نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نادر رازقی ¹
• حیدر جانعلی‌زاده ²
• مهدی علیزاده ³

¹ استادیار جامعه‌شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران

² دانشیار جامعه‌شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه مازندران

³ دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی دانشگاه مازندران

چکیده

تفاوت‌های جنسیتی در تولید علم، امروزه به‌طور فزاینده‌ای، مورد توجه جامعه‌شناسان علم قرار گرفته است. آگاهی از وضعیت اولویت‌های علم، فناوری، و منابع انسانی مبتنی بر جنس، از عوامل تعیین‌کننده در سیاست‌گذاری‌های علم و موفقیت برنامه‌ها خواهد بود. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی جایگاه و سهم زنان در گروه‌های علمی و نشریات علمی‌ـ پژوهشی علوم اجتماعی انجام شده است. این پژوهش از روش کمّی از نوع تحلیل ثانویه استفاده کرده است. در این راستا، با مراجعه به بایگانی 18 نشریۀ علمی‌ـ پژوهشی علوم اجتماعی در فاصلۀ سال‌های 1388ـ1392 و انتخاب تصادفی یک شماره از هر سال در مجموع 89 جلد از نشریات مذکور جهت تحلیل انتخاب شدند. نتایج نشان داد از میان نشریات بررسی‌شده، زنان فقط در 4 مجله (22درصد) مدیر مسئول و در 5 مجله (28‌درصد) مسئولیت سردبیری را بر‌عهده داشته‌اند. همچنین، 47 نفر (21درصد) از کل هیئت تحریریه نشریات (224 نفر) زن بودند. از مجموع 685 مقالۀ چاپ‌شده در کل نشریات منتخب، زنان در 19درصد مقالات نویسندۀ اول و در 23درصد مقالات نویسندۀ دوم بوده‌اند. همچنین، فقط 4درصد کل مقالات را زنان به‌صورت انفرادی نوشته‌اند و فقط 7_/6درصد مقالات به‌صورت هم‌نویسی بین زنان بوده است. میزان کلی مشارکت زنان در تولید ایده‌ها و تألیف مقالات معادل 42درصد کل مقالات است که نشان می‌دهد با وجود پایین‌بودن حضور زنان در موارد ذکر‌شده، زنان نقش تعیین‌کننده‌ای در تولیدات علمی داشته‌اند. نتایج تحقیق نشان‌دهندۀ وجود نابرابری جنسیتی در گروه‌های علمی و نشریات علمی‌ـ پژوهشی علوم اجتماعی و ناکافی‌بودن سیاست‌گذاری در درون نهاد علم در این حوزه است.

کلیدواژه‌ها

• جنسیت
• زنان
• علم
• علوم اجتماعی
• نشریات علمی‌ـ پژوهشی

موضوعات

• جامعه شناسی

عنوان مقاله [English]

Assessing the acientific quota of academic women in social sciences (with an emphasis on membership in academic departments and scientific research journals)

نویسندگان [English]

• Nader Razeghi ¹
• Heydar Janalizadeh ²
• Mehdi Alizadeh ³

¹ Assistant Professor of Sociology, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran

² Associate Professor of Sociology, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran

³ PhD Candidate in Sociology, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran

چکیده [English]

Recently, gender differences in scientific production has increasingly been focused on by science sociologists. Awareness of scientific priorities, technology and human resources based on gender is one of the determining factors for science policy making and the success of plans. The present study aimed to examine the status and quota of women in academic departments and social science research journals. Quantitative method and secondary analysis were used in this study. To this end, from the archive of 18 journals from 2009 to 2013, 89 journals were selected for analysis i.e. one journal was randomly selected from each year. The results showed that, from among the examined journals, 22% of women (4 journals) were directors, and 28% (8 journals) were chief editors. Out of a total of 224 members of editorial board, women comprised 21% i.e. 47 women members. Out of a total of 685 articles published in the selected journals, 19% of women were first authors and 23% were second authors. 4% of the articles were single-authored and 6.7% were co-authored by women. In other words, the number of articles written by women only (whether single-authored or co-authored) included almost 11% of the articles (i.e. 75 articles). In general, women had a decisive role in the production of knowledge and ideas i.e. equivalent to 42% of the articles published despite their little presence in the areas mentioned above. The results indicate gender inequality in academic departments and social science research journals and inadequate policy-making within the science institution in this area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Gender
• Science
• Social Sciences
• scientific research journals
• Women