زن در توسعه و سیاست

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

تماس با ما

اخبار و اعلانات

راهنمای تنظیم مقاله

شرایط و ضوابط ارسال مقاله

فرم ها و فایل های ضروری نشریه

مطالعۀ تأثیر تحولات جمعیتی بر برابری جنسیتی در ایران (با تأکید بر ترکیب جمعیت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جمعیت‏ شناسی، استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

2 دکتری جامعه‏ شناسی، دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

3 کارشناس ارشد جامعه‏ شناسی از دانشگاه تبریز

چکیده

تحولات جمعیتی می‏تواند همۀ ابعاد توسعه، و از جمله برابری جنسیتی‌ـ به‌عنوان یکی از ‏مؤلفه‏های مهم توسعه‌ـ را تحت‏تأثیر قرار دهد. مقالۀ حاضر با هدف بررسی رابطۀ بین تحولات در ترکیب جمعیت و برابری جنسیتی در ایران در دورۀ زمانی 1335ـ1390 نگاشته شده است. رابطۀ مذکور، با اتخاذ رویکردی توصیفی‌ـ تحلیلی و با استفاده از داده‏های ثانوی و کاربرد مدل‏های سری زمانی در سطح ملی مطالعه شده ‏است. داده‏های استفاده‌شده از سری‏های زمانی جمعیتی و اطلاعات سرشماری‏های متعدد از مرکز آمار ایران گرفته شده‏ و با استفاده از نرم‏افزار SPSS تحلیل شده‏اند. براساس نتایج، میزان شاخص ترکیبی برابری جنسیتی در طول دورۀ بررسی‌شده، بهبود درخور ملاحظه‏ای یافته و متغیرهای میزان شهرنشینی، ساختار سنی جمعیت و میانگین سن ازدواج زنان تأثیر معناداری بر شاخص کل برابری جنسیتی داشته‏اند. همچنین، جزء AR(1) و MA(2) مدل آریمای نهایی نیز تأثیر معناداری بر تغییرات برابری جنسیتی نشان داده‏اند. متغیرهای پیش‏بین در‌مجموع توانسته‏اند 33 درصد از تغییرات برابری جنسیتی در دورۀ بررسی‌شده را تبیین کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A study of population dynamics on gender equality in Iran (An emphasis on population composition)

نویسندگان [English]

  • Tavakkol Aghayari Hir 1
  • Fatemeh Golabi 2
  • Mehdi Shafeiy Zazali 3

1 PhD in Demography, Assistant Professor in Department of Social Sciences, University of Tabriz

2 PhD in Sociology, Associate Professor in Department of Social Sciences, University of Tabriz

3 MA in Sociology, University of Tabriz

چکیده [English]

Demographic changes can affect all facets of development, including gender equality, as one of the main components of development. This study aimed at investigating the relationship between changes in population composition and gender equality in Iran during 1956-2011. The relationship is studied with a descriptive-analytical approach using secondary data and time-series models at national level. The data was obtained from Statistical Center of Iran’s population time series and various censuses’ data. Findings suggest that Composite Gender Equality Index improved considerably during the study period, and urbanization, age structure of the population, as well as women’s average age at marriage, significantly affected the composite index of gender equality. Besides, AR (1) and MA (2) components of the fitted Arima model have expectedly shown significant effect on the gender equality’s variations. Three independent variables, aggregately accounted for 33 percent of gender equality’s variance during the study period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • gender equality
  • urbanization
  • age structure
  • average marriage age
  • time series
مراجع
[1] احمدی، وکیل (1392). «تغییر نگرش نسبت به نابرابری جنسیتی در طی فرایند گذار جمعیتی»، جامعه‌شناسی کاربردی، س 24، ش 3، ص 15ـ34.
[2] تقوی، نعمت‌الله (1394). مبانی جمعیت‌شناسی، تبریز: آیدین، چ 11.
[3] سرایی، حسن (1376). «مرحلۀ اول گذار جمعیتی ایران»، نامۀ علوم اجتماعی، ش 9 و 10، ص 51ـ67.
[4] شیخی، محمدتقی (1380). جمعیت‌شناسی اقتصادی و اجتماعی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چ 2.
[5] محمودیان، حسین (1382). «بررسی مشارکت زنان در نیروی کار در استان‏ها در سال‏های 1355، 65 و 75»،‌ نامۀ علوم اجتماعی، ش 21، ص 189ـ218.
[6] Alves, D.; Cavenaghi, S.; and Martine, G. (2013). “Population and Changes in Gender Inequalities in Latin America,” Paper presented at the annual meeting of the XXVII IUSSP International Population Conference, 26-31 August in Busan, Korea.
[7] Bernard, J. (1972). The Future of Marriage. New York: Bantam Books.
[8] Chafetz, Janet Saltzman (2006). “The Varieties of Gender Theory in Sociology,” In Janet Saltzman Chafetz (Ed.), Handbook of the Sociology of Gender, USA: Springer Science+Business Media, LLC. Chapter 1, PP 3-24.
[9] Dyson, T. (2001). “A Partial Theory of World Development: The Neglected Role of the Demographic Transition in the Shaping of Modern Society,” International Journal of Population Geography, Vol. 7, Issue 2: PP 67–90.
[10] Dyson, T. (2010). Population and Development: the Demographic Transition. London: Zed Books.
[11] Eckes, Thomas; and Trautner, Hanns M. (2000). The Developmental Social Psychology of Gender. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
[12] Edwards, R. B. (2010). Gender Inequality and Socioeconomic Development. MA Thesis, the University of Queensland.
[13] Field, E.; and Ambrus, A. (2006). Early Marriage and Female Schooling in Bangladesh. Online available at: https://econ.duke.edu/uploads/media_items/earlymareducation-j.original.pdf [Access date: 10 Feb. 2014].
[14] Garson, G. D. (2003). Quantitative Research in Public Adminstration. North Carolina State University. Online electronic book at: http://www2.chass,nesu.edu/garson/pa765/statnote.htm [Access date: 14 Dec. 2003].
[15] Hirschman, C. (2004). “Population and Development: What Do We Really Know?” Paper Presented at the Conference on “Development Challenges for the Twenty-First Century” at Cornell University, October 1-2.
[16] Jensen, R.; and Thornton, R. (2003). “Early Female Marriage in the Developing World,” Gender and Development, Vol. 11, No. 2: PP 9-19.
[17] Kiriti, T.; and Tisdell, C. (2003). “Gender Inequality, Poverty and Human Development in Kenya. Main Indicators, Trends and Limitations,” Working Papers (No. 35) on Social Economics, Policy and Development, the University of Queensland.
[18] Lamont-Mills, Andrea (2001). The Construction of Gender Identity in Elite Sports: A Mixed Methods Exploration. PhD Dissertation, the University of Southern Queensland.
[19] Lorber, Judith; and Farrell, Susan A. (1991). The Social Construction of Gender. London: Sage Publications.
[20] Mason, K. O. (1995). Gender and Demographic Change: What Do We Know? France: International Union for the Scientific Study of Population.
[21] McNay, K. (2005). “The Implication of the Demographic Transition for Women, Gender Equality, Review of Developing Evidence,” Progress in Development Studies, Vol. 5, No. 2: PP 115-134.
[22] Oláh, L. S. Z. and Bernhardt, E. M. (2008). “Sweden: Combining Childbearing and Gender Equality,” Demographic Research, Vol. 19, Article 28, PP 1105-1144.
[23] Pathfinder International (2006). Report on Causes and Consequences of Early Marriage in Amhara Region. Addis Ababa, Ethiopia. Available online at: http://www.pathfinder.org/publications-tools/pdfs/Causes-and-Consequesnces-of-Early-Marriage-in-the-Amhara-Region-of-Ethiopia.pdf [Access date: 10 Feb. 2014].
[24] Swanson, D. A.; and Siegel, J. S. (2004). “Introduction,” In David A. Swanson and Jacob S. Siegel (Eds.), The Methods and Materials of Demography. Second Ed., USA: Elsevier Inc. PP 1-8.
[25] Tacoli, C. (2013). The Benefits and Constraints of Urbanization for Gender Equality. United Kingdom: International Institute for Environment and Development, Environment & Urbanization Brief 27.
[26] United Nations Development Programme (2014). Human Development Report 2014: Sustaining Human Progress: Reducing Vulnerabilities and Building Resilience. USA: United Nations Development Programme.
[27] United Nations Human Settlements Programme (2013). State of The World’s Cities 2012/2013: Prosperity of Cities. USA: Routledge.
[29] Wharton, Amy S. (2005). The Sociology of Gender: An Introduction to Theory and Research. USA: Blackwell Publishing.
[30] Woetzel, J.; Madgavkar, A.; Ellingrud, K.; Labaye, E.; Devillard, S.; Kutcher, E.; Manyika, J.; Dobbs, R.; and Krishnan, M. (2015). The Power of Parity: How Advancing Women’s Equality Can add $12 Trillion to Global Growth. New York: McKinsey Global Institute.
[31] World Economic Forum (2006). The Global Gender Gap Report 2006. Geneva: World Economic Forum.
[32] World Economic Forum (2016). The Global Gender Gap Report 2016. Geneva: World Economic Forum.
 
زن در توسعه و سیاست
دوره 15، شماره 3
مهر 1396
صفحه 383-401
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار