی
آصف کریمی؛ احمد رضا قاسمی؛ اسماعیل شعبانی نژاد
چکیده
در عصر حاضر، کارآفرینی و گرایش کارآفرینانه به‌منزلۀ مزیتی رقابتی در سازمانها تلقی میشود. فرایند هوش هیجانی، نقش محوری در تدوین و فعال‌شدن گرایش کارآفرینانه در شرکت‌ها و سازمانها ایفا میکند. بنابراین، هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر هوش هیجانی بر گرایش کارآفرینانه دانشجویان دختر و آزمون اثر میانجی متغیر سبکشناختی ...
بیشتر
در عصر حاضر، کارآفرینی و گرایش کارآفرینانه به‌منزلۀ مزیتی رقابتی در سازمانها تلقی میشود. فرایند هوش هیجانی، نقش محوری در تدوین و فعال‌شدن گرایش کارآفرینانه در شرکت‌ها و سازمانها ایفا میکند. بنابراین، هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر هوش هیجانی بر گرایش کارآفرینانه دانشجویان دختر و آزمون اثر میانجی متغیر سبکشناختی است. این پژوهش با روش پیمایشی انجامشده و جامعۀ آماری تحقیق شامل همۀ دانشجویان دختر پردیس فارابی دانشگاه تهران بودند که تعداد 290 نفر از آنان به‌عنوان نمونۀ تحقیق انتخاب شدند. یافتههای تحقیق نشان داد هوش هیجانی بر گرایش کارآفرینانه تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین متغیر سبکشناختی در رابطۀ بین تأثیر هوش هیجانی و گرایش کارآفرینانۀ دانشجویان دختر نقش میانجی دارد.
جامعه شناسی
نادر رازقی؛ حیدر جانعلی‌زاده؛ مهدی علیزاده
چکیده
تفاوت‌های جنسیتی در تولید علم، امروزه به‌طور فزاینده‌ای، مورد توجه جامعه‌شناسان علم قرار گرفته است. آگاهی از وضعیت اولویت‌های علم، فناوری، و منابع انسانی مبتنی بر جنس، از عوامل تعیین‌کننده در سیاست‌گذاری‌های علم و موفقیت برنامه‌ها خواهد بود. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی جایگاه و سهم زنان در گروه‌های علمی و نشریات علمی‌ـ پژوهشی ...
بیشتر
تفاوت‌های جنسیتی در تولید علم، امروزه به‌طور فزاینده‌ای، مورد توجه جامعه‌شناسان علم قرار گرفته است. آگاهی از وضعیت اولویت‌های علم، فناوری، و منابع انسانی مبتنی بر جنس، از عوامل تعیین‌کننده در سیاست‌گذاری‌های علم و موفقیت برنامه‌ها خواهد بود. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی جایگاه و سهم زنان در گروه‌های علمی و نشریات علمی‌ـ پژوهشی علوم اجتماعی انجام شده است. این پژوهش از روش کمّی از نوع تحلیل ثانویه استفاده کرده است. در این راستا، با مراجعه به بایگانی 18 نشریۀ علمی‌ـ پژوهشی علوم اجتماعی در فاصلۀ سال‌های 1388ـ1392 و انتخاب تصادفی یک شماره از هر سال در مجموع 89 جلد از نشریات مذکور جهت تحلیل انتخاب شدند. نتایج نشان داد از میان نشریات بررسی‌شده، زنان فقط در 4 مجله (22درصد) مدیر مسئول و در 5 مجله (28درصد) مسئولیت سردبیری را بر‌عهده داشته‌اند. همچنین، 47 نفر (21درصد) از کل هیئت تحریریه نشریات (224 نفر) زن بودند. از مجموع 685 مقالۀ چاپ‌شده در کل نشریات منتخب، زنان در 19درصد مقالات نویسندۀ اول و در 23درصد مقالات نویسندۀ دوم بوده‌اند. همچنین، فقط 4درصد کل مقالات را زنان به‌صورت انفرادی نوشته‌اند و فقط 7/6درصد مقالات به‌صورت هم‌نویسی بین زنان بوده است. میزان کلی مشارکت زنان در تولید ایده‌ها و تألیف مقالات معادل 42درصد کل مقالات است که نشان می‌دهد با وجود پایین‌بودن حضور زنان در موارد ذکر‌شده، زنان نقش تعیین‌کننده‌ای در تولیدات علمی داشته‌اند. نتایج تحقیق نشان‌دهندۀ وجود نابرابری جنسیتی در گروه‌های علمی و نشریات علمی‌ـ پژوهشی علوم اجتماعی و ناکافی‌بودن سیاست‌گذاری در درون نهاد علم در این حوزه است.
کارآفرینی
احمد یعقوبی فرانی؛ عطیه سلیمانی
چکیده
امروزه، زنان نقش مهمی در جوامع روستایی دارند و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آن‌ها می‌تواند اقتصاد روستا را شکوفا کند. این موضوع، به‌ویژه در مورد توانمندی‌های زنان برای اشتغال و کارآفرینی، اهمیت زیادی دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی شناسایی ویژگیهای شخصیتی زنان روستایی کارآفرین و بررسی تأثیر این ویژگی‌ها بر میزان موفقیت کارآفرینانۀ ...
بیشتر
امروزه، زنان نقش مهمی در جوامع روستایی دارند و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آن‌ها می‌تواند اقتصاد روستا را شکوفا کند. این موضوع، به‌ویژه در مورد توانمندی‌های زنان برای اشتغال و کارآفرینی، اهمیت زیادی دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی شناسایی ویژگیهای شخصیتی زنان روستایی کارآفرین و بررسی تأثیر این ویژگی‌ها بر میزان موفقیت کارآفرینانۀ آن‌ها در استان همدان است. این تحقیق از حیث هدف، کاربردی و از نظر نوع تحقیق، کمّی و توصیفی‌ـ همبستگی است که به روش پیمایشی و از طریق پرسشنامه به‌منزلۀ ابزار اصلی تحقیق انجام شده است. جامعۀ آماری تحقیق را زنان روستایی کارآفرین در استان همدان تشکیل دادند که 117 نفر به‌عنوان نمونه بررسی شدند. میزان ضریب آلفای کرونباخ در مورد متغیرهای ویژگیهای شخصیتی و میزان موفقیت کارآفرینانه زنان روستایی در پرسشنامه به ترتیب، 81/0 و 80/0 محاسبه شده است. میزان موفقیت زنان کارآفرین روستایی با استفاده از شاخص‌هایی نظیر رشد سطح درآمد، افزایش سطح تولید، استفاده از روش و ابزار جدید تولید، به‌کارگیری روشهای جدید در توزیع و فروش و ایجاد فرصتهای شغلی جدید مورد سنجش قرار گرفت. براساس نتایج تحقیق، از بین ویژگیهای شخصیتی بررسی‌شده در این مطالعه، ویژگیهایی نظیر تعهد و مسئولیتپذیری (میانگین 76/4)، سختکوشی (74/4) و توفیقطلبی (69/4) به ترتیب مهمترین ویژگیهای شخصیتی زنان روستایی‌اند که بر مبنای نتایج آزمون همبستگی، رابطۀ مثبت و معناداری بین این ویژگی‌ها و میزان توفیق اقدامات کارآفرینانه زنان وجود دارد.
مطالعات زنان
مریم نجار نهاوندی؛ معصومه آبخوش
چکیده
شهرداری تهران براساس رویکرد محله‌محوری به ارائۀ آموزش‌های شهروندی جهت توانمندی زنان پرداخته است. با وجود گستردگی و هزینۀ زیاد این آموزش‌ها، تحقیقات منسجمی در این خصوص صورت نگرفته است. از‌این‌رو، بررسی رابطۀ آموزش‌های ارائه‌شده بر سطح توانمندی زنان هدف اصلی این تحقیق است. روش تحقیق پیمایشی و جامعۀ آماری 7000 نفر از زنان محلۀ جهاد ...
بیشتر
شهرداری تهران براساس رویکرد محله‌محوری به ارائۀ آموزش‌های شهروندی جهت توانمندی زنان پرداخته است. با وجود گستردگی و هزینۀ زیاد این آموزش‌ها، تحقیقات منسجمی در این خصوص صورت نگرفته است. از‌این‌رو، بررسی رابطۀ آموزش‌های ارائه‌شده بر سطح توانمندی زنان هدف اصلی این تحقیق است. روش تحقیق پیمایشی و جامعۀ آماری 7000 نفر از زنان محلۀ جهاد شهرداری منطقۀ 6 هستند. حجم نمونه 384 نفر (192 نفر از زنان آموزش‌دیده و 192 نفر از زنان آموزش‌ندیده) است که با روش نمونه‌گیری تصادفی و سهمیه‌ای انتخاب شده‌اند. تکنیک جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه است که ضریب آلفای قابل قبولی دارد. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد بین مشارکت، آگاهی از مسائل بهداشتی، حقوق و وظایف شهروندی، و میزان مهارت زندگی زنان آموزش‌دیده و آموزش‌ندیده تفاوت معناداری وجود دارد و زنان آموزش‌دیده وضعیت مطلوب‌تری دارند؛ اما درخصوص رابطۀ بین آموزش‌های ارائه‌شده در حوزۀ سلامت و آسیب‌های اجتماعی تفاوتی بین زنان مشاهده نشد. نتایج آزمون همبستگی نشان داد رابطۀ مثبت و قوی بین میزان تحصیلات و میزان توانمندسازی زنان برقرار است. نتایج آزمون خی‌دو نیز نشان داد بین وضعیت تأهل و وضعیت شغلی با میزان تأثیر آموزش بر توانمندسازی زنان رابطه وجود ندارد.
