نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گرایش جامعه‌شناسی سیاسی، دانشکدة علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه اصفهان

چکیده

مشارکت و فعالیت سیاسی زنان در تاریخ سیاسی ایران به شیوه‌های مختلف انجام پذیرفته است؛ موضوعی که نقشی درخور توجه در سیر تحولات تاریخی ایران داشته و بدیهی است در آیندة مشارکت سیاسی این کشور نیز تأثیرگذار خواهد بود. مقالة حاضر، که از نوع تحقیقات کاربردی است، با اتکا بر روشی توصیفی‌ـ پیمایشی در صدد است به این پرسش پاسخ گوید که روند حضور زنان در عرصة سیاست ایران در دهة آینده چگونه خواهد بود؟ در این پژوهش، ابتدا با استفاده از پرسش‌نامة باز، از استادان و صاحب‌نظران در‌خصوص شاخص‌های فعالیت‌های زنان ایرانی در عرصة سیاست نظر‌سنجی به عمل آمد و گویه‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش تحلیل محتوای استقرایی در 7 مقوله شاخص‌های فردی‌ـ روان‌شناختی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، ارتباطی و ویژگی‌های نهادی طبقه‌بندی شد. در ادامه، بر‌اساس گام‌های سناریونگاری شوارتز، ابعاد سه‌گانة مستخرج از 7 مقولة یادشده، سناریوهای چهارگانة آیندة فعالیت زنان ایرانی در عرصة سیاست‌ـ یعنی سناریوی اول: حضور کمرنگ و کم‌اثر زنان؛ سناریوی دوم: تحول نهادی و شکل‌گیری الگوی سکولار مشارکت در ایران؛ سناریوی سوم: پیشتازی زنان با ایجاد فرصت‌های برابر سیاسی، اقتصادی و رفع نارسایی‌های فرهنگی اجتماعی؛ سناریوی چهارم: ارتقای وضع فعلی مشارکت زنان‌ـ تدوین شدند. بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهند که نمی‌توان روند ده سال آیندة فعالیت زنان در عرصة سیاست را حضوری صرفاً کمرنگ و کم‌اثر دانست، بلکه رشد تدریجی مشارکت آنان محتمل و مطابق با واقع خواهد بود. در‌نهایت، چنین به نظر می‌رسد که با اتکا بر توضیحاتی که در ارتباط با هر‌یک از سناریوها ارائه شد، ظهور و بروز سناریوی چهارم محتمل‌ترین گزینه خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Scenarios for the Presence of Iranian Women in Politics in 2017-2027, a Futuristic Study

نویسندگان [English]

  • Farhad Darvishi Setalani 1
  • Zohreh Hemmati 2

1 Associate Professor of Political Science, International University of Imam Khomeini, Qazvin, Iran

2 PhD Student of Political Science, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Participation and political activity of women in political history of Iran has been appeared in different ways. The issue has played a significant role in the course of Iran's historical changes and certainly will also be influential in future of its political participation. This paper as an applied research type, depending on a descriptive-survey method, attempts to explore the women's participation trend in Iran's politics in the next decade. In this research, using an open questionnaire, we asked the professors and experts about the indicators of Iranian women's activity in politics and analyzed the responses by the obtained items using inductive content analysis method. The results have been classified in seven categories including Individual-psychological, political, social, cultural, economic, and communication indicators and institutional features. Then, based on the Schwarz Steps for scenario, we have extracted triple dimensions from the seven categoriesincluding Quadruple Scenarios of the Future of Iranian Women in Politics, low impact of women's presence, institutional change and formation of a secular pattern of participation in Iran, leading women by creating equal political, economic opportunities, and removing social cultural failures,  promoting the current status of women's participation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • political participation
  • Future study
  • Content analysis
  • scenarios
[1] آرای خبرگان.
[2] تبریزی، منصوره (1391). «تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاسی و استقرایی»، فصل‌نامة علوم اجتماعی، ش 64.
[3] جواهری، فاطمه (1390). گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران 1380-1390، تهران: نی.
[4] درویشی، فرهاد؛ امامی، اعظم (1389). «مشارکت سیاسی زنان در جنگ ایران و عراق طی سال‌های 1359ـ1360»، فصل‌نامة تخصصی مطالعات دفاع مقدس: نگین ایران، س 9، ش 32.
[5] رضوی الهاشم، بهزاد (1388). «تحلیل جایگاﻩ مشاﺭکت ﺯناﻥ ﺩﺭ فرایند توسعة سیاسی‌ـ ﺍجتماعی ﺍنقلاﺏ ﺍسلامی ﺍیرﺍﻥ»، نشریة علوم اجتماعی، ش 21.
[6] رمضان، رضا (1386). «تحلیلی از مشارکت سیاسی زنان ایرانی در تاریخ معاصر»، مجلة معرفت، ش 86.
[7] سهم کاندیداتوری زنان در ادوار مختلف انتخابات مجلس (1394). قابل دسترسی در سایت خبرگزاری آنام به نشانی: http://www.ana.ir/news/75461
[8] شوارتز، پیتر (1388). هنر دورنگری، برنامه‌ریزی برای آینده در دنیای با عدم قطعیت، ترجمة عزیز علیزاده، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری‌های دفاعی.
[9] عباسی، فرهاد (1395). «تحلیلی بر مشارکت سیاسی زنان در انقلاب اسلامی ایران»، فصل‌نامة پژوهش‌های انقلاب اسلامی، س 5، ش 17، ص 115ـ136.
[10] عبداللهی‌نژاد، علیرضا (1395). «رسانه‌های اجتماعی و مشارکت سیاسی در انتخابات:»، فصل‌نامة مطالعات رسانه‌های نوین، س 2، ش 5، ص 35ـ73.
[11] قاسمی، حاکم؛ معالی، فاطمه (1393). «عوامل محدود ماندن مشارکت سیاسی زنان در مجلس شورای اسلامی از دیدگاه زنان»، پژوهش‌نامة علوم سیاسی، س 10، ش اول.
[12] کار، مهرانگیز (1380). مشارکت سیاسی زنان (موانع و امکانات)، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
[13] مروری بر پیشینة حضور زنان در مدیریت روستایی در ایران (1394). قابل دسترسی در سایت پایگاه خبری تحلیلی کلید ملی به نشانی: http://kelidemelli.com/fa/news/184/
[14] مشارکت سیاسی زنان (1382). مجلة شمیم یاس، ش 12، قابل دسترسی در سایت حوزه به نشانی: https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3674/3707/19609
[15] تحلیل وضعیت شاخص‌های جنسیتی در ایران (1395). قابل دسترسی در سایت معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به نشانی: women.gov.ir/uploads/images/gallery/ejtemaee
[16] همتی، زهره (1393). «بررسی رویکردهای احتمالی امریکا در قبال ایران در دهة آینده: یک مطالعة آینده‌پژوهانه»، پایان‌نامة کارشناسی علوم سیاسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین.