نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور

2 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، آموزش و پرورش استان کردستان

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور

چکیده

امروزه برای تحقق محیطی بانشاط در روستاها و دستیابی به بهزیستی ذهنی زنان روستایی، که به دلایل اجتماعی و اقتصادی در انزوا قرار گرفته‏اند، با توجه به وجود فقر و بیکاری گسترده در روستاها و ضرورت رفع آن‌ها به منظور تحقق محیطی بانشاط، بر بهره‏گیری از پتانسیل‏های روستاها جهت رونق اقتصادی و حضور زنان در آن‌ها تأکید می‌شود. در این میان، از گردشگری روستایی،‌ به دلیل ماهیت مشاغل و درآمد مناسبی که برای زنان دارد، استقبال شده و برنامه‏ریزی‌هایی برای آن اتخاذ شده است. یکی از مناطق روستایی کشور، منطقۀ اورامان در شهرستان سروآباد است که حضور زنان در عرصۀ گردشگری پررنگ است. بنابراین، در پژوهش کاربردی حاضر، که با روش توصیفی‌ـ تحلیلی انجام گرفته ‏است، تأثیر حضور زنان روستایی در فعالیت‏های گردشگری بر بهزیستی ذهنی‏شان بررسی شد. به دنبال توزیع پرسش‌نامه در میان 90 نفر از زنان روستایی، روستاهای هدف گردشگری که به روش نمونه‏گیری هدفمند انتخاب شدند و تجزیه و تحلیل داده‏های حاصله با استفاده از آزمون‏های استنباطی (T تک‌نمونه‌ای، خی دو، رتبه‏ای فریدمن و کای دو توافقی) این نتیجه حامل آمد که حضور زنان در فعالیت‏های گردشگری در سطح معنا‏داری 001/0 و با میانگین محاسبه‌شدۀ برابر 47/3، موجب افزایش و بهبود بهزیستی ذهنی زنان روستایی شده‏ است. در میان شاخص‏های بررسی‌شده نیز، شاخص‏های شناختی بهزیستی ذهنی با میانگین برابر 55/3 و در میان متغیرهای بررسی‌شده، به ترتیب رضایت از محیط روستا و وابستگی به آن و کاهش احساس فقر و رضایت از زندگی، دارای بیشترین بهبود وضعیت و اثرپذیری از حضور زنان در فعالیت‏های گردشگری بوده‌اند. همچنین، یافته‏ها نشان دادند که بین میزان رضایت از توسعه و وابستگی درآمدی به فعالیت‏های گردشگری و میزان بهزیستی ذهنی زنان روستایی مورد بررسی، ارتباط معنا‏دار، مثبت و مستقیمی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An analysis of the impact of tourism expansion on subjective well-being of rural women (Case study: tourist targeted villages of Awraman Region of Sarvaabad)

نویسندگان [English]

  • Saadi Mohammadi 1
  • Marzieh Talati 2
  • Arkan Mohammadi 3

1 Assistant Professor in Geography and Rural Planning, Payame Noor University, Iran

2 MSc. in Geography and Rural Planning, Education Organization of Kurdistan Province, Kurdistan, Iran

3 MSc. in Geography and Rural Planning, Payame Noor University, Iran

چکیده [English]

Nowadays, in order to build a jolly environment in the villages and achieve the subjective well-being of rural women who are isolated for social and economic reasons, given the great poverty and unemployment and the necessity to overcome these issues, the use of rural areas potentials for realization of economic growth and the presence of women in them are emphasized. Rural tourism due to its nature and related job opportunities income is welcomed and accepted by women. In this applied research, which is conducted  by descriptive-analytical method, the effects of women's presence in the rural tourism sector of the Awraman region were examined on their mental well-being. Accordingly, a questionnaire was distributed among 90 rural women in tourism destination villages, selected by targeted sampling, and analysis of the obtained data was done using one-sample inferential T, Xi-two, Friedman and Qi-two consonants. It was found that spread of tourism and the presence of women in related activities at a significant level of 0.001 and an average of 3.47, has increased and improved the mental well-being of rural women. Among the indicators, the cognitive indices of subjective well-being with an average of 3.55, and among the studied variables,  the satisfaction of the rural environment and dependence on it, the decrease of feeling of poverty and life satisfaction, respectively, have the highest degree of improvement of the situation and the effectiveness of women's presence in tourism activities. The findings also showed that there is a significant, positive and direct relationship between the level of satisfaction with development and income dependence on tourism activities and the level of vitality of rural women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Subjective Well-Being
  • Tourism
  • rural women
  • Awraman region
[1] آستین‌افشان، پروانه؛ هزارجریبی، جعفر (1388).«بررسی عوامل مؤثر بر نشاط اجتماعی (با تأکید بر استان تهران)»، فصل‌نامۀ جامعه‌شناسی کاربردی، س 20، ش 1، ص 119ـ146.
[2] ادریسی، افسانه؛ حاتم‏وند، زیبا (1391). «بررسی مکانیزم تأثیرگذاری اشتغال بر کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار»، پژوهش‌نامۀ علوم اجتماعی، س 6، ش 3، ص 103ـ115.
[3] بدری، سیدعلی؛ رضوانی، محمد‌رضا (1392). «سنجش شاخص‏های کیفیت زندگی در نواحی روستایی (مطالعۀ موردی: دهستان جعفربای شهرستان ترکمن)»، فصل‌نامة جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، س 4، پیاپی 50، ص53ـ74.
[4] تقربی، زهرا؛ شریفی، خدیجه (1391). «بهزیستی ذهنی در دانشجویان دانشکدۀ پرستاری و مامایی کاشان»، مجلۀ علمی دانشکدۀ پرستاری و مامایی همدان، دورۀ 20، ش 2، ص 54ـ68.
[5] حیدری ساربان، وکیل؛ ملکی، ابوذر (1394).«ارزیابی نقش گردشگری روستایی در توانمندسازی اجتماعی روستایی (مطالعۀ موردی: دِه زیارت، شهرستان بوانات استان فارس)»، فصل‌نامة توسعۀ روستایی، دورۀ 6، ش 2، ص 278ـ298.
[6] حیدری ساربان، وکیل؛ یاری‌حصار، ارسطو (1396). «عوامل مؤثر در بهبود نشاط اجتماعی از دیدگاه روستاییان (مطالعۀ موردی: شهرستان اردبیل)»، فصل‌نامة برنامه‌ریزی منطقه‌ای، س 7، ش25، ص 41ـ53.
[7] خراسانی، بابازاده؛ نیلی، فرهاد (1391). «شناسایی عوامل مؤثر بر رفاه ذهنی در ایران، پژوهش‌های پولی و بانکی»، س 6، ش 14، ص 26ـ37.
[8] خورشیدی، رضا (1393). «نظریۀ نشاط اجتماعی»، فصل‌نامة رشد آموزش علوم اجتماعی، دورۀ 16، ش3، ص 11ـ14.
[9] ربانی، رسول؛ ربانی، علی؛ گنجی، محمد؛ عابدی، محمدرضا (1386). «فرهنگ و شادی: رویکردی نظری و تجربی در زندگی روزمرۀ سرپرستان خانوار در شهر اصفهان»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دورۀ 3، ش 8، ص 41ـ78.
[10] رکن‏الدین ‏افتخاری، علیرضا؛ قادری، اسماعیل (1381). «نقد گردشگری روستایی در توسعۀ روستایی»، فصل‌نامة مدرس علوم انسانی، دورۀ 6، ش 2، ص23ـ41.
[11] روشن‌نیا، داوود؛ خادمی، رقیه؛ کردی، لیلا؛ صلحی، ژیلا (1394). «بررسی نقش زنان روستایی در توسعه و موانع و محدودیت‌های آنان»، ماهنامۀ اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، ش 190، ص 81ـ92.
[12] عنبری، موسی؛ حقی، سمیه (1393). «بررسی عوامل فردی و اجتماعی مؤثر بر نشاط اجتماعی زنان، مورد مطالعه: زنان مناطق شهری و روستایی شهرستان دلیجان»، فصل‌نامة جامعه‏شناسی کاربردی، س 25، ش 53، ص 1ـ26.
[13] عنبری، موسی (1389). «بررسی تحولات کیفیت زندگی در ایران 1365 تا 1385»، توسعۀ روستایی (ماهنامۀ علوم اجتماعی) ، دورۀ 1، ش2، ص 149ـ181.
[14] غفاری، غلامرضا؛ شیرعلی، ابراهیم (1394).«بررسی وضعیت نشاط اجتماعی در بین شهروندان و رابطۀ آن با احساس امنیت اجتماعی (نمونۀ موردی: جوانان 18ـ29 شهر تهران)»، فصل‌نامة علمی پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، ش 45، ص 33ـ57.
[15] غنیان، منصور؛ فتوتی، هستی (1392). «گردشگری راهکاری جهت توسعۀ کارآفرینی زنان روستایی»، ماهنامۀ اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی کار و جامعه، ش 159، ص 29ـ39.
[16] قدیری معصوم، مجتبی؛ عینالی، جمشید؛ چراغی، مهدی؛ سوری، فرشاد (1393). «نقش توانمندی شغلی زنان در توسعة اقتصادی نواحی روستایی (مطالعة موردی: بخش کونانی شهرستان کوهدشت)»، نشریۀ پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، س 3، ش 2، ص 17ـ25.
[17] مکررحیدری، حمید؛ سارانی، افسانه (1394). «بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعۀ کارآفرینی زنان در مناطق روستایی»، همایش ملی عمران و معماری با رویکرد توسعۀ پایدار، تهران.
[18] هزارجریبی، جعفر؛ مرادی، سجاد  (1393). «نشاط اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه‏ای در بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی)»، فصل‌نامة مطالعات ملی، س 15، ش 4، ص 3ـ22.
[19] Ammar, D.(2013).“The role of perceived social support in predicting subjective well-being in Lebanese college students”, The Journal of Happiness & Well-Being, 1(2), PP 121-134.
[20]Amorim, S.(2017).“Predictors of happiness among retired from urban and rural areas in Brazil”, Psicologia: Reflexão e Crítica , No 2, PP 1-12.
[21]Anitha, J.(2016).“Impact of emotional intelligence on the subjective well-being of women entrepreneurs in coimbatore city”, International Conference on "Research avenues in Social Science” Organize by SNGC, Coimbatore, PP 2395-4396.
[22]Bonnke,p.(2007).“Does society matter life satisfaction in the Enlarged Europe”, Social indicators research, No 4, PP 189-210.
[23]Brülde, B.(2004).“Happiness and the good life, Philosophical Communications”, Dept. of Philosophy, Goteborg University, Sweden, Web Series, No. 32, PP 1-32.
[25]Diener, Ed & Suh, E.(1997).“measuring quality of life: economic, social, and subjective indicators”, social indicators research, vol 40, PP 189–216.
[26]Diener, Ed& Oishi, S.(2003).“personality ,culture, and subjective, well-being: Emotional and Cognitive Evaluations of Life”, Annu. Rev. Psychol, vol 54, PP 403–25.
[27]Durumlari, D.(2016).“Affective states and the notion of happiness”, The Journal of Happiness & Well-Being, vol 4, PP 101-114.
[28]Eid, M & Randy, L.(2008). The Science of Subjective Well-Being, New York: The Guilford Press.
[29]Filippa, F.(2010).“rdp and quality of life in rural areas: evaluation of the possible effects in piedmont” , Rural development: governance, policy design and delivery.
[30]Furnham, A & Irene, C.(2007).“Personality Traits, Emotional Intelligence and Multiple Happiness”, North American Journal of Psychology, Vol 9, No. 3, PP 439-462.
[31]Galinha, I., & Pais-Ribeiro, J. L.(2011).“Cognitive, affective and contextual predictors of subjective wellbeing”, International Journal of Wellbeing, vol 2, PP 34–53.
[32]Hajdu, T.(2015).“Income and Subjective Well-Being: How Important is the Methodology?”, Hungarian statistical review, special number 18, PP 128-110.
[33]Hall, J & Helliwell, J.(2013). Happiness and Human Development, UNDP Human development report office occasional paper.
[34]Handaragama, S.(2013).“Women’s Economic Participation in Rural Development”, International Journal of Education and Research, Vol 1, No 8, PP 1-18.
[35]Huang, p.(2008).“authentic happiness, self-knowledge and legal policy”, minn. j.l. sci. & tech,Vol.9,No 2, PP 755-784.
[36]International Labour Organization.(2016). Women’s Entrepreneurship Development , Sustainable Enterprise Programme Women’s Entrepreneurship Development.
[37]Kamp, I.(2003).“Urban environmental quality and human well-being Towards a conceptual framework and demarcation of concepts; a literature study”, Landscape and Urban Planning,No 65, PP 5-18.
[38]Kaun, D.(2005).“Income and happiness: earning and spending as sources of discontent”, Journal of Socio-Economics, No 34 , PP 161–177.
[39]Keshavarz, M & Karam, E.(2012).“Drought and happiness in rural Iran”, Journal of Soil Science and Environmental Management, Vol 3, PP 63-73.
[40]Manwa, H.(2014). “Poverty Alleviation through Pro-Poor Tourism: The Role of Botswana Forest Reserves, Sustainability journal”, no 6, PP 5697-5713.
[41]Mrema, A.(2015).“Tourism and women empowerment in Monduli District, Arusha-Tanzania”, African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, Vol4,No 2, PP 1-13.
[42]Quezada, L.(2016).“A validity and reliability study of the Subjective Happiness Scale in Mexico”, The Journal of Happiness & Well-Being, Vol4,No1, PP 90-100.
[43]Roe, D.(2002). “Pro-Poor Tourism: Harnessing the World’s Largest Industry for the World’s Poor”, International Institute for Environment and Development (IIED) in collaboration with the Regional and International Networking Group (RING).
[44]Royo, M & Velazco, J.(2005).“Exploring the relationship between happiness, objective and subjective well-being”, Evidence from rural Thailand, Paper presented at the capabilities and Happiness Conference 16-18June ,University of Bath, Great Brita in.
[45]Seal, M.(2012). “rural women empowerment through rural tourism: a case study on ANEGUNDI, KARNATAKA”, elk Asia pacific journals – Special Issue,No.2, PP 1-5.
[46]Seligman, M & R, Ed.(2003).Authentic Happiness”, at: http://www.authentichappinesscoaching.com.
[47]Sengupta, N & et all.(2012).“How much happiness does money buy? Income and subjective well-being in New Zealand”, New Zealand Journal of Psychology, Vol. 41, No. 2, PP 21-27.
[48]Sonja, F.(2003). State of the art report on Life Quality assessment in the field of transport and Research Institute mobility, Swedish National Road and Transport , Link opening – Sweden.
[49]Štreimikienė G.(2009).“life satisfaction and happiness – the factors in work performance”, Economics & Sociology, Vol. 2, No 1, PP 9-26.
[50]Tamandani, S & Bostani, M.(2015).“Women Empowerment through Tourism, Case study: Zahedan City”, International Journal of Scientific Engineering and Applied Science (IJSEAS), Volume- 1, PP 255-262.
[51]VanZerr, M.(2011).“Recommendations Memo Livability and Quality of Life Indicators”, recommendations memo livability and quality of life indicators.
[52]Veenhoven, R.(2006). The four qualities of life ordering concepts and measures of the good life, Mark McGillivray & Mathew Clark (Eds.) 'Understanding Human: Well-being, United Nations University Press. Tokyo-NewYork-Paris.
[53]Vidya, S.(2013).“The role of moral emotions in happiness”, The Journal of Happiness & Well-Being,vol1, No2, PP 115-120.
[54]Vossenberg, S.(2013). “Women Entrepreneurship Promotion in Developing Countries: What explains the gender gap in entrepreneurship and how to close it? ”, Working Paper No. 2013/08, Maastricht School of Management.
[55]Williams, S.(2004).Tourism Geography, Rutledge Contemporary Human Geography: London.