نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار جمعیت شناسی، گروه جامعه شناسی، دانشگاه کردستان
2 دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی، دانشگاه شهید بهشتی
3 کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
نرخ جمعیت زنان سرپرست خانوار در دهههای اخیر رشد گستردهای داشته است. در کنار افزایش نرخ رشد جمعیت، این گروه تغییرات کیفی‌ـ مانند تغییر ترکیب سنی، تحصیلی، درآمدی و فقر اقتصادی‌ـ را نیز تجربه کرده‌اند که مسائل مبتلا به آنان را بهمرور از یک پدیدۀ اجتماعی نسبتاً طبیعی به موضوع اجتماعی از جنس آسیب تبدیل کرده است. هدف این مقاله بررسی و تحلیل آسیب‌پذیری اجتماعی زنان سرپرست خانوار و فرزندان آنان در مقایسه با زنان دارای سرپرست است. چارچوب نظری مسئله از نظریههای فشار، پیوندهای اجتماعی و نظریۀ زنانه‌شدن فقر برگرفته شده است. پژوهش حاضر تحقیقی شبه‌آزمایشی و بر‌مبنای تکنیک پیمایش انجام گرفته است. پژوهش دو جامعۀ آماری دارد. جامعۀ آماری نخست، شامل زنان سرپرست خانواری است که در کلینیک مددکاری اجتماعی ستایش مهر منطقۀ سلطانآباد تهران در سال 1394 دارای پروندۀ فعال بودهاند. روش نمونهگیری این جامعۀ آماری تمامشماری است. جامعۀ آماری دوم، زنان دارای سرپرست همین منطقه هستند که برای مقایسه با گروه نخست به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدهاند. تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام گرفته است. نتایج نشان میدهد که به لحاظ آماری تفاوت معناداری بین انزوای اجتماعی، گرایش به اعتیاد، بزهکاری فرزندان و فقر اقتصادی زنان سرپرست خانوار و زنان دارای سرپرست وجود دارد. این شواهد ملازم با چارچوب نظری نشاندهنده موقعیت زنان سرپرست خانوار در ساختار اجتماعی-اقتصادی جامعه است. فقر و فقدان پیوندهای اجتماعی و در‌نتیجه، تجربۀ آن‌ها از فشار و عدم دریافت حمایت مناسب، چه از نوع رسمی و چه از نوع غیررسمی، این زنان و فرزندانشان را در معرض آسیب قرار میدهد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A study of social vulnerability among female-headed households and headed women in Soltan-Abad District, Tehran
نویسندگان [English]
- Saeed Khani 1
- Farsheed Khezri 2
- Katayoon Yari 3
1 Assistant Professor of Demography, Department of Sociology, Kurdistan University, Sanandaj, Iran
2 PhD Student in Social Problems, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 M.S in Social Work, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The number of female-headed households has increased with extensive growth rate in recent decades. This group in line with the population growth rate, has experienced another qualitative changes such as age composition and education, income distribution and economic poverty changing issues relating to them as a relatively normal social condition to a social problem associated with damage over time. The current article aims to study and analyze social vulnerability among female-headed households and their children in comparison with married women. The theoretical framework of the problem is derived from strain, social attachments and feminization of poverty theories. This study is a quasi-experimental research based on survey technique. The investigation consists of two statistical populations. First, it consists of female-headed households who have been active in Setayesh-e-Mehr's Social Work Clinic in Soltan-Abad district-Tehran since 2015. The sampling method in the first population was enumeration. The second statistical population consisted of male-headed households in the same area selected with multi-stage cluster sampling to be compared with the first group. The result showed that there is a significant difference among female-headed households and male-headed households regarding social isolation, tendency to addiction, children's delinquency and economic poverty. This evidence in conjunction with the theoretical framework, shows the position of female-headed households in the socio-economic structure of society. Poverty and lack of social bound, and as a result, their experience of strain and lack of appropriate support, in both formal and informal forms, make these women and their children vulnerable to harm.
کلیدواژه‌ها [English]
- Female-headed households
- social vulnerability
- economic poverty
)