نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه یزد

چکیده

زنان یکی از کارگزاران مهم مصرف آب در سطح مصرف خانگی‌اند و در شرایطی که کم‌آبی به ابرچالش تبدیل شده است، اطلاع از دیدگاه زنان به این وضعیت حائز اهمیت است. هدف این پژوهش کشف تجربه و تفسیر زنان شهر اصفهان از مصرف آب و کم‌آبی است. این تحقیق با روش کیفی انجام شده و از روش نظریة داده‌بنیاد برای اجرای پژوهش و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. نحوة نمونه‌گیری مبتنی بر نمونه‌گیری هدفمند بوده است. همچنین، برای حصول اعتمادپذیری پژوهش، از سه تکنیک اعتمادپذیری از سوی اعضا، روش مقایسة تحلیلی و بازرسی خارجی از سوی استادان راهنما و مشاور استفاده شده است. به منظور گردآوری داده‌ها، با 30 زن ساکن در شهر اصفهان مصاحبة نیمه‌ساختار‌یافته انجام گرفت. بعد از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، 10 مقولة اصلی و مدل پارادایمی ارائه شد. مخاطرات محیطی و طبیعی و مدرن‌شدن به‌منزلة شرایط علّی کم‌آبی، بیماری وسواس و دغدغه‌های اجتماعی و روانی به‌منزلة شرایط زمینه‌ای، حکمرانی آب و فناوری‌های مصرف آب به‌منزلة شرایط مداخله‌گر و صرفه‌جویی و آگاهی و آموزش به‌منزلة استراتژی‌ها و در آخر درک خطر و مسئولیت‌پذیری و احساس گناه از مصرف بی‌رویه به‌منزلة پیامدها به دست آمد. نظریة جوهری در این پژوهش، فرهنگ و زیرساخت در قالب یک مدل پارادایمی ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A qualitative study about water consumption in women views, Isfahan

نویسندگان [English]

  • Masoud Hadjizadeh Meimandi 1
  • Hossein Afrsiabi 1
  • Maryam Baharluoei 2

1 Associate professor of sociology, Yazd University

2 MA in sociology, Yazd University

چکیده [English]

The approach and attitude to water is effective in water treatment. Women are one of the most important agents of water consumption at the household level. In a situation where dehydration has become one of the super-challenges, it is important to know the views of women about this situation. The purpose of this study is to explore the experience and interpretation of Isfahan women about water consumption and dehydration.  The current research has been coducted by qualitative method; meanwhile, it has used  data-based theory for conducting the research and data analysis. In addition, the sampling method is based on purposeful sampling. To obtain validation of the investigation, we used three methods including validation by members, analytical comparison, and external inspection by supervisor and consultant. For data collection, a semi-structured interview has been conducted with 30 women living in the city of Esfahan. After implementing open coding, axial coding and selective coding, 10 main categories and a paradigmatic model have been presented. The achieved strategies are including environmental and natural hazards, and modernization of causes of water scarcity conditions, obsessive-compulsive disorder and social and psychological concerns as the causing conditions, water governance and water consumption technologies, , and awareness and learning. The consequences are also including understanding the danger, being responsible and feeling guilty of unnecessary consumption. Therefore, institutional theory in this research as culture and infrastructure has been provided in the form of a paradigmatic model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water
  • Water consumption
  • water scarcity
  • Women
  • Esfahan
[1] امینی، فسخودی؛ میرزایی، عباس (1392). «پیامدهای بحرانی کم‌آبی و خشک‌شدن زاینده‌رود در مناطق روستایی»، توسعة روستایی، دورة 5، ش 2، ص 157ـ180.
[2] باکاک، رابرت (1381). مصرف، ترجمة خسرو صبری، تهران: شیرازه.
[3] ببران، صدیقه؛ هنربخش؛ نازلی (1387). «بحران وضعیت آب در جهان و ایران»، فصل‌نامة راهبرد، س 16، ش 48: ص193ـ212.
[4] بوردیو، پییر (1390). تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‏های ذوقی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: ثالث.
[5] توسلی، غلامعباس؛ خادمیان، طلیعه (1386). «نقش جنسیت در مصرف کالاهای فرهنگی»، پژوهش‌نامة علوم اجتماعی، دورة اول، ش 4: ص51ـ64.
[6] حریری، نجلا (1385). «اصول و روش‌های پژوهش کیفی»، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی‌ـ واحد علوم و تحقیقات.
[7] حسینی، ابری (1382). «زاینده‌رود و اصفهان»،فصل‌نامة تحقیقات جغرافیایی، ش 7، ص105ـ118.
[8] خادمیان، طلیعه (1387). سبک زندگی و مصرف فرهنگی، تهران: مؤسسة فرهنگی هنری جهان کتاب.
[9] خواجه‌نوری، بیژن؛ روحانی، علی؛ هاشمی، سمیه (1390). «سبک زندگی و مدیریت بدن»،فصل‌نامة علمی‌ـ پژوهشی جامعه‌شناسی زنان، س 2، ش 4.
[10] خوش‌اخلاق، رحمان؛ سادات‌سجادی، مرضیه و دیگران (1391). «ارزیابی تابع تقاضای کلی آب»، اقتصاد منابع طبیعی، س اول، ش اول، ص 1ـ20.
[11] آمارنامة شهر اصفهان (1395). آب و برق درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان،.www.isfahan.ir
[12] رحیمی، حسین (1382). «مشکل ناشناختة جهانی: بحران آب»، پیک نور‌ـ علوم انسانی، س اول، ش 2.
[13] رضایی اسکندری، داود (1389). «چشم‌انداز جهانی بحران آب، مطالعة موردی؛ بحران آب در آسیای مرکزی، دلایل و راهکارها»، مطالعات آسیای مرکزی، ش 69، ص 51ـ74.
[14] رضائی، پرویز (1385). «بحران آب در استان گیلان و راهکارهای مقابله با آن»،چشم‌انداز جغرافیایی، س اول، ش 3: ص67ـ76.
[15] سروری کهنه‌شهری، فاطمه (1389). «عوامل مرتبط با آگاهی زنان از حقوق محیط زیست»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا تهران.
[16] صالحی، صادق؛ کبیری، افشار؛ کریم‌زاده، سارا (1394). «بررسی نقش جنسیت در جهت‌گیری‌های زیست‌محیطی»، علم و تکنولوژی محیط‌زیست، دورة 18، ش68.
[17] فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی، قم: صبح صادق.
[18] فائقی؛ سحر، نوابخش؛ مهرداد (1396). «برساخت معنایی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی کم‌آبی و خشک‌سالی زاینده‌رود»، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، س 7، ش 22، ص 73ـ106.
[19] قاسم‌زاده، بهنام؛ پژوهان، موسی؛ حاتمی‌نژاد، حسین؛ سجاد‌زاده، حسن (1393). «تأثیر خشک‌سالی زاینده‌رود در تعاملات اجتماعی و فضاهای جمعی اصفهان»، محیط‌شناسی، دورة40، ش2، ص 481ـ498.
[20] کاوسی، اسماعیل؛ حیدری روچی، مینو (1391). «بررسی نقش رسانة ملی در کنترل بحران آب تهران در سال 1380»، مطالعات رسانه‌ای، س 7، ش 17.
[21] کرمانی‌زاده، ساینا (1394). «فمنیسم سبز، بررسی روابط میان اکوفمنیسم و عدالت زیست‌محیطی»، دومین همایش ملی عدالت، اخلاق، فقه و حقوق.
[22] کرن جی، ورن؛ لباف خانیکی، مجید (1389). «فلسفة اکوفمنیسم»، بازتاب اندیشه، ش 54.
[23] کسائی، علیرضا (1383). «بحران آب در آسیای مرکزی و چرخش در سیاست خارجی»، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، س 13، ش 48، ص 21ـ234.
[24] کوزر، لوئیس (1372). زندگی و اندیشة بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: نی.
[25] کیانی، غلام‌حسین؛ سیدی ویند، ندا (1392). «تحلیل الگوی مصرف آب در ایران با استفاده از شاخص اعداد»، مجلة اقتصاد منابع طبیعی، س 2، ش 2: ص23ـ31.
[26] کیویستو، پیتر (1378). اندیشه‌های بنیادی در جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
[27] لهسایی‌زاده، عبدالعلی؛ منصوریان، محمدکریم؛ جهانگیری، جهانگیر (1382). «عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی مؤثر بر الگوی مصرف آب در میان شهروندان شیراز»، نامة پژوهش فرهنگی، ش 8، ص 137ـ150.
[28] نصوحی، غلام‌حسین (1395). «بحران آب و چالش‌های فرهنگی»، فرهنگ اصفهان، ش اول، ص 75ـ79.
[29] نیکوئی، علیرضا؛ نجفی، بهاء‌الدین (1390). «آثار رفاهی برقراری بازار آب کشاورزی در ایران»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، س19، ش76، ص 51ـ82.
[30] وبلن، تورستین (1382). نظریة طبقة مرفه، ترجمة فرهنگ ارشاد، تهران: نی.
[31] یوسفی، پروین (1394). «بحران آب»، دانشگاه علمی کاربردی واحد زاهدان.
[32] Edwardz, Tim (2000). "Contradiction of consumption: Concepts, Practices and Politics in Consumer Society", Buckingham: Open university press.
[33] Garcia- Cuerva, L., Berglund, E. Z., & Binder, A. R. (2016)." Public perceptions of water shortages, conservation behaviors, and support for water reuse in the US. Resources,". Conservation and Recycling, 113, PP106-115.
[34] Gregory, Gary D., and Michael Di Leo (2003). "Repeated behavior and environmental psychology: The role of personal involvement and habit formation in explaining water consumption." Journal of Applied Social Psychology 33.6 1261-1296.
[35] Jiggins, J., Van Slobbe, E., & Röling, N. (2007). "The organisation of social learning in response to perceptions of crisis in the water sector of The Netherlands". Environmental science & policy10(6), PP 526-536.
[36] Jorgensen, Bradley S., et al. (2014). "Predicting household water consumption with individual-level variables." Environment and Behavior 46.7. 872-897.
[37] Sisto, N. P., Ramírez, A. I., Aguilar-Barajas, I., & Magaña- Rueda, V. (2016). "Climate threats, water supply vulnerability and the risk of a water crisis in the Monterrey Metropolitan Area (Northeastern Mexico)". Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C91, 2-9، 91: PP 2–9
[38] Scott, D. & Willits, F. K.,(2011). "Environmetal attitudes and behavior A Pennsylvania Survey". Environment and Behavior, 26(2). PP 239-260.
[39] Willis, Rachelle M., et al. (2011). "Quantifying the influence of environmental and water conservation attitudes on household end use water consumption." Journal of environmental management 92.8 . 1996-2009