نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری ارتباطات دانشگاه تهران

3 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

براساس نظریۀ گروه خاموش، زبان و شیوه‌های ارتباطی، متأثر از شرایط اجتماعی است که در آن مردان قدرت و امکانات بیشتری دارند و زنان، به دلیل محرومیت، به‌مثابۀ گروه‌های خاموش محسوب می‌شوند؛ لیکن تحولات تکنولوژیکی اخیر و دسترسی به فضاهای مجازی به کاهش نابرابری‌های اجتماعی و تقویت گروه‌های ضعیف اجتماعی از جمله زنان انجامیده است. در این مطالعه، نحوۀ تأثیر فضاهای مجازی (سایت‌های مربوط به مراقبت‌های پزشکی دوران بارداری و زایمان) بر توانمندسازی زنان باردار به‌مثابۀ گروه‌های خاموش واکاوی شده است. این تحقیق با بهره‌گیری از روش نظریۀ مبنایی و نمونه‌گیری هدفمند با 16 نفر از زنان باردار مراجعه‌کننده به این سایت‌ها و مصاحبۀ کیفی با آن‌ها انجام شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد زنان با استفاده از فضای مجازی توانسته‌اند بر محدودیت ناشی از جنسیت فایق آیند و مسائل بارداری را بدون دغدغه بیان کنند و فضاهای مجازی به توانمندسازی ارتباطاتی زنان باردار یاری رسانده است. علاوه بر این، زنان توانسته‌اند به کمک اطلاعات حاصله از اینترنت، نقش فعالی در فرایند مراقبت‌های پزشکی خود ایفا کنند؛ بنابراین، فضاهای مجازی به تعدیل قدرت در رابطة پزشک و بیمار انجامیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Cyberspace and empowerment of pregnant women as a muted group

نویسندگان [English]

  • Alireza Dehghan Niri 1
  • Atefe Aghaie 2
  • Mohaddese Ziachi 3

1 Associate Professor of Social Cmmunications, University of Tehran, Iran

2 PhD Candidate in Social Communications, University of Tehran, Iran

3 M.A. in Sociology, Allameh Tabatabae’i University, Iran

چکیده [English]

The current paper aims to study pregnant women’s usage of cyber space as a muted group. This is a qualitative research which has been done using grounded theory method and interview technique. We interviewed a number of pregnant women who had visited some websites related to pregnancy issues, during fall and winter of 1394. The interviewees were 16 pregnant women and we met them in a hospital located in Saadatabad in Tehran. Our results show that women can overcome gender-based limitations using special websites concerning pregnancy issues, and remark their issues and problems related to pregnancy freely and clearly. Moreover, they have been able to play a more active and participative role in getting medical care during pregnancy in general and in their relation with physicians in particular.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Muted Group
  • pregnant women
  • relationship between patient and physician
  • virtual space
  • Women
[1] بانک جهانی (2015). آمار کاربران اینترنتی. دسترسی در وب سایت: http://data.worldbank.org
[2] باستانی، سوسن؛ صالحی، مریم (1386). «سرمایۀ اجتماعی شبکه و جنسیت: بررسی ویژگی‌های ساختی، تعاملی و کارکردی شبکۀ اجتماعی زنان و مردان در تهران»، مطالعات جامعه‌شناختی، ش 30.
[3] تامپسون، جان. ب (1391). رسانه‌ها و مدرنیته، ترجمۀ مسعود اوحدی، تهران: سروش.
[4] عاملی، سعید (1383). «جهانی‌شدن‌ها: مفاهیم و نظریه‌ها»، ارغنون، دورۀ 10، ش 24، ص0ـ58.
[5] فلیک، اووه (1388). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی، چ5.
[6] فکوهی، ناصر؛ میردامادی، مهرداد (1381). «فضای سایبرنتیک به‌مثابۀ فضای شهری در تهران»، مجلۀ انسان‌شناسی، ش2.
[7] کاستلز، مانوئل (1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ: ظهور جامعۀ شبکه‏ای، ترجمۀ افشین خاکباز، تهران: طرح نو.
[8] گیدنز، آنتونی (1384). چشم‌اندازهای جهانی، ترجمۀ محمدرضا جلائی‌پور، تهران: طرح نو.
[9] مرکز آمار جهانی اینترنت (2015). کاربران اینترنتی در جهان در نواحی مختلف (نوامبر 2015). دسترسی در وب سایت: http://www.internetworldstats.com
[10] مسعودنیا، ابراهیم (1389). جامعه‌شناسی پزشکی، تهران: دانشگاه تهران.
[11] یزدخواستی، بهجت؛ عدلی‌پور، صمد؛ کیخائی، الهام (1392). «حوزۀ عمومی و گفت‌وگو در فضای مجازی شبکه‌های اجتماعی (بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی بر گفت‌وگوی میان فرهنگ‌ها)»، نشریۀ مطالعات فرهنگ‌ـ ارتباطات، س14، ش53، ص81ـ101.
[12] Arora N. 2003, Interacting with cancer patients: the significance of physicians' communication behavior. Soc Sci Med, 57(5): pp 791–806.
[13]Banerjee, A., Sanyal, D. 2012, Dynamics of doctor–patient relationship: A cross-sectional study on concordance, trust, and patient enablement, J Family Community Med, 19(1): pp 12–19.
[14]Benedickt, M. (1991). Cyberspace: first steps.
[15]Brédart A., Bouleuc C., Dolbeault S. 2005, Doctor-patient communication and satisfaction with care in oncology, Curr Opin Oncol, 17(14): pp 351–354.
[16]Griffin.Emory.A. 2011, A First Look at Communication Theory, Published by McGraw-Hill, ISBN 978-0-07-353430-5, pp 460-466.
[17]Huberty, J., Dinkel, D., Beets, M. W., & Coleman, J. (2013). Describing the use of the internet for health, physical activity, and nutrition information in pregnant women. Maternal and child health journal17(8), pp 1363-1372.
[18]Jones, S. (1995). Understanding community in the information age. Sage, California.
[19] Lagan, B. M., Sinclair, M., & George Kernohan, W. (2010). Internet Use in Pregnancy Informs Women’s Decision Making: A Web‐Based Survey. Birth,37(2), pp 106-115.
[20] Lee R. G., Garvin T. 2003, Moving from information transfer to information exchange in health and health care, Soc Sci Med, 56(3): pp 449–464.
[21] Lev, E. (2013). Prenatal googling: online information seeking by Israeli women during pregnancy. International Review of Social Research3(2), pp 69-87.
[22]Lurner,L& West,R.2003, Introducting Communication Theorys, Boston: Mc Graw Hill College.
[23]Lee R. G., Garvin T. 2003, Moving from information transfer to information exchange in health and health care, Soc Sci Med, 56(3): pp 449–464.
[24]Lev, E. (2013). Prenatal googling: online information seeking by Israeli women during pregnancy. International Review of Social Research3(2), pp 69-87.
[25]Lurner,L& West,R.2003, Introducting Communication Theorys, Boston: Mc Graw Hill College.
[26] Mitra, A.2001.Marginal Voices in Cyberspace,Journal of New Media&Society,13(1): pp 29-48.
[27]Song, F. W., West, J. E., Lundy, L., & Dahmen, N. S. (2012). Women, Pregnancy, and Health Information Online The Making of Informed Patients and Ideal Mothers. Gender & Society, 26(5), pp 773-798.
[28]Stewart M. A. 1995, Effective physician-patient communication and health outcomes: a review, CMA, 152(9): pp 1423–1433.
[29]Strauss, A., Corbin, J. 1998, Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory, Thousand Oaks, CA: Sage publications.