نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جامعه‌شناسی، دانشگاه تبریز، دانشکدة علوم اجتماعی

2 استاد جامعه‌شناسی، دانشگاه تبریز ، دانشکدة علوم اجتماعی

3 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصاد و توسعه، دانشگاه تبریز

چکیده

خشونت علیه زنان یکی از موانع مهم بازدارنده در توسعة همة جوامع است. خشونت علیه زنان را می‌توان در همة اشکال فیزیکی، اقتصادی، حقوقی، اجتماعی و فرهنگی، هم در حوزة عمومی و هم در حوزة خصوصی، مشاهده کرد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این تحقیق به مطالعة زنان متأهل 20 تا 60 سال در شهر تبریز پرداخته شده است. شیوة نمونه‌گیری به روش گلوله‌برفی است. داده‌های کیفی با استفاده از مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساخت‌یافته در حول محورهای اساسی تحقیق از 24 نفر از زنان متأهل شهر تبریز جمع‌آوری شده‌اند. تحلیل داده‌ها با روش نظریة زمینه‌ای و با استفاده از شیوة کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام شد. یافته‌ها نشان می‌دهد خشونت فیزیکی مردان علیه زنان بازتاب فشارها و استرس‌های متعددی است که بر آن‌ها وارد می‌شود. به این معنا که خشونت مردان علیه زنان در خانواده نمایانگر واکنش مردان در برابر فشارهای بیرونی و درونی موجود در حوزه‌های عمومی و خصوصی است. مفهوم «استرس» در این مطالعه نوعی واکنش منفی مردانه به شرایط و وضعیت حاکم بر جامعه است که اعمال خشونت علیه زنان بخشی از تبعات آن شرایط است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Stress and Violence against Women: A Qualitative Research

نویسندگان [English]

  • Hosein Bani Fatemeh 1
  • Mohammad Abbaszadeh 2
  • Mohammad Bagher Alizadeh Aghdam 1
  • Nayyer Mohammadpour 3

1 Professor of Sociology, University of Tabriz, Faculty of Social Sciences

2 Professor of Sociology, University of Tabriz, Faculty of Social Sciences

3 PhD Student in Sociology of Economics and Development (Corresponding Author), University of Tabriz

چکیده [English]

Violence against women is a major obstacle to the development of all societies. The violence can be seen in all forms of physical, economic, legal, social and cultural life both in the public and in private spheres. Considering the importance of the subject, this study has been conducted among 20 - 60 year old married women in Tabriz city. The research sample was selected using snowball method. Qualitative data were collected from 24 married women in Tabriz using semi-structured interviews about the main aspects of the research. Data analysis was carried out using the grounded theory and using an open, axial and selective coding approach. The results have indicated that men's physical violence against women reflects a number of tensions and stress. The concept of “stress” in this research indicates the men’s reaction to external and internal pressures in the public and private spheres. In other words, stress is a negative reaction of men to the situation and present situation in the society from which the violence is one of its consequences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • physical violence
  • patriarchy
  • Stress
  • disturbance of power balance
[1] آل همپتون، رابرت و همکاران (1388). خشونت در خانواده پیش‌گیری و درمان، ترجمة داوود کربلایی و محمد میگونی، تهران: آفرینش.
[2] آقاخانی، نادر؛ افتخاری، علی؛ زارعی خیرآباد، عباس و دیگران (1391). «بررسی انواع خشونت شوهران علیه زنان و تأثیر عوامل مختلف در میزان بروز آن‌ها در زنان مراجعه‌کننده به پزشکی قانونی شهرستان ارومیه در سال 90ـ91»، مجلة علمی پزشکی قانونی، دورة 18، ش 2ـ3، تابستان و پاییز، ص 78ـ69.
[3] باباپور، جلیل؛ ستارزاده، نیلوفر؛ خدایی، رقیه (1386). «تعیین عوامل خطر و ارتباط خشونت فیزیکی با برخی پیامدهای بارداری در مراجعان به بیمارستان‌های آموزشی شهر تبریز»، مجلة پرستاری و مامایی ارومیه، ش 5 ، ص ۲۹ـ44.
[4] بوردیو، پیر (1380). نظریة کنش؛ دلایل علمی و عقلانی، ترجمة مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار.
[5] پاتنام، روبرت (1380 ). دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمة محمد‌تقی دلفروز، تهران: انتشارات روزنامة سلام.
[6] چلبی، مسعود (1373). «تحلیل شبکه در جامعه‌شناسی»، فصل‌نامه علوم اجتماعی، ش 2، ص 95ـ106.
[7] خانجانی، زینب؛ ساعدی، سحر؛ بهادری خسرو شاهی، جعفر (1388). «عوامل مرتبط با شدت خشونت علیه زنان مراجعه‌کننده به پزشکی قانونی تبریز (تحلیلی بر نقش عوامل بیماری‌شناختی و جمعیت‌شناختی)»، مجلة زن و مطالعات خانواده، س 2، ش 6، ص 67ـ84.
[8] درخشانپور، فیروزه؛ محبوبی، حمیدرضا؛ کشاورزی، ساحل (1393). «شیوع خشونت خانگی علیه زنان در بندرعباس»، مجلة علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، دورة 16، ش 1، ص 126ـ131.
[9] ریتزر، جرج (1374). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: علمی.
[10] رسول‌زاده اقدم، صمد (1381). «آثار نظم و تضاد خانواده بر خشونت علیه زنان»، مجلة جامعه‌شناسی ایران، دورة 4، ش 2، ص 26ـ54.
[11] رهبر طارمسری، مرتضی؛ یادسار، علیرضا و دیگران (1391). «خشونت فیزیکی در قربانیان همسرآزاری شهر رشت»، مجلة دانشگاه علوم پزشکی گیلان، دورة 23، ش 83، ص 21ـ26.
[12] ساعتچی، محمود (1377). نظریه‌پردازان و نظریه‌ها در روان‌شناسی، تهران: سخن.
[13] سلیمی، علی؛ داوری، محمد (1386). جامعه‌شناسی کجروی، قم: پژوهشکدة حوزه و دانشگاه.
[14] صادقی فسایی، سهیلا (1389). «خشونت خانگی و استراتژی زنان در مواجهه با آن (مطالعه‌ای کیفی)»، مجلة بررسی مسائل اجتماعی ایران، ش 1، ص 107ـ142.
[15] عباس‌زاده، محمد؛ سعادتی، موسی؛ کسب و کار، حسین (1389). «خشونت خانگی تهدیدی علیه سلامت روانی (مطالعة جامعه‌شناختی زنان متأهل شهر تبریز)»، فصل‌نامة مطالعات امنیت اجتماعی، ص 61ـ90.
[16] عباس‌زاده، محمد (1391). «تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی»، جامعه‌شناسی کاربردی، س 23، ش 1، بهار، ص19ـ34.
[17] علیزاده، مهستی؛ صمدی‌راد، بهرام و دیگران (1391). «بررسی مورد شاهدی خشونت در دوران بارداری زنان متأهل شهر تبریز، مجلة زنان»، مجلة مامایی و نازایی، دورة 15، ش 32، ص 8ـ13.
[18] فلاح، سعید؛ رستم‌زاده، سوده؛ قلیچی قوجق، موسی (1394). «عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه زنان متأهل»، مجلة علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، زمستان، دورة 17، ش 4، ص 91ـ97.
[19] فلیک، اووه (1391). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نی.
[20]کار، مهرانگیز (1379). پژوهش دربارة خشونت علیه زنان در ایران، مطالعات زنان، تهران: روشنگران.
[21]کریم‌پور، عبدالحمید (1394). «خشونت علیه زنان»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکدة حقوق و علوم اجتماعی.
[22] گیدنز، آنتونی (1376). جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی.
[23] محبی، سیده فاطمه (1380). «آسیب‌شناسی اجتماعی زنان، خشونت علیه زنان»، مجلة راهبردی زنان، ش 14، ص 6ـ19.
[24] محمداوغلو، سمیه (1394). «خشونت علیه زنان در خانواده (مورد مطالعه؛ شهر اردبیل)»، فصل‌نامة خانواده‌پژوهی، س 11، ش 42، ص 149ـ163.
[25] محمدی، فائزه؛ میرزایی، رحمت (1391). «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت علیه زنان (مطالعۀ شهرستان روانسر)»، مجلة مطالعات اجتماعی ایرانیان، ش 4، زمستان، ص 1ـ29.
[26] منیر، محمد‌داوود؛ بادغیسی، وسیمه و دیگران (1388). خشونت خانوادگی، عوامل و راهکارهای مقابله با آن، تهران: شبکة جامعة مدنی و حقوق بشر.
[27] هاشمی‌نصب، لیلا (1385). «بررسی شیوع، پیامدها و عوامل مرتبط با خشونت فیزیکی خانگی در زنان باردار مراجعه‌کننده به بخش زایمان بیمارستان‌های سنندج»، مجلة علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، دورة 11، زمستان، ص32ـ41.
[28] یزدخواستی، بهجت؛ شیری، حامد (1387). «ارزش‌های پدرسالاری و خشونت علیه زنان، مطالعات زنان»، س 6، ش 3، زمستان، ص 55ـ79.
[29] Abd Aziz, Nurul Nadia; Mohd Idris, Syazliana Astrah; Ishak, Maisarah; Wahid, Normilia Abd; Abu Yazid, Zaidatul Nadiah (2018). “factors affecting domestic violence against women: A conceptual model and research propositions, International Journal for Studies on Children, Women, Elderly And Disabled”,4, PP 191-198.
[30] Abu Al Rub, Raeda Fawzi& Al-Asmar, Ali Hasan (2011). “Physical Violence in the Workplace Among Jordanian Hospital Nurses”, Journal of Transcultural Nursing, 22(2), PP 157–165.
[31] Ahn, Bonnie (2015). “Correlates of physical violence in marital relationships among first-generation Korean AmericanS”, International Social Work, 49(2), PP 208–217.
[32] Alan, Md Rashed; Alam, MdR; Islam, MdR (2007). “Factors Affecting Domestic Violence against Women in Bangladesh, 8th European Public Health Conference: Poster Walks”, Population Science and Human Resource Development, University of Rajshahi, Bangladesh.
[33] Bandura, Albert (1971). “social learning theory, Stanford University”, liberary of Congress Catalog, 75, PP 1-46.
[34] Barchi, Francis; Winter, C. Samantha; Dougherty, Danielle; Ramaphane,Peggie; Solomon, L. Phyllis (2018). “The Association of Depressive Symptoms and Intimate Partner Violence Against Women in Northwestern Botswana”, Journal of Interpersonal Violence, pp 1–19 .
[35] Blasco-Ros, Concepción; Herbert, Joe; Martinez, Manuela (2014). “Different profiles of mental and physical health and stress hormone response in women victims of intimate partner violence”, Journal of Acute Disease, PP 303-313.
[36] Büken, Örnek Nüket;  Sahinoglu, Serap (2006). “Violence Against Women in Turkey and the Role of Women Physicians”, The journal of Nursing Ethics, 13, 2, PP 197-205.
[37] Bouhours, Brigitte; Broadhurst, Roderic (2015). “Violence Against Women in Hong Kong Results of the International Violence Against Women Survey”,21,11, PP 1311-1329.
[38] Buechler, Sandra (2017). “Erich Fromm’s concept of reactive violence”, Journal International Forum of Psychoanalysis , PP 193-197.
[39] Bandura, Albert (1977). Social Learning Theory, Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
[40] Cau, M., Boaventura (2017). “Area-Level Normative Social Context and Intimate Partner Physical Violence in Mozambique”, Journal of Interpersonal Violence, PP 1– 26.
[41] Conger & Elder (2016). “Linking Economic hardship to material quality in stability”, Journal of marriage and the family, P 646.
[42] Coutinho, Emília; Almeida, Fátima; Duarte, João; Chaves, Cláudia; Nelas, Paula; Amaral, Odete (2014). “Factors related to domestic violence in pregnant women”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 171, PP 1280-1287.
[43] Crossman, Ashley (2018). “Learn About Strain Theory in Sociology”, Thought Co, thoughtco.com/structural-strain-theory-3026632.
[44] Dépelteau,François& Landini, Tatiana Savoia (2017). Norbert Elias and Violence, press: Palgrave Macmillan US.
[45] Evidence Digest (2018). violence against women and girls Helpdesk, 14, PP 1-5.
[46] Gonzales de Olarte E, Llosa PG (1999).Does poverty cause domestic violence? Some answers from Lima. In: Morrison AR, Orlando BE, eds. Too close to home: domestic violence in the Americas, PP 35-49.
[47] Homans C. George (1958). “Social Behavior as Exchange”, American Journal of Sociology, 63, 6, PP 597-606.
[48] Laye, M. Adele& Mykota, B. David (2014). “Rural Canadian Youth Exposed to Physical Violence”, Canadian Journal of School Psychology, 29, PP 21– 39.
[49] Jeyaseelan, L.; Kumar, Shuba; Neelakantan, Nithya (2007). “physical Spousal violence against women in India: some risk factors”, 39, PP 657–670.
[50] Love, Brad; Mackert Michael; Silk, Kami (2013). “Consumer Trust in Information Sources Testing an Interdisciplinary Model, University of Texas”, 300 W. Dean Keeton, PP 1-13.
[51] McDuie-Ra, Duncan (2012). “Violence Against Women in the Militarized Indian Frontier: Beyond “Indian Culture” in the Experiences of Ethnic Minority Women”, Violence Against Women, 18, 3, PP 322– 345.
[52] Okenwa-Emegwa, Leah; Lawoko, Stephen; Jansson, Bjarne (2016). “Attitudes Toward Physical Intimate Partner Violence Against Women in Nigeria”, sgo.sagepub.com, PP 1-10.
[53] Ozturk, E. (2010). “Turkiye’de aile, siddet ve kadin siginma evleri”, Istanbul, Birey Yayincilik.
[54] Pillai, K. Vijayan;Wei, Fang-Hsun; Maleku, Arati (2013). “International Non-Governmental Organizations in Latin America and Social Capital: An Empirical Case Study”, University of Texas at Arlington, School of Social Work, PP 1-7.
[55] Pastor Bravo, María del; Martínez, Pilar Almansa; Ruiz, Ismael Jiménez (2016). “Public policies, nursing role and health programs against gender Violence, Comparative study Spain–Brazil”, 7th International Conference on Intercultural Education “Education, Health and ICT for a Transcultural World, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 237, PP 758-764.
[56] Sambisa, William ; Angeles, Gustavo; Lance, M. Peter; Naved, T. Ruchira; Thornton, Juliana (2011). “Prevalence and Correlates of Physical Spousal Violence Against Women in Slum and Nonslum Areas of Urban Bangladesh”, 26, 13, PP 2592-2618.
[57] Tavares, Paula and Wodon, Quentin (2018). “ending violence against women and girls: global and regional trends in sexual legal protection agaisnt domestic violance and sexual harrasmen”t, March.
[58]Trevillion, K., Agnew-Davies, R., & Howard, L.M.(2011). “Domestic Violence: Responding to The Needs of Patients. Learning Zone”, 25, 26, PP 48-56.
[59] Uzun, Oneri Gizem; Uzunboylu, Huseyin (2014). “A Survey Regarding of Domestic Violence Againts Women, 2nd Global Conferecne on Psychology Researchers”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 190, PP 24-31.
[60] Yim IS, Kofman YB (2018). The Psychobiology of Stress and Intimate PartnerViolence,Psycho neuro endocrinology.