نوع مقاله : کاربردی

نویسنده

استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار، سبزوار، ایران

چکیده

زنان دارای همسر معتاد نسبت به زنان دیگر از مشکلات روانی بیشتری رنج می‏برند و تاب‏آوری کمتری از خود نشان می‏دهند. آموزش خانواده‌محور با هدف ارتقای سلامت روان و افزایش تاب‏آوری می‏تواند به حل مشکلات زنان دارای همسر معتاد کمک کند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش خانواده‌محور بر سلامت روان و تاب‏آوری زنان دارای همسر معتاد شهر سبزوار انجام گرفت. پژوهش حاضر نیمه‌تجربی و با استفاده از روش پیش‌آزمون‌ـ پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعة آماری این پژوهش را زنان دارای همسر معتادی تشکیل می‏دادند که همسرانشان در سال 1393 تحت درمان مراکز ترک اعتیاد شهر سبزوار بودند. از بین مراجعان، 36 نفر داوطلب شرکت در برنامة آموزشی انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند. داده‏های مورد نیاز پژوهش با استفاده از پرسشنامۀ جمعیت‌شناسی، پرسشنامۀ آزمون سلامت روانی (GHQ-28) و مقیاس تاب‏آوری کونور و دیویدسون (RSA) جمع‏آوری شد. داده‏های به‏دست‌آمده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شد. یافته‏های پژوهش نشان داد که آموزش خانواده‌محور بر افزایش سلامت روان ( 001/0 P<، 46/7F=) و تاب‏آوری ( 001/0 P<، 11/8F=) زنان دارای همسر معتاد تأثیر مثبت و معناداری داشته است. بنابراین، شرکت زنان دارای همسر معتاد در دوره‏های آموزشی خانواده‌محور می‏تواند موجب افزایش سلامت روان و تاب‏آوری آن‏ها شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of family-based education on mental health and resiliency of women with addicted husband (Case study: Sabzevar)

نویسنده [English]

  • Ali Mohammad Naemi

Assistant Professor of Educational Science Department, Sabzevar branch, Islamic Azad University, Sabzevar, Iran 2

چکیده [English]

Women with addicted husband suffer more than other women from mental disorders and they are less resilient. Family-based education with purpose of promoting mental health and resiliency can solve the problems of women with addicted husband. The purpose of this research is to study the effect of family-based education on mental health and resiliency of women with addicted husband in Sabzevar. The present research applied a semi-experimental method with pretest–posttest and control group. Population included women with addicted husband who were under treatment of addiction treatment centers of Sabzevar in 2014. Thirty six women volunteered to participate in educational program; then, they were randomly assigned to experimental and control groups. Data were collected using demographic questionnaire, General Health Questionnaire (GHQ-28) and Connor and Davidson Resilience Scale (RSA). Covariance analysis was used to analyze the data. The results showed that the family-based education has a significant positive effect on mental health (F=7.46, P<0.001) and resiliency (F=8.11, P<0.001) of women with addicted husband. Therefore, family-based education improves mental health and resiliency of women with addicted husband.

کلیدواژه‌ها [English]

  • addict
  • family-based education
  • Mental Health
  • resiliency
[1] امرایی، کوروش؛ حسن‌زاده، سعید؛ افروز، غلامعلی؛ پیرزادی، حجت (1391). «برنامة آموزش خانواده‌محور بر مهارت‏های اجتماعی افراد کاشت حلزون شده»، شنوایی‌سنجی، س21، ش3، ص‌103ـ109.
[3] ثنایی، ندا؛ نجاتی، ثریا؛ ذوالفقاری، میترا؛ الحانی، فاطمه؛ کاظم‌نژاد، انوشیروان (1392). «تأثیر توانمندسازی خانواده‌محور بر خودکارآمدی و عزت نفس بیماران تحت جراحی بای پس عروق کرونر»، مجلة توسعة پژوهش در پرستاری و مامایی، س‌11، ش‌2، ص44ـ53.
[4] حمیدی، فریده (‌1389). «بررسی رابطۀ بین حمایت اجتماعی و سلامت روانی در زنان سرپرست خانوار در کارکنان یک دانشگاه نظامی»، مجلةروان‏شناسی نظامی، س‌1، ش‌2، ص51ـ60.
[6] محمدخانی، پ. (1388). «ابعاد مشکلات شخصیتی‌ـ ارتباطی زنان دارای همسر معتاد: چشم‌اندازی به برنامۀ توانبخشی همسران مبتلایان به اعتیاد»، مجلةاعتیاد‌پژوهی، س3، ش‌9، ص‌17ـ26.
[7] محمدی، ابوالفضل؛ آقاجانی، میترا؛ زهتاب‌آور، غلام‏حسین (1389). «ارتباط اعتیاد، تاب‏آوری و مؤلفه‏های هیجانی»، مجلة روان‏پزشکی و روان‏شناسی بالینی ایران، س‌17، ش‌2، ص136ـ142.
[8] محمدی‌فر، محمد‌علی؛ طالبی، ابوالفضل؛ طباطبایی، سید موسی (1389). «تأثیر آموزش مهارت‏های زندگی بر عملکرد خانواده در زنان دارای همسر معتاد»، فصلنامة اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد، س4، ش16، ص25ـ39.
[9] مینوچین، س. (1392). خانواده و خانواده‌درمانی، ترجمة باقر ثنایی‌ذاکر، تهران: امیر‌کبیر.
[10] نوری، فرشته (1384). «بررسی ارتباط بین الگوهای تربیتی خانواده با اعتیاد»، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به مواد (مؤسسه داریوش.
[11] یعقوبی، نوراله؛ شاه‌محمدی، داوود (1374). «بررسی همه‏گیرشناسی اختلال روانی در مناطق شهری و روستایی شهرستان صومعه‌سرا»، فصلنامة اندیشه و رفتار، س‌1، ش‌4، ص‌7ـ14.
[12] Alvord, C. B., Bcgar & Diana, H. (2006). Resiliency Determinants and Resiliency processes among female adult survivors of childhood sexual abuse.
[13] Combrink-Graham, L. (1989). Children in family context: perspectives on Treatment. New York: Guilford press.
[14] Connor KM, Davidson JR.2003, Development of a new resilience scale: the Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depress Anxiety. 18(2): pp 76-82.
[15] Dawe, S., Harnett, P. H., Rendalls, V., & Staiger, P. (2003). Improving family functioning and child outcome in methadone maintained families: the Parents under Pressure program, Drug and Alcohol Review, 22(3), pp 299-307.
[16] Diener, E., Lucas, R., Schimmack, U., & Helliwell, J. (2009). Well-being for Public Policy. New York: Oxford University Press.
[17] Faggiano, F., Vigna-Taglianti, F., Burkhart, G., Bohrn, K., Cuomo, L., Gregori, D., & Varona, L. (2010). The effectiveness of a school-based substance abuse prevention program: 18-month follow-up of the EU-Dap cluster randomized controlled trial, Drug and alcohol dependence, 108(1): pp 56-64.
[18] Feldman, D. B.; Snyder C. R. (2005). “Hope and the Meaningful Life: Theoretical and Empirical Associations between Goal-directed Thinking and Life Meaning”, Journal of Social and Clinical Psychology, 24: pp 401-421.
[19] Garmezy, N., Masten, A.S. (1991) .The protective role of competence indicators on 74 8 Zimmerman, Ramirez-Valles, and Maton children at risk. InE. M. Cummings, A.L. Greene, & K.H. Karraker (Eds.), Life-span developmental psychology: Perspectives on stress and coping, New Jersey: Lawrence Erlbaum Publishers: pp151-174.
[20] Gloria, Christian T. Steinhardt, Mary A. (2014). Relationships among Positive Emotions, Coping, Resilience and Mental Health. Stress and Health, 31(1): pp 1-20.
[21] Hays, P. A., & Iwamassa, G. Y. (2006). Culturally responsive cognitive-behavioral therapy: Assessment, practice, and supervision. Washington, DC: American Psychological Association.
[22] Jafare Roshan, F. Ahmadi, S. and Eslami, S. (2015). The Effectiveness of Group Training Based on Positive-Oriented Psychotherapy on the Resiliency and Public Health of the Wives with Addicted Husbands, Biomedical & harmacology Journal, 8(1): pp 185-191.
[23] Kahneman,D. & Riis, J. (2005) Living, and thinking about it, two perspectives, in Huppert, F. A. Kaverne, B. and N. Baylis, The Science of Well-being, Oxford University Press.
[24] King A. et al. (2006) “Positive Affect and the Experience of Meaning in Life”, Journal of Personality and Social Psychology, 90(1): pp 179- 196.
[25] Kishor, M. Lakshmi V. Pandit, and Raguram, R. (2013). Psychiatric morbidity and marital satisfaction among spouses of men with alcohol dependence, Indian Journal of Psychiatry, 55(4): pp 360–365.
[26] Lau,W., &Chan,C.(2010). Effectiveness of group cognitive-behavioral treatment for childhood anxiety in community clinics.Behaviour Research and Therapy, 48, 11: pp 1067.
[27] Liddle, H. A., Dakof, G. A., Parker, K., Diamond, G. S., Barrett, K., & Tejeda, M. (2001). Multidimensional family therapy for adolescent drug abuse: Results of a randomized clinical trial, The American journal of drug and alcohol abuse, 27(4): pp 651-688.
[28] Iveniuk; L. J., Waite, E., Laumann, M. K., & Mcclintock, A. D. (2014). Marital Conflict in Older Couples: Positivity, Personality, and Health. Journal of Couple & Relationship Therapy, 28 (4) pp 115-122.
[29] Maddahifard, R. Rahimi, M. Kazemi Zarif, A. Fattah Moghaddam, L. (2014). The effect of spiritual group therapy on resilienceand conflict of women with marital conflict. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(9S): pp 326-334.
[30] Masten,A. s & cohornen A.(2001). Ordinary majic: Reslience processes in development, American psychology, 56: pp 227-238.
[31] O’Farrell, J., Stewart, T. (2003). Alcohol abuse. Journal of marital and family Therapy, 29, 1: pp 121-146.
[32] Velasquez, Mary Marden et al. (2006). Group Therapy Addicts. Translation by Noorani,R, Ghorbani, M, Publication Ravan.
[33] Young, J. E., Weinberger, A., & Beck, A. T. (2001). Cognitive therapy for depression. New York: Guilford Press.