نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‏ شناسی دانشگاه کردستان

2 کارشناس ارشد جامعه‏ شناسی دانشگاه کردستان

چکیده

گستره و دامنة قدرت زنان به دلیل جایگاه شکننده و آسیب‏پذیر در ساختارهای اقتصادی و اجتماعی با محدودیت‏هایی همراه است. یکی از عرصه‏هایی که به میانجی آن می‏توان به کندوکاو در باب قدرت زنان پرداخت، فرایند تصمیم‏گیری در زندگی روزمره است. هدف این پژوهش، بازسازی معنایی تجربۀ زیستة زنان متأهل از تصمیم‏گیری‏ها و کشف زمینه‏ها، پیامدها و نحوة مواجهة زنان با پدیدة تصمیم‏گیری از طریق ادراک و معنای ذهنی کنش‏هایی است که زنان با استفاده از آن‏ها تلاش می‏کنند از موقعیت‏های زندگی روزمره به‌عنوان منبع قدرت برای افزایش عاملیت خود در محیط استفاده کنند. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش نظریة زمینه‏ای میان زنان متأهل شهر سنندج به انجام رسید. برای انتخاب نمونه‏ها از روش نمونه‏گیری هدفمند و حداکثر تنوع و برای گردآوری داده‏ها از مصاحبة نیمه‌ساخت‏یافته استفاده شد. نتایج حاصل از مصاحبه با 28 نمونه از زنان سنندجی بیانگر آن است که خودباوری، بازاندیشی و خطرپذیری، پشتوانة خانوادگی، کلیشه‏های جنسیتی، تجربة (سابقة‏) تصمیم‏گیری و منابع در دسترس زنان از زمینه‏های تصمیم‏گیری زنان به‏حساب می‏آیند. بازسازی معنایی تجربه و درک زنان از تصمیم‏گیری نشان می‏دهد که زنان برای تصمیم‏گیری از استراتژی‏هایی چون گفت‌وگوی منطقی، انجام‌دادن درست و به‌موقع مسئولیت‏ها، استقلال و پشتوانة مالی، قرار‌دادن همسر در عمل انجام‌شده، بسنده‌نکردن به وضع موجود و بالا‌بردن سطح توقع از زندگی مشترک و اعتصاب زنانه بهره می‏گیرند. تجربۀ تصمیم‏گیری برای زنان پیامدهای احساس ارزشمندی، تعمیم و تعمیق تعلق جمعی، خوداتکایی، توانمندسازی و اعتماد به نفس در پی داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Fields and Domains of Decision-Making by Housewives; a Semantic Reconstruction of the Experiences and Understanding of Women In Sanandaj

نویسندگان [English]

  • Omid Qaderzadeh 1
  • Parivash Hoseini 2

1 Associate Professor of Sociology,Kurdistan University

2 Postgraduate Alumnus of Sociology,Kurdistan University

چکیده [English]

The scope of power of housewives is subject to limitations due to their fragile and vulnerable position in the economic and social structures. One of the areas on the basis of which women’s empowerment could be assessed is the decision-making process in everyday life. The purpose of this research is to reconstruct the lived experience of married women in decision-making and explore the fields, consequences and the ways of women’s exposure to the phenomenon of decision-making through the perception and mental conceptualization of the actions that they exploit in their everyday life as a source of power to enhance their agency in the environment. The present study was carried out with a qualitative approach in the grounded theory. Target sampling with maximum diversity was used to select the samples; and semi-structured interview was used to collect the data. The results of interview with 28 samples of Sanandaj women indicate that self-esteem, re-conceptualization and risk-taking, family support, gender stereotypes, experience (of decision making), and resources available to women constitute the grounds for decision making of women. The semantic reconstruction of the experience and understanding of women of decision making shows the women appeal to such strategies as logical dialogue, due and timely fulfillment of responsibilities, financial independence and support, raising the expectations, and strike. The decision-making experience for women contributes to their sense of value, collective belonging, self-reliance, empowerment and self-esteem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • women's decision-making
  • available resources
  • gender stereotypes
  • life politics
[1] آبوت، پاملا؛ والاس، کلر (1383). جامعه‏شناسی زنان، ترجمۀ منیژه نجم‌عراقی، تهران: نی.
[2] آزاد‌ارمکی، تقی؛ زند، مهناز؛ خزاعی، طاهره (1382). «روند تغییرات فرهنگی اجتماعی خانواده تهرانی طی سه نسل»، فصل‌نامة علوم انسانی، ش 45، ص1ـ21.
[3] احمدی، یعقوب؛ آقایی، مریم (1396). «مطالعة جامعه‌شناختی اثر نظام ارزشی و ساختار قدرت در خانواده بر انحرافات اجتماعی (مورد مطالعه: سکونت‌گاه‏های حاشیه‏ای شهری نایسر سنندج)»، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، س 7، ش 24، ص1ـ30.
[4] استراس، انسلم؛ کوربین، جولیت (1390). اصول روش تحقیق کیفی، ترجمۀ بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[5] بخشی‏پور، مریم؛ آقاجانی مرساء، حسین؛ کلدی، علیرضا (1396). «تبیین جامعه‌شناختی توزیع قدرت متقارن و نامتقارن در خانواده و تأثیرات آن بر سبک زندگی زنان (مورد مطالعه: زنان متأهل شهر تهران)»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، س 8، ش 2، ص 209ـ232.
[6] پیران، پرویز (1386). «عرصه‏های تصمیم‏گیری و تصمیم‏سازی زنان ایران‌زمین»، نشریة چشم‌انداز ایران، س 9، ش 47، ص 18ـ36.
[7] توسلی، افسانه؛ سعیدی، وحیده 1390). «تأثیر اشتغال زنان بر ساختار قدرت در شهر ایوانکی»، زن در توسعه و سیاست، س 9، ش 3، ص 133ـ149.
[8] ساروخانی، باقر (1384). «زن، قدرت و خانواده؛پژوهشی در جایگاه زن در هرم قدرت در خانواده»، زن در توسعه و سیاست، س 5، ش 12، ص 29ـ51.
[9] ساروخانی، باقر؛ امیرپناهی، محمد (1385). «ساخت قدرت در خانواده و مشارکت اجتماعی»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، س 4، ش 3، ص 31ـ54.
[10] سعیدیان، فاطمه؛ نوابی‏نژاد، شکوه؛ کیامنش، علیرضا (1382). «بررسی رابطة بین ساختار قدرت در خانواده با تعارضات زناشویی»، پژوهش‏های مشاوره، س 9، ش 28.
[11] عرفانی، سامان (1386).«بررسی انسان‌شناختی استراتژی‏های قدرت زنان کُرد (بررسی موردی زنان طبقة متوسط شهرستان سنندج»، پایان‏نامة کارشناسی ارشد، رشته مردم‌شناسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
[12] قادرزاده، امید (1390). «تأثیر اشکال مختلف سرمایه بر هویت جمعی زنان»، زن در توسعه و سیاست، س 9، ش 3، ص 35ـ65.
[13] قلی‏پور، سیاوش؛ امیری، نادر؛ تیزچنگ، مهناز (1393). «زنان و بازتولید پدرسالاری»، مجلة جامعه‌شناسی ایران، س 15، ش 4، ص 111ـ152.
[14] قندهاری، پردیس (1382). زن‏ و قدرت‏، تهران‏: نشر سازمان‏ میراث‏ فرهنگی‏ کشور.
[15] گروسی، سعیده (1387). «بررسی ساختار قدرت در خانوادة شهرستان کرمان». مطالعات زنان، س 6، ش 2، ص 7ـ25.
[16] گرنفل، مایکل (1389). مفاهیم کلیدی پیر بوردیو، ترجمۀ محمد‌مهدی لبیبی، تهران: افکار.
[17] گیدنز، آنتونی (1392). تجدد و تشخص، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نی.
[18] محمدی، بیوک (1393). «الگوی سنتی ساختار قدرت در برخی خانواده‏های ایرانی»، زن در توسعه و سیاست، س 5، ش 2، ص 112ـ137.
[19] مردانی، مرضیه؛ موحد، مجید (1391). «بررسی عوامل مؤثر بر جایگاه زنان در ساختار قدرت نهاد خانواده (نمونة موردی: زنان متأهل شهر شیراز»، جامعه‏شناسی نهادهای اجتماعی، س 1، ش 8، ص 43ـ71.
[20] موحد، مجید؛ عنایت، حلیمه؛ مردانی، مرضیه (1391). «مطالعة عوامل زمینه‏ای مرتبط با ساختار توزیع قدرت در خانواده»، مجلة مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، س 1، ش 3، ص 159ـ178.
[21] مهدوی، محمد‌صادق؛ صبوری خسروشاهی، حبیب (1382). «ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺪرت در ﺧﺎﻧﻮاده»، مطالعات زنان، س 1، ش 2، ص 27ـ67.
[22] میرزایی، حسین؛ آقایاری هیر، توکل؛ کاتبی، مهناز (1394). «بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده‏های شهر تبریز»، دوفصل‌نامة علوم اجتماعی، س 12، ش 1، ص69ـ91.
[23] نایبی، هوشنگ؛ گلشنی، میمنت (1392). «تأثیر منابع در دسترس زنان بر قدرت تصمیم‏گیری در خانواده»، زن در توسعه و سیاست، س 11، ش 1، ص 135ـ152.
[24] Bourdieu ,P.(1984). Distinction: A Social Critique Judgements of Taste, London :Routledge & Kegan Pual.
[25] Bourdieu ,P.(1996). The Rule of The Art:Genesis and Structure of the Literary Field, Cambridge: Polity Press.
[26] Thorpe, H. (2009). Bourdieu, Feminism And Female Physical Culture: Gender Reflexivity And The Habitus-Field Complex, University Of Waikato Pres