نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، گروه علوم اجتماعی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه کاشان

چکیده

این مقاله در پی بررسی مفهوم زنانه‏شدن فقر از خلال تجربه‏های مراجعان به خیریه‏های شهر اصفهان و فهم تأثیر این‏گونه انجمن‏ها یا سازمان‏ها در بازتولید این مفهوم در جامعه است. با استفاده از نظریة زمینه‏ای مورد نظر چارمز در روش‏شناسی کیفی، سعی برآن بوده تحلیلی پیرامون این سؤال به‏دست آید که چگونه خیریه‏ها در بازتولید فقر زنانه مؤثرند؟ اطلاعات این پژوهش، که از طریق انجام‌دادن 20 مصاحبة عمیق با زنان سرپرست خانوار یا زنان نیازمند کمک جوان و تنها که برای درخواست کمک به خیریه‏های شهر اصفهان مراجعه کرده‏اند گرد آمده ‏است، در مرحلة اول با رویکردی تفسیرگرایانه از تجارب مراجعة زنان نیازمند کمک به خیریه‏ها طی سه مرحلة کدگذاری باز، محوری و گزینشیِ روش نظریة زمینه‏ای، 6 مفهوم اولیه، 2 مقولة مرکزی و نهایتاً یک مقولة هسته‏ای استخراج شد که مؤید مقولات عمدة «اصرار بر تسلط اقتصادی» و «ابقای انفعال اجتماعی» از سوی خیریه‏ها بر زنان بود. در مرحلة دوم، با نگاه نقادانة فمنیستی برآمده از دیدگاه هاردینگ، هریک از مفاهیم و مقولات به‌طور جداگانه و در تحلیلی نهایی بررسی شد. درنهایت، در مدل نظری‏ای که برآمده از یافته‏های تحقیق بود، مکانیسم «نابرابری مضاعف» از واکاوی روابط بین مقولات به‏دست‌آمده در توضیح سؤال اولیه به‏دست آمد. همچنین، بخشی یا هریک از مفاهیم اولیة به‏دست‌آمده در جریان کدگذاری‏ها به‏عنوان «متعین‏های زمینه‏ای، مقوم، پشتیبان و تأثیرگذار» بازشناسایی شدند که در تولید، تداوم و بازتولید فقر زنانه از طریق فعالیت‏های مبتنی بر خیریه و امور خیر نقش دارند. براساس این پژوهش، می‏توان مدعی شد که فعالیت‏های مبتنی بر کمک‏رسانی در خیریه‏ها نه‏تنها بر بنیانی مردسالارانه وضع شده‏اند، بلکه با قراردادن زنان نیازمند کمک در وضعیت نابرابری مضاعف، شرایط فقیرتر‌شدن این زنان و تداوم چنین وضعیتی و درنهایت بازتولید فقر در زنان را فراهم می‏کنند. در‌واقع، طبق یافته‏ها می‏توان بدین نظر رسید که خیریه‏ها برای زنان در جامعه طبق الگوی کمک‌رسانیِ فعلی خود، «بازتولید انقیاد» می‏کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of charities in the production and continuation of women's poverty

نویسندگان [English]

  • Mehri Bahar 1
  • Maryam Foroughi 2

1 Associate Professor, Tehran University

2 MA in Tehran University

چکیده [English]

The purpose of this present study is to analyze subjective meaning of Isfahanian Philanthropists on their indifferences toward health centers for women. These centers have been recently founded by legislation of the council of ministers to investigate the women prone to drug abuse and prostitution (direct or indirect). While these centers demand financial resources, they are rejected or ignored by the philanthropists. Many researchers and officials on this domain believe that financial needs is one important reason that people in need move toward deviations. For this purpose, through qualitative approach and phenomenal methodology the present study is analyzed to gain an emphatic understanding on the participants` attitude taking part in this study. Data have been collected through 10 profound interviews within a seven-level method named Colaizzi. The findings of this research have revealed that not only Isfahanian Philanthropists completely disagreed with the think to help the women dealing with drug and prostitution, but they also attempted to enforce  the violence to prevent them from taking responsibility. It can be claimed that they are faced with the thoughts “not having trust to people and officials” and “assigning the responsibility of organizing them to that government” codes. In this approach, “patriarchal attitudes toward hurt women and women in charge of them” is highly obvious. About hostile disagreement, not only we are faced with divesting their responsibilities but also we witnessed violent opinions and ask for enforcing punishment for these women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Feminization of Poverty
  • Grounded theory
  • Charities
[1] آبوت، پاملا؛ والاس، کلر (1393). جامعه‏شناسی زنان، ترجمة منیژه نجم عراقی، تهران: نی.
[2] ایمان، محمدتقی (1394). فلسفة روش ‏تحقیق در علوم ‏اجتماعی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ 3.
[3] ــــــــــ (1394). روش‏شناسی تحقیقات کیفی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
[4] روایی، مریم (1391). معرفت‌شناسی فمنیستی از دیدگاه لیندا مارتین آلکوف، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
[5] ریو سارسه، میشل (1390). تاریخ فمنیسم، ترجمة عبدالوهاب احمدی، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
[6] سفیری، خدیجه (1394). روش تحقیق کیفی، تهران: پیام پویا.
[7] شادی‌طلب، ژاله و همکاران (1384). «ابعاد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی فقر و نابرابری در ایران»، فصل‌نامة رفاه اجتماعی، ش 17، ص 227ـ248.
[8] شادی‏طلب، ژاله؛ گرایی‏نژاد، علیرضا (1383). «فقر زنان سرپرست خانوار» زن در توسعه و سیاست، دورة 2، ش اول، ص 49ـ70.
[9] فلیک، اووه (1387). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نی.
[10] کبیر، نایلا و دیگران (1389). توانمندی زنان نقدی بر رویکردهای رایج توسعه، تهران: آگه.
[11] کوربین، جولیت؛ اشتراوس، آنسلم (1392). اصول تحقیق کیفی: شیوه‏ها و رویه‏های توسعة گراندد تئوری، ترجمة ناهید دهقان‌نیری و همکاران، تهران: اندیشة رفیع.
[12] گیدنز، آنتونی (1387). جامعه‏شناسی، ترجمة حسن چاووشیان، تهران: نی.
[13] محمدپور، احمد؛ علیزاده، مهدی (1390) «زنان و فرهنگ فقر مطالعة کیفی فرهنگ فقر در میان زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی ساری»، نشریة علوم اجتماعی، ش 17، ص 165‌ـ197.
[14] محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش، ج 1، تهران: جامعه‏شناسان.
[15] ــــــــــ (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش، ج 2، تهران: جامعه‏شناسان.
[16] نصر اصفهانی، مریم (1396). «ورود زنان فیلسوف از حاشیه به مرکز؛ تأملی بر راهبردهای زنانه‏نگر بازخوانی تاریخ فلسفۀ غرب» پژوهش‏نامه زنان، س 8، ش اول، ص 143ـ168.
]17[ Goldberg, G. S. (2010). Poor Women in Rich Countries (The Feminization of Poverty Over The Life Course), Oxford University Press, New York.
]18[ Kremen, E. & Goldberg G. S. (1990). The Feminization of Poverty, Only in America? , Green Wood Press, USA.
]19[ Munoz, C. (1998). “The Feminization of Poverty in Developing Countries”, The Brown Journal of World Affairs, Vol.5, No.2, PP 283‌ـ 288.
]20 [Pearce, D. (1978). “The Feminization of Poverty: Women”, Work & Welfare. Urban and Social change Review, 11, PP 28‌ـ 36.