آسیب‌شناسی تعاملات اجتماعی زنان سرپرست خانوار (مطالعه کیفی شهرستان شاهین‌شهر)

افراسیابی, حسین; جهانگیری, ساناز

doi:10.22059/jwdp.2016.60963

نوع مقاله : کاربردی

نویسندگان

¹ استادیار جامعه‌شناسی، دانشگاه یزد

² کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه یزد

https://doi.org/10.22059/jwdp.2016.60963

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناخت آسیب‏های تعاملات اجتماعی زنان سرپرست خانوار شاهین‏شهر در رویکرد کیفی و با روش نظریۀ زمینه‏ای انجام شده است. به این منظور، با 35 نفر از زنان سرپرست خانوار مصاحبه‏های نیمه‏ساختاریافته و عمیق انجام شد که برای گزینش آن‏ها روش نمونه‏گیری هدف‌مند و نظری به کار گرفته شد. داده‏های حاصل از مصاحبه با روش کدگذاری نظری تجزیه و تحلیل شد. در کدگذاری باز، 49 مفهوم و در کدگذاری محوری 8 مقوله به‌دست آمد. مقولۀ «حریم ناامن» به‌منزلۀ پدیدۀ‏ اصلی ظهور یافت. یافته‌های تحقیق نشان داد زنان سرپرست خانوار در تعاملات اجتماعی روزمرۀ‏ خود با مسائل و کلیشه‏های منفی روبه‌رو هستند که تجربۀ‏‏ حریم ناامن را برای آنان به همراه دارد. کنش آنان در مقابل آسیب‏ها به صورت سازگاری نابهنجار رخ می‏دهد و از پیامدهای آن‏ها می‏توان به فرزندان آسیب‏دیده اشاره کرد. در‌نهایت، مدل نظری «مرزهای ناامن‏ساز» مفهوم محوری حاصل از این پژوهش است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

جامعه شناسی

عنوان مقاله [English]

Problems of social interactions of women head of household (Qualitative study amongst Shahin-Shahr women)

نویسندگان [English]

Hossein Afrasiabi ¹
Sanaz Jahangiri ²

¹ Assistant Professor, Department of Sociology, Yazd University, Iran

² M.A. in Sociology, Yazd University, Iran

چکیده [English]

The current study aims to explore problem of everyday social interactions amongst women head of household in Shahin-Shahr. The research was done based on qualitative approach using grounded theory method for data collection and analysis. The purposeful and theoretical sampling method was used for selection of the participants. Semi-structured interviews were carried out with 35 women head of household. By data analysis in open, axial, and selective coding, 8 categories were constructed and presented in a paradigm model. Women head of household have experienced their social interactions in the form of unsafe privacy. Finally, a paradigmatic model of “unsafe limits” is the central concept obtained from the current study.

کلیدواژه‌ها [English]

Grounded theory
head of household
Problems
Social Interactions
woman

مراجع

[1] استراوس، انسلم؛ کربین، جولیت (1385). اصول روش تحقیق کیفی، ترجمۀ بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

[2] بلیک‏مور، کن (1385). مقدمه‏ای بر سیاست‏گذاری اجتماعی، ترجمۀ علی‏اصغر سعیدی و سعید صادقی‏جقه، تهران: مؤسسۀ عالی پژوهش تأمین اجتماعی.

[3] تاتینا بلداجی، ام‏لیلا؛ فروزان، آمنه؛ رفیعی، حسن(1389). «کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور و زنان شاغل خدماتی»، فصل‌نامۀ رفاه اجتماعی، س 11، ش40، ص9ـ28.

[4] توسلی، غلام‏عباس (1389). نظریه‏های جامعه‏شناسی، تهران: سمت، چ 16.

[5] حبیبی، مجتبی؛ قنبری، نیکزاد؛ خدایی، ابراهیم؛ قنبری، پرستو (1392). «اثربخشی مدیریت استرس به روش شناختی‌ـ رفتاری بر کاهش اضطراب، استرس و افسردگی زنان سرپرست خانوار»، مجلۀ تحقیقات علوم رفتاری، دورۀ 11، ش 3، ص166ـ175.

[6] حسینی، سیداحمد؛ فروزان، ستاره؛ امیرفریار، معصومه (1388). «بررسی سلامت روان زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی شهر تهران»، فصل‌نامۀ پژوهش اجتماعی، س 2، ش 3، ص117ـ137.

[7] خسروی، زهره (1380). «بررسی آسیب‏های روانی‌ـ اجتماعی زنان سرپرست خانواده»، فصل‌نامۀ علومانسانی دانشگاه الزهرا(س)، س 11، ش 39، ص 71ـ94.

[8] دغاقله، عقیل؛ کلهر، سمیرا (1389). آسیب‌های شهری در تهران : وندالیسم، دختران فراری، زنان سرپرست خانوار و تکدی گری، تهران: جامعه‌شناسان.

[9] سهرابی، عزت (1384). «بررسی عوامل آسیب‏زا در ارتباطات اجتماعی زنان سرپرست خانوار»، پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد مطالعات زنان، علوم و تحقیقات دانشگاه تهران.

[10] شادی‌طلب، ژاله؛ گرایی‌نژاد، علیرضا (1383). «فقر زنان سرپرست خانوار»، فصل‌نامۀ زن در توسعه و سیاست، دورۀ دوم، ش اول، ص49ـ70.

[11] شادی‌طلب، ژاله؛ وهابی، معصومه؛ ورمزیار، حسن (1384). «ابعاد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فقر و نابرابری در ایران/ فقر درآمدی فقط یک جنبه از فقر زنان سرپرست خانوار»، فصل‌نامۀ رفاه اجتماعی، س 4، ش 17، ص 227ـ248.

[12] شهریاری، عزت؛ سعادتمند، زهره؛ فاتحی‏زاده، مریم‏السادات؛ محققیان، شهناز (1392). «بررسی نیازهای آموزشی زنان سرپرست خانوار شاغل فرهنگی آموزش و پرورش»، فصل‌نامۀ زن و جامعه، س 4، ش 3، ص29ـ45.

[13] صادقی، علی‌اکبر (1385). «زنان سرپرست خانوار و آسیب‏های اجتماعی و فردی پیش روی آن‏ها»، مجموعه مقالات دومین همایش توانمندسازی و توان‏افزایی زنان سرپرست خانوار، ادارۀ کل امور بانوان شهرداری تهران: ص225ـ251.

[14] فروزان، ستاره؛ بیگلریان، اکبر (1382). «زنان سرپرست خانوار: فرصت‏ها و چالش‏ها»، فصل‌نامۀ پژوهش زنان، دورۀ اول، ش 5: ص 35ـ58.

[15] معیدفر، سعید؛ حمیدی، نفیسه (1386). «زنان سرپرست خانوار: نگفته‏ها و آسیب‏های اجتماعی»، مجلۀ مطالعات جامعه‏شناختی، ش 32، ص 131ـ159.

[16] میرفردی، اصغر؛ عطایی، الهه (1388). «آسیب‏شناسی فرهنگی و اجتماعی خانواده‏های زن ‏سرپرست در جامعۀ ایرانی»، مقالات دومین همایش توانمندسازی و توان‏افزایی زنان سرپرست خانوار، ادارۀ کل امور بانوان شهرداری تهران.

[17] نازکتبار، حسین؛ ویسی، رضا (1387). «وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زنان سرپرست خانوار استان مازندران»، فصل‌نامۀ رفاه اجتماعی، س 7، ش 27، ص 95ـ113.

[18] نجارنهاوندی، مریم؛ آجرلو، سمیه (1388). «مطالعة وضعیت زنان سرپرست خانوار با تأکید بر زنان دست‏فروش مترو»، مقالات دومین همایش توانمندسازی و توان‏افزایی زنان سرپرست خانوار، ادارۀ کل امور بانوان شهرداری تهران.

[19] Cobb, S. (1976). Social Support AS a Moderator of Life Stress. Psychosomatic Medicine, 38, 300-314.

[20] Coyne, G. (2003). An Investigation of Coping Skills and Quality of Life Among Single Sole Supporting Mothers. International Journal of Anthropology,18(3),127-138.

[21] Hernandez, R. , Landero, Aranda, B. & Estrada, Ramirez, MT., Gonzalez. (2009). Depression and Quality of Life for Women in Single-Parent and Nuclear Families. The Spanish Journal of Psychology, 12(1):83-171.

[22] Hwedie, Osi, & Bertha, Z. (1998). Female Headed Households in Southern Africa: Issues, Problems and Prospects. Research Review, 14(2):69-73.

[23] Merrick, T., Thomas, W., & Schmink. (1983). Householdes Headed by Woman and Urban Poverty in Brazil. In Womenand Poverty in the Thierd Worldeds. Mayra Buvinic, Margaret Lycette and W.McGreevey. Baltimor: Jons Hopkins University Press. PP. 244-271

آسیب‌شناسی تعاملات اجتماعی زنان سرپرست خانوار (مطالعه کیفی شهرستان شاهین‌شهر)

مراجع

مراجع

دوره 14، شماره 4دی 1395صفحه 431-450

دوره 14، شماره 4
دی 1395
صفحه 431-450